Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ความรู้พื้นฐานและหลักทั่วไปทางเภสัชวิทยา - Coggle Diagram

- - - - ยาใช้ภายนอก
        
        ยาที่มุ่งหมายสำหรับใช้ภายนอกทั้งนี้ไม่รวมถึงยาเฉพาะที่
      - ยาใช้เฉพาะที่
        
        ยาที่มุ่งหมายสำหรับใช้เฉแพาะที่
        
        หู
        
        ตา
        
        จมูก
        
        ปาก
      - ยาควบคุมพิเศษ
        
        ยาแผนปัจจุบันหรือยาแผนโบราณที่รัฐมนตรีประกาศเป็นยาควบคุมพิเศษ
      - ยาสามัญประจำบ้าน
        
        ยาที่รัฐมนตรีประกาศเป็นยาสามัญประจำบ้าน
      - ยาอันตราย
        
        ยาแผนปัจจุบันหรือยาแผนโบราณที่รัฐมนตรีประกาศเป็นยาอันตราย
      - ยาบรรจุเสร็จ
        
        ยาที่ผลิตขึ้นเสร็จในรูปต่างๆทางเภสัชกรรมซึ่งปัจจุบันในภาชนะหรือหีบห่อที่ปิดผนึกไว้และมีฉลากครบถ้วน
      - ยาแผนโบราณ
        
        ยาที่มุ่งหมายสำหรับใช้ในการประกอบโรคศิลปะแผนโบราณหรือบบำบัดโรคสัตว์ซึ่งอยู่ในตำราแผนโบราณที่รัฐมนตรีประกาศ
      - ยาสมุนไพร
        
        ยาที่ได้จากพฤษษชาติ สัตว์ แร่ ซึ่งไม่ได้ปรุงหริอแปรสภาพ
      - ยารักษาโรคปัจจุบัน
        
        ยาที่มุ่งหมายสำหรับใช้ในการประกอบวิชาชีพเวชกรรม การประกอบโรคศิลปะแผนปัจจุบัน หรือการบำบัดโรคสัตว์
    - - แหล่งที่มาของยาหรือคุณสมบัติทางเคมีและเภสัชวิทยาของยา
        
        ไอโดดีจากแร่ธาตุ
        
        ยากลุ่มกลัยโคไซด์ที่ได้จากพืช
      - ประโยชน์ในการรักษา
        
        ยาแก้ปวดลดไข้
        
        ยารักษามะเร็ง
        
        ยานอนหลับ
      - ตำแหน่งการออกฤทธิ์ทางกายวิภาค
        
        ระบบประสาท
        
        ระบบทางเดินปัสสาวะ
        
        ระบบไหลเวียนเลือด
      - กลไกการออกฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
        
        ยาระบายหรือยาถ่าย
        
        ยากระตุ้นระบบประสาทส่วนกลาง
  - - - ใช้เป็นอาหารสำหรับมนุษย์ เช่น เครื่องสำอาง
      - ใช้ในห้องวิทยาศาสตร์สำหรับวิจัย
      - ใช้ในการเกษตรหรืออุตสาหกรรม
  - - - คุณสมบัติของยาและฤทธิ์ของยา
      - ผลที่ร่างกายกระทำต่อยา
    - - การเตรียมยา
      - ผสมยาและจ่ายยาเพื่อการรักษา
  - - - จากพืช
        
        ราก
        
        ใบ
        
        ลำต้น
        
        ผล
        
        เมล็ด
      - จากแร่ธาตุ
        
        ไอโดดีน
        
        น้ำมันเกลือแร่
        
        ทองแดง
      - จากสัตว์
        
        ตับอ่อน
        
        ดีหมู ดีวัว
        
        ตับ
    - - เกลือของเหล็ก ใช้บำรุงโลหิต
      - อะลูมิเนียมไฮดรอกไซด์ ใช้เป็นยาลดกรดในกระเพาะอาหาร
  - - - แบ่งเป็นกลุม
        
        ยานอนหลับ
        
        ยาลดไข้
        
        ยาแก้อักเสบ
        
        ยาถ่าย
    - - เป็นชื่อที่บริษัทผู้ผลิตหรือตัวแทนจำหน่ายเป็นผู้ตั้งและจดทะเบียนไว้กับกระทรวงสาธารณสุข
    - - เรียกตามลักษณะส่วนประกอบทางเคมีตั้งแต่การเรียงตัวของอะตอม
  - - - ยาเม็ดสำหรับเคี้ยว (Chewable tablets)
      - ยาอม (Lozenge)และ โทรเซ (Troche)
      - ยาอดใต้ลิ้น (Sublingual)
      - ยาผงเดือดฟู่ (Effervescent powder)
      - ยาเม็ด (Tablet)
        
        ยาเม็ดเคลือบ
        
        ยาเม็ดที่ไม่ได้เคลือบ
      - ยาผง (Pulveres หรือ power)
      - ยาแคปซูล (Capsule)
      - ยาเหน็บ (Suppositories)
    - - น้ำยาสารละลาย
        
        ยาน้ำสารละลายที่ตัวทำละลายเป็นน้ำ
        
        ยาน้ำเชื่อม (Syrups)
        
        ยาจิบ (Linctuses)
        
        ยาน้ำใส (Solutioons)
        
        ยากลั้วคอ (Gargale)
        
        น้ำปรุง (Aromatic water)
        
        ยาสวนล้าง (Irrigation)
        
        ยาหยอดหู (Otic preparations)
        
        ยาน้ำสวนทวารหนัก (Enemas)
        
        ยาหยอดจมูก (Nasal preparations)
        
        ยาอมบ้วนปาก (Mouthwash)
      - ยาน้ำกระจายตัว
        
        แมกมาและมิลค์ (Magmas and Milk
        
        มิกซ์เจอร์ (Mixtures)
        
        โลชั่น (Lotions)
        
        อิมัลชั่น (Emulsion)
        
        เจล (Gels)
    - - ขี้ผึ้ง (Oiltment)
      - ครีม (Paste)
    - - ยาทาผิวหนัง (Applications)
      - ยาพ่นฝอย (Spray)
      - ยาฉีด (Injections)
      - ยาดม (Inhalant)
- - - - การดูดซึมยาเข้าสู่ร่างกาย (Drug absorption)
        
        ปัจจัยที่มีผลต่อการดูดซึมยา
        
        ปัจจัยที่เกี่ยวกับตัวยา
        
        วิธีการผลิตยา
        
        ขนาดยาที่ให้
        
        ขนาดโมเลกุลของยา
        
        คุณสมบัติในการละลายในไขมัน
        
        ปัจจัยเกี่ยวกับผู้ป่วย
        
        พยาธิสภาพร่างกาย
        
        คลื่นไส้อาเจียน
        
        ท้องพูก
        
        ท้องเสีย
        
        สภาวะทางสรีรวิทยาและอารมณ์ของผู้รับยา
        
        การนอนทำให้ยาเคลื่อนที่ไปกระเพาะอาหารช้าลง
        
        การนั่งทำให้ยาเคลื่อนที่ไปยังกระเพาะอาหารได้เร็วขึ้น
        
        วิธีการบริหารยา
        
        การให้ยาดูดซึมผ่านทางระบบทางเดินหายใจ
        
        การให้ยาโดยการฉีดใต้ผิวหนัง
        
        การให้ยาผ่านหลอดเลือดฝอยบริเวณใต้ลิ้น
        
        การให้ยาดูดซึมผ่านทางผิวหนัง
        
        การให้ยาผ่านทางเดินอาหาร
        
        ยาที่ให้คุณสมบัติเป็นกรดอ่อน
        
        1 more item...
        
        ยาที่ให้คุณสมบัติเป็นด่างอ่อน
        
        1 more item...
        
        การให้ยาแบบเหน็บทวารหนักหรือช่องคลอด
        
        ยาเหน็บที่ออกฤทธิ์เฉพาะที่
        
        ยาเหน็บที่ออกฤทธิ์ทั่วร่างกาย
        
        การได้รับอาหารหรือยาชนิดอื่นร่วมด้วย
      - การกระจายตัวของยา (Drugs distribution)
        
        การจับตัวของยากกับโปรตีนในพลาสม่า
        
        ความสามารถในการผ่านเข้าสมองและรก
        
        คุณสมบัติทางเคมีและฟิสิกส์ของยาแต่ละชนิด
        
        การสะสมของยาที่ส่วนอื่น
        
        ปริมาณการไหลเวียนของเลือดไปยังอวัยวะนั้นๆ
      - การแปรสภาพยาหรือการเปลี่ยนแปลงยา (Drug metabolism,biotransformation)
        
        กระตุ้นการออกฤทธิ์ของยา
        
        สิ้นสุดการออกฤทธิ์ของยา
        
        เอนไซม์ที่ทำหน้าที่ในการเปลี่ยนแปลงยา
        
        เอนไซม์อาจอยู่ที่ cytoplasm ของอวัยวะต่างๆ
        
        ร่างกายมีเอนไซม์หลายชนิดที่เกี่ยวข้องกับการแปรสภาพยา
        
        ปฎิกิริยาการเปลี่ยนแปลงยา
        
        Phase I reaction : enzyme เปลี่ยนโครงสร้างทางเคมีของยา
        
        Phase II rection : metabolite จาก phase I ที่ไม่มีความเป็น Polar มากพอจะถูกขับขออก
        
        ปัจจัยที่มีผลต่อ drug metabolism
        
        สิ่งแวดล้อม
        
        อายุ
        
        พันธุกรรม
        
        ปฎิกิริยาระหว่างยาในระการเกิด (metabolism)
        
        ยาบางชนิดมีคุณสมบัติเหนี่ยวนำเอนไซม์ enzyme inducer
        
        ยาบางชนิดมีคุณสมบัติยั้บยั้งเอนไซม์ enzyme inhibitor
        
        ความเจ็บป่วยและความสามารถในการทำงานของตับ
  - - - ตับ
      - น้ำดี
      - ไต
      - ปอด
  - - - ขนาดยาที่ให้ครั้งแรกเพื่อให้ถึงระดับยาที่ต้องการในพลาสมา
    - - ระยะเวลาที่เริ่มให้ยาจนถึงยาเริ่มออกฤทธิ์ที่ต้องการ
    - - เวลาที่ใช้ในการทำให้ยาหรือความเข้มข้นของยาลดลงเหลือ 50% จากความเข้มข้นแรก
    - - ระยะเวลาที่ยาเริ่มออกฤทธิ์ที่ต้องการจนถึงหมดฤทธฺ์ที่ต้องการ
  - - - Chemical action
        
        ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร
      - Physical actioon
        
        ยาระบาย
        
        ยาลดการดูดซึมในกระเพาะอาหาร
  - - - การแพ้ยาจากร่างกายมี antibody
    - - เป็นการดื้อหรืทนฤทธิ์ของยา
    - - การตอบสนองต่อยาที่มากกว่าปกติ
    - - การดื้อยาที่เกิดขึ้นได้รวดเร็ว
    - - การตอบสนองต่อยาที่น้อยกว่าปกติ ไม่เกิดฤทธิ์ยา
    - - ฤทธิ์หลอก
    - - การตอบสนองที่แตกต่างจากปกติที่ไม่พบเกิดในคนส่วนใหญ่