Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การดูแลสุขภาพแบบข้ามวัฒนธรรม :check: - Coggle Diagram
การดูแลสุขภาพแบบข้ามวัฒนธรรม :check:
ความหมายของวัฒนธรรม (Culture) :red_flag:
หมายถึง
วัฒนธรรมคือสิ่งที่มนุษย์สร้างขึ้นมา เป็นเครื่องมือที่มนุษย์คิดค้นเพื่อช่วยให้สามารถดํารงชีวิตอยู่ต่อไปได้ในสังคมของตน
ลักษณะพื้นฐานที่สําคัญ
ของวัฒนธรรมไว้ 6 ประการคือ
3)วัฒนธรรมมีพื้นฐานมาจากการใช้สัญลักษณ์ (Symbol)
4)วัฒนธรรมเป็นองค์รวมของความรู้และภูมิปัญญา
2)วัฒนธรรมเป็นสิ่งที่มนุษย์เรียนรู้ (Culture is learned)
5)วัฒนธรรมคือกระบวนการที่มนุษย์นิยามความหมายให้กับชีวิตและสิ่งต่างๆ
1)วัฒนธรรมเป็นความคิดร่วม (Shared ideas)
6)วัฒนธรรมเป็นสิ่งที่ไม่หยุดนิ่ง มีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา
วัฒนธรรมทางสังคมวิทยา
วัฒนธรรมทางวัตถุ
หมายถึง สิ่งของหรือวัตถุอันเกิดจากความคิดและการประดิษฐ์ขึ้นมาของมนุษย์ เช่น ถ้วย ชาม
วัฒนธรรมที่ไม่ใช่วัตถุ
หมายถึง วัฒนธรรมที่แสดงออกได้โดยทัศนะ ประเพณี ขนบธรรมเนียม การปฏิบัติสืบต่อกันมาและเป็นที่ยอมรับในกลุ่มของตน
ความสําคัญของวัฒนธรรม
1)วัฒนธรรมเป็นเครื่องกําหนดความเจริญ และเป็นเครื่องกําหนดชีวิตความเป็นอยู่ของคนในสังคม
4)ทําให้เกิดความสงบเรียบร้อยในสังคม
2)การศึกษาวัฒนธรรมจะทําให้เข้าใจชีวิตความเป็นอยู่ ค่านิยมของสังคมได้อย่างถูกต้อง
5)ทําให้มีพฤติกรรมเป็นแบบเดียวกัน
3)ทําให้มีความรู้สึกเป็นพวกเดียวกันและให้ความร่วมมือกันได้
6)ทําให้เข้ากับคนพวกอื่นในสังคมเดียวกันได้
7)ทําให้มนุษย์มีสภาวะที่แตกต่างจากสัตว์
องค์ประกอบของวัฒนธรรม
2)องค์การหรือสมาคม
หมายถึง การจัดระเบียบเป็นองค์ที่มีระเบียบแบบแผนหรือกฎเกณฑ์ข้อบังคับเช่น สถาบันทางสังคมต่างๆ
3)องค์พิธีหรือพิธีการ
เช่น พิธีรับขวัญเด็ก พิธีโกนจุก หรือพิธีบวชนาค พิธีแต่งงาน พิธีงานศพ
1)องค์วัตถุ
เป็นเครื่องมือและสัญลักษณ์ที่มีรูปร่างสามารถจับต้องได้เช่น เครื่องมือเครื่องใช้ต่างๆ
4)องค์มติหรือมโนทัศน์
หมายถึง วัฒนธรรมในด้านความคิด ความเชื่อ และอุดมการณ์ต่างๆ เช่น ความเชื่อในเรื่องบาปบุญ
วัฒนธรรมการดูแลสุขภาพและ
การแสวงหาการรักษาของประชาชน
ในภูมิภาคต่างๆของโลก :fist:
แนวคิดเกี่ยวกับวัฒนธรรมกับการดูแลสุขภาพ
ป้องกันไม่ให้เกิดการเจ็บป่วยหรือพิการ
ดูแลรักษาสุขภาพเมื่ออยู่ในภาวะเจ็บป่วยเป็นโรค
ส่งเสริมสุขภาพให้สมบูรณ์แข็งแรง ปราศจากโรคภัยไข้เจ็บ
ฟื้นฟูสุขภาพให้เข้าสู่ภาวะปกติ
ประเภทของวัฒนธรรม
กับการดูแลสุขภาพ
1)วัฒนธรรมการดูแล
สุขภาพในสภาวะปกติ
วัฒนธรรมเกี่ยวกับการส่งเสริมสุขภาพ เช่น การกินอาหารจากธรรมชาติ การออกกําลังกาย การเข้าวัด
วัฒนธรรมเกี่ยวกับการป้องกันโรค เช่น การบริโภคอาหารปรุงสุก
2) วัฒนธรรมการดูแล
สุขภาพในสภาวะเจ็บป่วย
วัฒนธรรมเกี่ยวกับการรักษาโรค ได้แก่ ระบบการดูแลสุขภาพภาคประชาชน แบบพื้นบ้าน และแบบวิชาชีพ
วัฒนธรรมเกี่ยวกับการฟื้นฟูสมรรถภาพ เช่น การดูแลการพักฟื้นของผู้ป่วยจากคนในครอบครัว
ความสัมพันธ์ระหว่างวัฒนธรรม
กับการดูแลสุขภาพ
Knowledge หมายถึง
องความรู้เหล่านี้สามารถศึกษาได้จาก ศาสตร์ต่าง ๆ เช่น การบริการข้ามวัฒนธรรม
องค์ความรู้พื้นฐานทางวัฒนธรรมยังรวมไปถึงลักษณะเฉพาะ
การมีองค์ความรู้เกี่ยวกับวัฒนธรรม
Encounter หมายถึง
ความสามารถในการเผชิญและจัดการกับวัฒนธรรม
การหาประสบการณ์โดยการเข้าไปอยู่ร่วม ในสังคมต่างวัฒนธรรม จึงเป็นสิ่งสําคัญ
Skill หมายถึง
การมีทักษะเกี่ยวกับวัฒนธรรม คือ ความสามารถของบุคลากรสุขภาพในการเก็บ ข้อมูลเกี่ยวกับประวัติและปัญหาของผู้รับบริการ การมีความไวทางวัฒนธรรม
Desire หมายถึง
ความปรารถนาที่จะมีสมรรถนะทางวัฒนธรรม
เป็นขั้นที่สูงที่สุดของสมรรถนะทางวัฒนธรรม
Awareness หมายถึง
การตระหนักรู้เกี่ยวกับวัฒนธรรม
หาก(พยาบาล) ยังไม่เข้าใจ ลึกซึ้งในวัฒนธรรมตนเอง ก็มีโอกาสที่จะเกิดพฤติกรรมการบริการ ที่ไม่เหมาะสมต่อผู้ใช้บริการต่างวัฒนธรรม ได้
แนวทางการดูแลสุขภาพที่เกิดขึ้นเป็น
วัฒนธรรมของการดูแลสุขภาพของประชาชน
2)ระบบการดูแลสุขภาพภาคพื้นบ้าน
3)ระบบการดูแลสุขภาพภาคประชาชน
1)ระบบการดูแลสุขภาพภาควิชาชีพ
ความสัมพันธ์ระหว่างวัฒนธรรม
กับการดูแลสุขภาพ
2) ขนบธรรมเนียมประเพณีที่ไม่ได้ให้ประโยชน์ เช่น ห้ามหญิงมีครรภ์กินกล้วยแผด
3) ขนบธรรมเนียมประเพณีที่ไม่แน่ว่าให้คุณหรือโทษ เช่น สังคมแอฟริกันบางสังคมให้เด็กกินดิน
1)ขนบธรรมเนียมประเพณีที่ส่งเสริมสุขภาพ เช่น การให้ทารกกินนมแม่นานถึง 2 ปี
4) ขนบธรรมเนียมประเพณีที่ให้โทษ เช่น การรับประทานอาหารสุก ๆ ดิบ ๆ
คุณค่า ความเชื่อ ค่านิยมทางสังคม
ที่มีผลต่อหลักการในการดำเนินชีวิต :star_of_david:
ความเชื่อ
หมายถึง การยอมรับคําอธิบายเหตุการณ์หรือปรากฏการณ์หนึ่ง ๆ ที่บุคคลได้เรียนรู้ร่วมกันในสังคม และถ่ายทอดสืบต่อกันมาจนเป็นแบบแผนทางวัฒนธรรมของสังคมนั้น
ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความเชื่อ
2) ปัจจัยทางสังคมและวัฒนธรรม ได้แก่ การขัดเกลาทางสังคมเป็นต้น
3) ปัจจัยทางด้านบุคคล ได้แก่ ศาสนา อายุ เพศ การศึกษา อาชีพ
1) ปัจจัยทางด้านจิตวิทยา ได้แก่ การรับรู้ และการเรียนรู้
ประเภทของความเชื่อ
ความเชื่อขั้นพื้นฐานของบุคคล มี 2 ลักษณะ คือ เกิดจากประสบการณ์ตรง และเกิดจากการแลกเปลี่ยนพบปะสังสรรค์
ความเชื่อแบบประเพณี ในภาคเหนือเชื่อในเรื่องเกี่ยวกับผีและอํานาจเหนือธรรมชาติ
ความเชื่อในสิ่งปรากฏอยู่จริง เช่น น้ําทะเลมีรสเค็ม
ความเชื่อแบบเป็นทางการ เช่น ความเชื่อที่มีต่อหลักคําสอนในพระพุทธศาสนา
ค่านิยมทางสังคม
2)สถาบันศาสนา
บุคคลและหน่วยงานของศาสนาต่างๆ ก็มีส่วนช่วยในการปลูกฝังค่านิยมและศีลธรรมอันถูกต้องได้เป็นอย่างดี
4) สังคมวัยรุ่นและกลุ่มเพื่อน
คือ การเรียนรู้และการยอมรับค่านิยมจากกิจกรรมเหล่านั้น
5) สื่อมวลชน
ในปัจจุบันบุคคลได้รับความรู้จากสื่อมวลชนเป็นอันมากในบางกรณีบุคคลก็ยอมรับเอาความรู้ ความคิดเหล่านั้นไปเป็นค่านิยมบางประการของตน
6) องค์การของรัฐบาล
รัฐมีบทบาทสาคัดในการปลูกฝังค่านิยมให้แก่คนในสังคม ถ้าไม่ได้กระทําโดยทางตรงก็กระทําโดยทางอ้อม
1)ครอบครัว
เพราะครอบครัวเป็นหน่วยแรกที่อบรมสั่งสอนพฤติกรรมสังคมให้แก่คนตั้งแต่เกิดจนโต
2)โรงเรียน
คือสถาบันทางสังคมที่มีส่วนในการสร้างค่านิยมอันถูกต้องให้แก่เด็ก สั่งสอนเด็กให้เกิด ความคิด ความเชื่อ อันจะนําไปสู่แบบแผนการมีพฤติกรรมที่ดี
ความเชื่อเกี่ยวกับสาเหตุของการ
เกิดโรคและวิธีการดูแลสุขภาพ
1) ความเชื่อแบบอํานาจเหนือธรรมชาติและวิธีการดูแลสุขภาพเช่น ความเจ็บป่วยเกิดจากการกระทําของผี วิธีการดูแลส่วนใหญ่ใช้การประกอบพิธีกรรมเป็นหลัก
2) ความเชื่อแบบพื้นบ้านและวิธีการดูแลสุขภาพเช่น ความเจ็บป่วยที่เกิดจากการขาดสมดุลธาตุ วิธีการดูแลสุขภาพแบบพื้นบ้าน เช่นเป็นการไหว้ครู
3) ความเชื่อแบบการแพทย์แผนตะวันตกและวิธีการดูแลสุขภาพเช่นการเจ็บป่วยเกิดจากเชื้อโรค วิธีการดูแลสุขภาพจะมีการวินิจฉัยหาสาเหตุของความเจ็บป่วย
5) ความเชื่อและการดูแล
สุขภาพเกี่ยวกับความชรา
1) ความเชื่อเกี่ยวกับความชราและ
การดูแลสุขภาพแบบพื้นบ้าน
ปัจจัยชี้บ่งถึงความชรา เช่น
ภาวะหมดประจําเดือนในเพศหญิง
การดูแลโดยการใช้สมุนไพร เช่น สมุนไพรตํารับ
.2) ความเชื่อเกี่ยวกับความชราและ
การดูแลสุขภาพแบบการแพทย์แผนตะวันตก
กําหนดอายุตั้งแต่ 60 ปีขึ้นไป เป็นเกณฑ์เข้าสู่วัยชรา
การดูแลด้านโภชนาการ การดูแลด้านฮอร์โมน เป็นต้น
6) ความเชื่อและการดูแล
สุขภาพเกี่ยวกับความตาย
1) ความเชื่อและการดูแลสุขภาพ
เกี่ยวกับความตายแบบพื้นบ้าน
มีความเชื่อในเรื่องวิญญาณ กฎแห่งกรรม
การเวียนว่ายตายเกิดและชาติภพ
การดูแลสุขภาพ คือให้สร้างสมความดีและผลบุญเพื่อการตายอย่างสงบ เกิดความสุขความเจริญในภพหน้า
2) ความเชื่อและการดูแลสุขภาพอ
เกี่ยวกับความตายแบบแพทย์แผนตะวันตก
จะพิจารณาจากการหยุดทํางานของหัวใจและการทํางานของแกนสมอง
การดูแลสุขภาพ มุ่งเน้นให้ระบบและอวัยวะต่าง ๆ สามารถทํางานต่อไปได้และยืดชีวิตผู้ป่วยให้ยาวนานมากที่สุด
4) ความเชื่อและการดูแลสุขภาพใน
ช่วงเปลี่ยนผ่านสถานการณ์ชีวิต
1) ความเชื่อและการดูแลสุขภาพ
เกี่ยวกับการเกิดแบบพื้นบ้าน
ระยะตั้งครรภ์
เชื่อว่าการตั้งครรภ์เป็นผลจากความสัมพันธ์ของมนุษย์กับดวงดาวในระบบจักรวาล การดูแลสุขภาพ จะเกี่ยวกับสุขภาพจิต เป็นต้น
ระยะคลอดบุตร
จะเชื่อเรื่องความเป็นสิริมงคล การดูแลสุขภาพได้แก่ การจัดสถานที่และการตรวจครรภ์ก่อนคลอด เป็นต้น
ระยะหลังคลอด
ได้แก่ ความเชื่อเรื่องผี ดูแลสุขภาพ ได้แก่ การอยู่ไฟ การนาบหม้อหรือการทับหม้อเกลือ เป็นต้น
2) ความเชื่อและการดูแลสุขภาพ
เกี่ยวกับการเกิดแบบแพทย์ตะวันตก
.1) ความเชื่อเรื่องเกี่ยวกับการตั้งครรภ์ เป็นภาวะที่ตัวอ่อนหรือทารกได้ก่อกําเนิดขึ้นภายในมดลูก
2) การดูแลสุขภาพแบบการแพทย์ตะวันตกมีหลักการดูแลคล้ายคลึงการแบบพื้นบ้าน