Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ความรู้พื้นฐานและหลักทั่วไปทางเภสัชวิทยา, ยา, 9f1fc0_f2ebeed7900040abadfe9…

- - - - ยาแผนปัจจุบัน
        
        สำหรับใช้ในการประกอบวิชาชีพเวชกรรม โรคศิลปะแผนปัจจุบัน
      - ยาแผนโบราญ
        
        ใช้ในการประกอบโรคศิลปะแผนโบราณหรือบำบัดโรคสัตว์
      - ยาอันตราย
        
        ยาแผนปัจจุบันหรือยาแผนโบราณ
      - ยาควบคุมพิเศษ
        
        ยาที่รัฐมนตรีประกาศเป็นยาที่ควบคุมพิเศษ
      - ยาใช้ภายนอก
        
        สำหรับใช้ภายนอก ไม่รวมถึงใช้ยาเฉพาะที่
      - ยาใช้เฉพาะที่
        
        ใช้กับผิวหนัง หู ตา จมูก ปาก ช่องคลอด
      - ยาสามัญประจำบ้าน
      - ยาบรรจุเสร็จ
        
        ผลิตขึ้นในรูปแบบต่างๆทางเภสัชกรรม
      - ยาสมุนไพร
        
        ได้จากพฤกษชาติ สัตว์ แร่
    - - ตำแหน่งการออกฤทธิ์ทางกายวิภาค
      - ประโยช์ในการรักษา แบ่งประเภทของยาที่นิยมใช้มากที่สุด แบ่งตามกลไกลการออกฤทธิ์ทางกายวิภาค
        
        ยาแก้ปวดลดไข้
        
        ยารักษามะเร็ง
        
        ยานอนหลับ
        
        ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร
      - กลไกลการออกฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
        
        ยาระบายหรือยาถ่าย
        
        ยากระตุ้นประสาทส่วนกลาง
      - แหล่งที่มาของยาหรือคุณสมบัคืทางเคมี
        
        ไอโอดีนจากแร่ธาตุ
        
        ยากลุ่มกลัยโคไซด์ที่ได้จากพืช
  - - - 1.จากพืช
        
        มะเกลือใช้เป็นยาถ่ายพยาธิ
        
        ใบมะขามแขกใช้เป็นยาระบาย
        
        เมล็ดพริกไทยใช้เป็นยาขับลม
        
        ราก ลำต้น ผล เปลือก ใบ
        
        ใบชาและเมล็ดกาแฟ
      - จากสัตว์
        
        ตับ
        
        ตับอ่อน
        
        ยาอินซูลิน
        
        ดีหมู
        
        ดีวัว
      - จากแร่ธาตุ
        
        ไอโอดีน
        
        ทองแดง
        
        น้ำมันเกลือแร่
    - - เกลือของเห็กใช้บำรุงโลหิต
      - อลูมิเนียมไฮดอกไซด์ใช้เป็นยาลดกรดในกระเพาะอาหาร
  - - - ยาแคปซูล Capsule
        
        มีเปลือกหุ้มเพื่อลดรสขมของยา
        
        Ampicillin
        
        Amoxycilln
        
        Tetracyclin
      - ยาเม็ด Tablest
        
        ยาเม็ดเคลือบ
        
        ออกฤทธิ์ที่ลำไส้เพื่อป้องกันการแตกตัวของยาที่กระเพาะอาหาร
        
        ยาเม็ดที่ไม่ได้เคลือบ
        
        Aspirin
        
        Paracetamol
      - ยาอมใต้ลิ้น Sublingual
        
        ยาที่ดูดซึมได้ดีในเยื่อบุในช่องปากเข้าสู่เลือดโดยตรงยาจึงออกฤทธิ์เร็ว
        
        Testosterone
        
        Nitroglycerine
      - ยาเม็ดสำหรับเคี้ยว
        
        ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร
      - ยาอม Lozenge และ Troch
        
        อมแก้เจ็บคอ ประกอบด้วยยาฆ่าเชื้อและยาทำลายเชื้อ ผสมน้ำตาลทำให้มีรสชาติน่ารับประทาน
        
        ดีกิวดีน
        
        สเต็ปซิล
      - ยาผง Pulveres
        
        ยาแก้ท้องอืด
        
        ท้องเฟ้อ
        
        ท้องร่วง
      - ยาเหน็บ Suppositories
        
        เพื่อใช้สอดเข้าไปในช่องเปิด เช่น ช่องคลอด ทวารหนัก ตัวยาจะละลายเมื่อสอดเข้าไปในร่างกาย ออกฤทธิ์ตรงบริเวณเหน็บ
    - - ยาน้ำสารละลาย
        
        ตัวทำละลายเป็นน้ำ
        
        น้ำปรุงAromatic water
        
        สาระแหน่
        
        น้ำมันกุหลาบ
        
        น้ำมันดอกส้ม
        
        ยาน้ำใสSolutions
        
        แอลกอฮอร์
        
        มักเป็นสารที่ไม่ละเหย
        
        กลีเซอรีน
        
        ยาน้ำเชื่อม
        
        น้ำผึ้ง
        
        รับประทานเท่านั้น
        
        ซอร์บิทอล
        
        ยาจิบLinctuses
        
        ยาที่ใช้ระงับการไอ ขับเสมหะ
        
        ยากลั้วคอGargale
        
        ยาอมบ้วนปาก
        
        ดับกลิ่นปาก ใช้เป็นยาชา
        
        ยาหยอดจมูก
        
        ยาหยอดหู
        
        ยาสวนล้าง
        
        ยาสวนทวารหนักEnemas
        
        กลีเซอรอล สารละลายน้ำเกลือ
        
        ตัวทำละลายไม่ใช่น้ำ
        
        Elixir
        
        มีกลิ่นหอมรสหวาน แอลกอฮอร์จำนวน 44%
        
        Spirits
        
        สารหอมระเหยเช่นการบูร น้ำมันผิวส้ม แอมโมเนีย
        
        แอลกอฮอร์ 60%
        
        Collodians
        
        ใช้ทาบาดแผลขนาดเล็ก
        
        เช่น Salicylic acid 10-12% รักษาโรคหูดหรือตาปลา
        
        Glycerines
        
        ยาหยอดหู ยาอมบ้วนปาก
        
        ยาถูนวด Liniments
        
        ยาป้ายPaint
        
        ต้านการติดเชื้อสมานหรือระงับปวด
    - - Gels
        
        Alum
        
        Milk
      - Lotions
        
        คาลาไมล์
        
        โลชั่น
      - Magmas and Milk
        
        ยาระบายแมกนีเซีย
      - Mixtures
        
        ยาน้ำผสม อาจใส่หรือไม่ใส่ก็ได้
      - Emulsion
        
        ยากินและยาทา
        
        ยาระบายพารัฟฟิน
        
        น้ำมันละหุ่ง
    - - ขี้ผึ้งOiltment
        
        คล้ายน้ำมัน ใช้ทาผิวหนัง หรือบรรเทาอาการต่างๆ
      - ครีมPaste
        
        แขวนตะกอนมีความเข้มข้นมาก ป้องกันการติดเชื้อ รู้สึกเย็นใช้แต่งแผล
    - - ยาฉีดInjections
        
        ห้ามฉีดเข้าหลอดเลือดดำหรือช่องไขสันหลัง
      - ยาทาผิวหนังApplications
      - ยาพ่นฝอยSpray
      - ยาดมInhalant
- - - - การดูดซึมยา หมายถึง อัตราหรือปริมาณยาที่ถูกนำเข้าสู่กระแสเลือด
      - ปัจจัย
        
        ปัจจัยเกี่ยวกับตัวยา
        
        ขนาดโมเลกุลของยา
        
        วิธีการผลิตยา แปรรูป
        
        ขนาดยาที่ให้
        
        คุณสมบัติในการละลายไขมัน
        
        ปัจจัยเกี่ยวกับผู้ป่วย
        
        1.วิธีการบริหารยา
        
        เป็นปัจจัยที่กำหนดอัตราและความสามรถในการดูดซึมยาเข้าสู่กระแสเลือด
        
        การให้ยาผ่านทางเดินอาหาร
        
        PH ของ Medium มีผลต่อการดูดซึมของยา
        
        ยาที่มีคุณสมบัติเป็นกรดอ่อน เช่น แอสไพริน
        
        ยาที่มีคุณสมบัติเป็นด่าง เช่น มอร์ฟิน
        
        ข้อเสีย
        
        1 more item...
        
        Hepatic First pass effect ปริมาณถูกเปลี่ยนแปลงครั้งแรกที่ตับ
        
        การให้ยาดูดซึมผ่านหลอดเลือดฝอยใต้ลิ้น
        
        ละลายไขมันได้ดี เป็นด่าง การอมใต้ลิ้นสามารถดูดซึมผ่านหลอดเลือดฝอยได้รวดเร็ว
        
        การให้ยาดูดซึมผ่านทางระบบทางเดินหายใจ
        
        ยาที่อยู่ในรูปก๊าซจะถูกดูดซึมเข้าสู่ระบบไหลเวียนเลือดได้ง่ายและรวดเร็ว
        
        การให้ยาโดยการฉีดใต้ผิวหนัง
        
        เข้าสู่กระแสเลือด100%
        
        2.พยาธิสภาพขแงร่างกาย ท้องเสีย ท้องผูก โรคที่เกี่ยวกับระบบหัวใจและหลอดเลือด เช่นหัวใจล้มเหลว
        
        3.สภาวะทางสรีรวิทยาและอารมณ์ของผู้รับยา การนอนทำให้การเคลื่อนที่ของยาไปยังกระเพาะอาหารให้ช้าลง
        
        4.การได้รับยาหรือยาชนิดอื่นร่วมด้วย
    - - เมื่อถูกดูดซึมและเข้าสู่กระแสเลือดแล้ว โฒเลกุลของยากระจายไปส่วนใดส่วนหนึ่งของร่างกาย
      - คุณสมบัติเคมีและฟิสิกส์ของยาแต่ละชนิด
      - การจับตัวของยากับโปรตีนในพลาสม่า
      - ความสามารถในการผ่านเข้าสมองและรก
      - การสะสมของยาที่ส่วนอื่น
    - - เอนไซม์อาจอยู่ที่ไซม์พลาสซึม
        
        ตับ ไต ปอด ทางเดินอาหาร
      - ในร่างกายมีเอนไซม์
      - ปฏิกิริยาการเปลี่ยนแปลงยาโดยปกติมี2ชนิด
        
        1.Phase 1 reaction
        
        เปลี่ยนโครงสร้างยาอาศัยกระบวนการ Oxidation , reduction, hydrolysis
        
        2.Phase 2 reaction
        
        ไม่มีความเป็ฯ Polar มากพอที่จะถูกขับออกทางไตจะต้องถูกทำให้ละลายน้ำได้ดีโดยการรมตัว
    - - พันธุกรรม
      - สิ่งแวดล้อม
        
        คนสูบบุหรี่มี Metabolized สูง
      - อายุ เด็กและผู้สูงอายุจะไวต่อฤทธิ์และพิษมากกว่าวัยผู้ใหญ่
    - - ยาบางชนิดเหนี่ยวนำเอนไซม์
      - ยาบางชนิดมีขนาดยับยั้งเอนไซม์
    - - ร่างกายสามารถกำจัดยาออกได้ทางไต ตับ นำดี และปอด ถูกกำจัดออกทางน้ำนมและเหงื่อแต่น้อยมาก
      - การขับถ่ายออกทางไตด้วยปัสสาวะแล้วยังขับถ่ายออกทงอุจจาระ ทางน้ำนม และทางปอด
    - - ค่าครึ่งชีวิต
        
        เวลาที่ใช้ในการให้ยาหรือความเข้มข้นลดลงเหลือ 50% จากความเข้มข้นแรก
      - Loading dose
        
        ขนาดยาที่ให้ครั้งแรกเพื่อให้ได้ขนาดยาที่ต้องการในพลาสม่า คือ การให้ยาในขนาดสู.อย่างรวดเร็ว
      - Onset
        
        ระยะเวลาที่เริ่มให้ยาและยาเริ่มออกฤทธิ์
      - Duration of action
        
        ระยะเวลที่ยาเริ่มออกฤทธิ์ที่ต้องการจนถึงหมดฤทธิ์ที่ต้องการ
  - - - กลไกลการออกฤทธิ์
        
        1.ออกฤทธิ์โดยไม่จับ Receptor
        
        Chemical action
        
        ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร
        
        Phyeical action
        
        ยาระบาย
        
        ยาลดการดูดซึมในกระเพาะอาหาร
        
        2.ออกฤทธิ์โดยจับ Receptor
        
        ตัวรับ Receptor
        
        พบได้ที่ไซโทพลาสซึม หรือนิวเคลียส โดยมีการจดจำ และจับกับสารที่มีความจำเพาะเจาะจงแล้วทำใหการทำงานของเซลล์เปลี่ยนแปลง
        
        Agonist
        
        ยาที่จับ Receptor แล้วสามารถทำให้เกิดฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
        
        Antagonist
        
        ยาที่จับ Receptor แล้วสามารถลดฤทธิ์ ในการจับEndogenous Substances ในร่างกาย
        
        Partial agonist
        
        ยาที่จับ Receptorแล้วออกฤทธิ์ในบางส่วน
        
        3.ระดับความปลอดภัยของยา
        
        TI=LD50/ED50
        
        ยาที่มีค่า Therapeutic index ต่ำจะมีความปลอดภัยต่ำ เช่น litium digoxic
        
        ยาที่มีค่า Therapeutic index สูงจะมีความปลอดภัยสูง
        
        คำสำคัญ
        
        โดยปกติ Effcacy จะสำคัญกว่า Potency ในการเลือกใช้ยาเหมาะสมกับภาวะของโรค
        
        Potency ความแรงของฤทธิ์ยา
        
        Effcacy ความสามารถของยาที่ทำให้เกิดฤทธิ์สูงสุด
        
        Affinty ความสามรถของยาในการเข้าจับ Receptor
- - - - การให้ยานอนหลับในผู้ป่วยบางคนจะไม่หลับในขณะที่ผู้ป่วยบางคนหลับได้ปกติ