Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การดูแลสุขภาพแบบข้ามวัฒนธรรม, 21, 23, 26, 24, 25, 27, 28, 29 - Coggle…
การดูแลสุขภาพแบบข้ามวัฒนธรรม
ความหมายของวัฒนธรรม ( Culture )
ลักษณะพื้นฐานที่
สำคัญของวัฒนธรรม
วัฒนธรรมเป็นสิ่งที่มนุษย์เรียนรู้ (Cuiture is learned)
มนุษย์จะเรียนรู้ทีละเล็กละน้อย ในสังคนจนกลายเป็นมรดก
วัฒนธรรมมีพื้นฐานมาจากการใช้สัญลักษณ์ (Symbol)
เช่นเงินตรา สัญญาณไฟจราจร ทางศาสนา ภาษา
วัฒนธรรมเป็นความร่วมคิด ( Shared ideas )
เป็นตัวกำหนดมาตรฐานพฤติกรรม
วัฒนธรรมเป็นองค์รวมของความรู้ทางปัญญามีการวางกฎเกณฑ์แบบแผนในการดำเนินชีวิต มีการปรับตัวเข้ากับสิ่งแวดล้อม
วัฒนธรรมคือกระบวนการที่มนุษย์นิยามความหมายให้กับชีวิต
วัฒนธรรมเป็นสิ่งที่ไม่หยุดนิ่ง มีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา
ทางสังคมวิทยาได้จะแนก
วัฒนธรรมออกเป็น 2 ประเภท
1.วัฒนธรรมทางวัตถุ (material culture)
เกิดจากความคิดและการประดิษฐ์ขึ้นมา
ของมนุษน์เช่นถ้วย ชาม ช้อน ซ่อมตึกบ้านช่อง
2.วัฒนธรรมที่ไม่ใช่วัตถุ (non-material cultulre)
เช่น ขนบธรรมเนียม ประเพณี การปัติบัติที่สืบต่อกันมา วันลอยกระทง
ในประเทศไทย ใช้วัฒนธรรมอย่างเป็นทางการ
ครั้งแรกในสมัยรัฐบาลจอมพล ป.พิบูลสงคราม5
องค์ประกอบของวัฒนธรรม
องค์การหรือสามาคม (Organization หรือ Association)
เช่น สถาบันทางสังคม สหภาพ ชมรม บริษัท
องค์พิธีหรือพิธีการ (Usage หรือ Ceremony) วัฒนธรรมในส่วนของพีธีการต่างๆ เช่น พิธีรับขวัญเด็ก พีธีแต่งงาน
องค์วัตถุ (Materrial) เป็นเครื่องมือ
เป็นสัญญลักษณ์เช่น ภาพเขียน สิ่งก่อสร้างต่างๆ
องค์มติหรือมโนทัศน์ (Concepts) ด้านความคิด ความเชื่อ
คำสอนทางศาสนา เช่น ความเชื่อในบาปบุญ
คำว่า culture มีรากศัพท์มาจากภาษาละติน "cultura animi"
ความสำคัญของวัฒนธรรม
ทำให้มีความรู้สึกเป็นพวกเดียวกัน
ทำให้เกิดความสงบเรียบร้อยในสังคม
การศึกษาวัฒนธรรมจะทำให้เข้าใจชีวิตความเป็นอยู่ ค่านิยม เจตคติ
ทำให้มีพฤติกรรมเป็นแบบเดียวกัน
วัฒนธรรมเป็นเครื่องกำหนดความเจริญหรือความเสื่อมของสังคม
ทำให้เข้ากับคนพวกอื่นในสังคมเดียวกัน
ทำให้มนุษย์มีภาวะที่แตกต่างจากสัตว์
วัฒนธรรมเป็นเครื่องมือที่มนุษย์คิดค้น
เพื่อช่วยให้สามารถดำรงชีวิตอยู่ต่อไปได้ในสังคมของตน
วัฒนธรรมเป็นสิ่งที่มนุษย์สร้างขึ้นมา
วัฒนธรรมการดูแลสุขภาพและ
การแสวงหาหารรักษาของประชาชน
ในภูมิภาคต่างๆของโลก
ความสัมพันธ์ระหว่าง
วัฒนธรรมกับการดูแลสุขภาพ
Knowledge
องความรู้เหล่านี้สามารถศึกษาได้จากศาสตร์ต่างๆ
องค์ความรู้พื้นฐานทางวัฒนธรรม
ยังรวมไปถึงลักษณะเฉพาะ
การมีองค์ความรู้เกี่ยวกับวัฒนธรรม คือ
การแสวงหาความรู้พื้นฐานที่เกี่ยวข้องกับโลกทัศน์
Encounter
การหาประสบการณ์โดยการเข้า
ไปอยู่ร่วมในสังคมต่างวัฒนธรรม
ความสามารถในการเผชิญและจัดการวัฒนธรรม
มีการสื่อสารทั้งทาง วัจนภาษา และอวัจนภาษา
Skill
การมีทักษะเกี่ยวกับวัฒนธรรม คือ
ความสามารถในการเก็บข้อมูลเกี่ยวกับ
ประวัติและปัญหาของผู้รับบริการ
เรียนรู้วิธีการประเมินความต่างทาง
วัฒนธรรมและประเมิสุขภาพ
Desire
ความปราถนาที่จะมีสมรรถภาพทางวัฒนาธรรม
เป็นขั้นที่สูงที่สูดของสมรรถภาพทางวัฒนธรรม
Awareness
การตระหนักความรู้ทางวัฒนธรม คือ
กระบวนการรู้คิด การให้คุณค่า ความเชื่อ วิถีชีวิต
หากบุคลากรสุขภาพ (พยาบาล) ไม่เข้าใจ
ลึกซึ้งวัฒนธรรมของตน
มีโอกาสที่เกิดพฤติกรรมบริการที่ไม่เหมาะสม
ความสัมพันธ์ระหว่างวัฒนธรรม
กับการดูแลสุขภาพ สามารถจัดแบ่ง
ได้ตามประโยชน์และโทษ
ขนบธรรมเนียมประเพณี
ที่ไม่ให้ประโยขน์
ห้ามหญิงมีครรภ์กินกล้วยแฝด
ขนบธรรมเนียมประเพณี
ที่ไม่แน่ว่าจะให้โทษ
สังคมแอฟริกันบางสังคมให้เด็กกินดินโคลน
ขนบธรรมเนียมประเพณี
ที่ส่งเสริมสุขภาพ
การให้ทารกกินนมนานถึง 2 ปี
ห้ามหญิงหลังคลอดบริโภคน้ำดิบ
ขนบธรรมเนียมประเพณีให้โทษ
การรับประทานอาหารสุกๆดิบๆ
เป็นสาเหตุโรคพยาธิ โรคอุจจาระร่วง
ประเภทวัฒนธรรม
กับการดูแลสุขภาพ
วัฒนธรรมการดูแล
สุขภาพในภาวะปกติ
วัฒนธรรมเกี่ยวกับการส่งเสริมสุขภาพ เช่น
การกินอาหารประเภทน้ำพริกผักจิ้ม การออกกำลังกาย
วัฒนธรรมเกี่ยวกับการป้องกันโรค เช่น การบริโภคอาหารปรุงสุก การรับวัคซีนภูมิคุ้มกันโรค
วัฒนธรรมการดูแลสุขภาพ
ในภาวะเจ็บป่วย
วัฒนธรรมเกี่ยวกับการรักษาโรค ได้แก่ระบบการดูแล
สุขภาพภาคประชชน แบบพื้นบ้าน และแบบวิชาชีพ
วัฒนธรรมเกี่ยวกับการฟื้นฟูสมรรถภาพ เช่น การดูแลพักฟิ้นของผู้ป่วยจากคนในครอบครัว การงดบริโภคอาหารแสลง
แนวทางการดูแลสุขภาพ
เป็นวัฒนธรรมของประชาชน
ระบบการดูแลสุขภาพภาคพื้นบ้าน
ไม่จัดเป็นองค์กร รักษาโดยการใช้
สมุนไพร ไสยศาสตร์
ระบบการดูแลสุขภาพภาควิชาชีพ การรักษาพยาบาลทางการแพทย์ จัดเป็นองค์กรที่เป็นทางการ
ระบบการดูแลภาคประชาชน ผู้ป่วย ,ครอบครัว,
เครือข่ายสังคม(ญาติ พี่น้อง เพื่อน) และชุมชน
แนวคิดเกี่ยวกับวัฒนธรรม
กับการดูแลสุภาพ
ป้องกันไม่ให้เกิดการเจ็บป่วยหรือพิการ
ดูแลรักษาสุขภาพเมื่ออยู่ในภาวะเจ็บป่วยเป็นโรค
ส่งเสริมสุขภาพให้สมบูรณ์แข็งแรง ปราศจากโรคภัยไข้เจ็บ
ฟื้นฟูสุขภาพให้เข้าสู่ภาวะปกติ
วัฒนธรรมการดูแลสุขภาพหมายถึง ความคิดความเชื่อเกี่ยวกับสุขภาพที่เชื่อมโยงตั้งแต่การดูแลสุขภาพตนเอง การดูแลสุขภาพพื้นบ้าน
คุณค่า ความเชื่อ ค่านิยมทางสังคม
ที่มีผลต่อหลักการในการดำรงชีวิต
ประเภทของความเชื่อ
ความเชื่อขั้นพื้นฐานของบุคคล เกิดจากประสบการณ์ตรง
และเกิดจากการพบปะ
ความเชื่อแบบประเพณี ภาคเหนือจะเชื่อในเรื่องผี
ความเชื่อที่ปรากฏอยู่จริง เช่น น้ำทะเลมีรสเค็ม
ความเชื่อแบบเป็นทางการ เชื่อตามหลักคำสอนศาสนา
เรื่องการมีสติ ไม่ประมาท
ค่านิยมทางสังคม
อันจะนำไปสู่การมีแบบแผนการกระทำหรือพฤติกรรม
อิทธิพลต่อการเรียนรู้
สถาบันศาสนา มีส่วนช่วยในการปลูกฝังค่านิยม
ศีลธรรมอันถูกต้องได้อย่างดี
สังคมวัยรุ่นและกลุ่มเพื่อน
การทำกิจกรรมอื่นๆในสังคม
โรงเรียน การสั่งสอนเด็กให้เกิดความคิด ความเชื่อ
สื่อมวลชน เช่น ค่านิยมในการแต่งกายสมัยนิยม ทรงผม
ครอบครัว เป็นหน่วยแรกที่อบรมสั่งสอนพฤติกรรมสังคม
องค์การรัฐบาล รัฐยังตรากฎหมายให้สิทธิและ
อำนาจแก่ครอบครัวในการเลื้ยงดูและอบรมเด็ก
ค่านิยมทางสังคมคือ สิ่งที่เราเชื่อว่าสำคัญหรือเห็นคุณค่าในชีวิต
ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความเชื่อ
ปัจจัยทางสังคมและวัฒนธรรม ได้แก่ การขัดเกลาทางสังคม
ปัจจัยทางด้านบุคคล ได้แก่ ศาสนา อายุ เพศ การศึกษา อาชีพ
ปัจจัยทางด้านจิตวิทยา ได้แก่ การรับรู้ และการเรียนรู้
ความเชื่อเกี่ยวกับสาเหตุของ
การเกิดโรคและวิธีดูแลสุขภาพ
ความเชื่อแบบแพทย์แผนตะวันตก
และวิธีการดูแลสุภาพ
การเจ็บป่วยเกิดจากพันธุกรรม
ความเจ็บป่วยเกิดจากพฤติกรรม
การเจ็บป่วยเกิดจากเชื้อโรค
วิธีการดูแลสุขภาพ จะมีการวินิจฉัย
หาสาเหตุของความเจ็บป่วย
ความเชื่อและการดูแลสุขภาพใน
ช่วงเปลี่ยนผ่านสถานการณ์ชีวิต
ความเชื่อและการดูแลสุขภาพ
เกี่ยวกับการเกิดแบบพื้นบ้าน
ระยะตั้งครรภ์
คนโบราณเชื่อว่าการตั้งครรภ์เป็นผลสัมพันธุ์ของมนุษย์กับดวงดาว
การดูแลสุขภาพ ดูแลสุขภาพจิต สุขภาพกาย การดูแลทารก
ระยะคลอดบุตร
ความเชื่อเรื่องความสิริมงคล ท่าทางในการคลอด
การดูแลสุขภาพ จัดสถานที่และท่าทางการคลอด
ระยะหลังคลอด
จะเชื่อเรื่องผี
ความเชื่อเรื่องการบำรุงร่างกาย
การดูแลสุขภาพ การอยู่ไฟ การอาบสมุนไพร
การงดบริโภคอาหารสแลง
ความเชื่อและการดูแลสุขภาพเกี่ยวกับ
การเกิดแบบแพทย์ตะวันตก
ความเชื่อเรื่องเกี่ยวกับการตั้งครรภ์ เป็นภาวะที่
ตัวอ่อนหรือทารกได้ก่อกำเนิดขึ้นในมดลูก
การดูแลสุขภาพให้มารดาและทารกสมบูรณ์แข็งแรง
ความเชื่อแบบพื้นบ้าน
และวิธีการดูแลสุขภาพ
ความเจ็บป่วยที่เกิดจาดเชื้อโรค
ความเจ็บป่วยที่เกิดจากอุบัติเหตุ
วิธีการดูแลสุขภาพ จะทำพิธีตั้งขันข้าวหรือการตั้งคาย
ความเชื่อและการดูแลสุขภาพ
เกี่ยวกับความชรา
ความเชื่อเกี่ยวกับความชรา
และการดูแลสุขภาพพื้นบ้าน
ความเชื่อ เช่นภาวะหมดประจำเดือนในเพศหญิง
การดูแลสุขภาพ เช่น การใช้สมุนไพร
ความเชื่อเกี่ยวกับความชราและ
การดูแลสุภาพในแพทย์แผลตะวันตก
ควาเชื่อ กำหนดอ่ยุตั้งแต่ 60ปีขึ้นไป เข้าสู่วัยชรา
การดูแล เช่น การดูแลด้านโภชราการ การออกกำลังกาย
ความเชื่อแบบอำนาจเหนือ
สุขภาพและวิธีดูแลสุขภาพ
ความเจ็บป่วยเกิดจากการกระทำของผี
วิธีดูแลสุขภาพ ส่วนใหญ่ใช้การประกอบพิธีกรรมเป็นหลัก
ความเจ็บป่วยที่เกิดจากเวทมนต์
ความเชื่อและการดูแลสุขภาพ
เกี่ยวกับความตาย
ความเชื่อและการดูแลสุขภาพ
เกี่ยวกับความตายแบบพื้นบ้าน
มีความเชื่อในเรื่องวิญญาณ
การดูแลให้สร้างสมความดีและ
ผลบุญเพื่อการตายอย่างสงบ
ความเชื่อและการดูแลสุขภาพกี่ยวกับ
ความตายแบบแพทย์แผนตะวันตก
จะพิจารณาจากการหยุดการทำงานของหัวใจ
การดูแลสุขภาพ มุ่งเน้นให้ระบบและอวัยวะต่างๆ
ทำงานต่อไปได้และยืดชีวิตผู้ป่วยให้นานที่สุด