Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลทารกที่มีภาวะเสี่ยง, นางสาวฐิติรัตน์ ยะนิล รุ่น 36/1 เลขที่ 32…
การพยาบาลทารกที่มีภาวะเสี่ยง
การจําแนกประเภทของทารกแรกเกิด
ตามน้ำหนัก
Low birth weight infant (LBW infant) คือ ทารกที่มีนำ้หนักแรกเกิดต่ำกว่า 2,500 กรัม
Very low birth weight คือ นำ้หนักตำ่กว่า1,500 กรัม
Extremely low birth weight (ELBW) คือนำ้หนักตำ่กว่า 1,000 กรัม
Normal birth weight infant (NBW infant) คือ
ทารกที่มีน้ำหนักแรกเกิด 2,500 กรัมถึงประมาณ 3,800 – 4,000 กรัม
ตามอายุครรภ์
ทารกเกิดก่อนกําหนด (Preterm infant) คือ ทารกแรกเกิดที่มีอายุครรภ์น้อยกว่า 37 สัปดาห์
ทารกแรกเกิดหลังกําหนด (Posterm infant) ทารกแรกเกิดที่มีอายุครรภ์มากกว่า 41 สัปดาห์
ทารกแรกเกิดครบกําหนด (Term or mature infant) คือทารกแรกเกิดที่มีอายุครรภ์ มากกว่า 37 สัปดาห์ ถึง 41 สัปดาห์
ทารกคลอดก่อนกําหนด
สาเหตุ
อายุน้อยกว่า 16 ปี หรือ มากกว่า 35 ปี
ครรภ์แฝด มารดาติดยาเสพติด
มารดามีภาวะแทรกซ้อน เช่น ความดันโลหติสูง รกลอกตัวก่อนกําหนด
มารดาป่วยเป็นโรคหัวใจ เบาหวาน ไต ติดเชื้อ
เศรษฐานะไม่ดี
ลักษณะของทารกเกิดก่อนกําหนด
หายใจไม่สม่ำเสมอมีการกลั้นหายใจเป็นระยะ (Periodic breathing) เขียว และหยุดหายใจได้ง่าย (Apnea)
ลายฝ่ามือฝ่าเท้ามีน้อยและเรียบ เล็บมือเล็บเท้าอ่อนนิ่มและสั้น
นำ้หนักน้อย
ผิวหนังบางสีแดงและเหี่ยวย่น
ความตึงตัวของกล้ามเนื้อไม่ดี
มีกล้ามเนื้อ และไขมันใต้ผิวหนังน้อย
หัวนมมีขนาดเล็ก หรือ มองไม่เห็นหัวนม
เสียงร้องเบา
ปัญหานำ้ตาลในเลือดต่ำ
น้ำตาลในพลาสมาต่ำกว่า
40 mg%
อาการแสดง
ซึม ไม่ดูดนม มีสะดุ้งผวา อาการสัน ซีด เขียว หยุดหายใจ ตัวอ่อนปวกเปียก อุณหภูมิร่างกายตำ่ ชักกระตุก
การรักษา
ทารกครบกําหนดที่มีอาการร่วมกับระดับนำ้ตาลน้อยกว่า 40 มก /ดล ให้สารละลายกลูโคสทางหลอดเลือด
ทารกไม่มีอาการ
แรกเกิด-อายุ 4 ชัวโมง ให้นมภายใน 1 ชั่วโมงแรก ติดตามระดับนำ้ตาลในเลือด 30
นาทีหลังให้นมมื่อแรกกถ้าระดับนำ้ตาลน้อยกว่า 25 มก/ดล ให้นมและติดตามระดับนำ้ตาลในเลือด 1 ชั่วโมง
อายุ 4-24 ชั่วโมง ให้นมทุก 2-3 ชัวโมง ติดตามระดับนำ้ตาลในเลือดก่อนมื่อนม ถ้าระดับนำ้ตาลน้อยกว่า 35 มก/ดล ให้นมและติดตามระดับนำ้ตาลในเลือด 1 ชั่วโมง
การดูแล
กรณีทารกเสี่ยงต่อระดับน้ำตาลในเลือดต่ำ จะต้องตรวจหาระดับน้ำตาล ภายใน 1-2 ชม หลังคลอดและติดตามทุก 1-2 ชม ใน 6-8 ชม แรก รีบให้ 5,10 %D/W ทางปาก หรือ NG tube ใน 1-2 มื่อแรกแล้วให้นม
ใหก้ ินนม
ควบคุมอุณหภูมิห้องและดูแลใหค้ วามอบอ
่
สังเกตอาการเปลี่ยนแปลง
ภาวะตัวเหลืองในทารกแรกเกิด(Hyperbilirubinemia)
ภาวะตัวเหลืองจากสรรีภาวะ (Physiological jaundice) หายไปเองใน 1 – 2 สัปดาห์
ภาวะตัวเหลืองจากพยาธภิภาวะ(Pathological jaundice) เป็นภาวะที่ทารกมีบิลลิรูบินในเลือดสูงมากผิดปกติ และเหลืองเร็ว ภายใน 24 ชัว โมงแรกหลังเกิด
สาเหตุ
มีการสร้างบิลลิรูบินเพิ่มขึ้นมากกว่าปกติจากภาวะต่างๆที่มีการทําลายเม็ดเลือดแดง
มีการดูดซึมของบิลิรูบินจากลําไส้มากขึ้น
มีการกําจัดบิลิรูบินได้น้อยลง
การรักษา
การส่องไฟ (phototherapy)
ภาวะแทรกซ้อน
Bronze baby หรอื tanning
Retinal damage
Increases metabolic rate
Diarrhea
Increased water loss / dehydration
Disturb of mother-infant interaction
Thermodynamic unstable
การพยาบาล
ปิดตาทารกด้วยผ้าปิดตา (eyes patches) เพื่อป้องกันการกระคายเคืองของแสง
ถอดเสื้อผ้าทารกออกและจัดให้ทารกอยู่ในท่านอนหงาย
ดูแลให้ทารกได้นอนอยู่บริเวณตรงกลางของแผงหลอดไฟ
บันทึกและรายงานการเปลี่ยนแปลงของสัญญาณชีพทุก 2-4 ชม
สังเกตลักษณะอุจจาระ
ดูแลให้ทารกได้รับการตรวจเลือดหาระดับบิลิรูบินในเลือดอย่างน้อยทุก 12 ชม
สังเกตภาวะแทรกซ้อนจากการได้รับการส่องไฟรักษา ได้แก่ ภาวะขาดน้ำ ถ่ายเหลว ดูดนมไม่ดี มีผื่นที่ผิวหนัง หรือ ภาวะแทรกซ้อนที่ตา
การเปลี่ยนถ่ายเลือด (exchange transfusion)
การพยาบาล
เตรียมอุปกรณ์ช่วยฟื้นคืนชีพให้พร้อม
ในขณะเปลี่ยนถ่ายเลือดต้องบันทึกปริมาณเลือดเข้า ออก ตรวจวัด สัญญาณชีพ
ดูแลให้ร่างกายทารกอบอุ่น
สังเกตภาวะแทรกซ้อน เช่น หัวใจวายแคลเซียมในเลือดต่ำ น้ำตาลในเลือดต่ำตัวเย็นติดเชื้อ
อธบิายให้บิดามารดาทราบ
ภายหลังการเปลี่ยนถ่ายเลือดตรวจวัดสัญญาณชีพทุก 15 นาที ทุก 30 นาที จนกระทั้งคงที่
ปัญหาที่พบได้ในทารกคลอดก่อนกําหนด
ปัญหาพัฒนาการล้าช้า
ส่งเสริมสายสัมพันธพ์พ่อแม่ลูก
Eye to eye contact
Skin to skin contact
ปัญหาทางโภชนาการและการดูดกลืน
GER (Gastroesophageal Reflux)
Hypoglycemia
NEC (Necrotizing Enterocolitis)
การพยาบาล
ประเมินการเจริญเติบโตชั่งนํ้าหนักทุกวัน(เพิ่มวันละ15- 30กรัม)
IVF ให้ได้ตามแผนการรักษา
ให้อาหารอย่างเหมาะสมกับสภาพของทารก
gavage feeding (OG tube) ในเด็กเหนื่อยง่ายดูดกลืนไม่ดี
ระวังภาวะNEC: observe อาการท้องอืดcontent ที่เหลือ
ปัญหาเลือดออกในช่องสมอง
IVH (Intraventricular Hemorrhage)
Hydrocephalus
ปัญหาเกี่ยวกับการควบคุมอุณหภูมิ
การดูแล
หลีกเลี่ยงอยู่ใกล้แอร์พัดลมระวัง “Cold stress”
การพยาบาลทารกที่ได้รับการรักษาในตู้อบ
เช็ดทําความสะอาดตู้ทุกวัน
ป้องกันการสูญเสียความร้อนของร่างกายทารก4ทาง
ตรวจสอบอุณหภูมิรา่งกายทุก
4ชมและปรับให้เหมาะสมกับสภาพของทารก
ไม่เป็นตู้อบโดยไม่จําเป็นให้การพยาบาลโดยสอมือเข้าทางหน้าต่างตู้อบ
ใช้ warmer, incubator หรือผ้าห่มห่อตัว
วัดอุณภูมิเด็ก Body temperature เด็ก 36.8-37.2
องศาเซลเซียส
จัดให้อยู่ในที่อุณภูมิเหมาะสม (NTE) 32 - 34 องศาเซลเซียส
ผลกระทบ
การเพิ่มการเผาผลาญและภาวะกรดนํ้าตาลในเลือดตา(Hypoglycemia) ภาวะขาดนํ้า (Dehydration) นํ้าหนักลด (Poor Weight Gain) ภาวะลําไส้เน่า (NEC) ภาวะหยุดหายใจ(Apnea) ภาวะเลือดออก (Bleeding Disorder)อัตราการตายเพิ่มขึ้น
การวดั อุณหภูมิทารก
ทางทวารหนัก
ทารกครบกําหนดวัดนาน 3 นาที ลึก 3.0 ซม
ทารกเกิดก่อนกําหนดวัดนาน 3 นาทีลึก 2.5 ชม
ทางรักแร้
ทารกเกิดก่อนกําหนด วดั นาน 5 นาที
ทารกครบกําหนดวัดนาน 8 นาที
Perinatal asphy
APGAR Score
No asphyxia คะแนน แอพการ์ 8 –10
Moderate asphyxia คะแนนแอพการ์ 3 – 4
Mild asphyxia คะแนนแอพการ์ 5 – 7
Severe asphyxia คะแนนแอพการ์0-2
Respiratory Distress Syndrome (RDS)
ภาวะหายใจลําบากเนื่องจากการขาดสารลดแรงตึงผิว(surfactant) ของถุงลม
การป้องกัน
มารดาที่มีความเสี่ยงจะคลอดก่อนกําหนดแต่ถุงนํ้าคร่ำยังไม่แตกควรได้antenatalcorticosteroidsอย่างน้อย 24 ชั่วโมงก่อนคลอด
การป้องกันไม่ให้ทารกขาดออกซิเจนในระยะแรกเกิด
การรักษา
การให้ออกซิเจนตามความต้องการของทารก
ป้องกันไม่ให้เกิดภาวะแทรกซ้อนจากการได้รับออกซิเจนโดยการปรับลดความเข้มข้นและอัตราไหลของออกซิเจน
ให้สารลดแรงตึงผิวเพื่อทําให้ความยืดหยุ่นของปอดดีขึ้น
รักษาแบบประคับประคองตามอาการ
ทารกบางรายอาจจําเป็นต้องปอด PDA ด้วย indomethacin หรือ ibuprofen
รักษาระดับโฮโมนโกลบินในเลือดและความเข้มข้นของเม็ดเลือดแดงให้อ ยู่ในเกณฑ์ปกติ
รักษาสมดุลนํ้าอิเลคโตรไลท์สมดุลกรดด่างในเลือด
ให้ได้รับสารนาอย่างเพียงพอ
ให้ยาปฏิชวีนะในรายที่สงสัยว่ามีการติดเชื้อร่วมด้วย
apnea of prematurity
หยุดหายใจนานกว่า20วินาทีมี cyanosis
การดูแล
จัดท่านอนที่เหมาะสมศีรษะสูงเงยคอเล็กน้อย
ระวังการสําลัก suction เมื่อจําเป็น
สังเกตอาการขาดออกซิเจนหายใจเร็วเขียวปากจมูกบานอกบุ๋ม (chest wall retraction) ABG
Retinopathy of PrematurityRetinopathy(ROP)
การงอกผิดปกติของเส้นเลือด (neovascularization) บริเวณรอยต่อระหว่างจอประสาทตาที่มีเลือดไปเลี้ยงและจอประสาทตาที่ขาดเลือด
ปัญหาการติดเชื้อ
Necrotizing Enterocolitis
เป็นผลมาจากภาวะพร่องออกซิเจน
การย่อยและการดูดซึมไม่ดี
ลําไส้ขาดเลือดมาเลี้ยง
การได้รับอาหารไม่เหมาะสมเร็วเกินไป
การพยาบาล
แยกจากเด็กติดเชื้้อ / แยกผู้ดูแล
NPO
วัดปรอททางทวารหนัก
ดูแลให้ยาปฏิชวีนะตามแผนการรักษา
ให้การพยาบาลโดยดีหลัก aseptic technique
เฝ้าระวังสังเกตภาวะติดเชื้อเฝ้าระวังภาวะลําไส้ทะลุ
MAS
ภาวะตื่นตัวของทารกเมื่อแรกเกิดเรียกว่า vigorous ได้จากการประเมินทารกโดยทีมบุคลากรทางการแพทยท์ดูแลทารกแรกเกิดเมื่อ 10 ถึง15วินาทีหลังเกิด
มีแรงหายใจด้วยตนเองได้ดี
อัตราการเต้นของหัวใจมากกวา่100 ครั้งต่อนาที
มีกําลังกล้ามเนื้อดี
ความรุนแรง
อาการรุนแรงมากทารกจะมีระบบหายใจล้มเหลวทันทีหรือภายใน 2-3 ชั่วโมงหลังเกิด
อาการรุนแรงปานกลางอาการหายใจเร็วมีความรุนแรงมากขึ้นมีการดึงรัง ของช่องซีโครงและมีความรุนแรงสูงสุดเมื่ออายุ 24ชั่วโมง
อาการรุนแรงน้อยทารกมีอาการหายใจเร็วระยะสั้นๆเพียง24-72ชั่วโมง ทําให้แรงดันลดลงและมีค่าความเป็นกรด-ด่างปกติอาการมักหายไปใน 24- 72ชั่วโมง
การพยาบาล
เป้าหมายที่สําคัญเพื่อให้ทารกได้รับออกซิเจนเพียงพอเฝ้าระวังการติดเชื้อ
การดูแลที่จําเป็นสําหรับทารก
การควบคุมและการป้องกันการติดเชื้อ
ดูแลภาวะนํ้าหนักตัวแรกเกิดลด
ประเมินการขับถ่ายอุจจาระและปัสสาวะ
การช่วยการดูแลทางเดินหายใจและการรักษาระบบทางเดินหายใจอย่างเหมาะสม
ประเมินการแหวะนมและการอาเจียน
การควบคุมอุณหภูมิอย่างเหมาะสม
เฝ้าระวังภาวะแทรกซ้อนเช่นภาวะตัวเหลือง
การติดตามภาวะความผิดปกติอาจเกิดขึ้นทั้งระยะสั้นและระยะยาว
การดูแลทางโภชนาการ
นางสาวฐิติรัตน์ ยะนิล รุ่น 36/1 เลขที่ 32 612001033