Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Drug used in Autonomic Nervous System (ยาที่ใช้ในระบบประสาทอัติโนมัติ) -…
Drug used in Autonomic Nervous System (ยาที่ใช้ในระบบประสาทอัติโนมัติ)
1.ยาโคลิเนอร์จิค
ออกฤทธิ์คล้ายกับการกระตุ้นระบบประสาทพาราซิมพาเทติก
กลไกการออกฤทธิ์
1.1 Cholinergic agonist สารโคลิเนอร์จิกออกฤทธิ์โดยตรง
การนำไปใช้ทางคลินิก
1.ใช้รักษาระบบทางเดินปัสสาวะ
2.ใช้รักษาต้อหิน
3.ใช้รักษาอาการท้องอืด ไม่ถ่าย
อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
เกิดจากการกระตุ้น muscarinic receptor
ยาที่มีผลทั่วร่างกาย
อาการมึนเวียนศีรษะคล้ายจะเป็นลม
อาเจียน
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
2.ระบบหายใจ ทำให้กล้ามเนื้อเรียบหลอดลมหดตัว ต่อมในหลอดลม หลั่งสารคัดหลั่งเพิ่มขึ้น จะเกิดอาการคล้ายหืด asthma
3.ระบบทางเดินปัสสาวะกล้ามเนื้อเรียบปัสสาวะหดตัว เพิ่มความดันกระเพาะปัสสาวะ เพิ่มการบีบตัวของท่อปัสสาวะ
1.ระบบไหลเวียนเลือด muscarinic agonist มีผลต่อการทำให้ลดความต้านทานของหลอดเลือดส่วนปลาย ทำให้หลอดเลือดขยายตัว
ลดความดันโลหิต
ลดการเต้นหัวใจ
4.ระบบทางเดินอาหาร เพิ่มการหลั่งสารคัดหลั่ง
5.ฤทธิ์ต่อตา
6.ระบบประสาทส่วนกลาง มีสารมีฤทธิ์กระตุ้นสมองส่วน cortex
ข้อห้ามใช้
โรคแผลในกระเพาะอาหารและลำไส้ ยาจะกระตุ้นการหลั่งกรดและน้ำย่อยมากขึ้น
ผู้ป่วยลำไส้อุดตัน นิ่วทางเดินปัสสาวะ การกระตุ้นการบีบตัวจะก่ออันตรายได้
ผู้ป่วยโรคหืด หรือ โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง จะทำให้หลอดลมหดตัว
กลไกการออกฤทธิ์
ออกฤทธิ์กระตุ้นที่ mascarinic และ nicotinic recepter
1.2 Anticholinesterase agent (Cholinesterase inhibitors)
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
ผลต่อ muscarinic receptor ผลต่อระบบไหลเวียนอาจทำให้หัวใจเต้นช้า
ผลต่อ nicotinic receptor ทำให้กล้ามเนื้อมีอาการสั่นพริ้ว
การนำไปใช้ทางคลินิก
2.ใช้ในการรักษาโรค myastheniagravis MS
3.ใช้ยุติฤทธิ์ของยาคลายกล้ามเนื้อกลุ่มที่เป็น competitive antagonist
1.ใช้ในการรักษาอาการลำไส้ กระเพาะปัสสาวะไม่บีบตัว
4.รักษา alzhimer's disease ยาช่วยปรับปรุงด้านความจำ
กลไกการออกฤทธิ์
ออกฤทธิ์ยั้บยังการทำงานเอนไซม์ Acetylcholinesterase
อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
organophospate หรือ ยาฆ่าแมลง
หายใจลำบาก
หัวใจเต้นช้า
รูม่านตาเล็ก
ความดันโลหิตต่ำ
4.ยาปิดกั้นอะดรีเนอร์จิครีเซพเตอร์
1.Alpha-adrenergic antagonists
ยาที่มีในปัจจุบันคือ selective alpha1- antagonist ออกฤทธิ์จำเพาะ alpha1- receptor อยู่ภายในเซลล์ของกล้ามเนื้อ
อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
ความดันโลหิตต่ำในขณะเปลี่ยนอิริยาบถ ซึ่งมักพบบ่อยจากการใช้ยาในระยะแรกๆ
2.Beta-adrenergic antagonists
1.Non-selective beta-blocker
Propranol ยับยั้ง beta1และ beta2 receptor ถูกดูดซึมได้ดีมาก แต่มี first-pass metabolism สูง
ใช้รักษาความดันโลหิตสูง โดยใช้ร่วมกับยาขับปัสสาวะหรือยาขยายหลอดเลือด
Propranol,Timolol,Sotalol
ลดอาการใจสั่น
ลดอาการตื่นเต้นได้ง่ายทำให้เกิดภาวะสงบ
รักษาหัวใจเต้นผิดจังหวะ
2.Selective beta-blocker
Atenolol, Metoprolol ใช้รักษาโรคความดันโลหิตสูง หัวใจเต้นผิดจังหวะ เจ็บหน้าอก และเป็นยาสำคัญใช้เพื่อลดความเสี่ยงต่อภาวะหัวใจล้มเหลว
อาการข้างเคียง
ทำให้หัวใจเต้ยช้า
ทำให้หัวใจตีบแคบ
หัวใจเต้นผิดจังหวะ
อาจพบอาการปวดศีรษะ วิงเวียน นอนไม่หลับ เหนื่อยล้า
เกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
2.ยาต้านมัสคารินิค
Atropine
ฤทธิ์ทางเภสัช
3.ระบบทางเดินหายใจ มีฤทธิ์ขยายหลอดลม ยับยั้งการหลั่งของสารคัดหลั่งที่จมูก ปาก คอและหลอดลมได้
4.กล้ามเนื้อเรียบอื่นๆ ลดความตึงตัวและความแรงในการบีบตัวของท่อปัสสาวะ
2.ระบบทางเดินอาหาร ปิดกั้น muscarinic receptors ทำให้ parasympathetic tone ที่ระบบทางเดินอาหารลดลง
5.ต่อมเหงื่อ atropine ทำให้ร่างกายขับเหงื่อได้น้อยลง ร่างกายไม่สามารถระบายความร้อนออกทางเหงื่อได้
1.ระบบตา ทำให้ความดันในลูกตาสูง เป็นอันตรายต่อต้อหิน
6.ระบบหัวใจและหลอดเลือด ทำให้หัวใจเต้นเร็ว
การนำไปใช้ทางคลินิก
3.Oxybutynin ใช้รักษาภาวะกระเพาะปัสสาวะบีบตัวไวมากเกินไป
4.Atropine ทำให้รูม่านตาขยาย
2.Antipasmodics ยาลดการหดเกร็งของกล้ามเนื้อเรียบในช่องท้อง
5.Ipratropium bromide ใช้เป็นยาขยายหลอดลม
1.Antisecretory รักษาโรคแผลในกระเพาะอาหารและลำไส้
6.ใช้เป็นยาเตรียมผู้ป่วยก่อนการผ่าตัด
Benztropine ใช้เป็นยารักษาโรคพาร์กินสัน
8.Bradycardia รัษาภาวะล้มเหลงของระบบไหลเวียนโลหิต
9.Scopolamine ใช้เป็นยาป้องกันและรักษาอาการเมารถ เมาคลื่น
10.Atropine ใช้เป็นยาต้านพิษ antidote
กลไกการออกฤทธิ์
atropine เป็น muscarinic antagonists ออกฤทธิ์ Ach ในการจับ muscarinic receptors แบบแข่งขันทำให้ยามีผลลด parasympathetic tone ในร่างกาย
อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
อาการรุนแรงขึ้นกับขนาดยาที่ใช้
3.ยากระตุ้นระบบประสาทซิมพาเทติก
2.Alpha-adrenergic agonist
1.Alpha-1 agonist
1.Phenylephrine ออกฤทธิ์จำเพาะต่อ alpha1-receptor ทำให้กล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือดหดตัว
บรรเทาอาการคัดจมูก
2.Midodrine ออกฤทธิ์จำเพาะต่อ alpha1-receptor ทำให้หลอดเลือดหดตัว ส่งผลให้ควมดันโลหิตเพิ่มขึ้น
ใช้ในผู้ป่วยที่มีอาการpostural hypotension หรืออาการหน้ามืด
2.Alpha-2 agonist
ออกฤทธิ์กระตุ้น alpha2-receptor ทีสมองและหลอดเลือด ทำให้ลดการหดตัวของหลอดเลือด
3.Beta-adrenergic agonist
1.Beta2 adrenergic agonist
2.ยาขยายหลอดลมชนิดออกฤทธิ์ยาว.
Semeteral and formoterol
อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
ผู้ป่วยโรคหัวใจมีความเสี่ยงมาก ใจสั่น อาการสั่น อาการกระวนกระวาย วิตกกังวล หัวใจเต้นเร็ว
1.ยาขยายหลอดลมชนิดออกฤทธิ์สั้น
Salbutamol and Terbutaline
2.Beta3 adrenergic agonist
Mirabegron เป็นยาออกฤทธิ์จำเพาะ beta3-receptor มีผลให้กล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะคลายตัวใช้ในการรักษาอาการกลั้นปัสสาวะไม่ได้
1.กลุ่ม catecholamines
2.Norephinephrine/Noradrenaline
ออกฤทธิ์เช่นเดียวกับ epinephrine
ประโยชน์ทางคลินิก
รักษาความดันโลหิตต่ำรุนแรง ที่ไม่ตอบสนองต่อยาอื่น
3.Dopamine; DA
เป็น Neurotranmitter ในสมอง ยาออกฤทธิ์ต่อ receptors
รักษาภาวะช็อกจากหัวใจ จากกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน
1.Epinephrine
กลไกการออกฤทธิ์
เป็นสาร agonist ออกฤทธิ์กระตุ้นได้ดีทั้ง alpha - beta receptor ถูกทำลายอย่างลวดเร็ว MAO COMT รับประทานไม่ได้
การนำไปใช้ทางคลินิก
2.ปฏิกิริยาภูมิแพ้รุนแรง
3.ใช้ห้ามเลือด
1.ภาวะหัวใจหยุดเต้น
4.ใช้ผสมยาชาเฉพาะที่
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
3.ทำให้กล้ามเนื้อทางเดินหายใจคลายตัว หลอดลมขยายตัว
4.ภายในร่างกายทำให้กลูโคสสและแลคโทสในเลือดสูง
2.มีผลทำให้กล้ามเนื้อเรียบของทางเดินอาหารคลายตัว กล้ามเนื้อหูรูดบีบตัว
5.ยาเข้าสู่สมองได้น้อยจึงไม่มีฤทธิ์กระตุ้นสมอง
1.มีฤทธิ์แรงที่ในการบีบหลอดเลือดและกระตุ้นหัวใจ
4.Dobutamine
มีโครงสร้างคล้าย DA มีฤทธิ์ alpha1 beta agonist ออกฤทธิ์กระตุ้น 1 beta receptor ฤทธิ์ต่อ alpha-receptor มีน้อย Dobutamine เป็นยากระตุ้นการบีบตัวของหัวใจ
อาการข้างเคียง
วิตกกังวล ปวดศีรษะอาการสั่น
หัวใจเต้นผิดจังหวะ ปอดบวมน้ำ เจ็บหน้าอก
4.Indirect-acting and mixed-type adrenergic agonist
1.Ephedrine and pseudoephrdrine
Ephedrine ไม่ได้ใช้ทางคลินิกแล้ว
pseudoephrdrine เป็นยาที่ออกฤทธิ์ต่อจิตประสาทมีใช้อย่างจำกัดในโรงพยาบาล
ออกฤทธิ์ทางอ้อมโดยเพิ่มการปลดปล่อยสาร catecholamine และตัวยายังสามารถกระตุ้น receptor
2.Amphetamine
เป็นยาเสพติดให้โทษประเภทที่ 1 ออกฤทธิ์กระตุ้นประสาทส่วนกลางที่มีความแรงสูง
ประโยชน์ทางคลินิกของยาในกลุ่ม Sympathomimetics
2.ภาวะช็อก
ยาที่กระตุ้น alpha-adrenergic recepter ทำให้กระตุ้นแรงบีบตัวและอัตราการเต้นของหัวใจ
ยาที่กระตุ้น beta-adrenergic recepter มีผลเพิ่มความดันโลหิต
Dopamine มีผลเพิ่มปริมาณเลือดไปเลี้ยงที่ไต
3.Anaphylaxis ยาหลักที่ใช้ได้แก่ epinephrine ยาอื่นๆที่ร่วม beta2 agonisrขยายหลอดลม
1.ภาวะหัวใจหยุดเต้น Epinephrine เพิ่มความดันโลหิตและเพิ่มเลือดไปเลี้ยงหัวใจ
4.Asthma and COPD ใช้เป็นยาขยายหลอดลม ยาในกลุ่ม beta2-adrenergic receptor ใช้รักษาโรคหอบหืด