Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ภาวะสูดสำลักขี้เทาเข้าปอด (Meconium aspiration syndrome) - Coggle Diagram
- ภาวะสูดสำลักขี้เทาเข้าปอด (Meconium aspiration syndrome)
ความหมาย
ภาวะหายใจลำบากที่เกิดจากการที่ทารกสูดสำลักขี้เทาซึ่งปนในน้ำคร่ำเข้าทางเดินหายใจ ปอด มีความสัมพันธ์กับการขาดออกซิเจนของทารกขณะอยู่ในมดลูก หรือขณะคลอด
พบบ่อยในทารกคลอดเกินกำหนดที่มีอายุครรภ์ตั้งแต่ 42 สัปดาห์ขึ้นไป หรือทารกที่ได้รับออกซิเจนระหว่างอยู่ในครรภ์ไม่เพียงพอ เช่น GDM, PIH และทารกมีปัญหาสายสะดือถูกกด การคลอดท่าก้น ทารกน้ำหนักน้อย
สาเหตุ
เมื่อทารกได้รับออกซิเจนระหว่างที่อยู่ในครรภ์ไม่พอ ---> : จะทำให้ทารกถ่ายขี้เทาออกมา ซึ่งการถ่ายขี้เทาออกมาเป็นเพราะว่ากล้ามเนื้อหูรูดที่ทวารหนักมีการคลายออก ร่วมกับ --->มีการหายใจเข้า การหายใจเข้าระหว่างที่อยู่ในครรภ์ (ซึ่งเต็มไปด้วยน้ำคร่ำ)---> จะทำให้ทารกหายใจเอาน้ำคร่ำเข้าสู่ปอด แล้วอุดกั้นทางเดิน
พยาธิสรีรวิทยา
เมื่อทารกสำลักขี้เทาเข้าปอด จะเกิดการอุดกั้นของทางเดินหายใจ (airway obstruction) เกิด ballvalve effect ในปอด ลมเข้าปอดได้แต่ระบายออกไม่ได้ ทำให้ถุงลมโป่งและแตก (pneumothorax)
อาการ
มักปรากฏใน 2-3 ชั่วโมง เกิดจากขี้เทาเข้าไปอุดหลอดลม ทำให้การแลกเปลี่ยนกาซผิดปกติมีอาการหายใจเร็ว หอบเหนื่อย หายใจลำบาก มีการดึงรั้งของช่องซี่โครง (retraction) อาการเขียว อกโป่ง(barrel chest) เสียงปอดผิดปกติจะได้ยินเสียง crepitation และ rhonchi อาจพบมีขี้เทาติดตามเล็บผิวหนังและสายสะดือ ทำให้สายสะดือมีสีเหลือง (yellowish staining)
-
การดูแลทารก
ระยะก่อนคลอด
- เฝ้าระวังการตั้งครรภ์ที่มีอัตราเสี่ยงสูงต่อการเกิดภาวะขี้เทาปนเปื้อนในน้ำคร่ำ เช่น ครรภ์เกินกำหนด ทารกน้ำหนักน้อยกว่าเกณฑ์
-
- ในรายที่ทารกมีความผิดปกติของ FHS แพทย์พิจารณาการคลอด
ระยะคลอด
- เตรียมเครื่องมือ ประสานกุมารแพทย์
- เมื่อพบขี้เทาปนเปื้อนในน้ำคร่ำ ทำการดูดน้ำคร่ำและขี้เทาด้วยลูกยางแดง ในปากและจมูกตามลำดับทันทีที่ศีรษะพ้นช่องคลอด ก่อนที่จะคลอดไหล่หน้า เพื่อลดการสูดสำลักขี้เทาเมื่อทารกเริ่มหายใจครั้งแรก
- พิจารณาใส่ ETT เพื่อดูดขี้เทาในรายที่มี asphyxia โดยทำการดูดก่อนช่วยด้วยแรงดันบวก และดูดออกให้มากที่สุด
- ภายหลังการดูดขี้เทาในหลอดลม ควรใส่สายยางดูดขี้เทาจากกระเพาะอาหารด้วย
ระยะหลังคลอด
-
- รักษาระดับของ oxygen ให้อยู่ในระดับ 80-100 มม.ปรอท
- พิจารณาใช้เครื่องช่วยหายใจ