Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่1 ความรู้พื้นฐานและหลักทั่วไปทางเภสัชวิทยา - Coggle Diagram
บทที่1
ความรู้พื้นฐานและหลักทั่วไปทางเภสัชวิทยา
ความรู้พื้นฐานทางเภสัชวิทยา
ประเภทของยา
ยารักษาโรคในปัจจุบัน
4.ยาควบคุมพิเศษ
5.ยาใช้ภายนอก
3.ยาอันตราย
6.ยาเฉพาะที่
2.ยาแผนโบราณ
7.ยาสามัญประจำบ้าน
1.ยาแผนปัจจุบัน
8.ยาบรรจุเสร็จ
9.ยาสมุนไพร
แบ่งตามเภสัชตำรับ
2.ประโยชน์ในการรักษา
3.กลไกลการออกฤทธิ์ทางเภสัชวิชา
1.ตำแหน่งการออกฤทธิ์ทางกายภาพ
4.แหล่งที่มาของยา คุณสมบัติทางเคมี และเภสัชวิทาของยา
แหล่งกำเนิด
จากการสังเคราะห์
อะลูมิเนียมไฮดรอกไซส์ ใช้เป็นยาลดกรดในกระเพาะอาหาร
เกลือของเหล็ก ใช้บำรุงโลหิต
จากธรรมชาติ
สัตว์
แร่ธาตุ
พืช
เภสัชภัณฑ์หรือยาเตรียม
ของแข็ง
ยาเม็ดสำหรับเคี้ยว
ยาอม
ยาอมใต้ลิ้น
ยาผงเดือดฟู
ยาเม็ด
ยาเหน็บ
ยาแคปซูล
ยาผง
ของเหลว
ยาน้ำสารละลาย
ยาอมบ้วนปาก
มีฤทธิ์ต้านการฆ่าเชื้อ
ยาหยอดจมูก
ดับกลิ่นปาก
ยากลั้วคอ
มีฤทธิ์้ต้านการฆ่าเชื้อ
ยาหยอดหู
ส่วนมากเป็นยาน้ำใส
ยาจิบ
ระงับการไอ ขับเสมหะ
ยาสวนล้าง
สำหรับการใช้ล้างบาดแผล
ยาน้ำเชื่อม
มีกลิ่นร รสดี เหมาะสำหรับเด็ก
ยาน้ำใส
ไม่ระเหย
ยาสวนทวารหนัก
กระตุ้นการขับถ่าย
น้ำปรุง
ระเหยง่าย
น้ำมันหอมระเหย
ยาน้ำสารละลายที่ตัวทำละลายไม่ใช้น้ำ
ยากลีเซอริน
ใช้เป็นยาหยอดหู ยาอมบ้วนปาก
ยาถูนวด
ใช้เฉพาะภายนอก
ยาโคโลเดียน
ลักษณะข้นเหนียว ใช้รักษาปลาหรือหู
ยาป้าย
สมานแผล ระงับปวด
ยาสปริริต
มีแอลกอฮอล์ค่อนข้างสูง 60%
ยาอิลิกเซอร์
มีกลิ่นหอมและรสหวาน
ยาน้ำกระจายตัว
มิกซ์เจอร์
ยาน้ำผสม
แมกมาและมิลค์
ยาแขวนตะกอนคล้ายเจล
โลชั่น
ยาน้ำแขวนตะกอนใช้ภายนอก
อิมัลชั่น
มีทั้งรูปแบบทาและกินเฉพาะที่
เจล
ไม่ละลายน้ำ ลักษณะเป็นกาว
รูปแบบประเภทกึ่งแข็ง
ขี้ผึ้ง
ลักษณะเป็นน้ำมัน
ใช่ทาผิวหนังหรือเยื่อเมือก
ลดการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย
บรรเทาอาการต่างๆ
ครีม
ยาน้ำแขวนตะกอนที่มีความเข้มข้นมาก
ป้องกันการติดเชื้อ
สมานแผล
ประเภทอื่นๆ
ยาทาผิวหนัง
ยาพ่นฝอย
ยาฉีด
ยาดม
ความหมายของยา
วัตถุที่มุ่งหมายสำหรับให้เกิดผลแก่สุขภาพ
วัตถุที่มุ่งหมายสำหรับใช้ในการวินิฉัย บำบัด บรรเทา รักษา
วัตถุที่รองรับไว้ในตำรายา
หลักทั่วไปทางเภสัชวิทยา
1.การออกฤทธิ์ของยาทางเภสัชจลนศาสตร์
1.1 เภสัชจลนศาสตร์
1.1.2 การกระจายตัวยา
3.การจับตัวของยากับโปรตีนในพลาสม่า
4.สามารถในการผ่านเข้าสมองและรก
2.คุณสมบัติทางเคมีและฟิสิกส์ของยาแต่ละชนิด
5.การสะสมของยาที่ส่วนอื่น
1.ปริมาณการไหลเวียนของเลือด
1.1.3.การแปรสภาพยาหรือการเปลี่ยนแปลงยา
1.1.3.2.ปัจจัยที่มีผลต่อ drug metabolism
2.สิ่งแวดล้อม
3.อายุ
1.พันธุกรรม
1.1.3.3.ปฏิกิริยาในระหว่างการเกิด metabolism
2.ในขณะที่ยาบางชนิดมีคุณสมบัติยับยั้งเอนไซม์
1.ยาบางชนิดมีคุณสมบัติเหนี่ยวนำเอนไซม์
1.1.3.1.เอนไซม์ที่ทำหน้าที่ในการเปลี่ยนแปลงยา
เอนไซม์อาจอยู่ที่ไซโตพลาสซึม
ในร่างกายมีenzyme หลายชนิดที่เกี่ยวข้องกับการแปรสภาพยา
1.phase I reaction
2.phase II reaction
1.1.1.การดูดซึมยาเข้าสู่ร่างกาย
ปัจจัยที่มีผลต่อการดูดซึมยา
ปัจจัยเกี่ยวกับผู้ป่วย
การให้ยาดูดซึมผ่านทางระบบทางเดินหายใจ
ของเหลวที่ระเหยได้ดีจะดูดซึมเข้าสู่กระแสเลือดอย่างรวดเร็ว
การให้ยาโดยการฉีดใต้ผิวหนัง
ไขมันเป็นปัจจัยสำคัญในการดูดซึมยา
การให้ยาดูดซึมผ่านหลอดเลือดฝอยบริเวณใต้ลิ้น
ละลายได้ดีในไขมัน
มีคุณสมบัติเป็นด่าง
สามารถดูดซึมผ่านหลอดเลือดฝอยได้รวดเร็วและดี
การให้ยาดูดซึมผ่านทางผิวหนัง
ออกฤทธิ์เฉพาะที่
ยาชา
ยาแก้คัน
ออกฤทธิ์ทั่วร่างกาย
การให้ยาผ่านทางเดินอาหาร
1.ยาที่มีคุณสมบัติเป็นกรดอ่อน
แอสไพริน
2.ยาที่มีคุณสมบัติเป็นด่างอ่อน
มอร์ฟีน
ข้อเสีย
การเกิด first pass effect
2 more items...
การให้ยาแบบเหน็บทวารหนักหรือช่องคลอด
ปัจจัยเกี่ยวกับตัวยา
2.วิธีการผลิตยาและรูปแบบยา
ยาน้ำใส
ยาแขวนตะกอน
3.ขนาดยาที่ให้
เป็นปัจจัยกำหนดความเข้มข้นของยา
1.ขนาดโมเลกุลของยา
โมเลกุลของยาต่ำสามารถซึมผ่าน cell membrane ได้เร็วกว่า
4.คุณสมบัติในการละลายในไขมัน
ยาหรือสารที่มีคุณสมบัติละลายได้ดีในไขมันสามารถผ่านcell membrane ส่วนที่เป็นไขมันได้ดี และถูกดูดซึมได้ดี
การดูดซึมยา
หมายถึงยาที่ถูกนำเข้าสู่กระแสเลือด
Bioavailability
สัดส่วนของยาที่ไม่ถูกเปลี่ยนแปลงที่ถูกนำเข้าสู่กระแสเลือด
1.1.4.การขับถ่ายยา
การขับถ่ายยาออกจากร่างกาย
ตับ
น้ำดี
ไต
ปอด
2.การออกฤทธิ์ของยาทางเภสัชพลศาสตร์
กลไกลการออกฤทธิ์ของยา
1.ออกฤทธิ์โดยไม่จับกับ receptor
Chemical action
Physical action
ออกฤทธิ์โดยจับกับ receptor
ตัวรับ
Agonist
Antagonist
Partial agonist
3.ระดับความปลอดภัยของยา
TI = LD50/ED50
4.การแปรผันของการตอบสมองต่อยา
4.3.Hyperectivity
4.4.Hypersensitivity or Allergic reaction
4.5.Tolerance
4.2.Hyporectivity
4.1.Idiosyncrasy
4.6.Tachyphylaxis
4.7.Placebo effect