Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 1 - Coggle Diagram

- - - - ยาแผนปัจจุบัน
      - ยาแผนโบราณ
      - ยาอันตราย
      - ยาควบคุมพิเศษ
      - ยาใช้ภายนอก
      - ยาใช้เฉพาะที่
      - ยาสามัญประจำบ้าน
      - ยาบรรจุเสร็จ
      - ยาสมุนไพร
    - - ตำแหน่งการออกฤทธิ์
      - ประโยชน์การรักษา
      - กลไกการออกฤทธิ์
      - แหล่งที่มาของยา
  - - - จากพืช
        
        ได้จากส่วนต่างๆของพืชโดยตรง
        
        เรียกว่า ยาสมุนไพร
      - จากสัตว์
        
        สกัดจากอวัยวะบางส่วนของสัตว์
      - จากแร่ธาตุ
        
        ไอโอดีน
        
        ทองแดง
        
        น้ำมันเกลือแร่
    - - อาศัยปฏิกิริยาทางเคมีในห้องปฏิบัติการ
  - - - ตามลักษณะส่วนประกอบทางเคมี
    - - แบ่งเป็นกลุ่มๆ
        
        ยานอนหลับ
        
        ยาแก้ปวดลดไข้
    - - ผู้ผลิตหรือตัวแทนจำหน่ายยาเป็นผู้ตั้งและขอจดทะเบียน
  - - - ยาแคปซูล
      - ยาเม็ด
      - ยาอมใต้ลิ้น
      - ยาเม็ดสำหรับเคี้ยว
      - ยาอม
      - ยาผงเดือดฟู่
      - ยาผง
      - ยาเหน็บ
    - - ยาน้ำสารละลาย
        
        ตัวทำละลายเป็นน้ำ
        
        น้ำปรุง
        
        ยาน้ำใส
        
        ยาน้ำเชื่อม
        
        ยาจิบ
        
        ยากลั้วคอ
        
        ยาอมบ้วนปาก
        
        ยาหยอดจมูก
        
        ยาหยอดหู
        
        ยาสวนล้าง
        
        ยาน้ำสวนทวารหนัก
        
        ตัวทำละลายไม่ใช่น้ำ
        
        ยาอิลิกเซอร์
        
        ยาสปริริต
        
        ยาโคโลเดียน
        
        ยากลีเซอริน
        
        ยาถูนวด
        
        ยาป้าย
      - ยาน้ำกระจายตัว
        
        เจล
        
        ลักษณะเป็นกาว
        
        โลชั่น
        
        ชนิดใช้ภายนอก
        
        แมกมาและมิลล์
        
        เป็นยาแขวนตะกอนคล้ายเจล
        
        มิกซ์เจอร์
        
        อาจใส่หรือไม่ใส่ยาแขวนตะกอน
        
        อิมอลขั่น
        
        ยากินและยาทาเฉพาะที่
    - - ขี้ผึ้ง
      - ครีม
    - - ยาฉีด
      - ยาทาผิวหนัง
      - ยาพ่นฝอย
      - ยาดม
- - - - การดูดซึมยาเข้าสู่ร่างกาย
        
        การดูดซึมยา
        
        อัตราและปริมาณยาที่ถูกนำเข้าสู่กระแสโลหิต
        
        Bioavailability
        
        อัตราส่วนของยาไม่ถูกเปลี่ยนแปลง
      - ปัจจัยที่มีผลต่อการดูดซึมยา
        
        ปัจจัยเกี่ยวกับตัวยา
        
        ขนาดโมเลกุลของยา
        
        วิธีการผลิตยา
        
        ขนาดยาที่ให้
        
        คุณสมบัติการละลายในไขมัน
        
        ปัจจัยเกี่ยวกับผู้ป่วย
        
        วิธีการบริหารยา
        
        การให้ยาผ่านทางเดินอาหาร
        
        คุณสมบัติเป็นกรดอ่อน
        
        คุณสมบัติเป็นด่างอ่อน
        
        ให้ยาผ่านหลอดเลือดฝอยบริเวณใต้ลิ้น
        
        ยาที่ละลายไขมันได้ดี
        
        คุณสมบัติเป็นด่าง
        
        ให้ยาผ่านทางระบบทางเดินหายใจ
        
        ให้ยาโดยการฉีดใต้ผิวหนัง
        
        ให้ยาดูดซึมผ่านผิวหนัง
        
        ให้ยาแบบเหน็บทวารหนักหรือช่องคลอด
        
        ยาเหน็บออกฤทธิ์เฉพาะที่
        
        ยาเหน็บออกฤทธิ์ทั่วร่างกาย
        
        พยาธิสภาพของร่างกาย
        
        ท้องเสีย
        
        ท้องผูก
        
        คลื่นไส้อาเจียน
        
        สภาวะทางสรีรวิทยาและอารมณ์ของผู้รับยา
        
        การได้รับอาหารหรือยาชนิดอื่นร่วมด้วย
      - การกระจายตัวของยา
        
        การจับตัวของยากับโปรตีนในพลาสม่า
        
        ปริมาณการไหลเวียนของเลือด
        
        คุณสมบัติทางเคมีและฟิสิกส์ของยาแต่ละชนิด
        
        ความสามารถในการผ่านเข้าสมองและรก
        
        การสะสมขอยาที่ส่วนอื่น
      - การแปรสภาพยาหรือการเปลี่ยนแปลงยา
        
        การแปรสภาพยา
        
        การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างทางเคมีของยา
        
        เอนไซม์และตับสำคัญกับการแปรสภาพยา
        
        ความสำคัญ
        
        กระตุ้นการออกฤทธิ์
        
        สิ้นสุดการออกฤทธิ์
        
        เอนไซม์
        
        เอนไซม์อาจะอยู่ที่ไซโตพลาสซึม
        
        ร่างกายมีเอนไซม์หลายชนิด
        
        ปฏิกิริรยาการเปลี่ยนแปลง
        
        Phase l reaction
        
        เอนไซม์เปลี่ยนโครงสร้างทางเคมีของยา
        
        ทำให้ยาเป็น Polar metabolite มากขึ้น
        
        ขับถ่ายออกจ่างร่างกาย
        
        Phase ll reaction
        
        ไม่มีความเป็น polar มากพอ
        
        ละลายในน้ำได้ดีขึ้น
        
        ผลต่อ drug metabolism
        
        พันธุกรรม
        
        สิ่งแวดล้อม
        
        คนสูบบุหรี่ metabolize ยาได้เร็วกว่า
        
        คนทำงานอุตสาหกรรม metabilize ยาได้เร็วกว่า
        
        อายุ
        
        เด็กและผู้สูงอายุไวต่อฤทธิ์และพิษของยามากกว่าผู้ใหญ่
        
        ปฏิกิริยาระหว่างการเกิด metabolism
        
        คุณสมบัติเหนี่ยวนำเอนไซม์
        
        มีการเปลี่ยนแปลงยา
        
        ทำลายยาอื่นอย่างรวดเร็ว
        
        คุณสมบัติยับยั้งเอนไซม์
        
        มีระยะเวลาในการออกฤทธิ์นานขึ้น
        
        ระดับยาในร่างกายเพิ่มขึ้นและสูง
      - การขับถ่ายยา
        
        ร่างกายกำจัดยาออก
        
        ไต
        
        ตับ
        
        น้ำดี
        
        ปอด
      - คำสำคัญ
        
        Half life
        
        เวลาในการให้ยา
        
        ลดความเข้มข้นของยา 50%
        
        Loading dose
        
        การให้ยาขนาดสูงและรวดเร็ว
        
        Onset
        
        ระยะเวลาในการให้ยาจนยาออกฤทธิ์
        
        Duration of action
        
        ระยะเวลาในการให้ยาจนยาหมดฤทธิ์
  - - - ออกฤทธิ์ไม่จับกับ receptor
        
        Chemical action
        
        Physical action
      - ออกฤทธิ์โดยจับกับ receptor
    - - ส่วนใหญ่อยู่ผนังเซลล์ของสารสื่อประสาท
    - - ทำให้เกิดฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
    - - ลดหรือบดบังฤทธิ์ของ agonist
    - - ออกฤทธิ์บางส่วน
    - - Affinity
        
        ความสามารถการเข้าจับ receptor
      - Efficacy
        
        ทำให้เกิดฤทธิ์สูงสุด
      - Potency
        
        ความแรงของฤทธิ์ยา
    - - ความปลอดภัยของยามักทำการทดลองผ่านสัตว์
      - therapeutic index มีค่าสูง
        
        ปลอดภัยสูง
      - therapeutic index มีค่าต่ำ
        
        ปลอดภัยต่ำ
    - - Idiosyncrasy
        
        ตอบสนองแตกต่างจากปกติ
      - Hyporeactivity
        
        ตอบสนองยาน้อยกว่าปกติ
      - Hyperactivity
        
        ตอบสนองยามากกว่าปกติ
      - Hypersensitivity
        
        การแพ้ยา
      - Tolerance
        
        การดื้อยาหรือทนฤทธิ์ยา
      - Tachyphylaxis
        
        การดื้อยา
      - Placebo effect
        
        ฤทธิ์หลอก
    - - การเปลี่ยนแปลงปริมาณยา
      - ความแตกต่างความเข้มข้น
      - การเปลี่ยนแปลงจำนวนหรือการทำงาน
      - การเปลี่ยนแปลงส่วนประกอบอวัยวะ