Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การป้องกันและการควบคมุการติดเชื้อ - Coggle Diagram
การป้องกันและการควบคมุการติดเชื้อ
วงจรการติดเชื้อ
ทางออกของเชื้อ (Portal of exit)
เชื้อจุลชีพออกจากร่างกายของคน
เช่น น้ำมูก น้ำลาย จากแม่สู่ลูก
หนทางการแพร่กระจายเชื้อ (Mode of transmission)
เชื้อแพร่กระจายจากผู้ติดเชื้อ
หรือผู้ป่วยไปสู่ผู้อื่น
มีวิธีการแพร่กระจาย
การสัมผัส
การหายใจ
การแพร่กระจายโดยมีตัวนํา
แหล่งกักเก็บเชื้อโรค (Reservoir)
แหล่งเชื้อโรคอาจเป็นคน สัตว์
สิ่งแวดล้อม อาหาร น้ำ
แหล่งของเชื้อโรคเป็นที่ให้เชื้อโรคเจริญเติบโตและมีการขยายตัว
ทางเข้าของเชื้อ (Portal of entry)
เชื้อเข้าสู่ร่างกาย (Host) ใหม่
ทางเดินหายใจ
ทางเดินอาหาร
อวัยวะสืบพันธุ์
ผิวหนังที่ฉีดขาด
เชื้อก่อโรค (Infectious agent)
เชื้อจุลินทรีย์ที่เป็นสาเหตุของการติดเชื้อ
ความสามารถในการ
รุกรานเข้าสู้เนื้อเยื่อของร่างกาย
ความสามารถในการก่อโรค
ขึ้นอยู่กับความสามารถของเชื้อในการเพิ่มจํานวนและเจริญเติบโต
แบคทีเรีย
เช่น Staphylococcus epidermidis, Staphylococcus aureus
และ Clostridium difficile
ทั้งกรัมบวก (Gram positive) และกรัมลบ (Gram negative)
โปรโตซัว
เช่น Entamoeba histolytica ทําให้เกิดโรคบิด
เชื้อรา
เช่น Candida albicans และ Canduda glabrata
ไวรัส
เช่น เชื้อหัด อีสุกอีใส เริม ไข้หวัดใหญ่ Corona virus
พยาธิ
เช่น พยาธิเส้นด้าย (พบมากในเด็ก) พยาธิใบไม้ในตับ พยาธิตัวตืด
ความไวในการรับเชื้อของบุคคล (Susceptible host)
บุคคลติดเชื้อง่ายหรือยากขึ้นอยู่กับลักษณะของเชื้อจุลชีพ
สุขภาพทั่วไปของแต่ละบุคคล ภูมิคุ้มกันโรค
ธรรมชาติของเนื้อเยื่อที่รับเชื้อ
ภูมิคุ้มกันของแต่ละคน
ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเสี่ยงต่อการติดเชื้อ
เพศ
โรคภูมิแพ้หรือโรคเรื้อรัง
กรรมพันธุ์
ความร้อนหรือเย็น
อายุ
ความอ่อนเพลีย
การรักษาทางการแพทย์บางชนิด
ภาวะโภชนาการ
อาชีพ
ความเครียด (Stress)
การติดเชื้อในโรงพยาบาล
องค์ประกอบของการติดเชื้อ
คน
ผู้ป่วยในโรงพยาบาลหรือบุคลากรในโรงพยาบาล
ความแข็งแรงหรือภูมิต้านทานโรคเป็นปัจจัยสําคัญ
สิ่งแวดล้อม
สิ่งแวดล้อมผู็ป่วย
อาคาร สถานที่
เครื่องมือเครื่องใช้
บุคลากรในโรงพยาบาล ญาติที่มาเยี่ยม
เชื้อโรค
(Normalflora หรือ Colonization)
เป็นเชื้อที่อยู่ในโรงพยาบาล
อัตราดื้อต่อยาปฏิชีวนะใอัตราสูง
เช่น เชื้อ MRSA,Pseudomonas aeruginosa
มีการกระตุ้นจึงจะทำให้เกิดโรค
การแพร่กระจายเชื้อ
ฝอยละออง
ละอองน้ํามูกน้ําลาย
ขณะที่ผู้ป่วย ไอ จาม พูด และ
ร้องเพลง กิจกรรมการรักษาพยาบาล
เช่น การดูดเสมหะ การตรวจหลอดลม
ในระยะไม่เกิน 3 ฟุต ละอองใหญ่กว่า 5 ไมครอน
ทางอากาศ
การสูดหายใจเอาเชื้อที่ลอยอยู่ในอากาศเข้าสู่ระบบทางเดินหายใจ
ในรูปของ Droplet แตขนาดเล็กกว่า
การสัมผัส
การสัมผัสโดยตรง
สัมผัสกันโดยตรงระหว่างคนต่อคน
มือไปสัมผัสแหล่งโรคแล้วสัมผัสผู้ป่วย
เช่น การพลิกตะแคงตัวผู้ป่วย
การอาบน้ําเช็ดตัวผู้ป่วย การทําแผล
การสัมผัสโดยอ้อม
การสัมผัสกับสิ่งของหรืออุปกรณ์ทางการแพทย์ที่มีการปนเปื้อนเชื้อก่อโรค
เช่น ของเล่นในแผนกเด็กป่วย ลูกบิดประตู ผ้าปูที่นอน เครื่องช่วยหายใจ
โดยการผ่านสื่อนํา
เกิดจากการที่มีเชื้อจุลชีพปนเปื้อนอยู่ในเลือด
ผลิตภัณฑ์ของเลือด อาหาร น้ํา ยา สาร
น้ําที่ให้ทางหลอดเลือดดําแก่ผู้ป่วย
โดยสัตว์พาหนะ
คนได้รับเชื้อจากการถูกแมลงหรือสัตว์กัด
เชื้อที่มีอยู่ในตัว
แมลงถูกถ่ายทอดสู่คน
การทําลายเชื้อ และการทําให้ปราศจากเชื้อ
การทําลายเชื้อ (Disinfection)
การล้าง
แว่นป้องกันตา
ระวังการจีบของแหลมของมีคม
ผ้ากันเปื้อน
สวมถุงมือยาง
การต้ม
ทําลายเชื้อที่ดีที่สุด
ต้มเดือดนาน 20 นาท
การใช้สารเคมี
การใช้น้ํายาฆ่าเชื้อ
การล้างมือธรรมดา (Normal hand washing)
การล้างมือก่อนทําหัตถการ (Surgical handwashing)
การเตรียมผิวหนัง
การทําแผล
ารทําความสะอาดฝีเย็บ
การสวนล้างช่องคลอด
การทาช่องคลอดก่อนผ่าตัด
การทําให้ปราศจากเชื้อ (Sterilization)
วิธีการทางกายภาพ (Physical method)
การใช้ความร้อน
การใช้ความร้อนแห้ง
การต้ม
การเผา
การใช้ความร้อนชื้น
การใช้รังสี
วิธีการทางเคมี (Chemical method)
การใช้แก๊ส
Ethylene oxide gas (EO)
Formaldehyde
การใช้ High-level disinfectant
การควบคมุการแพร่กระจายเชื้อ
Standard precautions
ทําความสะอาดสิ่งแวดล้อมที่เปื้อนเลือดหรือสารคัดหลั่งอย่างถูกวิธี
บรรจุผ้าเปื้อนในถุงพลาสติกผูกปากถุงให้แน่น
หยิบจับอุปกรณ์ที่มีคมที่ใช้กับผู้ป่วยด้วยความระมัดระวัง
ทําความสะอาดและทําลายเชื้อ
สวมเครื่องป้องกันเมื่อคาดว่าจะสัมผัสเลือดหรือสารคัดหลั่งผู้ป่วย
เสื้อคลุม
ผ้าปิดปากและจมูก
ถุงมือ
ถุงมือปราศจากเชื้อ
ถุงมือสะอาด
หลีกเลี่ยงการเกิดบาดแผลขณะปฏิบัติงาน
ล้างมือให้สะอาดด้วยสบู่หรือสบู่ยาฆ่าเชื้อทุกครั้ง
การล้างมือภายหลังสัมผัสผู้ป่วยหรือสิ่งปนเปื้อนเชื้อโรค
การล้างมือก่อนทําหัตถการ
การล้างมือธรรมดา
การใช้ Alcohol hand rub
Transmission-base precautions
การป้องกันการแพร่กระจายเชื้อทางอากาศ
ผู้ป่วยด้วยโรคเดียวกัน จัดให้อยู่ห้องเดียวกันได้
ผู้ที่จะเข้าไปในห้องผู้ป่วยหรือดูแลผู้ป่วยต้องใส่ผ้าปิดปาก-จมูก ชนิด N95
อากาศภายในห้องแยกควรถูกดูดออกภายนอกโดยตรงหรือผ่านเครื่องกรอง
จํากัดการเคลื่อนย้ายผู้ป่วย
แยกผู้ป่วยที่เป็นโรคติดต่อไว้ในห้องแยกพิเศษ
การป้องกันการแพร่กระจายเชื้อจากฝอยละอองน้ํามูกน้ําลาย
หากไม่มีห้องแยกและไม่สามารถจัดให้ผู้ป่วยอยู่รวมกันได้
ผู้ที่จะเข้าไปในห้องผู้ป่วยหรือดูแลผู้ป่วยต้องใส่ ผ้าปิดปาก-จมูก
ผูู้ป่วยด้วยโรคเดียวกัน จัดให้อยู่ห้องเดียวกันได้
จํากัดการเคลื่อนย้ายผู้ป่วย
แยกผู้ป่วยไว้ในห้องแยก
การป้องกันการแพร่กระจายเชื้อจากการสัมผัส
สวมเสื้อคลุม
จํากัดการเคลื่อนย้ายผู้ป่วย
ถอดถุงมือและล้างมือด้วยสบู่ผสมน้ํายาฆ่าเชื้อก่อนออกจากห้องผู้ป่วย
หากสามารถทําได้ควรแยกอุปกรณ์ชนิด Non-critical items
สวมถุงมือเมื่อให้การดูแลผู้ป่วย
หลักการ
แยกผู้ป่วยที่มีภูมิคุ้มกันน้อย
สิ่งแวดล้อม อาคาร สถานที่ ควรให้สะอาดและแห้ง
การทําลายขยะ
การแยกขยะในโรงพยาบาล
ขยะติดเชื้อ
ขยะทั่วไป
ขยะเป็นพิษ
กําจัดเชื้อโรค
การทําลายเชื้อ
การใช้ยาต้านจุลชีพ
ป้องกันเชื้อ
ชะลอการเกิดการดื้อยา
การเฝ้าระวังการติดเชื้อในโรงพยาบาล
ลดความเสี่ยงต่อการติดเชื้อ
มีผู้เฝ้าระวังโรค พยาบาลควบคุมการติดเชื้อ
การติดเชื้อของบุคลากรในขณะปฏิบัติงานในโรงพยาบาล
กระบวนการพยาบาลในการป้องกันและควบคุมการติดเชื้อ
การประเมินความเสี่ยงต่อการติดเชื้อของผู้ป่วย (Assessment)
การรักษาที่ได้รับ
ติดตามผลทางห้องปฏิบัติการ
ตรวจร่างกายเกี่ยวกับโรคของผู้ป่วย
ซักประวัต
การวินิจฉัยทางการพยาบาล (Nursing diagnosis)
เสี่ยงต่อการแพร่กระจายเชื้อสู่ผู้อื่น
มีโอกาสเกิดการระบาดของโรคในชุมชน
การวางแผนและให้การพยาบาล (Planning and Implementation)
ใช้หลัก Airborne precautions
ให้คําแนะนําการปฏิบัติตัวที่ถูกต้องแก่ผู้ป่วยและญาติ
ล้างมือก่อนและหลังการให้การพยาบาลผู้ป่วย
รายงานอุบัติการณ์การเฝ้าระวังการเกิดโรค
การประเมินผลการพยาบาล (Evaluation)
ไม่มีการแพร่กระจายเชื้อสู่ญาติและบุคลากรในหอผู้ป่วย
การติดเชื้อลดลง