Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลมารดาที่มีภาวะแทรกซ้อนในระยะหลังคลอด - Coggle Diagram
การพยาบาลมารดาที่มีภาวะแทรกซ้อนในระยะหลังคลอด
ภาวะติดเชื้อหลังคลอด (Puerperal Infection)
ความหมาย
การติดเชื้อแบคทีเรียภายหลังคลอดที่เกิดขึ้นได้ตั้งแต่ระยะหลังคลอดไป
จนถึงระยะ 6 สัปดาห์หลังคลอด โดยมีสาเหตุจากการคลอดเท่านั้น
การติดเชื้อระบบอวัยวะสืบพันธุ์
การติดเชื้อระบบทางเดินปัสสาวะ
การติดเชื้อที่เต้านม
การติดเชื้อหลังคลอดตามตำแหน่งที่เกิด
การติดเชื้อบริเวณฝีเย็บ (Localizied infection)
หมายถึง
การติดเชื้อบริเวณแผลฝีเย็บหรือบริเวณที่มีการฉีกขาดของฝีเย็บ ช่องคลอดหรืออวัยวะ
สืบพันธุ์ภายนอก ซึ่งเป็นการติดเชื้อเฉพาะที่ที่พบบ่อยที่สุด แต่มักไม่รุนแรงมากนัก
สาเหตุ
เกิดจากการปนเปื้อนของแบคทีเรีย ขณะคลอด
การวินิจฉัย
จะมีไข้หลังวันที่ 2 ของการคลอด
เจ็บแผลฝีเย็บมาก
แผลมีการอักเสบ บวมแดง บางครั้งเป็นฝีหนอง และแผลจะแยกออกจากกัน
อาจมีอาการปัสสาวะลำบาก
การรักษา
การให้ยาปฏิชีวนะทางหลอดเลือดด า
ถอดไหมที่เย็บและเปิดแผลทั้งหมด
ใช้ยาชา 1% xylocain jelly ทาที่แผล
ตัดเนื้อเยื่อที่ตายออกทั้งหมด
ท าความสะอาดแผลวันละ 2 ครั้ง ด้วย betadine
ให้ hot sitz bath วันละหลายครั้ง ด้วยน้ าผสมเกร็ดด่างทับทิม หรือน้ าเกลือ หรือให้ infrared light
ประเมินลักษณะแผล ถ้าแผลสีชมพูค่อนข้างแดง ให้เย็บฝีเย็บโดยยึดหลักปราศจากเชื้อ
การอักเสบของเยื่อบุโพรงมดลูก (Endometritis , Metritis)
เป็นการอักเสบติดเชื้อของเยื่อบุโพรงมดลูกชั้น endometrium มักเริ่มจากบริเวณที่ฝังตัวของรกแล้ว
ลามไปยังเยื่อบุโพรงมดลูกที่อื่น ทำให้มีการเกิดเนื้อเยื่อที่เน่าเปื่อยและมี discharge จากช่องคลอดมีกลิ่นเหม็น
สาเหตุ
การตรวจภายใน
ถุงน้ำคร่ำแตกก่อนการเจ็บครรภ์จริง
การเจ็บครรภ์คลอดที่ยาวนาน
การผ่าตัดที่มดลูก
การตรวจ Internal electrical monitoring
การวินิจฉัย
จากอาการและอาการแสดง
มีไข้สูง
ชีีพจรเต้นเร็ว
ปวดท้องน้อย น้ำคาวปลามีกลิ่นเหม็น
จากการตรวจร่างกาย
ตรวจพบระดับยอดมดลูกโตกว่าที่ควรจะเป็น
กดเจ็บที่มดลูกหรือปีกมดลูกทั้งสองข้าง
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
การรักษา
penicillin ร่วมกับ aminoglycoside
penicillin กับ tetracycine หรือ penicillin กับ cepharosporin
การอักเสบของเยื่อบุในอุ้งเชิงกราน (Parametritis , Pelvic cellulitis)
เป็นการอักเสบติดเชื้อ ที่เกิดจากการแพร่กระจายของการติดเชื้อที่ช่องคลอดหรือปากมดลูกมาทางต่อมน้ำเหลือง ไปยัง parametrium
สาเหตุ
มีการติดเชื้อที่ช่องคลอด หรือปากมดลูก
การวินิจฉัย
พบมีไข้สูง 38.9 - 40 องศาเซลเซียส
กดเจ็บที่ท้องน้อย
ตรวจภายในพบมดลูกโต และเคลื่อนไหวได้น้อย
ทวารหนัก (rectovaginal exame)
พบ parametrium ตึง หนา และกดเจ็บ
การรักษา
ให้ยาปฏิชีวนะทางหลอดเลือดโดยให้พวก broad - spectrum antibiotic
การอักเสบของเยื่อบุช่องท้อง (Peritonitis)
เป็นภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงแต่พบได้น้อย เป็นการอักเสบของเยื่อบุช่องท้องที่เชื้อลุกลามมาจากการ
อักเสบของเยื่อบุโพรงมดลูก หรือเยื่อบุอุ้งเชิงกราน ไปตามท่อน้ำเหลือง
สาเหตุ
มีการอักเสบติดเชื้อในโพรงมดลูก
แผลผ่าตัดในมดลูกแยก หรือเนื้อเน่าเปื่อย
การอักเสบของเยื่อบุในอุ้งเชิงกราน
ฝีที่ท่อน าไข่และรังไข่แตก
การวินิจฉัย
มีอาการท้องอืด กดเจ็บผนังหน้าท้อง
หน้าท้อง โป่งตึง
คลื่นไส้อาเจียน
มีไข้สูง อุณหภูมิ 39 - 40.5 องศาเซลเซียส
ชีพจร 160 ครั้ง/นาที
ลำไส้ไม่เคลื่อนไหว
การรักษา
ให้สารน้ำทางหลอดเลือดด ำให้เพียงพอ แก้ไขภาวะพร่องของกรด-ด่าง และภาวะซีด ตรวจติดตามและป้องกันภาวะ shock
ให้ gastric suction เพื่อลด distension จะทำให้ผู้ป่วยสบายขึ้น
งดน้ำและอาหารทางปาก
ให้สารต้านจุลชีพหลายอย่างรวมกัน ให้เหมาะสม
ผ่าตัด ถ้าอาการไม่ดีขึ้นอาจต้องตัดมดลูกล้างเอาหนองออก และแก้ไขการอุดตัน ที่เกิดจาก mechnical obstruction
ให้ยาแก้ปวด
มดลูกกลับสู่สภาพปกติช้า (Subinvolution of uterus)
เป็นภาวะที่มดลูกหยุดการยุบตัวลง (arrest) หรือมีความผิดปกติของระดับยอดมดลูก ขนาดและลักษณะ
โดยไม่สามารถกลับสู่สภาพปกติเหมือนก่อนคลอดได้ตามระยะเวลา
สาเหตุ
ความตึงตัวของการหดรัดตัวของกล้ามเนื้อมดลูกไม่ดี
มีเศษรก หรือเยื่อหุ้มรกค้างในโพรงมดลูก
มีการอักเสบติดเชื้อของเยื่อบุโพรงมดลูก
มารดาหลังคลอดที่ไม่ได้เลี้ยงบุตรด้วยนมมารดา
ในรายที่มีมดลูกคว่ำหลัง หรือคว่ำหน้ามากจนทำให้น้ำคาวปลาไหลไม่สะดวก
ในรายที่มีเนื้องอกของมดลูก ท าให้มดลูกหดรัดตัวไม่ดี เช่น Fibroids
การวินิจฉัย
อาการผิดปกติในระยะคลอดหรือมีภาวะเลือดออกมากหรือตรวจพบ ยอดมดลูกยังสูงกว่าระดับกระดูกหัวหน่าว
ระดับยอดมดลูกไม่ลดต่ำลง
น้ำคาวปลา สีไม่จางลงภายใน 2 สัปดาห์หลังคลอด
การรักษา
ให้ยาช่วยการบีบตัวของมดลูก นิยมให้ methergin 0.2 มิลลิกรัม รับประทาน วันละ 3 เวลาหลังอาหาร และก่อนนอน นาน 1 - 2 วัน
ให้ยาปฏิชีวนะถ้ามีการอักเสบของเยื่อบุโพรงมดลูก
ถ้าให้ยาบีบตัวของมดลูกไม่ได้ผล หรือแน่ใจว่าสาเหตุเกิดจากมีรกและเศษเยื่อหุ้มรกค้างในโพรงมดลูกให้ขูดมดลูก
Breast Abscess
ภาวะเต้านมอักเสบ เกิดจากมีการถลอกหรือมีแผลที่ผิวหนังบริเวณหัวนม และมีการติดเชื้อ เชื้อที่พบบ่อยคือ StaphelococcusAureus ถ้าไม่รักษาจะเกิดอาการรุนแรง
สาเหตุ
เกิดจากหัวนมแตก ถลอกหรือมีรอยแตก จากการบีบนวดเต้านมมากๆ
เต้านมคัดมาก ท่อน้ำนมอุดตัน และจากการดูด
นมของทารกที่มีเชื้อในจมูก และคอ โดยเชื้อเข้าสู่ท่อนมโดยตรง
อาการ
มีไข้
ผิวหนังบริเวณเต้านมมีลักษณะ แดง ตึง แข็ง เจ็บ ปวด
การพยาบาลและการป้องกัน
การรักษาความสะอาดของเต้านม มือ เสื้อผ้า ทำความสะอาดเต้านมก่อนและหลังให้นมทารก ถ้ามีหัวนมแตกต้องรีบแก้ไขไม่ปล่อยทิ้งไว้
ให้ยาปฏิชีวนะ
ประคบด้วยน้ำแข็งถ้าปวดมาก เพื่อบรรเทาอาการปวด ให้ยาแก้ปวด ใส่ยกทรงพยุงไว
ถ้ามีหนองเกิดขึ้น จะต้องทำ I / D เพื่อเอาหนองออก