Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับนิติเวชและนิติจิตเวช - Coggle Diagram

- - - - “ผู้ใดกระทำความผิดในขณะไม่สามารถรู้ผิดชอบหรือไม่สามารถบังคับตนเองได้ เพราะมีจิตบกพร่อง โรคจิตหรือจิตฟั่นเฟือน ผู้นั้นไม่ต้องรับโทษสำหรับความผิดนั้น แต่ถ้าผู้กระทำความผิดยังสามารถรู้ผิดชอบอยู่บ้างหรือยังสามารถบังคับตนเองได้บ้าง ผู้นั้นต้องรับโทษสำหรับความผิดนั้น แต่ศาลจะลงโทษน้อยกว่าที่กฎหมายกำหนดไว้สำหรับความผิดนั้นเพียงใดก็ได้”
    - - 1)ไม่สามารถรู้ผิดชอบหมายถึงขณะประกอบคดีผู้ต้องหาหรือจำเลยไม่รู้ว่าการกระทำของตนถูกหรือผิดดีหรือชั่ว ควรหรือไม่ควร
      - 2) ไม่สามารถบังคับตนเองได้ หมายถึง ขณะประกอบคดี ผู้ต้องหาหรือจำเลยไม่สามารถห้ามจิตใจ มิให้ร่างกายทำการนั้นได้อันเกิดจากโรคจิต จิตบกพร่อง หรือจิตฟั่นเฟือน
  - - - ในระหว่างทำการสอบสวน ไต่สวนมูลฟ้อง หรือพิจารณาถ้ามีเหตุควรเชื่อว่าผู้ต้องหา หรือจำเลยเป็นผู้วิกลจริต และไม่สามารถต่อสู้คดีได้ ให้พนักงานสอบสวนหรือศาลแล้วแต่กรณีสั่งให้พนักงานแพทย์ตรวจผู้นั้น เสร็จแล้วให้เรียกพนักงานแพทย์ผู้นั้นมาให้ถ้อยคำหรือให้การว่าตรวจได้ผลประการใด
      - ในกรณีที่พนักงานสอบสวน หรือศาลเห็นว่าผู้ต้องหา หรือจำเลยผู้วิกลจริตและไม่สามารถต่อสู้คดีให้งด การสอบสวนไต่สวนมูลฟ้อง หรือพิจารณาไว้จนกว่าผู้นั้นหายวิกลจริตหรือสามารถต่อสู้คดีได้ และให้มีอำนาจส่งตัว ผู้นั้นไปยังโรงพยาบาล โรคจิตหรือมอบให้แก่ผู้อนุบาลผู้ว่าราชการจังหวัด หรือผู้อื่นเต็มใจรับไปดูแลรักษาตามแต่ จะเห็นสมควร
      - กรณีที่ศาลงดการไต่สวนมูลฟ้องหรือพิจารณาดัง บัญญัติไว้ในวรรคก่อนศาลจะสั่ง จำหน่ายคดีเสียชั่วคราวก็ได้”
    - - รู้ว่าตนเองต้องคดีอะไร
      - รู้ถึงความหนักเบาของโทษที่จะได้รับ
      - สามารถเล่ารายละเอียดของคดีได้
      - สามารถเข้าใจขั้นตอนการดำเนินคดี
      - สามารถให้ปากคำต่อกระบวนการยุติธรรมได้
      - สามารถร่วมมือกับทนายในการปกป้องสิทธิตนเองได้
  - - - “ถ้าศาลเห็นว่าการปล่อยตัวผู้มีจิตบกพร่อง โรคจิต หรือจิตฟั่นเฟือนซึ่งไม่ต้องรับโทษ หรือได้รับการลดโทษตามมาตรา 65จะเป็นการไม่ปลอดภัยแก่ประชาชนศาลจะสั่งให้ส่งตัวไปควบคุมไว้ในสถานพยาบาลก็ได้และคำสั่ง นี้ศาลจะเพิกถอนเสียเมื่อใดก็ได้”
    - - ในกรณีที่ศาลพิพากษาลงโทษ หรือพิพากษามีความผิด แต่รอการกำหนดโทษหรือรอการลงโทษบุคคลใด ถ้าศาลเห็นว่าเป็นผู้ติดยาเสพติดให้โทษศาลจะกำหนดในคำพิพากษาว่าบุคคลนั้นจะต้องไม่เสพย์สุรายาเสพติดให้โทษอย่างใดอย่างหนึ่งหรือทั้ง สองอย่างภายในระยะเวลาไม่เกินสองปีนับแต่วันพ้นโทษหรือวันปล่อยตัว เพราะรอการกำหนดโทษหรือรอการลงโทษก็ได้
  - - - โทษ เมื่อศาลได้คำนึงถึงประวัติ ความประพฤติ สติปัญญา การศึกษาอบรม สุขภาพภาวะแห่งจิต นิสัย อาชีพ และสิ่งแวดล้อมของ ผู้นั้นหรือสภาพความผิดหรือเหตุอื่นอันควรปราณีแล้วเห็นเป็นการสมควร
        
        สมควร ศาลจะพิพากษาว่าผู้นั้นมีความผิดแต่รอการกำหนดโทษไว้หรือกำหนดโทษแต่รอการลงโทษไว้แล้วปล่อยตัวเพื่อให้โอกาส ผู้นั้นกลับตัวภายในระยะเวลาทีศาลกำหนดแต่ต้องไม่เกินห้าปีนับแต่วันที􀀉ศาลพิพากษา โดยจะกำหนดเงื่อนไขเพื่อคุมประพฤติของผู้นั้นหรือไม่ก็ได้
      - เงื่อนไขเพื่อคุมความประพฤติของผู้กระทำผิดนั้นศาลจะกำหนดข้อเดียวหรือหลายข้อดังต่อไปนี้
        
        1) ให้ไปรายงานตัวต่อเจ้าพนักงานที่ศาลระบุไว้เป็นครั้งคราว เพื่อเจ้าพนักงานจะได้สอบสวน
        
        2) แนะนำ ช่วยเหลือ หรือตักเตือนตามที่เห็นสมควรในเรื่องความประพฤติและการประกอบอาชีพ
        
        3) ให้ฝึกหัดหรือทางานอาชีพอันเป็นกิจลักษณะ
        
        4) ให้ละเว้นการคบหาสมาคม หรือการประพฤติใดอันอาจนำไปสู่การกระทำความผิดเช่นเดียวกันนั้นอีก
    - - “เมื่อความปรากฏแก่ศาลหรือความตามคำแถลงของพนักงานอัยการหรือเจ้าหนักงานว่าผู้กระทำความผิดไม่ปฏิบัติตามเงื่อนไขดังที่ศาลกำหนดไว้ในคดีก่อนบวกเข้ากับโทษในคดีหลัง แล้วแต่กรณีแต่ถ้าในเวลาที่ศาลได้กำหนดตามมาตรา 56 ศาลอาญาตักเตือนผู้กระทำความผิดหรือกำหนดการลงโทษที่ยังไม่ได้กำหนดหรือลงโทษ ซึ่งรอไว้นั้นก็ได้”
    - - “ถ้าภายในเวลาที่ศาลกำหนดตามมาตรา 56 ผู้ที่ถูกศาลพิพากษาให้กระทำความผิด ประมวลกฎหมายอาญามาตรา 58อันมิใช่ความผิดที่ได้กระทำโดยประมาทหรือความผิดลหุโทษและศาลพิพากษาให้ลงโทษจำคุกสำหรับความผิดนั้นให้ศาลที่พิพากษาคดีหลังกำหนดโทษที่รอการกำหนดไว้ในคดีก่อนบวกเข้ากับโทษในคดีหลัง แล้วแต่กรณีแต่ถ้าในเวลาที่ศาลได้กำหนดตามมาตรา 56ผู้นั้นมิได้กระทำความผิดดังกล่าวมาในวรรคแรกให้ผู้นั้นพ้นจากการที่ถูกกำหนดโทษหรือถูกลงโทษในคดีนั้นแล้วแต่กรณี
  - - - ความมึนเมาเพราะเสพย์สุรา หรือสิ่งเมาอย่างอื่นจะยกขึ้นเป็นข้อแก้ตัวตามมาตรา 65 ไม่ได้ เว้นแต่ความมึนเมานั้นจะได้เกิดโดยผู้เสพย์ไม่รู้ว่าสิ่งนั้นจะทำให้มึนเมาหรือได้เสพย์โดยถูกขืนใจให้เสพย์และได้กระทำความผิดในขณะไม่สามารถรับผิดชอบ หรือไม่สามารถบังคับตนเองได้ผู้กระทำความผิดจึงจะได้รับยกเว้นโทษสำหรับความผิดนั้นแต่ถ้าผู้นั้นยังสามารถรู้ผิดชอบอยู่บ้างหรือยังสามารถบังคับตนเองได้บ้าง ศาลจะลงโทษน้อยกว่าที่กฎหมายกำหนดไว้สำหรับความผิดนั้นเพียงใดก็ได้”
  - - - ศาลมีอำนาจสั่งให้ทุเลาการบังคับให้จำคุกไว้ก่อน
        จนกว่าเหตุอันสมควรทุเลาจะหมดไปในกรณีต่อไปนี
        
        1) เมื่อจำเลยวิกลจริต
        
        2) เมื่อเกรงว่าจำเลยจะถึงอันตรายแก่ชีวิตถ้าต้องจำคุก
        
        3) ถ้าจำเลยมีครรภ์แต่เจ็ดเดือนขึ้นไป
        
        4)ถ้าจำเลยคลอดบุตรแล้วยังไม่ถึงเดือนในระหว่างทุเลาการบังคับอยู่นั้น ให้ศาลสั่งพนักงานฝ่ายปกครองหรือตำรวจจัดให้บุคคลดังกล่าวแล้วอยู่ในสถานที่อันควร”
    - - ถ้าบุคคลซึ่งต้องคำพิพากษาให้ประหารชีวิตเกิดวิกลจริตก่อนประหารชีวิตให้รอการประหารชีวิตไว้ก่อนจนกว่าผู้นั้นจะหายขณะทุเลาการประหารชีวิตอยู่นั้น ศาลมีอำนาจยกมาตรา 46 วรรค (2)แห่งกฎหมายลักษณะอาญามาบังคับ
      - ถ้าบุคคลวิกลจริตนั้นหายภายหลังปีหนึ่ง นับแต่วันพิพากษาถึงที่สุดให้ลดโทษประหารชีวิตลงเหลือจำคุกตลอดชีวิต”ในระบบการพิจารณาคดีของไทยการตัดสินว่าวิกลจริตหรือไม่เป็นเรื่องของศาล โดยอาศัยจิตแพทย์ส่วนกฎหมายเกี่ยวกับการคุ้มครองคนวิกลจริตในประเทศไทยยังไม่มีถ้าคนวิกลจริตถูกข่มขืนกระทำชาเรา ถ้าเป็นวิกลจริตจริงก็ถือว่าไม่รู้ตัวเป็นการยินยอมเอาผิดไม่ได้
      - ถ้าเป็นวิกลจริตจริงก็ถือว่าไม่รู้ตัว เป็นการยินยอมเอาผิดไม่ได้ถ้าเป็นคนปัญญาอ่อนขึ้นอยู่กับการพิจารณา และพยานอาจจะเป็นการยินยอมหรือไม่ยินยอมก็ได้ในการพิจารณาคดีความแพ่งต่างกับการพิจารณาคดีอาญาบุคคลที่วิกลจริตนั้นเมื่อพิสูจน์ได้ว่าวิกลจริตจริง
      - ยกเว้นแต่บางเรื่องที่ศาลกำหนดไว้มีกฎหมายที่เกี่ยวข้อง คือ
        ประมวลกฎหมายแพ่ง และพาณิชย์
  - - - “บุคคลวิกลจริตผู้ใด ถ้าภริยาสามีก็ดี ผู้บุพการีกล่าวคือ บิดา มารดาปู่ย่า ตายาย ทวดก็ดี ผู้สืบสันดานกล่าวคือ ลูกหลาน เหลน ลื่อก็ดีผู้อนุบาลหรือผู้พิทักษ์ก็ดี หรือพนักงานอัยการก็ดีร้องขอต่อศาลแล้วศาลจะสั่งให้บุคคลผู้นั้นเป็นคนไร้ความสามารถก็ได้คำสั่งอันนี้ให้โฆษณาในราชกิจจานุเบกษา”
    - - “บุคคลผู้ซึ่งศาลได้สั่งให้เป็นคนไร้ความสามารถนั้น ท่านว่าต้องจัดให้อยู่ในความอนุบาล”
    - - การใด ๆ อันบุคคลผู้ซึ่งศาลได้สั่งให้เป็นคนไร้ความสามารถได้ทำลงไปการนั้นท่านว่าเป็นโมฆียะ
    - - “การใด ๆ อันบุคคลวิกลจริตได้ทำลงแต่หากบุคคลนั้นศาลยังมิได้สั่ง ให้เป็นคนไร้ความสามารถไซร้ท่านว่าการนั้นจะเป็นโมฆียะต่อเมื่อพิสูจน์ได้ว่าได้ทำลงในเวลาซึ่งบุคคลนั้นวิกลจริตอยู่และคู่กรณีอีกฝ่ายหนึ่งได้รู้แล้วด้วยว่าผู้ทำเป็นคนวิกลจริต”
    - - “บุคคลใดแม้ไร้ความสามารถเพราะเหตุเป็นผู้เยาว์หรือวิกลจริตก็ต้องรับผิดในผลที่ตนละเมิดบิดา มารดา หรือผู้อนุบาลเช่นว่านี้ย่อมต้องรับผิดชอบร่วมกับเขาด้วยเว้นแต่จะพิสูจน์ได้ว่าตนได้ใช้ความระมัดระวังตามสมควรแก่หน้าที่ดูแลซึ่งทำอยู่นั้น”
    - - ครูบาอาจารย์นายจ้างหรือบุคคลอื่นซึ่งรับดูแลบุคคลผู้ไร้ความสามารถอยู่เป็นนิตย์ก็ดีชั่ว ครั้ง ชั่ว คราวก็ดีจะต้องรับผิดร่วมกับผู้ไร้ความสามารถในการละเมิดซึ่งเขาได้กระทำลงในระหว่างที่อยู่ในความดูแลของตน ถ้าหากพิสูจน์ได้ว่าบุคคลนั้น ๆมิได้ระมัดระวังตามสมควร
  - - - “ผู้ใดควบคุมดูแลบุคคลวิกลจริต ปล่อยปละละเลยให้บุคคลวิกลจริตนั้น
        อาจเที่ยวตามลำพังต้องระวางโทษปรับไม่เกินห้าร้อยบาท”
- - - - ปล่อยตัวถ้าพิสูจน์ได้ว่าไม่ได้กระทำความคิด
      - มีหลักฐานว่ากระทำความผิด
        
        งดสอบสวนหรือพิจารณาคดี
        
        ตรวจวินิจฉัยตาม มาตรา 14
        
        รักษาตามขั้นตอน
        
        อาการทางจิตทุเลา
        
        อาการทางจิตไม่ทุเลา
        
        แจ้งผลการรักษาเป็นระยะ
        
        1 more item...
- - - - 3.1) ส่วนที่เกี่ยวกับคดี
      - 3.2) ส่วนที่เกี่ยวข้องกับความเจ็บป่วยทางจิต การวิเคราะห์วินิจฉัยโดยการรวบรวมข้อมูลทั้ง หมดจากทีมนิติจิตเวชและเข้าประชุมสรุปร่วมกัน
  - - - คือ ต้องกระจ่างในความมุ่งหมาย ให้พิจารณาจากใบส่งตัวเพื่อที่จะทราบว่าใคร (ตำรวจ ศาล เรือนจำ คุมประพฤติ) นำส่งขณะนี้คดีอยู่ชั้นไหน ส่งมาจากแหล่งใด ผู้ป่วยต้องคดีอะไรต้องการทราบอะไรบ้าง เมื่อใด
    - - ต้องรีบทำอย่างละเอียด โดยการตรวจสภาพจิต ตรวจร่างกาย
        ตรวจทางระบบประสาท ตรวจทางห้องปฏิบัติการ ทดสอบทางจิตวิทยา
        การเฝ้าดูพฤติกรรม โดยทีมจิตเวช ได้แก่ จิตแพทย์ พยาบาลจิตเวช นักจิตวิทยา นักสังคมสงเคราะห์
        นักอาชีวบำบัด และบุคคลที่เกี่ยวข้อง
    - - แบ่งเป็น 2 ส่วน
        
        ส่วนที่เกี่ยวข้องกับการก่อคดี
        
        โดยซักถามหรือขอข้อมูลจากผู้ใกล้ชิดพฤติกรรมขณะประกอบคดีจากพยานบุคคล ตำรวจหรือจากพยานเอกสารอื่น ๆ จากทางราชการ
        
        สำเนาคำฟ้องจากอัยการ
        
        พฤติกรรมผู้ป่วยขณะอยู่ในโรงพัก
        
        ส่วนที่เป็นข้อมูลที่เกี่ยวกับความเจ็บป่วยทางจิตเวช
        
        ตลอดจนการตรวจรักษาจากญาติ หรือจากเอกสารทางการแพทย์อื่น ๆ
    - - โดยการรวบรวมข้อมูลทั้งหมดซึ่งการพิจารณาข้อสรุปเพื่อการวินิจฉัยดำเนินการโดยทีมงานจิตเวชในการประชุมร่วมกันของทุกฝ่ายในที่ประชุมนิติจิตเวชเพื่อความรอบด้านและยุติธรรม
    - - แบ่งออกเป็น
        
        การวินิจฉัยทางคลินิก (clinical diagnosis)
        
        เพื่อการรักษาการพยากรณ์โรค
        
        การวินิจฉัยทางกฎหมาย (legal diagnosis) ส่งที่ต้องพิจารณา คือ
        
        ขณะตรวจ วิกลจริต และสามารถต่อสู้คดีได้หรือไม่
        
        ขณะประกอบคดี สามารถรู้ผิดชอบ หรือบังคับตนเองได้หรือไม่
        
        ความเห็นหรือข้อเสนอแนะ เช่น ภาวะอันตราย
- - - - กรณีที่ได้รับมอบหมายให้เป็นผู้ไปชันสูตรแทนแพทย์
        มีหลักการในการเขียนรายงาน ดังนี
        
        1) เขียนรายงาน ณ ที่เกิดเหตุโดยมีการจดบันทึกเกี่ยวกับข้อเท็จจริงทั่ว ไป ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับศพความเห็นเกี่ยวกับศพ การดำเนินการเกี่ยวกับศพ
        
        2) รายงานการผ่าศพชันสูตร ซึ่งเป็นตรวจสอบสภาพภายนอก / ภายในของศพนั้นๆ
        
        3) การตรวจชิ้นเนื้อ เพื่อดูพยาธิสภาพ
        
        4) การตรวจทางห้องปฏิบัติการ เพื่อดูสารในร่างกาย
        
        5) การลงความเห็นในเรื่องเหตุ และพฤติการณ์ที่ตาย
    - - การบันทึกอาการและอาการสามารถถือเป็นพยาบาลเอกสารได้เช่นกันพยาบาลควรมีหลักในการบันทึกอาการและอาการแสดง ดังนี้
        
        1) บันทึกอย่างถูกต้อง ตรงตามความเป็นจริง กระชับ ชัดเจน
        ใช้การขีดฆ่าและเขียนชื่อกำกับแทนการลบ
        
        2) ต้องมีการสังเกตและบันทึกอาการ อาการแสดงเป็นระยะๆ
        
        3) ในการบันทึกต้องระมัดระวังการใช้ภาษา อย่าใช้อารมณ์ในการเขียน
        
        4) ควรเขียนให้สื่อความหมายในแง่การรักษาและกรณีที่เป็นพยานเอกสาร
        
        5) พึงระลึกไว้เสมอว่าบันทึกอาการและอาการแสดงของผู้ป่วยเป็นเอกสารลับ และผู้ป่วยสามารถขอดูได้จึงไม่ควรเปิดเผยเอกสารนี้กับผู้อื่น ยกเว้นแพทย์หรือในกรณีที่ต้องมีการเปิดเผยตามข้อกำหนดของศาล
    - - หากพยาบาลจะต้องเข้าไปมีบทบาทในการจัดการกับสิ่งของหรือทรัพย์สินที่มีติดตัวผู้ป่วยหรือศพมา หลักปฏิบัติ ในการเก็บรักษาสิ่งของหรือทรัพย์สินซึ่งจะเรียกได้ว่าเป็นวัตถุพยาบาล คือ
        
        1) รวบรวมวัตถุพยานหรือสิ่งที่สงสัยว่าเป็นวัตถุพยาน
        
        2) แยกหีบห่อ การบรรจุซอง เขียนรายละเอียด ป้องกันการปลอมแปลงเจือปน หรือเสื่อมสภาพ
        
        3) ส่งมอบวัตถุพยานด้วยความระมัดระวัง รัดกุม มีบันทึกการส่งมอบและผู้รับผิดชอบ
    - - 1) การฆ่าตัวตาย (committed suicide)
      - 2) ถูกผู้อื่นทำให้ตาย (homicide)
      - 3) ถูกสัตว์ทำร้ายตาย
      - 4) ตายโดยอุบัติเหตุ (accident)
      - 5) ตายโดยยังมิปรากฏเหตุ (sudden & unexpected death)
    - - ผู้ป่วยหรือแม้แต่ศพ อาจมีบาดแผลเกิดขึ้นซึ่งการชันสูตรและบันทึกเกี่ยวกับบาดแผลนั้นสามารถใช้เป็นพยานเอกสารได้ ดังนั้น สิ่งที่พยาบาลต้องบันทึกคือ
        
        1) ข้อเท็จจริง (จำนวน ชนิด ตำแหน่ง ขนาด สิ่งแปลกปลอมที่พบในแผลผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการ วิธีการรักษาพยาบาลและความผิดปกติที่เป็นผลจากการบาดเจ็บ)
        
        2) ความเห็นเกี่ยวกับแผล