Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การป้องกันเเละการควบคุมการติดเชื้อ - Coggle Diagram
การป้องกันเเละการควบคุมการติดเชื้อ
วงจรการติดเชื้อ
เชื้อก่อโรค
คือเชื้อจุลินทรีย์ที่เป็นสาเหตุของการติดเชื้อ
แบคทีเรีย ทั้งเเกรมบวก เเละเเกรมลบ
โปรโตซัว
เชื้อรา
ไวรัส
พยาธิ
เเหล่งกักเก็บเชื้อโรค
เเหล่งของเชื้อโรคเป็นที่ให้เชื้อโรคเจริญเติบโตเเละมีการขยายตัว
คนเป็นเเหล่งเชื้อ วัณโรค ไข้หหวัดใหญ่ หัดได้เป็นอย่างดี
ยุงเป็นเเหล่งของเชื้อมาลาเลีย
เชื้อที่ทำให้เกิดบาดทะยักเจริญได้ดีในดิน
ทางออกของเชื้อ
เชื้อจุลินทรีย์ออกจากร่างกายของคนเป็นโรคได้หลายทางได้เเก่
ระบบทางเดินหายใจ เชื้ออกมาพร้อมน้ำมูก ลมหายใจ
เชื้อออกทางระบบสืบพันธ์
เชื้อที่อยู่บนเเผลที่ผิวหนัง
เชื้อจากมารดาสู่ทารกในครรภ์
หนทางการเเพร่กระจายเชื้อ
การสัมผัส
การหายใจ
การเเพร่กระจายโดยมีตัวนำ
ทางเข้าของเชื้อ
ทางเดินหายใจ
ทางเดินอาหาร
อวัยวะสืบพันธ์ุ
ผิวหนังที่ฉีกขาด
ความไวในการรับเชื้อของบุคคล
ขึ้นอยู่กับลักษณะของจุลินทรย์ ธรรมชาติของเนื้อเยื่อที่รับเชื้อ สุขภาพทั่วไปของเเต่ละบุคคล ภูมิคุ้มกัน
ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเสี่ยงต่อการติดเชื้อ
ความเครียด
บุคคลที่มีความเครียดจะมีความไวต่อการติดเชื้อ
ภาวโภชนาการ
บุคคลที่ได้รับสารอาหารครบถ้วนจะมีความไวต่อการติดเชื้อน้อยกว่าคนขาดสารอาหาร
ความอ่อนเพลีย
การพักผ่อนไม่เพียงพอจะติดเชื้อได้ง่าย
ความร้อนหรือเย็น
คนที่ได้รับความร้อนหรือเย็นจัดจนเกินไปมีความไวต่อการติดเชื้อมากกว่าเพราะร่างกายต้องปรับตัวมาก
โรคภูมิเเพ้หรือโรคเรื้อรัง
คนที่มีอาการเเพ้หรือเป็นโรคเรื้อรังภูมิต้านทานจะน้อยการต่อสู้กับเชื้อโรคจึงน้อยลง
เพศ
บางโรคพบในเพศชายมากกว่าบางโรคพบในเพศหญิงมากกว่า
กรรมพันธุ์
บางคนขาดสาร Immunoglobulin ซึ่งเป็นตัวการสำคัญในการสร้างภูมิคุ้มกันให้กับร่างกาย
อายุ
เด็กมีความไวต่อการติดเชื้อมากกว่าผู้ใหญ่
การรักษาทางการเเพทย์บางชนิด
เช่นคนที่ได้รับการรักษาด้วยการฉายรังสี
อาชีพ
เช่น คนเลี้ยงนกพิราบมีโอกาสติดเชื้อไวรัส H1N1
การติดเชื้อในโรงพยาบาล
องค์ประกอบของการติดเชื้อในโรงพยาบาล
เชื้อโรค ส่วนใหญ่เป็นเชื้อประจําถิ่น หรือเชื้อที่พบบนร่างกายผู้ป่วย
คน ผู้ที่ติดเชื้อในโรงพยาบาลส่วนใหญ่เป็นผู้ป่วย แต่อาจจะเป็นบุคลากรในโรงพยาบาลได้
สิ่งแวดล้อม สิ่งแวดล้อมผู้ป่วยในโรงพยาบาลครอบคลุมถึง อาคาร สถานที่ เครื่องมือ เครื่องใช้ บุคลากรในโรงพยาบาล และญาติที่มาเยี่ยม
การแพร่กระจายเชื้อ
การแพร่กระจายเชื้อโดยการสัมผัส
การแพร่กระจายเชื้อโดยการสัมผัสโดยตรง เป็นการแพร่กระจายเชื้อที่มีการสัมผัสกันโดยตรงระหว่างคนต่อคน
การแพร่กระจายเชื้อโดยการสัมผัสโดยอ้อม เป็นการแพร่กระจายเชื้อโดยการสัมผัสกับสิ่งของหรืออุปกรณ์ทางการแพทย์ที่มีการปนเปื้อนเชื้อก่อโรค
การแพร่กระจายเชื้อโดยฝอยละออง
เกิดจากการสัมผัสกับฝอยละอองน้ํามูกน้ําลายที่มีขนาดใหญ่กว่า 5 ไมครอน
การแพร่กระจายเชื้อทางอากาศ
โดยการสูดหายใจเอาเชื้อที่ลอยอยู่ในอากาศเข้าสู่ระบบทางเดินหายใจ
การแพร่กระจายเชื้อโดยการผ่านสื่อนํา
การแพร่กระจายเชื้อซึ่งเกิดจากการที่มีเชื้อจุลชีพปนเปื้อนอยู่ในเลือด ผลิตภัณฑ์ของเลือด อาหาร น้ํา ยา สารน้ําที่ให้ทางหลอดเลือดดําแก่ผู้ป่วย
การแพร่กระจายเชื้อโดยสัตว์พาหนะ
การแพร่กระจายเชื้อโดยแมลง หรือสัตว์นําโรค
การทำลายเชื้อเเละการทำให้ปราศจากเชื้อ
การทําลายเชื้อ
การล้าง
การต้ม
การใช้สารเคมี
การใช้น้ํายาฆ่าเชื้อ
การล้างมือธรรมดา
การล้างมือก่อนทําหัตถการ
การเตรียมผิวหนังเช่นเพื่อการฉีดยาใช้Alcohol70%
การทำเเผล ล้างเเผลให้สพอาดด้วย Steriled normal saline
การทําความสะอาดฝีเย็บก่อนคลอดหรือก่อนการตรวจภายใน
การสวนล้างช่องคลอดใช้ Cetrimide 15% + Chlorhexidine 1.5%
การทาช่องคลอดก่อนผ่าตัดใช้ Iodophor 10%
การทําให้ปราศจากเชื้อ
วิธีการทางกายภาพ
การใช้ความร้อน
การเผา
การใช้ความร้อนเเห้ง
การต้ม
การใช้ความร้อนชื้น
การใช้รังสี
การใช้รังสีคลื่นสั้นในการทําให้อุปกรณ์ปราศจากเชื้อเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพ ทั้งรังสีเอกซ์ (X-ray) และรังสีแกมมา (Gamma rays)
วิธีการทางเคมี
การใช้แก๊ส ได้แก่ Ethylene oxide gas และ Formaldehyde gas
การใช้ High-level disinfectant ได้แก่ Glutaraldehyde, Hydrogen peroxide และ Peracetic acid
การควบคุมการแพร่กระจายเชื้อ
Standard precautions
เป็นการป้องกันการแพร่กระจายเชื้อจากเลือด สารน้ําของร่างกาย สารคัดหลั่งทุกชนิด และสารขับถ่าย ยกเว้นเหงื่อ
ล้างมือให้สะอาดด้วยสบู่หรือสบู่ยาฆ่าเชื้อทุกครั้ง
การล้างมือธรรมดา
การล้างมือภายหลังสัมผัสผู้ป่วยหรือสิ่งปนเปื้อนเชื้อโรค
การล้างมือก่อนทําหัตถการ
การใช้ Alcohol hand rub ทดแทนการล้างมือในกรณีเร่งด่วน
สวมเครื่องป้องกันเมื่อคาดว่าจะสัมผัสเลือดหรือสารคัดหลั่งผู้ป่วย
ถุงมือ
เสื้อคลุม
ผ้าปิดปากเเละจมูก
หยิบจับอุปกรณ์ที่มีคมที่ใช้กับผู้ป่วยด้วยความระมัดระวัง
ทําความสะอาดสิ่งแวดล้อมที่เปื้อนเลือดหรือสารคัดหลั่งอย่างถูกวิธี
บรรจุผ้าเปื้อนในถุงพลาสติกผูกปากถุงให้แน่น
ทําความสะอาดและทําลายเชื้อ
หลีกเลี่ยงการเกิดบาดแผลขณะปฏิบัติงาน โดยเฉพาะถูกเข็มที่ใช้กับผู้ป่วยตํา
Transmission-base precautions
การป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อที่ทําให้เกิดโรคตามทางที่เชื้อออกจากตัวผู้ป่วย และทางที่จะเข้าสู่บุคคล
การป้องกันการแพร่กระจายเชื้อทางอากาศ
แยกผู้ป่วยที่เป็นโรคติดต่อไว้ในห้องแยกพิเศษ
ผู้ป่วยด้วยโรคเดียวกัน จัดให้อยู่ห้องเดียวกันได้
อากาศภายในห้องแยกควรถูกดูดออกภายนอกโดยตรง
ผู้ที่จะเข้าไปในห้องผู้ป่วยหรือดูแลผู้ป่วยต้องใส่ผ้าปิดปาก
จํากัดการเคลื่อนย้ายผู้ป่วย
การป้องกันการแพร่กระจายเชื้อจากฝอยละอองน้ํามูกน้ําลาย
แยกผู้ป่วยไว้ในห้องแยก
ผู้ป่วยด้วยโรคเดียวกัน จัดให้อยู่ห้องเดียวกันได้
หากไม่มีห้องแยกและไม่สามารถจัดให้ผู้ป่วยอยู่รวมกันได้ ควรจัดระยะห่างระหว่างเตียง ไม่น้อยกว่า 3 ฟุต
ผู้ที่จะเข้าไปในห้องผู้ป่วยหรือดูแลผู้ป่วยต้องใส่ ผ้าปิดปาก-จมูก
จํากัดการเคลื่อนย้ายผู้ป่วย
การป้องกันการแพร่กระจายเชื้อจากการสัมผัส
สวมถุงมือเมื่อให้การดูแลผู้ป่วย
ถอดถุงมือและล้างมือด้วยสบู่ผสมน้ํายาฆ่าเชื้อก่อนออกจากห้องผู้ป่วย
สวมเสื้อคลุม
จํากัดการเคลื่อนย้ายผู้ป่วย
หากสามารถทําได้ควรแยกอุปกรณ์ชนิด Non-critical items
กระบวนการพยาบาลในการป้องกันและควบคุมการติดเชื้อ
การประเมินความเสี่ยงต่อการติดเชื้อของผู้ป่วย
โดยการซักประวัติและตรวจร่างกายเกี่ยวกับโรคของผู้ป่วย การรักษาที่ได้รับ ติดตามผลทางห้องปฏิบัติการ เป็นต้น
การวินิจฉัยทางการพยาบาล
เสี่ยงต่อการแพร่กระจายเชื้อสู่ผู้อื่น
มีโอกาสเกิดการระบาดของโรคในชุมชน
การวางแผนและให้การพยาบาล
ล้างมือก่อนและหลังการให้การพยาบาลผู้ป่วย
ใช้หลัก Airborne precautions
ให้คําแนะนําการปฏิบัติตัวที่ถูกต้องแก่ผู้ป่วยและญาติ
รายงานอุบัติการณ์การเฝ้าระวังการเกิดโรคต่อคณะกรรมการการติดเชื้อของโรงพยาบาล
การประเมินผลการพยาบาล
ไม่มีการแพร่กระจายเชื้อสู่ญาติและบุคลากรในหอผู้ป่วย