แนวคิด ทฤษฎี
และหลักการของการพยาบาลเด็กและวัยรุ่น
ธรรมชาติและความต้องการของเด็ก
การดูแลเด็กและครอบครัวด้วยหัวใจความ
เป็นมนุษย์ (Humanized care)
บทบาทหน้าที่ และคุณลักษณะของพยาบาล
วัยก่อนเรียน
วัยปฐม
วัยทารก
วัยรุ่น
ด้านอารมณ์
ด้านสังคม
ด้านร่างกาย
พัฒนาการของแต่ละคนจะไมาเท่ากัน ขึ้นอยู่กับสมองและระบบประสาท ซึ่งเป็นผลมาจากพันธุกรรมและสิ่งแวดล้อม
ติดเชื้อได้ง่าย เนื่องจากภูมิคุ้มกันโรคยังไม่สมบูรณ์
การเจริญเติบโตทางร่างกายรวดเร็วมากกว่าวัยอื่น
แสดงความพอใจด้วยการส่งเสียงเล่น ไม่ชอบเสียงดังหรือเสียงประหลาดที่ทำให้ตกใจ ต้องการให้ตามใจ ต้องการให้มีคนอยู่ใกล้ ๆ ชอบซุกอกผู้ใหญ่
หาโอกาสเล่นกับเด็ก ทำเสียงหยอกล้อ ไม่ควรให้เด็กเล่นตามลำพัง ทำให้เด็กอารณ์ดี มีความสุข เพราะเป็นพื้นฐานที่ดีทางด้านอารมณ์ต่อไป
การแสดงอารมณ์ตามช่วงอายุ
1 เดือน : ไม่มีความเครียด อารมณ์พึงพอใจ
2 เดือน : อยากรู้อยากเห็น จัเคลื่อนไหวแขนขาเมื่อสนุกสนาน
3 เดือน : มีอารณ์พอใจ และไม่พอใจ เข้าใจเรื่องยินดี หรือโกรธ
4 เดือน : เสียงดัง และหัวเราะแสดงความพอดใจ
5 เดือน : ร้องไห้เมื่อไม่ได้รับความสนใจ ยิ้มตอบเมื่อคนอื่นยิ้มด้วย
6 เดือน : อยากรู้อยากเห็น ถ้าโกรธจะส่งเสียงดัง ถีบเท้า เตะขา แสดงสีหน้าไม่พอใจ หัวเราะถ้าพอใจ
7 เดือน : อารมณ์ไม่คงที่ สังเกตจากเปลี่ยนจากหัวเราะเป็นร้องไห้ได้รวดเร็ว
8 เดือน : อ้าแขนให้ผู้ใหญ่ที่ตนไว้ใจ หรือเชิญชวนให้เข้ามาหา
9 เดือน : แสดงความพอใจด้วยการเคลื่อนไหวทั้งตัว ถีบเท้าและขาเมื่อถูกรบกวน แสดงพฤติกรรมด้าวร้าว
12 เดือน : แดงความอิจฉา ริษยา
การให้ความรัก ความอบอุ่น และความเอาใจใส่ จะทำให้เด็กไว้วางใจคนรอบข้าง มีทัศนคติที่ดี อยู่รวมกับคนในสังคมได้ดี
ด้านร่างกาย
ด้านสังคม
ด้านอารมณ์
เมื่อเด็กมีอารมณ์โกรธ ผู้ใหญ่ต้องช่วยให้เด็กโกรธน้อยที่สุดเพราะอารมณ์จะรุนแรง และขาดการยับยั้งชั้งใจ
เด็กต้องการความช่วยเหลือเมื่อเกิดความกลัว ไม่ควรล้อเลียน หรือบังคับให้เด็กอยู่กับความกลัว ต้องยอมรับและเข้าใจ
อารมณ์ของเด็กจะแสดงออกอย่างเปิดเผย ควรเปิดโอกาสให้ได้แสดงออก เพื่อให้เด็กฝึกยอมรับและรับรู้อารมณ์ของตนเอง
สัดส่วนขของร่างกายได้ขนาดมาขึ้น
กล้ามเนื้อแข็งแรง
อัตราการเจริญเติบโตลดลงอย่างเห็นได้ชัด
เดินมั่นคง
ชอบวิ่ง
กระโดดห้อยโหน
ปั่นจักรยาน
กระโดดเชือก
เริ่มพัฒนาการทางด้านการใช้เหตุผล
ช่างซักถาม อยากรู้อยากเห็น ผู้ปกครองควรเข้าใจและตอบคำถามอย่าง เอาใจใส่ ให้เหมาะสมกับวัยและสติปัญญา
ถ้าเด็กรู้สึกว่าผู้ใหญ่ไม่พอใจในคำถามของเขา จะทำให้การถามค่อย ๆหายไป และทำให้เด็กมีนิสัยไม่อยากรู้อยากเห็น เชื่อคนง่าย ไม่สร้างสรรค์
เด็กวัยนี้ไม่ชอบการขัดใจ ถ้าขัดใจจะมีพฤติกรรมก้าวร้าว
เมื่อเด็กแสดงพฤติกรรมก้าวร้าว ผู้ใหญ่ไม่ควรสนใจมาก เพราะจะทำให้เด็กใช้เรียกร้องความสนใจ
กลัวการอยู่ลำพัง
ต้องการความรัก ความเอาใจใส่ เห็นอกเห็ใจผู้อื่น
ตื่่นเต้น ตกใจง่าย โกรธง่าย
มีอารณ์ริษยาด้วย
ด้านอารมณ์
ด้านสังคม
ด้านร่างกาย
ประสาทการรับรู้ การเคลื่อนไหว : เกมปิดตา
เกมกล่องปริศนา เกมแตะส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย
กล้ามเนื้อมัดใหญ่
สุขนิสัย
กล้ามเนื้อมัดเล็ก
สุขภาพอนามัย
ส่งเสริมภาวะโภชนาการ
ได้รับสารอาหารมีประโยชน์ ครบ 5 หมู่
ได้รับวัคซีนตามช่วงอายุ
ความสะอาดร่างกาย : การอาบน้ำ ใช้สบู่ ล้างมื้อก่อน - หลัง รับประทานอาหาร การแปรงฟัน และบ้วนปากหลังอาหาร
พักผ่อน : การร้องเพลง ฟังนิทาน นอนกลางวัน 1-2 ชั่วโมง
การขับถ่าย : ให้ฝึกดูแลตัวเองขณะเข้าห้องน้ำ และหลังขับถ่าย
การออกกำลังกาย และการเคลื่อนไหวต่าง ๆ
การเรียนของเด็กปฐมวัยคือการเล่น
มีของเล่นเพียงพอ
ฝึกให้เด็กเล่นอย่างปลอดภัย ต่อตนเองและผู้อื่น
ต้องจัดสถานที่ให้ปลอดภัย กว้างขวาง
การออกกำลังกาย
การเคลื่อนไหว
การเล่น
การตัดกระดาษ
วาดภาพระบายสี ลากเส้นต่อจุด
การปั้น การร้อย
การโดยนรับลูกบอล
อยากระบายอารมณ์อย่างอิสระเปิดเผย
ต้องการความรัก ความใกล้ชิดผูกพัน
ต้องการความช่วยเหลือจากผู้ใหญ่เมื่อเกิดความกลัว ไม่ชอบให้ขัดใจ
ต้องการความรักจากคุณครูเสมือนเป็นพ่อ แม่
ต้องการเป็นที่ยอมรับ การอบรมเลี้ยงดูจะส่งผลต่อพฤติกรรมของเด็ก
เลี้ยงแบบตามใจ : เด็กมักเฉื่อยชา ไม่สนใจสิ่งใด ไม่ชอบอยู่ในสังคม
เลี้ยงแบบพ่อแม่ือตนเป็นใหญ่ : เป็นเด็กที่เงียบเฉย ไม่ต่อต้าน ไม่มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ ไม่กระตือรือร้น ไม่อยากรู้อยากเห็น เพราะกลัวพ่อ แม่
เลี้ยงแบบประชาธิปไตย : เด็กปรับตัวได้ดี มีความกระตือรือร้น เข้ากับสังคมได้ดี
ด้านอารมณ์
ด้านสังคม
ร่างกาย
มีการเจริญในส่วนประจำเพศ ซึ่่งการเปลี่ยนแปลงมาก ๆ อาจทำให้เกิดความกังวลได้
มีการเปลี่ยนแปลงฮอร์โมน กระตุ้นการเจริญเติบโตของอวัยวะสืบพันธุ์
ความสูง และน้ำหนักตัว เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว
ดื้อรั้น ไม่เชื่อฟัง ผู้ใหญ่ต้องเข้าใจ ถ้าผู้ปกครองเพิ่มการควบคุมจะยิ่งเกิดความขัดแย้ง และยิ่งทำให้วัยรุ่นมีปฏิกิริยาโต้ตอบที่รุนแรง
ให้ความสำคัญคัญกับผู้ใหญ่น้อยลง ใช้ความคิดของตนเป็นใหญ่
ต้องการความเป็นตัวเอง ต้องการรับผิดชอบตัวเอง ผู้ปกครองควรให้อิสระอย่างเหมาะสม
สนใจตัวเองมากขึ้น รักสวยรักงาม พิถีพิถันในการแต่งตััว เพื่อการยอมรับ และสะดุดตาเพศตรงข้าม
ควรให้วัยรุ่นหัดตัดสินใจในเรื่องที่เหมาะสม จะทำให้เกิดความภาคภูมิใจในตนเอง
บทบาทหน้าที่
คุณลักษณะ
มีบทบาทในการส่งเสริมสุขภาพที่ดี
มีความรู้เพื่อให้ตัดสินในการรักษาพยาบาลได้อย่างถูกต้อง
ประเมินผู้ป่วยที่วิกฤตได้อย่างรวดเร็ว
ฟื้นฟูสภาพร่างกาย จิตใจ อารมณ์ และสังคม ทั้งระยะพักฟื้น เจ็บป่วย หรือพิการ
มีความเข้าใจในพัฒนาการ และการเจริญเติบโตของเด็กแต่ละวัย
มีทักษะในการดูแลทั้งเด็กปกติ และเด็กป่วย
เป็นผู้นำทางความรู้ ความชำนาญ และจริยธรรมในการการปฏิบัติงานเพื่อดูแลเด็ก
มีอารมณ์คงที่ ไม่ดุเด็ก ไม่ขู่ให้กลัว ไม่แสดงท่าทีรำคาญ
ใช้ถาษาได้ดี อ่อนหวาน ไพเราะ เป็นกันเอง ใช้ภาษาเข้าใจง่าย
มีไหวพริบ เห็นอกเห็นใจ ไวต่อความต้องการ
มีทักษะในการอธิบาย ให้ผู้ป่วย และผู้ปกครองเข้าใจโดยคำที่เข้าใจง่าย ก่อนการให้การพยาบาลทุกครั้้ง
ช่างสังเกต และมีความไวต่อพฤติกรรมของเด็ก
อดทนต่อพฤติกรรม การถามคำถามของเด็ก
ความนุ่มนวล และเอื้อาทร
อยู่บนพื้นฐานที่ว่าความทุกข์ของผู้ป่วยส่วนหนึ่ง มาจากความกังวล กลัวการสูญเสีย รู้สึกโดดเดียว
ช่วยให้ผู้ป่วยและผู้ปกครองตระหนักว่าพยาบาลและบุคลากรด้านสุขภาพพร้อมที่จะช่วยเหลือ
ในเด็กที่เจ็บป่วย จะต้องเอาใจใส่ให้มากขึ้น
องค์ประกอบ
การดูแลเอาใจใส่ ทั้งด้านร่างกาย จิตใจ สังคมและจิตวิญญาณ ก่อให้เกิดความสุขใจทั้งผู้ให้และผู้รับ
ความเห็นอกเห็นใจ
ความเชื่อถือและความไว้ใจ
ความเอื้อาทร
การให้ความเคารพ
ปฏิบัติด้วยความเป็นมิตร มีเมตตาธรรม
รักษาพยาบาลด้วยความรู้ความเชี่ยวชาญทางการแพทย์และการพยาบาล
เห็นใจ เข้าใจ ความเป็นทุกข์ของผู้ป่วยและครอบครัว