Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การป้องกันและการควบคุมการติดเชื้อ - Coggle Diagram
การป้องกันและการควบคุมการติดเชื้อ
วงจรการติดเชื้อ
Infectious agent
ชื้อจุลินทรีย์ที่เป็นสาเหตุของการติดเชื้อ
5 ชนิด
แบคทีเรีย
Staphylococcus epidermidis
Clostridium difficile
โปรโตซัว
Entamoeba histolytica ทําให้เกิดโรคบิด
เชื้อรา
Candida albicans
Canduda glabrata
ไวรัส
ไข้หวัดใหญ่ Corona virus เป
สุกอีใส
เชื้อหัด
พยาธิ
พยาธิเส้นด้าย
พยาธิใบไม้ในตับ
แหล่งกักเก็บเชื้อโรค Reservoir
เชื้อโรคเจริญเติบโตและมีการขยายตัว
แหล่งเชื้อโรค
คน
แหล่งเชื้อวัณโรค ไข้หวัดใหญ่ หัด
สัตว์
พืช
ดิน
แมลง
เห็บ
เหา
หมัด
ทางออกของเชื้อ Portal of exit
ระบบทางเดินหายใจ
เชื้อออกมาพร้อมน้ํามูก ลมหายใจ
เชื้อออกทางระบบสืบพันธุ์
ระบบทางเดินปัสสาวะ
เชื้อจากมารดาสู่ทารกในครรภ์โดยผ่านทางสายสะดื
หนทางการแพร่กระจายเชื้อ
เชื้อแพร่กระจายจากผู้ติดเชื้อหรือผู้ป่วยไปสู่ผู้อื่นได้หลายทาง
การสัมผัส
การหายใจ
การแพร่กระจายโดยมีตัวนำ
ทางเข้าของเชื้อ (Portalof entry)
การหาทางเข้าไปในร่างกายมนุษย์ใหม่ (Host)
พบบ่อยๆ
ทางเดินอาหาร
ทางเดินหายใจ
อวัยวะสืบพันธุ์
Susceptible host
บุคคลติดเชื้อง่ายหรือยากขึ้นอยู่กับลักษณะของเชื้อจุลชีพ ธรรมชาติของเนื้อเยื่อที่รับเชื้อ สุขภาพทั่วไปของแต่ละบุคคล ภูมิคุ้มกันโรค
ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเสี่ยงต่อการติดเชื้อ
ความเครียด
มีความไวต่อการติดเชื้อง่าย
ภาวะโภชนาการ
การได้รับอาหารที่ครบถ้วน ไวต่อการติดเชื้อน้อย
โปรตีน
ช่วยสร้างเนื้อเยื่อ ทำให้เจริญเติบโต
ความอ่อนเพลีย
การได้รับความร้อนหรือเย็นจัดเกินไป
โรคภูมแพ้หรือโรคเรื้อรัง
เพศ อายุ กรรมพันธุ์
อาชีพ
คนเลี้ยงนกพิราบ
การรักษาทางการแพทย์บางชนิด
การฉายแสง
ยาที่กดสร้างภูมิคุ้มกัน
การติดเชื้อในโรงพยาบาล
การติดเชื้อที่ผู้ป่วยขณะเข้ารักษาใน รพ.
ไม่มีอาการแสดง
ไม่ได้อยู่ในระยะการฟักตัวของโรคนั้นๆ
องค์ประกอบของการติดเชื้อในโรงพยาบาล
เชื้อโรค
เชื้อประจำถิ่น
เชื้อที่พบบนร่างกายผู้ป่วยเอง
เชื้อแบคทีเรียแกรมลบทรงแท่ง
คนหรือผู้ป่วย
ผ่าตัด
ภูิมิต้านทานโรคต่ำ
ภาวะทพโภชนาการ
สิ่งแวดล้อม
สิ่งแวดล้อมที่มีชีวิต
สิ่งแวดล้อมที่ไม่มีชีวิต
การแพร่กระจายเชื้อ
การแพร่กระจายเชื้อโดยการสัมผัส
สัมผัสโดยตรง
แพร่กระจายจากคนสู่คน จากมีดบาดหรือสารคัดหลั่ง
สัมผัสโดยทางอ้อม
เชื้อเข้าสู่ร่างกายโดยผ่านตัวกลางสัมผัสกับสิ่งของหรืออุปกรณ์ทางการแพทย์ที่มีเชื้อปนอยู่
โดยฝอยละออง
การสัมผัสละอองน้ำหมูก น้ำลายของผู้ที่มีเชื้ออยู่
ไอ
จาม
พูด
การผ่านสื่อนำ
เชื้อที่ปนอยู่ในเลือด ผลิตภัณฑ์ของเลือด อาหาร น้ำ ยา
การติดเชื้อ Salmonella ในอาหาร
ทางอากาศ
การสูดหายใจเอาเชื้อที่ลอยอยู่ในอากาศ
เชื้อสุกใส
งูสวัด
วัณโรค
สัตว์เป็นพาหะ
แมลงหรือสัตว์นำโรค
ถูกกัด
การทําลายเชื้อ และการทําให้ปราศจากเชื้อ
การทำลายเชื้อ
การกำจัดจุลชีพที่แปดเปื้อน อุปกรณ์เครื่องมือ เครื่องใช้
สารเคมี
น้ำยาทำลายเชื้อ
Antiseptics
การทําลายเชื้อ
การต้ม
การใช้สารเคมี
การล้าง
การใช้น้ำยาฆ่าเชื้อ
การล้างมือธรรมดา
สบู่ก้อนหรือสบู่เหลว การล้างมือหลังสัมผัสผู้ป่วย
ฟอกมือด้วย Chlorhexidine 4% หรือ Iodophor 7.5% หรือถูมือ 2 ข้างด้วยน้ํายาผสม Alcohol 70% + Chlorhexidine 0.5% ประมาณ 5-10 มิลลิลิตร จนน้ํายาแห้ง
การล้างมือก่อนทําหัตถกรรม
การผ่าตัด การทําคลอด
Chlorhexidine 4% หรือ Iodophor 7.5% เป็นเวลาอย่างน้อย 5 นาที ครั้งต่อไปฟอกมือให้ทั่วด้วยน้ํายาข้างต้นนาน 3 – 5 นาที
การเตรียมผิวหนัง
ผ่าตัดเล็กใช้ Alcohol 70% หรือ Tr.iodine 2%
ผ่าตัดใหญ่ใช้ฟอกให้เป็นบริเวณกว้างด้วย Chlorhexidine 4
การทําแผล ล้างแผลให้สะอาดด้วย Steriled normal saline ถ้าแผลสกปรกเช็ดผิวหนังรอบ ๆ แผลดเวย Alcohol 70%
การทําความสะอาดฝีเย็บก่อนคลอดหรือก่อนการตรวจภายใน ใช้ Cetrimide 15% + Chlorhexidine 1.5%
การสวนล้างช่องคลอดใช้ Cetrimide 15% + Chlorhexidine 1.5% เจือจาง 1:100 หรือ Chloroxylenol
การทาช่องคลอดก่อนผ่าตัดใช้ Iodophor 10%
ระดับการทําลายเชื้อ
การทําลายเชื้ออระดับสูง
ทําลายจุลชีพก่อโรคได้ทุกชนิดรวมทัÊงสปอร์ของเชือแบคทีเรีย
นํ้ายาทําลายเชื้อในกลุ่มนีสามารถทําลายเชื้อในอุปกรณ์ได้อย่างมีประสิทธิภาพในเวลารวดเร็ว
ฤทธิ์ในการทําลายสปอร์ของเชื้อแบคทีเรียของนํ้ายาประเภทนี้ขึ้นอยู่กับสารเคมีที่ใช้และวิธีการใช
การทําลายเชื้อระดับกลาง
เชื้อไวรัสและเชื้อรา อ่อนกําลังลงจนไม่ก่อให้เกิดอันตรายต่อมนุษย์แต่ไม่สามารถทําลายสปอร์ของเชื้อแบคทีเรียได้
แอลกอฮอล์
วิธีการPasteurization
การทําลายเชื้อระดับตํ่า
สามารถทําลายเชื้อแบคทีเรียเชื้อไวรัสและเชื้อราบางชนิดแต่ไม่สามารถทําลายเชื้อที่มีความคงทน
เหมาะกับอุปกรณ์ประเภทNoncritical items
การทําให้ปราศจากเชื้อ (Sterilization)
ทําลายหรือขจัดเชื้อจุลชีพทุกชนิดรวมทั้งสปอร์ของเชื้อแบคทีเรีย
อุปกรณ์ปราศจากเชื้อ
วิธีการทางเคมี(Chemical method)
การใช้แก๊สได้แก่Ethyleneoxidegas,Formaldehydegas
การใช้chemicalsterilantคือhigh-leveldisinfectant
การเก็บรักษาห่ออุปกรณ์ที่ผ่านกระบวนการทําให้ปราศจากเชื้อ
เก็บไว้ในตู้มีฝาปิดมิดชิดไม่มีแมลงหรือสัตว์เข้าไปรบกวน
เก็บไว้ในที่แห้งห่างจากอ่างล้างมือหรือบริเวณที่เปียก ชื้น
ควรวางอย่างเป็นระเบียบไม่ควรเอายางรัดไว้ด้วยกัน
วิธีการทางกายภาพ(Physical method)
การใช้ความร้อน
การเผา ใช้ในการทําลายอุปกรณ์ที่จะไม่นํากลับมาใช้อีกต่อไป
การใช้ความร้อนแห้ง
บรรจุอุปกรณ์ในเตาอบ(Oven)โดยใช้อุณหภูมิ160-180องศาเซลเซียสนาน1-2ชั่วโมง
เหมาะสําหรับอุปกรณ์ประเภทแก้วและโลหะ
การต้ม
ต้มในนํ้าเดือด100องศาเซลเซียสนาน30นาที
สามารถทําลายเชื้อแบคทีเรียได้ทุกชนิดและเชื้อไวรัสได้เกือบทุกชนิด
การใช้ความร้อนชื้น
การนึ่งไอนํ้าภายใต้ความดั
Ionizing radiation
รังสีสัมผัสโดยตรงกับเชื้อ+แทรกซึมเข้าสู่อุปกรณ์
X-ray, gamma rays, Ultraviolet light (UV)
การควบคุมการแพร่กระจายเชื้อ
หลักStandardprecautions
การปฏิบัติ
1.ล้างมือให้สะอาดด้วยสบู่หรือสบู่ยาฆ่าเชื้อทุกครั้ง
(2) การล้างมือภายหลังสัมผัสผู้ป่วยหรือสิ่งปนเปื้อนเชื้อโรค
(3) การล้างมือก่อนทําหัตถการ
4.การใช้Alcohol hand rub ทดแทนการล้างมือในกรณีเร่งด่วน
1.การล้างมือธรรมดา
ขั้นตอนที่ 5 ฟอกหัวแม่มือโดยรอบ ด้วยฝ่ามือ
ขั้นตอนที่ 6 ใช้ปลายนิ้วมือถูฝ่ามือทําสลับกันทั้ง 2 ข้าง
ขั้นตอนที่ 7 ถูรอบข้อมือทั้ง 2 ข้าง
ขั้นตอนที่ 3 ฝ่ามือถูฝ่ามือและกางนิ้วมือ เพื่อถูง่ามนิ้วมือ
ขั้นตอนที่ 2 ฝ่ามือถูหลังมือและกางนิ้วมือ เพื่อถูง่ามนิ้วมือ
ขั้นตอนที่ 1 เปิดน้ําให้ราดมือทั้งสองข้าง ฟอกด้วยสบู่ให้ทั่วมือ โดยหันฝ่ามือถูฝ่ามือ
ขั้นตอนที่ 4 มือสองข้างจับล็อคกัน ให้ฝ่ามืออีกข้างถูหลังนิ้วมือและนิ้วมือถูนิ้วมือ
2)สวมเครื่องป้องกันเมื่อคาดว่าจะสัมผัสเลือดหรือสารคัดหลั่งผู้ป่วย
3)หยิบจับอุปกรณ์ที่มีคมที่ใช้กับผู้ป่วยด้วยความระมัดระวัง
4)ทําความสะอาดสิ่งแวดล้อมที่เปื้อนเลือดหรือสารคัดหลั่งอย่างถูกวิธี
5)บรรจุผ้าเปื้อนในถุงพลาสติกผูกปากถุงให้แน่น
6)ทําความสะอาดและทําลายเชื้อ
7)หลีกเลี่ยงการเกิดบาดแผลขณะปฏิบัติงาน โดยเฉพาะถูกเข็มที่ใช้กับผู้ป่วยตํา
transmission-base precautions
ป้องกันการแพร่กระจายเชื้อ 3 วิธี
2) การป้องกันการแพร่กระจายเชื้อจากฝอยละอองน้ํามูกน้ําลาย
หากไม่มีห้องแยกและไม่สามารถจัดให้ผู้ป่วยอยู่รวมกันไ
จํากัดการเคลื่อนย้ายผู้ป่วย
แยกผู้ป่วยไว้ในห้อง
3) การป้องกันการแพร่กระจายเชื้อจากการสัมผัส
สวมถุงมือเมื่อให้การดูแลผู้ป่วย
จํากัดการเคลื่อนย้ายผู้ป่วย
หากสามารถทําได้ควรแยกอุปกรณ์ชนิด Non-critical items สําหรับผู้ป่วยโดยเฉพาะ
1)การป้องกันการแพร่กระจายเชื้อทางอากาศ
แยกผู้ป่วยที่เป็นโรคติดต่อไว้ในห้องแยกพิเศษ
ผู้ป่วยด้วยโรคเดียวกัน จัดให้อยู่ห้องเดียวกันได้
อากาศภายในห้องแยกควรถูกดูดออกภายนอกโดยตรง
ผู้ที่จะเข้าไปในห้องผู้ป่วยหรือดูแลผู้ป่วยต้องใส่ผ้าปิดปาก-จมูก ชนิด N95
กระบวนการพยาบาลในการปเองกันและควบคุมการติดเชื้อ
การประเมินความเสี่ยงต่อการติดเชื้อของผู้ป่วย
ซักประวัติและตรวจร่างกายเกี่ยวกับโรคของผู้ป่วย การรักษาที่ได้รับ ติดตามผลทางห้องปฏิบัติการ
การวินิจฉัยทางการพยาบาล
รวบรวมข้อมูลจากการประเมินมาแล้วนําข้อมูลที่ได้มากําหนดข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
ตัวอย่าง ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล ในการป้องกันและควบคุมการติดเชื้อ
เสี่ยงต่อการแพร่กระจายเชื้อสูุผู้อื่น
มีโอกาสเกิดการระบาดของโรคในชุมชน
การวางแผนและให้การพยาบา
ต้องกําหนดวัตถุประสงค์ เกณฑ์การประเมินผล และ การพยาบาลตามปัญหาของผู้ป่วย เพื่อให้สามารถแก้ไข หรือบรรเทาปัญหา
ล้างมือก่อนและหลังการให้การพยาบาลผู้ป่วย
ใช้หลัก Airborne precautions
ให้คําแนะนําการปฏิบัติตัวที่ถูกต้องแก่ผู้ป่วยและญาติ
รายงานอุบัติการณ์การเฝ้าระวังการเกิดโรคต่อคณะกรรมการการติดเชื้อของโรงพยาบาล
การประเมินผลการพยาบาล
ไม่มีการแพร่กระจายเชื้อสู่ญาติและบุคลากรในหอผู้ป่วย