Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลทารกที่มีภาวะเสี่ยง, Note !, อ้างอิง, 1, 2, 3, 4, apgar score,…

- - - - ทารกที่มีน้ำหนักแรกเกิดต่ำกว่า 2,500 กรัม
        
        Very low birth weight
        
        น้ำหนักต่ำกว่า 1,500 กรัม
        
        Extremely low birth weight (ELBW)
        
        น้ำหนักต่ำกว่า 1,000 กรัม
    - - ทารกที่มีน้ำหนักแรกเกิด 2,500 กรัม ถึงประมาณ 3,800 – 4,000 กรัม
  - - - ทารกแรกเกิดที่มีอายุครรภ์น้อยกว่า 37 สัปดาห์
    - - ทารกแรกเกิดที่มีอายุครรภ์ มากกว่า 37 สัปดาห์ ถึง 41 สัปดาห์
    - - ทารกแรกเกิดที่มีอายุครรภ์มากกว่า 41 สัปดาห์
- - - - การวินิจฉัย อุณหภูมิกายแกนกลางของทารก < 36.5 C (วัดทางทวารหนัก)
      - อาการและอาการแสดง ใบหน้าแดงผิวหนังเย็น เขียวคล้ำ หยุดหายใจ หายใจลำบาก ปลายมือ ปลายเท้าเย็น
      - ภาวะแทรกซ้อน น้ำตาลในเลือดต่ำ ภาวะเลือดเป็นกรด ความต้องการออกซิเจนเพิ่มขึ้น
        น้ำหนักไม่ขึ้น ท้องอืด เลือดออกใน โพรงสมอง เลือดออกในปอด ไตวาย DIC และ PPHN
    - - ทางทวารหนัก
        
        ทารกเกิดก่อนกำหนด
        
        วัดนาน 3 นาที ลึก 2.5 ซม.
        
        ทารกครบกำหนด
        
        วัดนาน 3 นาที ลึก 3.0 ซม.
      - ทางรักแร้
        
        ทารกเกิดก่อนกำหนด
        
        วัดนาน 5 นาที
        
        ทารกครบกำหนด
        
        วัดนาน 8 นาที
    - - จัดให้อยู่ในที่อุณภูมิเหมาะสม (NTE) 32 - 34 องศาเซลเซียส
      - วัดอุณภูมิเด็ก Body temperature เด็ก 36.8-37.2 องศาเซลเซียส
      - ใช้ warmer, incubator หรือผ้าห่มห่อตัว
      - หลีกเลี่ยงอยู่ใกล้แอร์ พัดลม ระวัง “Cold stress”
    - - ป้องกันการสูญเสียความร้อนของร่างกายทารก 4 ทาง
      - ตรวจสอบอุณหภูมิร่างกายทุก 4 ชม.และปรับให้เหมาะสมกับสภาพของทารก
      - ไม่เปิดตู้อบโดยไม่จำเป็นให้การพยาบาลโดยสอดมือเข้าทางหน้าต่างตู้อบ
      - เช็ดทำความสะอาดตู้ทุกวัน
    - - กรณีทารกอยู่ในตู้อบปรับอุณหภูมิด้วยมือ หรือ ปรับอุณหภูมิอัตโนมัติ (Air Servocontrol mode)
        
        ปรับอุณหภูมิตู้อบเริ่มที่36 C
        
        ปรับอุณหภูมิตู้อบเพิ่มขึ้นครั้งละ 0.2ทุก 15 – 30 นาที (max 38)
      - (กรณีไม่ได้ใช้ตู้อบผนัง2 ชั้น) สวมหมวกไหม พรม หรือหมวกที่หนา 2 ชั้น พันร่างกายด้วย plastic wrap
        
        ถ้าวัดอุณหภูมิกายได้36.8 - 37.2เป็นเวลา2ครั้งติดกันให้ปรับอุณหภูมิตู้อบตาม Neutralthermal environment (NTE) แล้วติดตามอุณหภูมิกายต่อทุก 15 -30 นาทีอีก 2 ครั้งและต่อไปทุก 4 ชม.
        
        ควรใส่ปรอทสำหรับวัดอุณหภูมิตู้อบ
      - เป้าหมายให้อุณหภูมิกายทารกอยู่ในเกณฑ์ปรกติคือ 37 C (+/-0.2C)
      - กรณีทารกอยู่ในตู้อบปรับอุณหภูมิอัตโนมัติ Skin Servocontrol mode
        
        ติด Skin probe บริเวณหน้าท้อง โดยหลีกเลี่ยงบริเวณตับและ bony prominence
        
        ปรับอุณหภูมิตู้อบเริ่มที่36.5
        
        ปรับอุณหภูมิตู้อบเพิ่มขึ้นครั้งละ 0.1ทุก 15 – 30 นาที (max 38)
        
        ถ้าวัดอุณหภูมิกายได้36.8 - 37.2เป็นเวลา2ครั้งติดกันให้ปรับอุณหภูมิตู้อบตาม Neutralthermal environment (NTE) แล้วติดตามอุณหภูมิกายต่อทุก 15 -30 นาทีอีก 2 ครั้งและต่อไปทุก 4 ชม.
  - - - ความหมาย
        
        คือภาวะหายใจลำบากเนื่องจากการขาดสารลดแรงตึงผิว(surfactant) ของถุงลม
      - อาการและอาการแสดง
        
        อาการเขียว (Cyanosis)
        
        ภาพถ่ายรังสีปอด มีลักษณะ ground glass appearance
        
        มีอาการหายใจลำบาก (Dyspnea) หายใจเร็วกว่า 60 ครั้ง/ นาที มีปีกจมูกบาน
        หายใจมีการดึงรั้งของกล้ามเนื้อทรวงอก (retraction) ,หายใจมีเสียง Grunting
        
        การตรวจทางห้องปฏิบัติการพบว่ามีภาวะเลือดเป็นกรด
        
        อาจมีอันตรายจากการหายใจล้มเหลวได้ภายใน 24 ชั่วโมงแรกเกิด
      - การป้องกัน
        
        มารดาที่มีความเสี่ยงจะคลอดก่อนกำหนดแต่ถุงน้ำคร่ำยังไม่แตก โดยเฉพาะอายุครรภ์ 24- 34 สัปดาห์ ควรได้ antenatal corticosteroids อย่างน้อย 24 ชั่วโมงก่อนคลอด เพื่อกระตุ้นให้มีการสร้างสารลดแรงตึงผิว และปอดมีความสมบูรณ์มากขึ้น
        
        Betamethazone 12 มิลลิกรัมทางกล้ามเนื้อทุก 24 ชั่วโมงจนครบ 2 ครั้ง
        
        Dexamethazone 6 มิลลิกรัมทางกล้ามเนื้อทุก 12 ชั่วโมงจนครบ 4 ครั้ง
        
        การป้องกันไม่ให้ทารกขาดออกซิเจนในระยะแรกเกิด ซึ่งจะทำให้เลือดเป็นกรด ขัดขวางการทำงานของการสร้างสารลดแรงตึงผิว
      - การรักษา
        
        การให้ออกซิเจน ตามความต้องการของทารก เช่น การให้โดยใช้เครื่องช่วยหายใจ หรือ CPAP
        
        ป้องกันไม่ให้เกิดภาวะแทรกซ้อนจากการได้รับออกซิเจน โดยการปรับลดความเข้มข้นและอัตราไหลของออกซิเจน ภาวะแทรกซ้อนจากการได้รับออกซิเจน เช่น ภาวะปอดอุดนเรื้อรัง (BPD) ภาวะจอประสาทตาพิการจากการเกิดก่อนกำหนด (ROP)
        
        ให้สารลดแรงตึงผิวเพื่อทำให้ความยืดหยุ่นของปอดดีขึ้น ลดความรุนแรงของภาวะหายใจลำบาก
        
        รักษาแบบประคับประคองตามอาการ
        
        ให้ได้รับสารน้ำอย่างเพียงพอ
        
        ให้ได้รับสารน้ำอย่างเพียงพอ
        
        รักษาระดับฮีโมโกลบินในเลือดและความเข้มข้นของเม็ดเลือดแดงให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
        
        ให้ยาปฏิชีวนะในรายที่สงสัยว่ามีการติดเชื้อร่วมด้วย
        
        ทารกบางรายอาจจ้าเป็นต้องปิด PDA ด้วย indomethacin หรือ ibuprofen
    - - สาเหตุ
        
        Infection
        
        Metabolic disorder
        
        Drug
        
        Impaired oxygenation
        
        Prematurity
        
        CNS problems
        
        IVH
        
        seizures
        
        Gastroesophageal reflux
      - การดูแลระบบทางเดินหายใจ
        
        ระวังการสำลัก suction เมื่อจ้าเป็น
        
        ให้การพยาบาลทารกขณะใช้เครื่องช่วยหายใจ
        
        สังเกตอาการขาดออกซิเจน หายใจเร็ว เขียว ปีกจมูกบาน อกบุ๋ม (chest wall retraction) , ABG
        
        จัดท่านอนที่เหมาะสม ศีรษะสูง เงยคอเล็กน้อย
    - - ความหมาย
        
        เป็นความผิดปกติ ในทารกในทารกคลอดก่อนกำหนดที่มีน้ำหนักนอยโดยมีลักษณะสำคัญคือ การงอกผิดปกติของเส้นเลือด (neovascularization) บริเวณรอยต่อระหว่างจอประสาทตาที่มีเลือดไปเลี้ยงและจอประสาทตาที่ขาดเลือด
      - ระยะเวลาการตรวจหาROP
        
        ถ้าพบว่ามีการด้าเนินของโรคอยู่ตรวจซ้ำทุกอาทิตย์หรือตามแผนการติดตามประเมินของแพทย์
        
        หลังจากทารกกลับบ้านแล้วถ้าไม่มีการด้าเนินของโรค นัดมาตรวจซ้ำ
        
        ถ้าไม่พบการด้าเนินของโรค ตรวจทุก 4 สัปดาห์
        
        ถ้าพบ ROP ควรนัดมาตรวจซ้ำทุก ๆ 1 – 2 สัปดาห์
        
        ตรวจครั้งแรกเมื่อทารกอายุ 4 – 6 สัปดาห์ หรือเมื่อทารกอายุครรภ์รวมอายุหลังเกิด 32 สัปดาห์
      - การวินิจฉัย
        
        ตำแหน่ง (Zone) มี 3 zone
        
        Zone II จอประสาทตาจากขอบนอกของ Zone Iจนถึง nasal ora serrata
        
        Zone III จอประสาทตาจากขอบนอกของ Zone IIจนถึง temporal ora serrata
        
        Zone I ระยะวงกลมซึ่งมีรัศมีเป็นสองเท่าของระยะทางระหว่างขั้วประสาทตา(optic disc) และศูนย์กลาง จอประสาทตา (macula)โดยมีจุดศูนย์กลางอยู่ที่ขั้วประสาทตา
      - ความรุนแรง
        
        Stage 4
        
        Subtotal retinal detachment: (a) extrafoveal detachment (b) foveal detachment
        
        Stage 3
        
        Ridge with extraretinal fibrovascular proliferation
        
        Stage 2
        
        Ridge between vascularized and avascular retina
        
        Stage1
        
        Demarcation line between vascularized and avascular retina
        
        Stage 5
        
        Total retinal detachment
  - - - สาเหตุ
        
        เป็นผลมาจากภาวะพร่องออกซิเจน
        
        การได้รับอาหารไม่เหมาะสม เร็วเกินไป
        
        ลำไส้ขาดเลือดมาเลี้ยง
        
        การย่อยและการดูดซึมไม่ดี
      - การพยาบาล
        
        แยกจากเด็กติดเชื้อ / แยกผู้ดูแล
        
        ดูแลให้ยาปฏิชีวนะตามแผนการรักษา
        
        ห้ามวัดปรอททางทวารหนัก
        
        ให้การพยาบาลโดยยึดหลัก aseptic technique
        
        NPO
        
        เฝ้าระวังสังเกตภาวะติดเชื้อ เฝ้าระวังภาวะล้าไส้ทะลุ
  - - - Neonatal Jaundice หรือ Hyperbilirubinemia
      - Anemia
      - PDA (Patent Ductus Ateriosus)
    - - ใช้ยา Indomethacin
        
        ขนาดที่ให้ 0.1-0.2 มก./กก.ทุก 8 ชม. X 3 ครั้ง
        
        ข้อห้ามใช้
        
        BUN > 30 mg/dl , Cr > 1.8 mg/dl
        
        Plt. < 60,000 /mm3
        
        urine < 0.5 cc/Kg/hr นานกว่า 8 hr
        
        มีภาวะ NEC
      - ใช้ยา ibuprofen
        
        สามารถปิดได้ร้อยละ 70
        
        ได้ผลดีในทารกน้ำหนักตัว 500-1500 กรัม อายุครรภ์น้อยกว่า 32 สัปดาห์ และอายุไม่เกิน 10 วัน
        
        เพื่อช่วยยับยั้งการสร้าง prostaglandin ซึ่งจะทำให้ PDA ปิด
        
        ภาวะแทรกซ้อน NEC ไตวาย ไม่ให้ยาในทารกที่มี serum creatinine
        มากกว่า 1.6มิลลิกรัม/ เดซิลิตร และ BUNมากกว่า20 มิลลิกรัม/เดซิลิตร
        
        ให้ทุก 12-24 ชั่วโมง จ านวน 3-4 ครั้ง
  - - - NEC (Necrotizing Enterocolitis)
      - GER (Gastroesophageal Reflux)
      - Hypoglycemia
    - - gavage feeding (OG tube) ในเด็กเหนื่อยง่าย ดูด กลืนไม่ดี
      - IVF ให้ได้ตามแผนการรักษา
      - ให้อาหารอย่างเหมาะสมกับสภาพของทารก
      - ระวังภาวะ NEC: observe อาการท้องอืด content ที่เหลือ
      - ประเมินการเจริญเติบโตชั่งน้ำหนักทุกวัน (เพิ่มวันละ 15-30กรัม)
    - - น้ำหนักตัว
        
        1500-2000
        
        Sterile water 0.5-1 cc/kg : มื้อแรก
        
        นม 5 cc/kg ทุก3 hr แล้วค่อยๆเพิ่ม : มื้อต่อๆไป
        
        NG tube , ขวด : วิธีให้
        
        2000-2500
        
        Sterile water 0.5-1 cc/kg : มื้อแรก
        
        นม 5 cc/kg ทุก3 hr แล้วค่อยๆเพิ่ม : มื้อต่อๆไป
        
        ดูดจากขวด : วิธีให้
        
        1200-1500
        
        นม 5 cc/kg ทุก2 hr เพิ่ม 1 cc ทุก 8 hr จนได้ 20 cc จึงเปลี่ยนเป็นทุก 3 hr: มื้อต่อๆไป
        
        NG tube : วิธีให้
        
        Sterile water 0.5-1 cc/kg : มื้อแรก
        
        2500
        
        มื้อต่อๆไป : นม 5 cc/kg ทุก3 hr แล้วค่อยๆเพิ่ม
        
        วิธีให้ : ดูดจากขวด
        
        มื้อแรก : Sterile water 0.5-1 cc/kg
        
        < 1200
        
        นม 0.5-1 cc/hr เพิ่มจนถึง 10 cc/hr จึงให้ 2hr : มื้อต่อๆไป
        
        NG tube : วิธีให้
        
        Sterile water 0.5-1 cc/hr : มื้อแรก
  - - - Skin to skin contact
      - Eye to eye contact
  - - - ซึม ไม่ดูดนม
      - มีสะดุ้งผวา อาการสั่น
      - ซีดหรือเขียว
      - หยุดหายใจ
      - ตัวอ่อนปวกเปียก
      - ชักกระตุก
      - อุณหภูมิกายต่ำ
    - - ทารกครบกำหนดที่มีอาการ่วมกับระดับน้ำตาลน้อยกว่า 40 มก./ดล.ให้สารละลายกลูโคสทางหลอดเลือด
      - แรกเกิด-อายุ 4 ชั่วโมง ให้นมภายใน 1 ชั่วโมงแรก ติดตามระดับน้ำตาลในเลือด 30 นาทีหลังให้นม
        มื้อแรกถ้าระดับน้ำตาลน้อยกว่า 25 มก/ดล. ให้นมและติดตามระดับน้ำตาลในเลือด 1 ชั่วโมง
        ✓ถ้าน้อยกว่า 25 มก/ดล. ให้สารละลายกลูโคสทางหลอดเลือด*
        ✓25-40 มก/ดล. ให้นมหรือสารละลายกลูโคสทางหลอดเลือด*
      - อายุ 4-24 ชั่วโมง ให้นมทุก 2-3 ชั่วโมง ติดตามระดับน้ำตาลในเลือดก่อนมื้อนม ถ้าระดับน้ำตาลน้อยกว่า 35 มก/ดล. ให้นมและติดตามระดับน้ำตาลในเลือด 1 ชั่วโมง
        ✓ถ้าน้อยกว่า 35 มก/ดล. ให้สารละลายกลูโคสทางหลอดเลือด*
        ✓35-45 มก/ดล. ให้นมหรือสารละลายกลูโคสทางหลอดเลือด*
      - *10% D/W 2มก/กก.และ/หรือ glucose infusion rate (GIR) 5-8 มก/กก/นาที
        โดยให้ระดับน้ำตาลในเลือด อยู่ในช่วง 40-50 มก./ดล.
    - - กรณีที่มีน้ำตาลในเลือดต่ำ ตรวจติดตามทุก 30 นาที ในรายไม่แสดงอาการ ให้กินนมหรือสารละลายกลูโคสถ้ากินไม่ได้ให้สารละลายกลูโคสทางหลอดเลือดดำ
      - ควบคุมอุณหภูมิห้องและดูแลให้ความอบอุ่นแก่ทารก
      - จะต้องตรวจหาระดับน้ำตาล ภายใน 1-2 ชม.หลังคลอด และติดตามทุก 1-2 ชม.ใน 6-8 ชม.แรกหรือจนระดับน้ำตาลจะปกติ รีบให้5,10 %D/W ทางปาก หรือ NG tube ใน 1-2 มื้อแรก แล้วให้นม
      - สังเกตอาการเปลี่ยนแปลง
  - - - มีกำลังกล้ามเนื้อดี
      - อัตราการเต้นของหัวใจมากกว่า 100 ครั้งต่อนาที
      - มีแรงหายใจด้วยตนเองได้ดี
    - - สูดสำลักขี้เทา
        
        ลักษณะทางพยาธิสรีรวิทยาปกติที่เกิดจาก การเคลื่อนตัวของลำไส้ที่พัฒนาสมบูรณ์แล้วของทารกในครรภ์
        
        ลักษณะความผิดปกติทางพยาธิสภาพของ รกและทารกในครรภ์ที่ตอบสนองต่อความเครียดที่เกิด จากความผิดปกตินั้น
        
        ภาวะรกทำงานผิดปกติ (placental insufficiency)
        
        ภาวะติดเชื้อในครรภ์ (intra-amniotic infection)
        
        ภาวะน้ำคร่ำน้อย (oligohydramnios)
        
        โรคในมารดาที่เกิดจากการตั้งครรภ์
        
        ทารกที่คลอดท่าผิดปกติ
    - - อาการรุนแรงปานกลาง
        
        อาการหายใจเร็วมีความรุนแรงมากขึ้น มีการดึงรั้งของช่องซี่โครง และมีความรุนแรงสูงสุดเมื่ออายุ 24ชั่วโมง
      - อาการรุนแรงมาก
        
        ทารกจะมีระบบหายใจล้มเหลวทันที หรือภายใน 2-3 ชั่วโมงหลังเกิด
      - อาการรุนแรงน้อย
        
        ทารกมีอาการหายใจเร็วระยะสั้นๆ เพียง24-72ชั่วโมง ทำให้แรงดันลดลง และมีค่าความเป็นกรด-ด่างปกติ อาการมักหายไปใน 24-72ชั่วโมง
    - - เป้าหมายที่สำคัญเพื่อให้ทารกได้รับออกซิเจนเพียงพอ เฝ้าระวังการติดเชื้อ
      - ดูแลให้ได้รับออกซิเจน ติดตามอาการแสดงของการขาดออกซิเจน ได้แก่ หายใจเร็ว อกบุ๋ม ปีกจมูกบาน ใช้กล้ามเนื้อช่วยในการหายใจมากขึ้น เขียว
      - วัดความดันโลหิตทุก2- 4 ชั่วโมง เฝ้าระวังการเกิดความดันต่ำจาก PPHN
      - รบกวนทารกให้น้อยที่สุด
      - สังเกตอาการติดเชื้อและดูแลตามอาการ
    - - ดูแลภาวะน้ำหนักตัวแรกเกิดลด
      - ประเมินการขับถ่ายอุจจาระและปัสสาวะ
      - การช่วยการดูแลทางเดินหายใจและการรักษาระบบทางเดินหายใจอย่างเหมาะสม
      - ประเมินการแหวะนมและการอาเจียน
      - การควบคุมอุณหภูมิอย่างเหมาะสม
      - เฝ้าระวังภาวะแทรกซ้อน เช่น ภาวะตัวเหลือง
      - การควบคุมและการป้องกันการติดเชื้อ
      - การดูแลทางโภชนาการ
      - การติดตามภาวะความผิดปกติที่อาจเกิดขึ้นทั้งระยะสั้นและระยะยาว
- - - - ศูนย์ควบคุมความร้อนในสมองส่วน Hypothalamus ยังทำหน้าที่ไม่สมบูรณ์
      - ต่อมเหงื่อไม่เจริญจึงระบายความร้อนออกทางผิวหนังไม่ได้
      - ร่างกายผลิตความร้อนได้น้อย จากไขมันสีน้ำตาล (Brown fat) มีน้อย พัฒนาการกล้ามเนื้อไม่ดีจึงมีการเคลื่อนไหวน้อย การสะสมขอไกลโคเจนที่ตับน้อย ไม่มีการสั่นของกล้ามเนื้อ
      - พื้นที่ผิวของร่างกายมากเมื่อเทียบกับน้ำหนักตัว, ไขมันใต้ผิวหนังมีน้อย ท้าให้สูญเสียความร้อนออกจากร่างกายได้ง่าย
      - การมีอุณหภูมิร่างกายต่ำมากๆ "Cold stress" จะท้าให้ เกิดภาวะแทรกซ้อนที่สำคัญ
        
        Metabolic acidosis
        
        PFC, Right to left shunt
        
        Hypoxia , Hypoglycemia
        
        PFC, Right to left shunt,
    - - จัดให้อยู่ในสิ่งแวดล้อมที่มีอุณหภูมิที่ทำให้ทารกมีการใช้ออกซิเจนและสารอาหารน้อยที่สุดโดยที่อุณหภูมิของร่างกายไม่เปลี่ยนแปลง (Neutral thermal environment, NTE) เช่น ให้อยู่ในตู้อบ (incubator) การใช้เครื่องให้รังสีความอบอุ่น(Radiant heat warmer)
      - ป้องกันการสูญเสียความร้อนออกจากร่างกายทั้งโดยการนำ, การพาความร้อนการแผ่รังสีและการระเหย
      - ประเมินอุณหภูมิร่างกายตามอาการของทารก พร้อมทั้งสังเกตอาการทางคลินิกของการมีอุณหภูมิร่างกายต่ำ หรือสูงกว่าปกติเช่น มีเขียวตามปลายมือปลายเท้า เมื่อทารกมีภาวะ Hypothermia หรือ สีผิวแดงร้อน หายใจเร็วเมื่อทารกมีภาวะ Hyperthermia
  - - - รีเฟล็กซ์เกี่ยวกับการไอมีน้อย และหายใจทางปากยังไม่ได้
      - ฮีโมโกลบินของทารกเป็น Hb-F ซึ่งรับออกซิเจนได้ดี แต่ปล่อยให้เซลได้น้อย
      - ทารกเกิดก่อนก้าหนดมีความไม่สมบูรณ์ของการหายใจจาก
        
        Apnea : กลั้นหายใจเกิน 20 วินาที หัวใจเต้นช้าลง เขียว มักจะเกิดในระยะหลับชนิด Rapid Eye movement หรือ Active sleep
        
        ปอดพัฒนาไม่เต็มที่ เส้นเลือดฝอยมีน้อย Surfactant ยังสร้างไม่สมบูรณ์ ทำให้ถุงลมขยายตัวได้น้อย
        และช้า เมื่อหายใจเข้า แฟบได้ง่ายเมื่อหายใจออก มีอาการหายใจลำบาก
        
        ศูนย์ควบคุมการหายใจใน medulla ยังไม่เจริญเต็มที่ กล้ามเนื้อช่วยการหายใจไม่
        สมบูรณ์ท้าให้เกิด periodic breathing หายใจเร็วตื นไม่สม่้าเสมอ กลั้นหายใจบ่อย
    - - ดูแลทางเดินหายใจให้โล่ง ดูดเสมหะ(ถ้ามี) จัดท่านอนให้คอตรงไม่ก้มหรือเงยเกินไป
      - ประเมินการหายใจ อัตราการใช้แรง retraction สีผิว ปีกจมูกและการกลั้นหายใจ บ่อยครั้งตามอาการของทารก
      - ขณะมีการกลั้นหายใจ ควรกระตุ้นโดยการเขี่ยหรือเขย่าที่ใบหน้าหรือลำตัว ถ้ากลั้นหายใจบ่อยๆรายงานให้แพทย์ทราบ
      - ดูแลให้ได้รับยา Theophylline ตามแผนการรักษาเพื่อลดอัตราการเกิดภาวะ Apnea
      - ดูแลให้ได้รับออกซิเจนตามแผนการรักษา
      - ดูแลให้ได้รับความอบอุ่นแก่ทารกป้องกันการเกิด cold stress
      - ให้ทารกได้พัก หลีกเลี่ยงการจับต้องทารกเกินความจำเป็น (over handling)
  - - - ความต้องการสารอาหารประจ้าวัน (daily requirement)สูงกว่าทารกเกิดครบกำหนด
      - มีการสะสมอาหารขณะอยู่ในครรภ์มารดาน้อย
      - ความสมบูรณ์ของระบบทางเดินอาหารมีน้อย
      - อาการทั่วไปไม่เอื้อให้ได้รับสารอาหารจ้านวนตามต้องการ
      - เกิดภาวะที่ท้าให้มีการใช้พลังงานในร่างกายมากกว่าปกติเช่น ภาวะหายใจลำบาก
        อุณหภูมิร่างกายต่ำ หรือ น้ำตาลในเลือดต่ำ
    - - ใน 1 –2 วันแรกหลังเกิดดูแลให้งดน้ำและนมตามแผนการรักษา โดยแพทย์จะให้สารน้ำและสารอาหารรทางหลอดเลือดดำในช่วงนี้
      - ดูแลการให้อาหารทางปากซึ่งแพทย์จะพิจารณาเริ่มให้อาหารทางปากแก่ทารกเมื่อภาวะการหายใจค่อนข้างคงที่ฟังได้ยินเสียงการเคลื่อนไหวของลำไส้ไม่มีอาการท้องอืด gastric content มีมากหรือผิดปกติรวมทั้งสีผิว กำลังของกล้ามเนื้อปกติ โดยจะเริ่มด้วยนมจำนวนน้อยๆ ก่อนแล้วค่อยๆ เพิ่มจำนวนโดยแพทย์จะยังคงให้สารน้ำและสารอาหารทางหลอดเลือดดำร่วมด้วยอยู่
      - พยาบาลควรส่งเสริมให้ทารกได้รับนมมารดาให้มากที่สุดเพราะมีภูมิคุ้มกันโรคสามารถป้องกันโรคองกันโรค Necrotizing enterocolits ได้ กรณีที่มารดาไม่สามารถให้นมได้ ให้นมชนิด Premature formula ทั้งนี้จ านวนนม,จำนวนมื้อและวิธีการให้ขึ้นอยู่กับอายุ สภาพร่างกายทั่วไปและความสามารถในการรับนมของทารก
      - ประเมินความสามารถในการรับนมได้ของทารกเช่น จำนวน ลักษณะของgastric content
        อาการท้องอืด สำรอกนม หายใจลลำบากหลังให้นม มีเลือดปนในอุจจาระหรือมี occult blood
      - ดูแลการได้รับสารน้ำและสารอาหารทางหลอดเลือดดำตามแผนการรักษา(Hyperalimentation หรือ Total parenteral Nutrition, TPN)
      - ชั่งน้ำหนักทุกวัน ในสัปดาห์แรกทารกจะมี physiological weight loss ประมาณ 10-20% ของน้ำหนักแรกเกิด หลังจากนั้นถ้าได้รับสารอาหารเพียงพอหรือไม่มีความเจ็บป่วยรุนแรง น ้าหนักของทารกจะเพิ่มขึ้นวันละ 20-30 กรัม
      - ป้องกันหรือหลีกเลี่ยงภาวะที่จะทำให้ทารกมีการใช้พลังงานในร่างกายมากกว่าปกติ เช่น การมีอุณหภูมิร่างกายต่ำ การหายใจลำบาก
  - - - การสร้าง IgM ยังไม่สมบูรณ์ และได้รับ IgG จากมารดามาน้อย ไม่ได้รับ Ig A จากน ้านมมารดา
      - ผิวหนังและเยื่อบุปกป้องการติดเชื้อได้น้อย
      - เม็ดเลือดขาวมีน้อยและทำหน้าที่ไม่สมบูรณ์
    - - เครื่องมือและสิ่งของที่ใช้กับทารกต้องสะอาดหรือผ่านการทำลายเชื้อโรค
      - อุปกรณ์ที่ใช้กับทารกต้องใช้เฉพาะคน
      - ล้างมือให้สะอาดด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อโรคก่อนและหลังให้การพยาบาลทุกครั้ง
      - ดูแลทำความสะอาดทั่วไปของร่างกายและสิ่งแวดล้อม
      - ในรายที่มีปัจจัยเสี่ยงที่จะทำให้เกิดการติดเชื้อเช่น ได้รับการช่วยเหลือฟื้นคืนชีพ(CPR) เป็นเวลานาน มารดามีถุงน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนด คลอดในสถานที่ไม่สะอาด เป็นต้น
  - - - หมายถึงระดับ น้ำตาลในพลาสมาต่ำกว่า 40 mg%
      - ไม่ได้รับกลูโคสจากมารดาอีกต่อไป
      - glycogen ที่ตับสะสมไว้น้อยจึงสร้างกลูโคสได้จ้ากัด รวมทั้งการสร้างกลูโคส (glucogenesis) เองที่ตับก็ทำได้น้อย
      - มีภาวะเครียดทั้งขณะอยู่ในครรภ์ ขณะคลอดและหลังคลอด เช่น การขาดออกซิเจน อุณหภูมิกายต่ำทำให้มีการใช้น้ำตาลมาก
    - - แก้ไขและป้องกันไม่ให้เกิดสาเหตุส่งเสริมให้มีภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ เช่น ภาวะที่มีอุณหภูมิร่างกายต่ำภาวะหายใจลำบาก
      - ติดตามผล dextrostix หรือ blood sugar และประเมินอาการทางคลินิกของการมีภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
        เช่น มีการสั่นระรัวของมือและเท้า (Prolonged tremor) ซึม กลั้นหายใจ เขียว ชักเกร็ง
      - ดูแลให้ทารกได้รับน้ำและนมทางปาก และ/หรือสารน้ำสารอาหารทางหลอดเลือดดำตามแผนการรักษา
  - - - ดูแลการได้รับสารน้ำและอิเลคโทรลัยต์ให้เพียงพอตามแผนการรักษา โดยเฉพาะอย่างยิ่งการได้รับ
        ทางหลอดเลือดดำ ต้องตรวจเช็คชนิด จำนวนสารน้ำ อิเลคโทรลัยต์ที่ได้รับอย่างเคร่งครัด
      - ติดตามผล blood gas BUN electrolyte urine specific gravity
      - จดบันทึก Intake และ output อย่างละเอียดและถูกต้อง
        
        ทารกแรกเกิดควรจะมีปัสสาวะ 2 – 3 มล. / กก. /ชม.
        
        ถ้าปัสสาวะออกมากกว่า 4 มล. / กก. / ชม. ถือว่าปัสสาวะออกมาก
        
        หากน้อยกว่า 1 มล. / กก. /ชม. ถือว่าปัสสาวะออกน้อย
      - สังเกตอาการและอาการแสดงของการมีภาวะไม่สมดุลย์ของน ้า กรด-ด่าง และอิเลคโทรลัยต์โดยเฉพาะอย่างยิ่ง
        ในทารกที่อยู่ในภาวะเสี่ยงที่จะเกิดเช่น ได้รับการส่องไฟ มีอาการท้องอืดต้องดูดgastric content ออกทิ้งบ่อย ๆ
  - - - ผิวหนังของทารกเกิดก่อนกำหนดยังพัฒนาไม่สมบูรณ์ มีชั้น stratum corneum น้อยชั้นกว่าทารกครบกำหนด
      - ผิวหนังชั้น epidermis และ dermis อยู่กันอย่างหลวม ๆ และมี keratin เคลือบผิวหนังน้อยท้าให้มีผิวหนังบางเพิ่มการซึมซ่านผ่าน
        ( permeability ) ของผิวหนังและเพิ่มการสูญเสียน ้าทางผิวหนัง ผิวหนังบาดเจ็บ แตกท้าลาย (Skin breakdown)ได้ง่าย
    - - การแกะพลาสเตอร์ หรือ เทปออกจากผิวหนัง จะต้องใช้ความระมัดระวังเป็นอย่างมาก และสังเกต อาการแพ้หรือการแตกท้าลายของผิวหนังจากการใช้พลาสเตอร์
      - ระมัดระวังการรั่วของสารน้ำออกจากหลอดเลือดในรายที่ได้รับสารน้ำ, สารอาหารทางหลอดเลือดดำ
      - หลีกเลี่ยงการใช้พลาสเตอร์กับทารกเกินความจำเป็น ถ้าจำเป็นพลาสเตอร์ที่ใช้กับทารกเหล่านี้ ควรใช้แบบที่ไม่ติดแน่นจนเกินไป
      - ระมัดระวังการใช้สารละลาย สารเคมี กับผิวหนังทารก เช่นน้ำยาฆ่าเชื้อทางผิวหนัง
      - การติด probe หรือ electrode ต่างๆ ไม่ควรติดแน่นเกินไปและเปลี่ยนต้าแหน่งการติด
        รวมทั้งเปลี่ยนท่านอนบ่อย ๆ ตามความเหมาะสมและอาการของทารก
  - - - มีเส้นเลือดมาเลี้ยงที่ ventricle ของสมองมากมาย เสี่ยงต่อการเกิด Intra ventricularhemorrhage (IVH) ได้ เมื่อทารกมีภาวะความดันโลหิตเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วหรือเมื่อทารกมีภาวะการเป็นกรด หรืออุณหภูมิกายต่้า เป็นต้น
      - ผนังเส้นเลือดพัฒนาไม่สมบูรณ์และขาด connective tissuse จึงเปราะบางง่าย
      - Prothrombin และ Hematogenous-factor ต่ำ ขาดวิตามินเค เลือดจึงแข็งตัวได้ยาก
      - เหล็กที่ได้รับจากมารดาใน 3 เดือนสุดท้ายของการตั้งครรภ์มีจ้านวนน้อย
    - - ดูแลการได้รับ Vit. E และ FeSO4 ทางปากตามแผนการรักษา
      - ขณะดูดเสมหะหรือขณะใส่สายยางเข้าไปในทางเดินอาหาร ควรจะใส่อย่างระมัดระวัง นุ่มนวล
      - หลีกเลี่ยงการฉีดยาเข้ากล้ามเนื อ ควรจะฉีดเข้าทางหลอดเลือดด้า ถ้าจ้าเป็นต้องฉีดเข้ากล้ามเนื้อ
        ควรใช้เข็มที่คม หลังฉีดยาหรือ off IV.fluid ควรกดบริเวณที่แทงเข็มไว้นานๆ
      - ติดตามและรายงานผล CBC ดูแลการได้รับเลือดในรายที่มี platelet หรือ Hematocrit ต่ำ
      - ดูแลให้ทารกได้รับการฉีด Vit K1 เข้ากล้ามเนื้อตามแผนการรักษา
      - สังเกตและรายงานอาการที่แสดงว่ามีเลือดออกในอวัยวะต่าง ๆ
      - ดูแลให้ทารกได้รับธาตุเหล็กตามแผนการรักษา
  - - - ดูแลให้ทารกได้รับยาวิตามินอีตามแผนการรักษา
      - เตรียมทารกแรกเกิดที่มีอายุในครรภ์น้อยกว่า 35 สัปดาห์ หรือน้ำหนักแรกเกิดต่ำกว่า 1,800กรัมที่ได้รับการรักษาโดยออกซิเจนและทารกแรกเกิดที่ไม่ได้รับการรักษาโดยออกซิเจนแต่มีอายุในครรภ์น้อยกว่า 30 สัปดาห์ น้ำหนักแรกเกิดต่ำกว่า 1,300 กรัม ให้ได้รับการตรวจหาภาวะ ROPตัังแต่อายุหลังปฏิสนธิ 31 สัปดาห์เป็นต้นไป
      - ในทารกที่ได้รับออกซิเจน ควรใช้ pulse oximeter ติดตามO2 saturation ตลอดเวลา ดูแลให้ทารกมีระดับ O2 saturation อยู่ระหว่าง 88 – 95 % สำหรับโรคทั่วๆไป และ 98 – 99 % สำหรับทารกที่มีภาวะสูดสำลักขี้เทา
      - ครรภ์น้อยกว่า 30 สัปดาห์ น้ำหนักแรกเกิดต่้ากว่า 1,300 กรัม ให้ได้รับการตรวจหาภาวะ ROP ตั้งแต่อายุหลังปฏิสนธิ 31 สัปดาห์เป็นต้นไป
      - ดูแลให้ทารกรับออกซิเจนเท่าที่จ้าเป็น
  - - - ดูแลเพื่อส่งเสริมพัฒนาการ (Developmental care)
        
        การดูแลทารกแรกเกิดเพื่อส่งเสริมพัฒนาการของระบบประสาทและพฤติกรรม
        
        โดยพยายามลดสิ่งกระตุ้นจากสภาวะแวดล้อมที่จะทำให้เกิดอันตรายรวมทั้งให้การดูแลตามสื่อสัญญาณของทารก โดยการดูแล
        
        การจัดท่า
        
        หลีกเลี่ยงการเหยียดแขนขา (extension) พยายามให้ทารกอยู่ในท่าแขน ขางอเข้าหากลางลำตัว
        
        ห่อตัวทารกให้แขนงอ มือสองข้างอยู่ใกล้ๆ ปาก (hand to mouth) หลีกเลี่ยงการห่อตัวแบบเก็บแขน
        (mummy restraint) เพื่อให้ทารกสามารถปลอบโยนตนเองได้
        
        ใช้ผ้าอ้อมหรือผ้าห่มผืนเล็กม้วนๆ วางรอบๆ กายของทารกเสมือนเป็นรังนก
        
        การจับต้องทารก
        
        จับต้องทารกเท่าที่จ้าเป็น, ให้การพยาบาลด้วยสัมผัสที่นุ่มนวลพยายามจัดกิจกรรมการพยาบาลต่างๆ ให้อยู่ในเวลาเดียวกัน
        
        จัดสภาพแวดล้อมในหอผู้ป่วยให้มีการกระตุ้นทางแสงและเสียงน้อยที่สุด
        
        4.ก่อน ขณะ และหลังให้การพยาบาลควรประเมิน สัญญาณ (cues) ของทารกว่าทารกอยู่ในภาวะเครียด
        สงบและผ่อนคลาย หรืออยากมีปฏิสัมพันธ์ และตอบสนองตามสื่อสัญญาณที่ประเมินได้
        
        ถ้าทารกแสดงสื่อสัญญาณว่าอยากมีปฏิสัมพันธ์ พูดคุยด้วยเสียงเบา นุ่มนวล (soft voice) มองสบตา (eye contact)
- - - - มีการแตกทำลายของเม็ดเลือดแดงจากหมู่เลือดของแม่ลูกไม่เข้ากัน
      - มีความผิดปกติเยื่อหุ้มเม็ดเลือดแดงทำให้เม็ดเลือดแดงแตกง่ายกว่าปกติ
      - มีความผิดปกติของเอนไซด์ในเม็ดเลือดแดง เช่น G6PD deficiency
      - มีเลือดออกในร่างกาย เช่น cephalhematoma ecchymosis hemangioma หรือมีเลือดออกในลำไส้
      - เม็ดเลือดแดงเกิน (polycythemia ) จากการที่ทารกในครรภ์ขาดออกซิเจนเรื้อรัง
      - โรคธาลัสซีเมีย
  - - - ➢ระดับบิลิรูบิน direct bilirubin indirect bilirubin
      - ➢หมู่เลือด ABO Rh
      - ➢Direct Coombs’test เพื่อดู blood group incompatibility
      - ➢CBC เพื่อดูการติดเชื้อ
      - ➢peripheral blood smear เพื่อดูลักษณะของเม็ดเลือดแดง ที่ผิดปกติและดูการติดเชื้อ
      - ➢Reticulocyte count เพื่อสนับสนุนว่ามีการแตกของเม็ดเลือดแดง
      - ➢G-6-PD เพื่อดูภาวะพร่องเอนไซด์
  - - - ภาวะแทรกซ้อนของการรักษาด้วยการส่องไฟ
        
        Retinal damage
        
        Bronze baby หรือ tanning
        
        Diarrhea
        
        Disturb of mother-infant interaction
        
        Increased water loss / dehydration
        
        Thermodynamic unstable
        
        Increases metabolic rate พบว่าทารกอาจมีน้ำหนักตัวลดลง
        
        non-specific erythrematous rash
      - การพยาบาล
        
        ดูแลให้ทารกได้นอนอยู่บริเวณตรงกลางของแผงหลอดไฟ ในระยะห่างจากหลอดไฟ ประมาณ 35-50 เซนติเมตร
        
        บันทึกและรายงานการเปลี่ยนแปลงของสัญญาณชีพทุก 2-4 ชม.
        
        ถอดเสื้อผ้าทารกออกและจัดให้ทารกอยู่ในท่านอนหงาย หรือนอนคว่ำและเปลี่ยนท่านอนทุก 2-4ชม.เพื่อให้ผิวทุกส่วนได้สัมผัสแสง
        
        สังเกตลักษณะอุจจาระให้บันทึกลักษณะและจำนวนอุจจาระอย่างละเอียดเพื่อประเมินภาวะสูญเสียน้ำ และดูแลอย่างเหมาะสม
        
        ปิดตาทารกด้วยผ้าปิดตา (eyes patches) เพื่อป้องกันการกระคายเคืองของแสงต่อตา เช็ดทำความสะอาดตา และตรวจตาของทารกทุกวันควรเปิดตาทุก 4 ชม.และเปลี่ยนผ้าปิดตาทุก 8-12 ชม.ระหว่างให้นมควรเปิดผ้าปิดตา
        
        ดูแลให้ทารกได้รับการตรวจเลือดหาระดับบิลิรูบินในเลือดอย่างน้อยทุก 12 ชม. เพื่อติดตาม
        ความก้าวหน้าของโรคอย่างต่อเนื่องและได้ผลชัดเจน จนกว่าบิลิรูบินจะลดลงเป็นปกติ
        
        สังเกตภาวะแทรกซ้อนจากการได้รับการส่องไฟรักษา ได้แก่ ภาวะขาดน้ำ ถ่ายเหลว ดูดนมไม่ดี มีผื่นที่ผิวหนัง หรือภาวะแทรกซ้อนที่ตา
    - - การพยาบาล
        
        ดูแลให้ร่างกายทารกอบอุ่น
        
        ในขณะเปลี่ยนถ่ายเลือดต้องบันทึกปริมาณเลือดเข้า ออก และตรวจวัดสัญญาณชีพ
        
        เตรียมอุปกรณ์ช่วยฟื้นคืนชีพให้พร้อม
        
        สังเกตภาวะแทรกซ้อน เช่น หัวใจวาย แคลเซียมในเลือดต่ำ น้ำตาลในเลือดต่ำ ตัวเย็น ติดเชื้อ
        
        อธิบายให้บิดามารดาทราบ
        
        ภายหลังการเปลี่ยนถ่ายเลือดตรวจวัดสัญญาณชีพ ทุก 15 นาที ทุก 30 นาที จนกระทั่งคงที่