Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การป้องกันและการควบคุมการติดเชื้อ - Coggle Diagram

- - - - โปรโตซัว
      - แบคทีเรีย
      - เชื้อรา
      - ไวรัส
      - พยาธิ
  - - - การหายใจ
      - การสัมผัส
- - - - ความแข็งแรงหรือภูมิต้านทานโรคเป็นปัจจัยสำคัญ
      - โรคติดเชื้อในโรงพยาบาลจะพบได้มาก
        ในผู้ป่วยที่มีภูมิต้านทานโรคต่ำ
    - - สิ่งแวดล้อมผู้ป่วยในโรงพยาบาล
      - ในอนาคตเครื่องมือทางการแพทย์ที่ใช้ตรวจหรือ
        รักษาโดยการสอดใส่เข้าร่างกายจะมีมากขึ้น
      - การใช้เครื่องมือเหล่านี้จะเอื้อให้เชื้อโรคเข้าสู่ร่างกายได้ง่าย ผู้ป่วยจึงมีโอกาสติดเชื้อสูง
    - - ส่วนใหญ่เป็นเชื้อประจำถิ่น หรือเชื้อที่พบบนร่างกายผู้ป่วยเอง
      - เชื้อก่อโรคเหล่านี้เป็นเชื้อที่อยู่ในโรงพยาบาล จึงมี
        อัตราดื้อต่อยาปฏิชีวนะในอัตราสูง เนื่องจากเป็นเชื้อที่เคยสัมผัสกับยาต้านจุลชีพมาก่อน
  - - - การแพร่กระจายเชื้อโดยการสัมผัสโดยอ้อม
        
        การสัมผัสกับสิ่งของหรืออุปกรณ์ทางการแพทย์ที่มีการปนเปื้อนเชื้อก่อโรค
      - การแพร่กระจายเชื้อโดยการสัมผัสโดยตรง
        
        การสัมผัสกันโดยตรงระหว่างคนต่อคน
    - - การสัมผัสกับฝอย
        ละอองน้ำมูกน้ำลาย
      - เกิดขึ้นในระยะไม่เกิน 3 ฟุต
    - - เป็นการแพร่กระจายเชื้อ
        โดยการสูดหายใจเอาเชื้อที่ลอยอยู่ในอากาศเข้าสู่ระบบทางเดินหายใจ
      - ฝุ่นล่องลอยอยู่ในอากาศ
    - - เกิดจากการที่มีเชื้อจุลชีพปนเปื้อนอยู่ในเลือด
      - การแพร่กระจายเชื้อโดยวิธีนี้มักพบว่าทำให้เกิดการติดเชื้อในผู้ป่วยหลายราย
    - - การแพร่กระจายเชื้อโดยแมลง หรือสัตว์นำโรค
      - รับเชื้อจากการถูกแมลงหรือสัตว์กัด
- - - - ล้างมือให้สะอาดด้วยสบู่หรือสบู่ยาฆ่าเชื้อทุกครั้ง
        
        การล้างมือภายหลังสัมผัสผู้ป่วยหรือสิ่งปนเปื้อนเชื้อโรค
        
        การล้างมือด้วยน้ำสะอาดให้มือ
        เปียกให้ทั่ว ฟอกด้วยน้ำยาทำลายเชื้อ
        
        ล้างด้วยน้ำสะอาดจนหมดคราบน้ำยาทำลายเชื้อ
        
        เช็ดด้วยผ้าสะอาดหรือกระดาษ
        
        การล้างมือก่อนทำหัตถการ
        
        การล้างมือด้วยน้ำสะอาด
        
        ฟอกมือด้วยน้ำยา
        ทำลายเชื้อที่มือจนถึงข้อศอก
        
        การฟอกมือ
        ครั้งแรกของแต่ละวันให้ใช้แปรงขัดปลายนิ้วและซอกเล็บ
        
        ล้างด้วยน้ำสะอาดจนหมดคราบน้ำยา
        ทำลายเชื้อและรอจนกระทั่งมือแห้ง
        
        การล้างมือธรรมดา (Normal hand washing)
        
        ขั้นตอนที่ 1 เปิดน้ำให้ราดมือทั้งสองข้าง ฟอกด้วยสบู่ให้ทั่วมือ โดยหันฝ่ามือถูฝ่ามือ
        
        ขั้นตอนที่ 2 ฝ่ามือถูหลังมือและกางนิ้วมือ เพื่อถูง่ามนิ้วมือ
        
        ขั้นตอนที่ 3 ฝ่ามือถูฝ่ามือและกางนิ้วมือ เพื่อถูง่ามนิ้วมือ
        
        ขั้นตอนที่ 4 มือสองข้างจับล็อคกัน ให้ฝ่ามืออีกข้างถูหลังนิ้วมือและนิ้วมือถูนิ้วมือ
        
        ขั้นตอนที่ 5 ฟอกหัวแม่มือโดยรอบ ด้วยฝ่ามือ
        
        ขั้นตอนที่ 6 ใช้ปลายนิ้วมือถูฝ่ามือทำสลับกันทั้ง 2 ข้าง
        
        ขั้นตอนที่ 7 ถูรอบข้อมือทั้ง 2 ข้าง
        
        การใช้ Alcohol hand rub
        
        ทดแทนการล้างมือในกรณีเร่งด่วน หรือในบริเวณที่ไม่มีอ่างล้างมือ
        
        แต่ไม่ควรใช้ในกรณีที่มือเปื้อนสิ่งสกปรก หรือสารคัดหลั่งที่มองเห็นด้วยตาเปล่า
      - สวมเครื่องป้องกันเมื่อคาดว่าจะสัมผัสเลือดหรือสารคัดหลั่งผู้ป่วย
        
        ถุงมือ
        
        เสื้อคลุม
        
        ผ้าปิดปากและจมูก
      - หยิบจับอุปกรณ์ที่มีคมที่ใช้กับผู้ป่วยด้วยความระมัดระวัง
      - ทำความสะอาดสิ่งแวดล้อมที่เปื้อนเลือดหรือสารคัดหลั่งอย่างถูกวิธี
      - ทำความสะอาดและทำลายเชื้อ
      - บรรจุผ้าเปื้อนในถุงพลาสติกผูกปากถุงให้แน่น
      - หลีกเลี่ยงการเกิดบาดแผลขณะปฏิบัติงาน
  - - - การป้องกันการแพร่กระจายเชื้อจากฝอยละอองน้ำมูกน้ำลาย
        
        แยกผู้ป่วยไว้ในห้องแยก และปิดประตูทุกครั้งหลังเข้าหรือออกจากห้องผู้ป่วย
        
        ผู้ป่วยด้วยโรคเดียวกัน จัดให้อยู่ห้องเดียวกันได้
        
        หากไม่มีห้องแยกและไม่สามารถจัดให้ผู้ป่วยอยู่รวมกันได้ ควรจัดระยะห่างระหว่างเตียง ไม่น้อยกว่า 3 ฟุต
        
        ผู้ที่จะเข้าไปในห้องผู้ป่วยหรือดูแลผู้ป่วยต้องใส่ ผ้าปิดปาก-จมูก เมื่อให้การดูแลผู้ป่วยในระยะ 3 ฟุต
        
        จำกัดการเคลื่อนย้ายผู้ป่วย หากจำเป็นควรให้ผู้ป่วยใส่ผ้าปิดปาก-จมูกชนิดชนิดใช้แล้วทิ้ง
      - การป้องกันการแพร่กระจายเชื้อจากการสัมผัส
        
        ถอดถุงมือและล้างมือด้วยสบู่ผสมน้ำยาฆ่าเชื้อก่อนออกจากห้องผู้ป่วย
        
        สวมถุงมือเมื่อให้การดูแลผู้ป่วย และเปลี่ยนถุงมือคู่ใหม่เมื่อสัมผัสสิ่งคัดหลั่ง
        
        สวมเสื้อคลุม หากคาดว่าอาจสัมผัสเลือด สารคัดหลั่ง
        
        จำกัดการเคลื่อนย้ายผู้ป่วย หากจำเป็นต้องเคลื่อนย้าย ต้องระมัดระวังไม่ให้เกิด
        การแปดเปื้อนเชื้อในสิ่งแวดล้อม
        
        หากสามารถทำ ได้ควรแยกอุปกรณ์ชนิด Non-critical items สำหรับผู้ป่วยโดยเฉพาะ
      - การป้องกันการแพร่กระจายเชื้อทางอากาศ
        
        อากาศภายในห้องแยกควรถูกดูดออกภายนอกโดยตรง
        
        ผู้ที่จะเข้าไปในห้องผู้ป่วยหรือดูแลผู้ป่วยต้องใส่ผ้าปิดปาก-จมูก ชนิด N95
        
        ผู้ป่วยด้วยโรคเดียวกัน จัดให้อยู่ห้องเดียวกันได้
        
        จำกัดการเคลื่อนย้ายผู้ป่วย ในกรณีความจำเป็นต้องเคลื่อนย้ายผู้ป่วยออกนอกห้อง
        ให้ผู้ป่วยใส่ผ้าปิดปาก-จมูกชนิดใช้แล้วทิ้ง
        
        แยกผู้ป่วยที่เป็นโรคติดต่อไว้ในห้องแยกพิเศษ (Isolation) และปิดประตูทุกครั้ง
  - - - ควรให้สะอาดและแห้ง ไม่เป็นแหล่งสะสมเชื้อโรค
      - การกำจัดขยะมูลฝอย
        กระทำอย่างถูกต้อง
        
        การทำลายขยะ
        
        ขยะพวกที่เป็นเลือด หนอง หรือน้ำสามารถเทลงโถส้วมได้ สำหรับ
        กระดาษ ผ้าต่างๆ ทิ้งแบบขยะธรรมดาได้
        
        พวกที่เป็นเข็ม ใบมีด เชื้อโรคจากห้องปฏิบัติการ ถ้าทิ้ง
        จะต้องส่งไปทำลายเชื้อจุลินทรีย์
        
        การแยกขยะในโรงพยาบาล
        
        ขยะติดเชื้อ ใส่ถุงสีแดง
        
        ขยะทั่วไป ใส่ถุงสีดำ
        
        ขยะเป็นพิษ
        
        ขยะที่นำกลับไปใช้ใหม่ (Recycle) ใส่ถุงสีขาว
    - - ต้องกำจัดให้
        มากที่สุดเท่าที่ทำได้
- - - - ผู้ล้างต้องระมัดระวังมิให้เชื้อโรคเข้าสู่ร่างกายได้
      - การจับของแหลมคมต้องระมัดระวังอย่าให้ถูกตำหรือบาดได้
    - - แนะนำต้มเดือดนาน 20 นาที
      - ทำลายเชื้อที่ดีที่สุด ทำง่าย ประหยัด และมีประสิทธิภาพดี
    - - เป็นวิธีการสุดท้ายที่จะใช้ถ้าไม่มีวิธีอื่น
    - - การล้างมือก่อนทำหัตถการ
      - การเตรียมผิวหนัง
      - การล้างมือธรรมดา
      - การทำแผล
      - ารทำความสะอาดฝีเย็บก่อนคลอดหรือก่อนการตรวจภายใน
      - การสวนล้างช่องคลอด
      - ารทาช่องคลอดก่อนผ่าตัด
    - - การทำลายเชื้อระดับสูง
        (High-level disinfection)
        
        สามารถทำลายจุลชีพก่อโรคได้
        ทุกชนิด รวมทั้งสปอร์ของเชื้อแบคทีเรีย
        
        แต่ต้องแช่อุปกรณ์ในน้ำยาเป็นระยะเวลานานตามข้อกำหนด
      - การทำลายเชื้อระดับต่ำ (Low-level disinfection)
        
        สามารถทำลายเชื้อแบคทีเรีย
        เชื้อไวรัส และเชื้อราบางชนิด แต่ไม่สามารถทำลายเชื้อที่มีความคงทน
      - การทำลายเชื้อระดับกลาง (Intermediate-level disinfection)
        
        เชื้ออ่อนกำลังลงจนไม่
        ก่อให้เกิดอันตรายต่อมนุษย์ แต่ไม่สามารถทำลายสปอร์ของเชื้อแบคทีเรียได้
  - - - การใช้ความร้อน
        
        การใช้ความร้อนแห้ง (Dry heat)
        
        การต้ม (Boiling)
        
        การเผา (Incineration)
        
        การใช้ความร้อนชื้น (Moist heat)
    - - การใช้แก๊ส
        
        Ethylene oxide gas (EO)
        
        Formaldehyde
      - การใช้ High-level disinfectant
        
        ห่ออุปกรณ์ที่ผ่านการทำให้ปราศจากเชื้อแล้วจะมีระยะเวลาในการคงสภาพปราศจากเชื้อ (Shelf life)
        
        วิธีการเก็บรักษา
        
        เก็บไว้ในตู้มีฝาปิดมิดชิด
        
        เก็บไว้ในที่แห้ง
        
        เก็บไว้ในปริมาณพอเหมาะ พอใช้
        
        วัสดุปราศจากเชื้อห่อพลาสติกหรือกระดาษ
        
        วัสดุที่ห่อและทำให้ปราศจากเชื้อในสถานพยาบาล ต้องใช้ในกำหนดเวลา