Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ความรู้พื้นฐานและหลักทั่วไปทางเภสัชวิทยา - Coggle Diagram

- - - - ยาแผนปัจจุบัน ยาที่มุ่งหมายสำหรับใช้ในการประกอบวิชาชีพเวชกรรม
      - ยาแผนโบราณ ยาที่มุ่งหมายสำหรับใช้ในการประกอบโรคศิลปะแผนโบราณหรือบำบัดโรคสัตว์
      - ยาอันตราย ยาแผนปัจจุบันหรือยาแผนโบราณที่รัฐมนตรีประกาศเป็นยาอันตราย
      - ยาควบคุมพิษยาแผนปัจจุบันหรือยาแผนโบราณที่รัฐมนตรีประกาศเป็นยาควบคุมพิษ
      - ยาใช้ภายนอก ยาแผนปัจจุบันหรือยาแผนโบราณที่มุ่งใช้ภายนอกไม่รวมยาเฉพาะที่
      - ยาใช้เฉพาะที่ ยาแผนปัจจุบันหรือยาแผนโบราณที่มุ่งหมายใช้เแพาะที่ผิวหนัง
      - ยาสามัญประจำบ้าน ยาแผนปัจจุบันหรือยาแผนโบราณที่รัฐมนตรีประกาศเป็นยาสามัญประจำบ้าน
      - ยาบรรจุเสร็จยาแผนปัจจุบันหรือยาแผนโบราณที่ผลิตขึ้นเสร็จในรูปต่างๆ
      - ยาสมุนไพร ยาที่ได้จากพฤกษชาติ สัตว์ หรือแร่
    - - ตำแหน่งออกฤทธิ์ทางกายวิภาค
      - ประโยชน์ในการรักษา
      - กลไกลการออกฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
      - แหล่งที่มาของยา
  - - - จากพืช
      - จากสัตว์
      - จากแร่ธาตุ
        
        ทองแดง
        
        น้ำมันเกลือแร่
        
        ไอโอดิน
- - - - ยาเม็ดเคลือบ
        
        วิตามินB1-6-12
      - ยาเม็ดที่ไม่ได้เคลือบ
        
        Aspirin paracetamol
    - - Testosterone Nitrogycerine
    - - สเตร็ปซิล
    - - Protosedyl Dulcolax
    - - ยาแก้ท้องอืด
  - - - เจล
      - โลชั่น
      - แมกมาและมิลค์
      - มิกซ์เจอร์
      - อิมัลชั่น
    - - ยาน้ำสารละลายที่ตัวทำละลายเป็นน้ำ
        
        น้ำปรุง
        
        น้ำยาใส
        
        ยาน้ำเชื่อม
        
        ยาจิบ
        
        ยากลั้วคอ
        
        ยาอมบ้วนปาก
        
        ยาหยอดจมูก
        
        ยาหยอดหู
        
        ยาสวนล้าง
        
        ยาสวนทวารหนัก
      - ยาน้ำสารละลายที่ตัวทำละลายไม่ใช่น้ำ
        
        ยาอลิกเซอร์
        
        ยาสปริริต
        
        ยาโคโลเดียน
        
        ยากลีเซอรีน
        
        ยาถูนวด
        
        ยาป้าย
- - - - สะดวก ปลอดภัย,ไม่อันตรายเท่าฉีดกรณีเกิดพิษสามารถทำให้อาเจียนได้ง่าย
    - - ไม่เหมาะกับยาดูดซึมผ่านทางเดินอาหาร กลิ่น สีไม่ชวนรับปะทาน ยาอาจระคายเคืองกระเพาะอาหาร ห้ามใช้นผู้ป่วยที่อาเจียน
  - - - ออกฤทธิ์เร็ว ใช้ในายที่หมดสติ อาเจียนได้ เหมาะกับการให้สารน้ำ
    - - เกิดพิษง่าย ติดเชื้อง่ายอาจทำให้หัวใจล้มเหลวกรณีเกิดพิษไม่สามารถทำให้อาเจียนได้
  - - - ข้อดี
        
        ยาดูดซึมเร็วระคายเคืองน้อย สามารถใช้กับยาฉีดที่ละลายได้ในน้ำมัน
      - ข้อเสีย
        
        ให้ยาได้ไม่เกิน5มิลลิลิตร การสะสมไว้ที่เนื้อเยื่ออาจทำให้ดูดซึมช้าลง
      - ยาพ่นฝอย ยาแอโรซอล สูดดม และยาหยอดจมูก หยอดหู
        
        ข้อดี
        
        ออกฤทธิ์เร็ว ให้ยาได้ด้วยตัวเอง ยาจะออกฤทธิ์เฉพาะที่
        
        ข้อเสีย
        
        การให้ยาไม่สดวก ปริมาณยาที่ได้ไม่แน่นอน อาจระคายเคืองเยื่อบุทางเดินหายใจและหลอดลม อาจติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ
    - - การดูดซึมช้าทำให้ยาออกฤทธิ์ได้นานหากแพ้ยาเฉียบพลันสามารถใช้ tourniquest รัดเหนือแขนได้
    - - สมารถให้ยาได้ไม่เกิน2มิลลิลิตรยาบางชนิดระคายเคือง บริเวรที่ฉีดอาจทำให้เกิดแผลหรือฝีได้ ติดเชื้อง่าย
  - - - ยาดูดซึมออกฤทธิ์ได้เร็วโดยไม่ผ่านตับ ไม่ถูกทำลายโดยกรดหรือน้ำย่อย
    - - ยาบางชนิดรสชาติไม่ดี อาจระคายเคืองเยื่อบุภายในปาก ใช้เวลานาไม่สะดวกในการพูด
  - - - เหมาะกับเด็กหรือผู้รับประทานยายาก ออกฤทธิ์เฉพาะที่และทั่วร่างกาย
    - - ไม่สะดวกต่อการใช้ ราคาแพง อาจเกิดการติดเชื้อ
- - - - การดูดซึมยาเข้าสู่ร้างกาย
        
        ปัจัยที่มีผลต่อการดูดซึมยา
        
        ปัจจัยเกี่ยวกับตัวยา
        
        วิธีการผลิตยา
        
        ขนาดยาที่ใช้
        
        ขนาดโมเลกุลยา
        
        คุณสมบัติในการละลายในไขมัน
        
        ปัจจัยเกี่ยวกับผู้ป่วย
        
        การบริหารยา
        
        การให้ยาผ่านทางเดินอาหาร
        
        ยาที่มีคุณสมบัติเป็นกรดอ่อนเช่น แอสไพริน
        
        ยาที่มีคุณสมบัติเป็นด่างอ่อน เช่น มอร์ฟีน
        
        การให้ยาดูดซึมผ่านหลอดเลือดฝอยใต้ลิ้น
        
        การให้ยาดูดซึมผ่านระบบหายใจ
        
        การให้ยาฉีดใต้ผิวหนัง
        
        การให้ยาดูดซึมผ่านผิวหนัง
        
        การให้ยาแบบเห็บทวารหนักหรือช่องคลอด
        
        พยาธิสภาพของร่างกาย
        
        สภาวะทางสรีรวิทยาและอารมณ์ผู้รับยา
        
        การได้รับอาหารหรือยาชนิดอื่นร่วมด้วย
        
        การกระจายตัวของยา
        
        ปริมาณการไหลเวียนของเลือดไปยังอวัยวะนั้นๆ
        
        คุณสมบัติทางเคมีและฟิสิกส์ของยาแต่ละชนิด
        
        การจับตัวของยากับดปรตีนในพลาสม่า
        
        ความสามารถในการผ่านเข้าของสมองและรก
        
        การสะสมของยาที่ส่วนอื่น
        
        การแปรสภาพยาหรือการเปลี่ยนแปลงยา
        
        กระตุ้นการออกฤทธิ์ยา
        
        สิ้นสุดการออกฤทธิ์ยา
        
        เอนไซม์ที่ทำหน้าที่เปลี่ยนแปลงยา
        
        เอนไซม์อาจอยู่ที่ไโพลาสมา
        
        ในร่างกาย
        
        ปฎิกิริยาเปลี่ยนแปลงยา
        
        Phase l reaction
        
        Phase ll reaction
        
        ปัจจัยที่มีผลต่อdrug metabolism
        
        พันธุกรรม
        
        สิ่งแวดล้อม
        
        อายุ
        
        ปฎิกิริยาระหว่างยาในระหว่างการเกิด metabolism
        
        ยาบางชนิดเหนี่ยวนำเอนไซม์
        
        ยาบางชนิดยับยั้งเอนไซม์
      - การขับถ่ายยา
        
        ร่างการจะกำจัดยาออกได้ทางไต ตับ น้ำดี และปอด
        
        คำสำคัญทางเภสัชจลศาสตร์
        
        ครึ่งชีวิต
        
        Loading dose
        
        Duration of action
  - - - การจับของยา
      - การศึกษาระหว่างขนาด
    - - ออกฤทธิ์ดโดยไม่จับกับ receptor
      - ออกฤทธิ์ดโดยจับกับ receptor
      - ตัวรับ
      - Agonist
      - Antagonist
      - Partial agonist
    - - Affinity
      - Efficacy
      - Potency
    - - LI=LD50
        ED50
      - การแปรผันของการตอบสนองต่อยา
        
        Hyperactivity
        
        Tolerance
        
        Hypersensitivity
        
        Tachyphylaxis
        
        Hyporeactivity
        
        Placebo effect
        
        Idiosyncrasy
        
        สาเหตุการตอบสนองต่อยาที่แตกต่างกัน
        
        มีความแตกต่างในความเข้มข้นของ endogenous receptor ligands
        
        มีการเปลี่ยนแปลงจำนวนหรือการทำงานของreeptor
        
        มีการเปลี่ยนแปลงปริมาณของยาที่จะไปถึงreceptor
        
        มีการเปลี่ยนแปลงอวัยวะที่เกิดการตอบสนองจาดดารกระตุ้น receptor