Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ความรู้พื้นฐาน และหลักทั่วไป ทางเภสัชวิทยา - Coggle Diagram

- - - - วัตถุที่ใช้ในการวินิจฉัย บำบัด บรรเทา หรือป้องกันโรค
      - เป็นเภสัชเคมีภัณฑ์ หรือเภสัชเคมีภัณฑ์กึ่งสำเร็จรูป
    - - ยารักษาโรคปัจจุบัน
        
        ยาแผนปัจจุบัน
        
        ยาที่ใช้ในการประกอบวิชาชีพเวชกรรม
        
        ยาแผนโบราณ
        
        ยาที่ใช้ในการประกอบโรคศิลปะแผนโบราญ
        
        ยาอันตราย
        
        เป็นยาแผนปัจจุบันหรือแผนโบราณก็ได้
        
        ยาควบคุมพิเศษ
        
        เป็นยาแผนปัจจุบันหรือแผนโบราณก็ได้
        
        ยาใช้ภายนอก
        
        เป็นยาแผนปัจจุบันหรือแผนโบราณ ที่ใช้ภายนอก ไม่รวมยาใช้เฉพาะที่
        
        ยาใช้เฉพาะที่
        
        เป็นยาแผนปัจจุบันหรือแผนโบราณ ที่ใช้เฉพาะผิวหนัง ตา หู จมูก ปาก
        
        ยาสามัญประจำบ้าน
        
        เป็นยาแผนปัจจุบันหรือแผนโบราณก็ได้
        
        ยาบรรจุเสร็จ
        
        เป็นยาแผนปัจจุบันหรือแผนโบราณที่ผลิตขึ้นใหม่ และบรรลุใส่ห่อไว้ และติดฉลาก
        
        ยาสมุนไพร
        
        ยาที่ได้จากพืช สัตว์ หรือแร่
      - แบ่งตามเภสัชลำดับ
        
        ตำแหน่งการออกฤทธิ์
        
        ประโยชน์
        
        นิยมใช้มากสุด
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        แหล่งที่มา
    - - ธรรมชาติ
        
        พืช
        
        ราก ใบ ลำต้น ผล เมล็ด เปลือก
        
        สัตว์
        
        ตับ ตับอ่อน ดีหมู ดีวัว
        
        แร่
        
        ไอโอดีน ทองแดง น้ำมันเกลือแร่
      - สังเคราะห์
        
        เกลือของเหล็ก
        
        อะลูมิเนียมไฮดอกไซด์
    - - เรียกชื่อตามสูตรเคมี
      - เรียกชื่อสามัญทางยา
      - เรียกชื่อตามการค้า
    - - ของแข็ง
        
        ยาแคปซูล
        
        มีเจลาตินเป็นปลอกหุ้ม
        
        ยาเม็ด
        
        แบบเคลือบ
        
        ป้องกันการแยกตัวที่กระเพาะอาหาร
        
        แบบไม่เคลือบ
        
        ยาอมใต้ลิ้น
        
        ดูดซึมได้ดีในเยื่อบุใต้ลิ้น
        
        ยาเม็ดสำหรับเคี้ยว
        
        ต้องเคี้ยวก่อน ยาจะออกฤทธิ์ได้ดี
        
        ยาผงเดือดฟู่
        
        ละลายน้ำได้ง่าย
        
        ยาผง
        
        เก็บได้นาน และกลิ่นรสดี
        
        ยาเหน็บ
        
        ใช้สอดเข้าไปในช่องเปิด
        
        ยาอม
        
        อมแก้เจ็บคอ
      - ของเหลว
        
        ยาน้ำสารละลาย
        
        ตัวทำละลายเป็นน้ำ
        
        ชนิดทาน ใช้ภายนอก และใช้เฉพาะที่
        
        ยาน้ำใส
        
        ยาสวนล้าง
        
        ยาหลอดหู
        
        ยากลั้วคอ
        
        น้ำปรุง
        
        ตัวทำละลายไม่ใช่น้ำ
        
        ชนิดทานและใช้เฉพาะที่
        
        ยาสปริริต
        
        ยาถูนวด
        
        ยากลีเซอรีน
        
        ยาป้าย
        
        ยาอิลิกเซอร์
        
        ยาน้ำกระจายตัว
        
        ยาน้ำแขวนตะกอน
        
        เจล
        
        โลชั่น
        
        มิกซ์เจอร์
        
        อิมัลชั่น
      - กึ่งแข็ง
        
        บางชนิดต้องบรรจุในภาชนะพิเศษ
        
        ขี้ผึ้ง
        
        ครีม
      - อื่นๆ
        
        ยาฉีด
        
        ยาทาผิวหนัง
        
        ยาพ่นฝอย
        
        ยาดม
- - - - ปัจจัยเกี่ยวกับตัวยา
        
        ขนาดโมเลกุลของยา
        
        วิธีผลิตยา
        
        ขนาดตาที่ให้
        
        คุณสมบัติในการละลายในไขมัน
      - ปัจจัยเกี่ยวกับผู้ป่วย
        
        การบริหารยา
        
        ให้ยาผ่านทางเดินอาหาร
        
        ยามีคุณสมบัติเป็นกรดอ่อน
        
        แอสไพริน
        
        ยามีคุณสมบัติเป็นด่างอ่อน
        
        มอร์ฟีน
        
        ดูดซึมยาผ่านหลอดเลือดฝอยใต้ลิ้น
        
        ดูดซึมยาผ่านระะบบหายเดินหายใจ
        
        ยาฉีดใต้ผิวหนัง
        
        ดูดซึมยาผ่านทางผิวหนัง
        
        พยาธิสภาพของร่างกาย
        
        สรีรวิทยาและอารมณ์ของผู้ป่วย
        
        รับอาหาร หรือยาอื่นร่วมด้วย
    - - จะขึ้นกับ
        
        ปริมาณการไหลเวียนเลือดไปยังอวัยวะนั้นๆ
        
        คุณสมบัติของยาแต่ละชนิด
        
        การจับตัวของโปรตีนในพลาสม่า
        
        การผ่านเข้าสมอง และเส้นเลือด
        
        การสะสมของยาที่ส่วนอื่น
    - - ความสำคัญ
        
        กระตุ้นการออกฤทธิ์ของยา
        
        สิ้นสุดการออกฤทธิ์ของยา
      - เอนไซม์ที่เปลี่ยนแปลงยา
        
        เอนไซม์ในไซโตพลาสซึม
        
        ปฏิกิริยา
        
        Phase I reaction
        
        Phase II reaction
      - ปัจจัยที่มีผลต่อ Drug metabolism
        
        พันธุกรรม
        
        สิ่งแวดล้อม
        
        อายุ
      - ปฏิกิริยาระหว่างยาในการเกิด metabolism
        
        ยาบางชนิดเหนี่ยวนำเอนไซม์
        
        จะลดประสิทธิภาพยาอื่น เมื่อทานร่วมกัน
        
        ยาบางชนิดยับยั้งเอนไซม์
        
        ทำให้ยาอื่นที่ทานร่วมกันออกฤทธิ์ได้ช้า
    - - กำจัดทาง
        
        ไต
        
        อวัยวะหลักในการกำจัด
        
        ขับในรูปแบบปัสสาวะ
        
        ตับ
        
        น้ำดี
        
        ปอด
      - ยาบางชนิด
        
        ทางอุจจาระ
        
        ทางน้ำนม
    - - ค่าครึ่งชีวิต
        
        เวลาที่ทำให้ยาลดความเข้มข้นลง 50% จากตอนแรก
      - Loading dose
        
        ขนาดยาที่ให้ครั้งแรก เพื่อให้ได้ระดับยาที่ต้องการ
      - Onset
        
        ระยะเวลาที่ให้ยาจนยาออกฤทธิ์
      - Duration of action
        
        ระยะเวลาที่ให้ยาจนยาหมดฤทธิ์
    - - การเป็นไปของยาเมื่อเข้าสู่ร่างกาย
  - - - การออกฤทธิ์ของยาต่อร่างกาย
    - - ไม่จับกับ receptor
        
        Chemical action
        
        ยาลดกรด
        
        Physical action
        
        ยาระบาย
      - จับกับ receptor
    - - จดจำ และมีลักษณะจำเพาะเจาะจง
    - - ยาที่จับกับ receptor แล้วเกิดฤทธิ์
    - - ยาที่จับกับ receptor แล้วลดฤทธิ์ลง
    - - ยาที่จับกับ receptor แล้วออกฤทธิ์บางส่วน
    - - Affinity
        
        ความสามารถในการจับกับ receptor ของยา
      - Efficacy
        
        ความสามารถที่ทำให้เกิดฤทธิ์สูงสุดของย่
      - Potency
        
        ความแรงของฤทธิ์ยา
  - - - LD50
        
        ระดับความเป็นพิษต่อร่างกาย
      - ED50
        
        ปริมาณยา
  - - - ตอบสนองผิดปกติจากคนส่วนใหญ่
    - - ตอบสนองต่อยาน้อยกว่าปกติ
    - - ตอบสนองต่อยามากกว่าปกติ
    - - การแพ้ยา
    - - การดื้อยา จากการรับยาหลายครั้ง
    - - การดื้อยา จากการรับยา 2-3 ครั้ง
    - - ฤทธิ์หลอก