Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

กลุ่มอาการไข้และไอ, การวินิจฉัย - Coggle Diagram

- - - - เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย Bordetella pertussis(B. pertussis)
      - ติดต่อกันได้ง่ายจากการไอ จาม ระยะฟักตัวของโรคประมาณ 6-20 วันถ้าสัมผัสโรคมาเกิน 3 สัปดาห์แล้วไม่มีอาการแสดงว่าไม่ติดโรค
      - อาการและอาการแสดง
        
        ระยะแรกเด็กจะเริ่มมีอาการ มีน้ำมูก และไอ เหมือนอาการเริ่มแรก ของโรคหวัดธรรมดาอาจมีไข้ต่างๆตาแดง น้ำตาไหล ระยะนี้เรียกว่าCatarrhal stage จะเป็นอยู่ประมาณ 1-2 สัปดาห
        
        Paroxysmal stage ระยะนี้มีอาการไอเป็นชุดๆ
        เมื่อเข้าสู่
        สัปดาห์ที่ 3 ไม่มีเสมหะจะเริ่มมีลักษณะของไอกรน คือ มี อาการไอถี่ๆ ติดกันเป็นชุด 5-10 ครั้งตามด้วยการหายใจเข้าอย่างแรงจนเกิดเสียง วู๊ป(whoop) ระยะไอเป็นชุดๆนี้จะเป็นอยู่นาน 2-4 สัปดาห์ หรืออาจนานกว่านี้ได
        
        ระยะฟื้นตัว (Convalescent stage) กินเวลา 2-3 สัปดาห์อาการไอเป็นชุดๆ จะค่อยๆลดลงทั้งความรุนแรงของการไอและจำนวน
        ครั้ง แต่จะยังมีอาการไอหลายสัปดาห์ระยะของโรคทั้งหมดถ้าไม่มีโรค
        แทรกซ้อนจะใช้เวลาประมาณ 6-10 สัปดาห
      - โรคแทรกซ้อน
        
        ปอดอักเสบ ซึ่งเป็นสาเหตุของการตายที่สำคัญของ โรคไอกรนในเด็กเล็ก
        
        เกิดจากการมีเสมหะเหนียวไปอุดในหลอดลมและถุงลม
        
        เลือดออกในเยื่อบุตา (Subconjunctival hemorrhage)
        
        • มีอาการชัก พบบ่อยในเด็กเล็ก เนื่องจากขาดเลือดไปเลี้ยงสมอง
      - การวินิจฉัย
        
        อาการและอาการแสดง
        
        nasopharyngeal
        swab หรือดูดเอา nasopharyngeal mucus
      - การรักษา
        
        ให้ยาปฎิชีวนะที่ได้ผล
        เฉพาะคือ erythromycin ในขนาด 50 มก./กก./วันเป็นระยะเวลา14 วัน
        
        การรักษาตามอาการพักผ่อนดื่มน้ำอุ่น
    - - • โรคคอตีบเกิดจากเชื้อ Corynebacterium diphtheria (Greek clubshaped bacteria that produce membrane)
      - การติดต่อ
        
        สัมผัสใกล้ชิดกับผู้ป่ วย หรือ Carrier
        
        ติดต่อทางผิวหนัง ทางการหายใจ
      - อาการทางคลินิก
        
        Anterior nasal :อาการคล้ายที่พบเป็นหวัด
        แต่น ้ำมูกจะมีสีข้นเขียวคล้ายหนองและบางครั้งมีเลือดออก จะตรวจพบแผ่นเยื่อได้ที่nasal septum อาการส่วนใหญ่ไม่รุนแรง
      - การรักษา
        
        ยาปฎิชีวนะ
        
        erythromycin กิน หรือ ฉีด 14 วัน (40 mg/k/d, max 2 gm/d)
        
        Penicillin G ฉีด IM หรือ IV 14 วัน
        
        Penicillin G procain ฉีด IM 14 วัน (300,000 U <10 kg x 2 fo>10 kg)
        
        หลังครบ 14 วันต้องตรวจเพาะเชื้อ เพื่อแสดงว่าไม่พบเชื้อ 2 ครั้ง (เก็บตัวอย่างห่างกันอย่างน้อย 24 ชั่วโมง)
        
        ให้การรักษาปัญหาทางเดินหายใจตีบตัน โดยการเจาะคอ(tracheostomy)
        
        ให้การรักษาภาวะแทรกซ้อนทางหัวใจและระบบประสาท
      - การป้องกัน
        
        ผู้สัมผัสโรค booster dose of diphtheria vaccine และให้ยาปฏิชีวนะBenzatine Pen G 600,000 U for < 6 yrs, 1,200,000 U for > 6yrs ส าหรับเด็ก และ 1 g/d ส าหรับผู้ใหญ
        
        ค้นหา Carriers และให้การรักษา
        
        update vaccine coverage in community and school
  - - - ประมาณ 90% เกิดจากการติดเชื้อไวรัส
      - มักมีอาการ ไอ มีเสมหะและมีไข้ แต่อาการต่างๆเหล่านี้มักหายภายใน 1-3 สัปดาห์
      - อาการทางคลินิก
        
        มักมีเสมหะร่วมด้วย เสมหะอาจมีสีขาว ใส สีเหลือง เขียว เทา และสี
        
        อาจร่วมกับ เจ็บระคายคอ เสียงแหบ
        
        อาจมีไข้มักมีไข้ต ่าๆ แต่มีไข้สูงได
      - การวินิจฉัย
        
        จากอาการและอาการแสดงทางคลินิก
        
        การตรวจร่างกาย
      - การรักษา
        
        การรักษาตามอาการ
        
        การรักษาประคับประคอง
        
        การรักษาจ าเพาะ
  - - - ไข้
      - ไอ
      - หอบ
      - มีอาการหายใจลำบากขณะหายใจเข้า
      - ฟังปอดได้ยินเสียงผิดปกติ
    - - ในรายที่ติดเชื้อไวรัสไม่มียารักษาที่จำเพาะ
      - มีสาเหตุจากเชื้อแบคทีเรีย
        
        ให้กิน amoxycillin 40-50 มก./กก./วัน แบ่งวันละ 3 ครั้ง ถ้าแพ้ยากลุ่ม penicillin ให้กิน erythromycin 30-40 มก./กก./วัน เมื่อกินยา 2 วันแล้ว ควรให้กลับมาตรวจอีกครั้งถ้าอาการดีขึ้นให้กินยาจนครบ 5-7 วัน
      - โรคปอดบวมรุนแรงและรุนแรงมาก
        
        ให้ยาปฏิชีวนะชนิดฉีด คือpenicillin หรือ ampicillin ร่วมกับ aminoglycoside หรือ 3generation cephalosporin เช่น cefotaxime หรือ ceftriaxone นาน 7-10 วัน
  - - - จากการไอ จาม หัวเราะ พูด ร้องเพลง
    - - วัณโรคปฐมภูมิ (Primary tuberculosis) คือ แสดงอาการตั้งแต่ครั้งแรกที่ติดเชื้อโดยไม่มีการอยู่ในระยะแฝง
      - การติดเชื้อวัณโรคแฝง หรือ วัณโรคระยะแฝง
    - - ไข้ตำ่ๆ ตอนบ่าย
      - อ่อนเพลีย เบื่ออาหารร่วมด้วย
      - เหงื่อออกชุ่มในในตอนกลางคืนNight sweats
      - มีอาการอย่างเรื้อรังต่อเนื่องนาน 2-3 สัปดาห
      - น ้าหนักตัวลดลงอย่างรวดเร็วโดยไม่ทราบสาเหตุ
      - อาจมีอาการไอเป็นเลือด
      - แน่นหน้าอก หายใจไม่สะดวกหรือหอบเหนื่อย
    - - จากการซักประวัติการสัมผัสโรค ตรวจร่างกาย
      - (Tuberculin skin test : TST)
      - การเอกซเรย์ปอด
      - การย้อมเชื้อวัณโรคจากเสมหะ(AFB)
      - การน าเสมหะไปเพาะหาเชื้อ
    - - นิยมใช้สูตรยา 6 เดือน
      - ช่วง 2 เดือนแรก
        
        1.Isoniazid (INH)
        
        2.Rifampicin
        
        3.Pyrazinamide
        
        4.Ethambutol
      - หลังจากกินยาทั้ง 4 ชนิดครบ 2 เดือน
        
        Isoniazid
        
        Rifampicin
- - - - การดูแลทั่วไป
        
        การกินอาหารตามปกติ ไม่ลดอาหาร
      - รักษาตามอาการ
        
        หากมีไข้สูง38องศาควรให้ยาลดไข้paracetamol10 mg / kg / dose เป็นครั้งคราวได้ทุก 4–6 ชั่วโมง
        
        บรรเทาอาการคัดจมูกและลดน้ำมูกในเด็กเล็กที่มีน้ำมูกมากแนะนำให้ผู้ปกครองช่วยดูดออกหรือใช้ไม้พันสำลีหรือผ้านุ่มที่ม้วนปลายแหลมสอดเข้าไปซับน้ำมูกหรือดูดออกโดยใช้ลูกยางแดงในเด็กโตสอนให้สั่งน้ำมูกเอง
        
        ยากลุ่ม antihistamine ไม่แนะน าให้ใช้บรรเทาอาการหวัดในเด็กทั่วไปเพราะไม่มีหลักฐานว่าได้ผลและยังมีผลข้างเคียงอื่นๆ เช่นทำให้ซึม และชัก
        
        Oralhydrationเป็นสิ่งสคัญที่สุดในการบรรเทาอาการไอ
        ควรดื่มน้ำมากๆเพราะจะทำให้เสมหะเหลวและถูกขับออกได้
        
        ยาขับเสมหะ ( expectorant )แนะนำให้ใช้ ได้แก่Guaifenesinหรือ glyceryl guaiacolate แต่ต้องระวังside effect จากการให้ขนาดสูงเกินไป
        ซึ่งจะทำให้คลื่นไส้ อาเจียนได้
        
        ยา( cough suppressant ) เช่น codiene,dextromethorphanไม่ควรใช้เลยในเด็กอายุต่ำกว่า 1 ปี
    - - เกิดจากเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ (Influenza virus)มีอยู่ 2 ชนิดคือ influenza A และ B
        
        เกิดจากเชื้อไข้หวัดใหญ่ (H1N1) ทำให้คนส่วนใหญ่ไม่มีภูมิคุ้มกันทำให้เกิดการระบาดหรือติด
        เชื้อเป็นวงกว้าง
        ซึ่งเชื้อนี้มีระบาดไปในแทบทุกประเทศทั่วโลกในเวลาอันสั้น
      - พบในคนมี2ส่วนใหญ่ๆ
        
        ไข้หวัดใหญ่ตามฤดูกาล
        
        เกิดจากเชื้อไข้หวัดใหญ่ที่พบกันมานานแล้ว
        
        ไข้หวัดใหญ่ที่ทำให้เกิดการระบาดใหญ่หรือไข้หวัดใหญ่สายพันธ์ใหม่
      - ติดต่อโดยการหายใจเอาละอองน้ำมูก น้ำลายและเสมหะ
      - อาการ
        
        ไข้ ไอ น้ำมูก บางคนมีอาการเจ็บคอ
        
        ปวดเมื่อยตามตัวมากคลื่นไส้อาเจียน ท้องเสียอาการส่วนใหญ่จะไม่
        รุนแรงเป็นอยู่ประมาณ3-5วัน
      - กลุ่มเสียงที่อาจจะทำให้อาการรุนแรง
        
        กลุ่มเด็กเล็ก
        
        กลุ่มผู้สูงอายุ
        
        สตรีมีครรภ์
        
        ผู้ป่ วยที่มีโรคประจ าตัว เช่น โรคเบาหวาน โรคหัวใจโรคปอด โรคปอด โรคอ้วน และผู้ที่มีภูมิคุ้มกันในร่างกายต ่า
      - การวินิจฉัย
        
        อาการและอาการแสดง
        
        ตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        Nasopharyngeal swab
      - การรักษารักษา
        
        รักษาแบบประคับประคองให้การดูแล รักษาตามอาการ
        
        รายที่มีอาการรุนแรงหรือมีปอดบวมจ าเป็นต้องนอนรักษาตัวใน
        โรงพยาบาล
  - - - • เจ็บคอเป็นอาการที่ส าคัญ
      - • มีไข้มากกว่า 37.5องศา
      - • ปวดศีรษะ
      - • ปวดกล้ามเนื้อ ปวดข้อ
      - • ผื่นตามผิวหนัง
      - • ต่อมน ้าเหลืองที่คอโต
      - • กลืนอาหารแล้วเจ็บคอ
      - • น ้ามูกไหล ไอ
      - • คลื่นไส้อาเจียน
    - - การตรวจ CBC หรือ
        ThroatCulture กรณีไม่ตอบสนอง
        ต่อการรักษา
    - - การติดเชื้อของหู
      - • ไซนัสอักเสบ
      - • โรคหัวใจ Rheumatic fever
      - • ไตอักเสบ Poststreptococcal glomerulonephritis
      - Scarlet fever
    - - การรักษาจ าเพาะ (specific treatment)
      - penicillin V 50,000 – 100,000 ยูนิต/กก./วันหรือ amoxycillin 30 – 50 มก./กก./วัน รับประทานนาน 10วัน ถ้าแพ้ penicillin ให้ erythromycin 30 – 50 มก./กก./วัน นาน 10 –14 วัน
  - - - ประวัติไอเรื้อรังไอนานมากกว่า 8 สัปดาห
      - การหายใจและได้ยินเสียงหวีด
      - หายใจล าบาก หรือแน่นหน้าอก
      - asthma triads คือ ไอ หายใจมีเสียงหวีด
      - ฟังปอดได้ยินเสียง wheeze
    - - ลักษณะทางคลินิก จากการซักประวัติ การตรวจร่างกาย
      - ทดสอบทางห้องปฏิบัติการ
    - - ยาที่ใช้ควบคุมโรคหืดcontrollers
      - ยาที่ใช้บรรเทาอาการของโรคหืดrelievers