Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การดูแลสุขภาพแบบข้ามวัฒนธรรม - Coggle Diagram
การดูแลสุขภาพแบบข้ามวัฒนธรรม
ความหมายของวัฒนธรรม (Culture)
องค์ประกอบของวัฒนธรรม
องค์วัตถุ (Material)
วัฒนธรรมในด้านวัตถุที่มีรูปร่างสามารถจับต้องได้
เครื่องมือเครื่องใช้
ภาพเขียน
องค์การหรือสมาคม (Organization หรือ Association)
การจัดระเบียบเป็นองกรหรือสมาคม
สหภาพ
สมาคม
ชมรม
บริษัท
องค์พิธีหรือพิธีการ (Usage หรือ Ceremony)
พิธีการต่างๆ ที่มนุษย์สร้างขึ้นนับตั้งแต่การเริ่มต้นของชีวิต
พิธีรับขวัญเด็ก
พิธีแต่งงาน
พิธีงานศพ
องค์มติหรือมโนทัศน์ (Concepts)
วัฒนธรรม
ด้านความคิด
ด้านความเชื่อ
ด้านคำสอนที่ได้รับมาจากศาสนา
ความสำคัญของวัฒนธรรม
ทำให้มีความรู้สึกเป็นพวกเดียวกันและให้ความร่วมมือกันได้
ทำให้เกิดความสงบเรียบร้อยในสังคม
ทำให้เข้าใจชีวิตความเป็นอยู่ ค่านิยมของสังคม เจตคติความคิดเห็นและความเชื่อถือของบุคคลได้อย่างถูกต้อง
ทำให้มีพฤติกรรมเป็นแบบเดียวกัน
เครื่องกำหนดความเจริญหรือความเสื่อมของสังคม
ทำให้เข้ากับคนพวกอื่นในสังคมเดียวกันได้
ทำให้มนุษย์มีสภาวะที่แตกต่างจากสัตว์
วัฒนธรรมคือสิ่งที่มนุษย์สร้างขึ้นมา เป็นเครื่องมือที่มนุษย์คิดค้นเพื่อช่วยให้สามารถดำรงชีวิตอยู่ต่อไปได้ในสังคมของตน ภาษาอังกฤษ คําว่า “culture” มีรากศัพท์มาจากมาจากภาษาละติน "cultura animi"
นักมานุษยวิทยาได้สรุปลักษณะพื้นฐานที่สำคัญของวัฒนธรรมไว้ 6 ประการคือ
วัฒนธรรมเป็นความคิดร่วม (Shared ideas) และค่านิยมทางสังคมเป็นตัวกำหนดมาตรฐานพฤติกรรม
วัฒนธรรมเป็นสิ่งที่มนุษย์เรียนรู้ (Culture is learned) ซึ่งมนุษย์จะเรียนรู้ทีละเล็กทีละน้อยในสังคมจนกลายเป็น “มรดกสังคม”
วัฒนธรรมมีพื้นฐานมาจากการใช้สัญลักษณ์ (Symbol)
วัฒนธรรมเป็นองค์รวมของความรู้และภูมิปัญญา ทำหน้าที่ตอบสนองความต้องการขั้นพื้นฐานของมนุษย์
วัฒนธรรมคือกระบวนการที่มนุษย์นิยามความหมายให้กับชีวิตและสิ่งต่างๆ
วัฒนธรรมเป็นสิ่งที่ไม่หยุดนิ่ง มีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา
นอกจากนี้ในทางสังคมวิทยาได้จำแนกวัฒนธรรม
วัฒนธรรมที่ไม่ใช่วัตถุ (non-material culture)
แสดงออกได้โดยทัศนะ ประเพณี
ความเชื่อ
วัฒนธรรมทางวัตถุ (material culture)
ตึกรามบ้านช่อง
รูปปั้น
ถ้วย
วัฒนธรรมการดูแลสุขภาพและการแสวงหาการรักษาของประชาชนในภูมิภาคต่างๆของโลก
ความสัมพันธ์ระหว่างวัฒนธรรมกับการดูแลสุขภาพ
Campinha-Bacote (2002)
โมเดลกระบวนการพัฒนารูปแบบการ ให้บริการทางสุขภาพ ที่เน้น สมรรถนะทางวัฒนธรรม (The process of cultural competence in the delivery of healthcare services model)
Awareness
การตระหนักรู้เกี่ยวกับวัฒนธรรม (cultural awareness)
หากบุคลากรสุขภาพ (พยาบาล) ยังไม่เข้าใจ ลึกซึ้งในวัฒนธรรมตนเอง ก็มีโอกาสที่จะเกิดพฤติกรรมการ บริการ ที่ไม่เหมาะสมต่อผู้ใช้บริการต่างวัฒนธรรม ได ้
Skill
การมีทักษะเกี่ยวกับวัฒนธรรม (cultural skill)
Knowledge
องความรู้เหล่านี้สามารถศึกษาได้จาก ศาสตร์ต่าง ๆ
องค์ความรู้พื้นฐานทางวัฒนธรรมยังรวมไปถึงลักษณะเฉพาะ
การมีองค์ความรู้เกี่ยวกับวัฒนธรรม (cultural knowledge)
Encounter
ความสามารถในการเผชิญและจัดการกับวัฒนธรรม (cultural encounter)
การหาประสบการณ์โดยการเข้าไปอยู่ร่วม ในสังคมต่างวัฒนธรรม
Desire
ความปรารถนาที่จะมีสมรรถนะทางวัฒนธรรม (cultural desire)
เป็นขั้นที่สูงที่สุดของสมรรถนะทางวัฒนธรรม
ความสัมพันธ์ระหว่างวัฒนธรรมกับการดูแลสุขภาพ สามารถจัดแบ่งได้ตามประโยชน์และโทษดังนี้
ขนบธรรมเนียมประเพณีที่ไม่แน่ว่าให้คุณหรือโทษ
ขนบธรรมเนียมประเพณีที่ให้โทษ
ารรับประทานอาหารสุก ๆ ดิบ ๆ
ขนบธรรมเนียมประเพณีที่ไม่ได้ให้ประโยชน์
ห้ามหญิงมีครรภ์กินกล้วยแผด
แนวทางการดูแลสุขภาพที่เกิดขึ้นเป็นวัฒนธรรมของการดูแลสุขภาพของประชาชน
ระบบการดูแลสุขภาพภาคพื้นบ้าน (Folk sector of care)
ระบบการดูแลสุขภาพภาคประชาชน (Popular health sector)
ระบบการดูแลสุขภาพภาควิชาชีพ (Professional health sector)
ขนบธรรมเนียมประเพณีที่ส่งเสริมสุขภาพ
การห้าม หญิงหลังคลอดบริโภคน้ำดิบ
การให้ทารกกินนมแม่นานถึง 2 ปี
ประเภทของวัฒนธรรมกับการดูแลสุขภาพ
วัฒนธรรมการดูแลสุขภาพในสภาวะปกติ
แบบแผนทางวัฒนธรรมของสังคมที่มีกำหนดขึ้น เพื่อเป็นแนวทางในการดำเนินชีวิตของคนในสังคม
วัฒนธรรมเกี่ยวกับการส่งเสริมสุขภาพ
การกินอาหารประเภทน้ำพริกผักจิ้ม
การออกกำลังกาย
การเข้าวัด
วัฒนธรรมเกี่ยวกับการป้องกันโรค
การบริโภคอาหารปรุงสุก
การรับวัคซีนภูมิคุ้มกันโรค
วัฒนธรรมการดูแลสุขภาพในสภาวะเจ็บป่วย
วัฒนธรรมเกี่ยวกับการรักษาโรค
ระบบการดูแลสุขภาพประชาชน
แบบพื้นบ้าน
แบบวิชาชีพ
วัฒนธรรมเกี่ยวกับการฟื้นฟูสมรรถภาพ
การดูแลการพักฟื้นของผู้ป่วยจากคนในครอบครัว
การ งดบริโภคอาหารแสลง
การออกกำลังกายเพื่อเสริมสร้างความแข็งแรง
หมายถึง การรับรู้ของบุคคลที่มีต่อความผิดปกติของ ร่างกาย
แนวคิดเกี่ยวกับวัฒนธรรมกับการดูแลสุขภาพ
วัฒนธรรมการดูแลสุขภาพ
ป้องกันไม่ให้เกิดการเจ็บป่วยหรือพิการ
ส่งเสริมสุขภาพให้สมบูรณ์แข็งแรง ปราศจากโรคภัยไข้เจ็บ
ดูแลรักษาสุขภาพเมื่ออยู่ในภาวะเจ็บป่วยเป็นโรค
ความคิด ความเชื่อเกี่ยวกับสุขภาพที่เชื่อมโยงตั้งแต่การดูแล สุขภาพตัวเอง
ฟื้นฟูสุขภาพให้เข้าสู่ภาวะปกติ
คุณค่า ความเชื่อ ค่านิยมทางสังคมที่มีผลต่อหลักการในการดำเนินชีวิต
ประเภทของความเชื่อ
แบ่งเป็น
ความเชื่อขั้นพื้นฐานของบุคคล
เกิดจากประสบการณ์ตรง
เกิดจากการแลกเปลี่ยนพบปะสังสรรค์
ความเชื่อแบบประเพณี
ความเชื่อในสิ่งปรากฏอยู่จริง
ความเชื่อแบบเป็นทางการ
หลักคำสอนในพระพุทธศาสนาเรื่องการมีสติ
ความเชื่อเกี่ยวกับการบริโภคอาหาร 5 หมู่
ปัจัยที่มีอิทธิพลต่อความเชื่อ
ปัจจัยทางด้านจิตวิทยา
ปัจจัยทางสังคมและวัฒนธรรม
ปัจจัยทางด้านบุคคล
ความเชื่อเกี่ยวกับการเกิดโรคและวิธีดูแลสุขภาพ
ความเชื่อแบบการแพทย์แผนตะวันตกและวิธีการดูแลสุขภาพ
ความเชื่อและการดูแลสุขภาพในช่วงเปลี่ยนผ่านสถานการณ์ชีวิต
ความเชื่อและการดูแลสุขภาพเกี่ยวกับการเกิดแบบพื้นบ้าน
ระยะคลอดบุตร
เรื่องความเป็นสิริมงคล ท่าทางในการคลอด
การจัดสถานที่และท่าทางในการคลอด
ระยะหลังคลอด
ความเชื่อเรื่องผี ความเชื่อเรื่องกรรม ความเชื่อเรื่องการบำรุงร่างกาย
การอยู่ไฟ การนาบหม้อหรือการทับหม้อเกลือ การประคบสมุนไพร
ระยะตั้งครรภ์
ความเชื่อเกี่ยวกับการตั้งครรภ
การดูแลสุขภาพในระยะตั้งครรภ์
ความเชื่อและการดูแลสุขภาพเกี่ยวกับการเกิดแบบแพทย์ตะวันตก
เป็นภาวะที่ตัวอ่อนหรือทารกได้ก่อกำเนิดขึ้นภายใน มดลูก
การดูแลสุขภาพแบบการแพทย์ตะวันตกมีหลักการดูแลคล้ายคลึงการแบบพื้นบ้าน
วัตถุประสงค์ให้มารดาและทารกสมบูรณ์แข็งแรง
ให้กำเนิดได้อย่างปลอดภัย
ความเชื่อแบบพื้นบ้านและวิธีการดูแลสุขภาพ
ความเชื่อและการดูแลสุขภาพเกี่ยวกับความชรา
ความเชื่อเกี่ยวกับความชราและการดูแลสุขภาพแบบพื้นบ้าน
ปัจจัยชี้บ่งถึงความชรา
ภาวะหมดประจำเดือน
การเสื่อมสมรรถภาพทางเพศในเพศชา
การดูแลสุขภาพวัยชราแบบพื้นบ้าน
การใช้สมุนไพร
การดูแลสุขภาพโดยพึ่งพิงศาสนา
ความเชื่อเกี่ยวกับความชราและการดูแลสุขภาพแบบการแพทย์แผนตะวันตก
กำหนดอายุตั้งแต่ 60 หรือ 65ปีขึ้นไป เป็นเกณฑ์เข้าสู่วัย ชรา
การดูแลด้านโภชนาการ การ ดูแลด้านฮอร์โมน การดูแลด้านการออกกำลังกาย
ความเชื่อแบบอำนาจเหนือธรรมชาติและวิธีการดูแลสุขภาพ
ความเชื่อและการดูแลสุขภาพเกี่ยวกับความตาย
ความเชื่อและการดูแลสุขภาพเกี่ยวกับความตายแบบพื้นบ้าน
กฎแห่งกรรม
การ เวียนว่ายตายเกิดและชาติภพ
มีความเชื่อในเรื่องวิญญาณ
ให้สร้างสมความดีและผลบุญเพื่อการตายอย่างสงบ
ความเชื่อและการดูแลสุขภาพเกี่ยวกับความตายแบบแพทย์แผนตะวันตก
จะพิจารณาจากการหยุดทำงานของหัวใจและการทำงานของแกนสมอง
มุ่งเน้นให้ระบบและ อวัยวะต่าง ๆ สามารถทำงานต่อไปได้และยืดชีวิตผู้ป่วยให้ยาวนานมากที่สุด ภายใต้เครื่องมือและอุปกรณ์ ทางการแพทย์ที่ทันสมัย
ค่านิยมทางสังคม
ฐิตินัน บุดภาพ คอมมอน (2556)
ค่านิยมทางสังคม หมายถึงความคิด ความเชื่อ ความนิยม รวมทั้งพฤติกรรมและแบบแผนในการปฏิบัติ
ภาสวรรณ ธีรอรรภ (2555)
เป็นสิ่งที่มีอิทธิพลต่อทัศนคติ และ พฤติกรรมของมนุษย์ ซึ่งค่านิยมจะนำไปสู่การเกิดพฤติกรรม
้ค่านิยมทางสังคมจะเกิดขึ้นได้ต้องอาศัยปัจจัยทางสังคมหลายอย่างเข้า มามีอิทธิพลต่อการเรียนรู้
โรงเรียน
สถานบันศาสนา
ครอบครัว
สังคมวัยรุ่นและกลุ่มเพื่อน
สื่อมวลชน
องค์การของรัฐบาล
พัชรา ทิพยทัศน์ (2551)
เป็นสิ่งที่มีในตัวของบุคคลแต่ละคน และมีอิทธิพลต่อสิ่งที่คิดและสิ่งที่ทำ ค่านิยมเป็นสิ่งที่กำหนดให้มีการพัฒนาการไปสู่สิ่งใหม่ๆ