Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่8 การพยาบาลมารดาที่มีภาวะแทรกซ้อนหลังคลอด - Coggle Diagram

- - - - 1 ภาวะซีด (Anemia)
      - 2 ภาวะทุพโภชนาการ
      - 3 การไม่ได้ฝากครรภ์
      - 4 เศรษฐฐานะต่ำ
      - 5 การมีเพศสัมพันธ์ระหว่างการตั้งครรภ์
      - 6 มีการอักเสบของมดลูก
      - 7 ประวัติเป็นโรคเบาหวาน
    - - 1 ถุงน้ำคร่ำแตกเนิ่นนาน (prolonged rupture of membranes)
      - 2 จำนวนครั้งของการตรวจภายใน
      - 3 การทำหัตถการ , intrauterine fetal monitoring ในมารดาที่มีครรภ์เสี่ยงสูง
      - 4 ระยะเวลาของการคลอดที่ยาวนาน
      - 5 วิธีการคลอด การคลอดทางช่องคลอด
      - 6 การมีบาดแผลฉีกขาดของช่องทางคลอด
      - 7 การล้วงรก
      - 8 การมีเศษรกและเยื่อหุ้มรกค้างในโพรงมดลูก
  - - - การติดเชื้อระบบอวัยวะสืบพันธุ์
      - การติดเชื้อระบบทางเดินปัสสาวะ
      - การติดเชื้อที่เต้านม
- - - - การให้ยาปฏิชีวนะทางหลอดเลือดด า
      - ถอดไหมที่เย็บและเปิดแผลทั้งหมด
      - ใช้ยาชา 1% xylocain jelly ทาที่แผล
      - ตัดเนื้อเยื่อที่ตายออกทั้งหมด
      - ทำความสะอาดแผลวันละ 2 ครั้ง ด้วย betadine
      - ให้ hot sitz bath วันละหลายครั้ง ด้วยน้ าผสมเกร็ดด่างทับทิม หรือน้ าเกลือ หรือให้ infrared light
      - ประเมินลักษณะแผล ถ้าแผลสีชมพูค่อนข้างแดง ให้เย็บฝีเย็บโดยยึดหลักปราศจากเชื้อ
- - - - การตรวจภายใน
      - ถุงน้ำคร่ำแตกก่อนการเจ็บครรภ์จริง
      - การเจ็บครรภ์คลอดที่ยาวนาน
      - การผ่าตัดที่มดลูก
      - การตรวจ Internal electrical monitoring
    - - จากอาการและอาการแสดง พบว่า มีไข้สูง อุณหภูมิมากกว่า 38.3 องศาเซลเซียส
      - จากการตรวจร่างกาย จะตรวจพบระดับยอดมดลูกโตกว่าที่ควรจะเป็น กดเจ็บที่มดลูกหรือปีก
        มดลูกทั้งสองข้าง หรือข้างใดข้างหนึ่งเมื่อตรวจทางช่องคลอด
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ เพาะเชื้อจากบริเวณที่ติดเชื้อ การเจาะเลือดตรวจพบว่ามีภาวะ
        leukocytosis ตั้งแต่ 15,000 - 30,000 cell per l ค่า neutrophils สูงขึ้น
      - การรักษา
        
        ส่วนใหญ่ตอบสนองดีต่อการให้ยาปฏิชีวนะ
- - - - การรักษา
        
        ให้ยาปฏิชีวนะทางหลอดเลือดโดยให้พวก broad - spectrum antibiotic และจึงเลือกให้เมื่อผล
        การตรวจทางห้องปฏิบัติการ ชี้ชัดว่าติดเชื้อตัวใด
      - จากอาการและอาการแสดง พบมีไข้สูง 38.9 - 40 องศาเซลเซียส
      - กดเจ็บที่ท้องน้อย
      - ฝีหนองที่เหนือ poupart’s ligament
- - - - มีการอักเสบติดเชื้อในโพรงมดลูก
      - แผลผ่าตัดในมดลูกแยก หรือเนื้อเน่าเปื่อย
      - การอักเสบของเยื่อบุในอุ้งเชิงกราน
      - ฝีที่ท่อนำไข่และรังไข่แตก
  - - - การติดเชื้อบริเวณแผลผีเย็บ / มดลูก / เต้านมลดลง หรือหายไป
        
        หญิงหลังคลอด คลายความวิตกกังวลเกี่ยวกับภาวะติดเชื้อหลังคลอด
        
        หญิงหลังคลอดแสดงบทบาทการเป็นมารดาได้อย่างถูกต้อง
        
        หญิงหลังคลอดสามารถดูแลตนเองในระยะหลังคลอดที่มีการติดเชื้อได้อย่างถูกต้อง
        
        หญิงหลังคลอดปฏิบัติตนเกี่ยวกับ การป้องกันการแพร่กระจายเชื้อได้อย่าง
    - - การพยาบาลหญิงหลังคลอดที่มีการติดเชื้อบริเวณฝีเย็บ
      - การพยาบาลหญิงหลังคลอดที่มีการอักเสบของเยื่อบุโพรงมดลูก
      - การพยาบาลหญิงหลังคลอดที่มีการอักเสบของเยื่อบุในอุ้งเชิงกราน
- - - - Colostrum ที่ถูกบีบออกมา
      - ทารกดูดนมแรงและนานเกินไป
      - การให้บุตรดูดเฉพาะหัวนมโดยไม่ได้ให้เหงือกของทารกกดลงบนลานนม
      - การให้บุตรดูดนมแต่ละครั้ง เริ่มให้ข้างเดียวกันตลอด
      - การดึงหัวนมออกจากปากบุตรไม่ถูกวิธ
      - ปล่อยให้หัวนมเปียกชื้นอยู่ตลอด
    - - ทายาเพื่อช่วยให้แผลหายดีขึ้น เช่น kamillosan cream , unquentum boric acid , lanolin
        เป็นต้น
    - - แนะน าการท าความสะอาดหัวนมและเต้านมด้วยการอาบน้ าธรรมดา ไม่ฟอกสบู่
      - แนะน ามารดาให้ทารกดูดนมข้างที่เจ็บน้อยก่อน จะช่วยให้เกิด letdown reflex และทารกไม่ดูดแรงมาก
      - แนะนำให้มารดาอุ้มบุตรให้นมในท่าที่ผ่อนคลาย
      - แนะนำวิธีให้นมบุตร โดยให้บุตรอมหัวนมให้มิดและให้ลิ้นอยู่ใต้ลานนม
      - หลังการให้ทารกดูดนมแต่ละครั้ง ควรเช็ดหัวนมให้สะอาดเพื่อป้องกัน
      - มีรายงานว่า ถ้าใช้น้ านมทา คือบีบน้ านมออกเล็กน้อยแล้วทาหัวนมและรอบ ๆ
      - ถ้าเป็นรุนแรงอาจให้ทารกดูดนมโดยใช้ nipple shield ครอบหัวนมไว้และให้ทารกดูดหัวนม
      - ดูแลผิวหนังบริเวณหัวนมและเต้านมให้ชุ่มชื้น ด้วยการทาครีมลาโนริน
  - - - การติดเชื้อของเต้านมส่วนมาก ที่พบบ่อยที่สุดเกิดจากเชื้อstaphylococcus aureus เชื้อเข้า ทางบาดแผลหรือหัวนมที่แตก โดยมิได้ระมัดระวังเกี่ยวกับเทคนิคปราศจากเชื้อ เช่น ไม่ได้ล้างมือให้สะอาดก่อนสัมผัสเต้านม หรือจากการติดเชื้อที่อยู่ภายในจมูก และล าคอทารก จะท าให้เชื้อแพร่กระจายไปยังเต้านมได้
    - - จากอาการและอาการแสดงพบ บริเวณเต้านมแดง ร้อน แข็งตึงใหญ่ ปวดเต้านมมาก กดเจ็บ มีการคั่งของน้ านม น้ านมออกน้อยลง มีไข้สูง 38.3 - 40 องศาเซลเซียส
    - - ตรวจดูอาการและอาการแสดง ส่งเพาะเชื้อจากน้ านมและหัวนม
      - ให้ยาแก้ปวด
      - ถ้ามีหนองเกิดขึ้นให้ท า incision and drainage
      - เมื่อแผลที่หัวนมหายเป็นปกติ ก็เริ่มให้บุตรดูดนม หรือปั๊มน้ำนมได้
    - - ลดการกระตุ้นเต้านมและหัวนมบริเวณที่มีการติดเชื้อ ใช้ความร้อนเป่า (อาจใช้ที่เป่าผม
        
        เป่าก็ได้)หรืออบเพื่อช่วยให้การไหลเวียนของเลือดและน้ านมดี ลดความเจ็บปวด
        
        แนะน าการสวมเสื้อชั้นใน หรือพันผ้า (supporting binder) ช่วยพยุงเต้านม ต้อง
        
        ระวังไม่พันผ้าแน่นหรือสวมเสื้อชั้นในคับเกินไป จะยับยั้งการผลิตน้ านม
        
        ลดความกลัว ความวิตกกังวล ให้ก าลังใจ โดยอธิบายให้ทราบถึง การปฏิบัติตน ที่
        
        ถูกต้องเมื่อมีภาวะติดเชื้อของเต้านม
        
        แนะน าการท าความสะอาดหัวนมให้เพียงพอ และให้ทารกดูดนมอย่างถูกต้องในข้างที่ปกติ
        
        ดูดนมข้างที่มีการติดเชื้อ จนกว่าการอักเสบจะหาย
- - - - การตั้งครรภ์และการคลอด โดยเฉพาะในหญิงตั้งครรภ์แรก
      - การเปลี่ยนแปลงระดับฮอร์โมนของต่อมไร้ท่อ
      - ความเครียดทางจิตใจในระยะหลังคลอด
      - ความเครียดจากสังคมและสิ่งแวดล้อม
      - หญิงหลังคลอดที่มีแนวโน้มในการเกิดภาวะอารมณ์เศร้าหลังคลอด
      - อาการและอาการแสดง
        
        ร้้องไห้โดยไม่มีสาเหตุ มีความรู้สึกวิตกกังวลท้อแท้ ตื่นเต้น ความรู้สึกไว เงียบขรึม มีอารมณ์เศร้า
        เหงา สับสน อารมณ์รุนแรง สีหน้าไม่สุขสบาย อ่อนเพลีย นอนไม่หลับ
        
        การพยาบาล
        
        ให้ข้อมูลเกี่ยวกับการดูแลบุตร และตนเองในระยะหลังคลอด
        
        ส่งเสริมให้บุคคลในครอบครัวโดยเฉพาะคู่สมรสช่วยให้ก าลังใจ
        
        คอยสังเกตและบันทึกอาการด้านอารมณ์ของมารดาหลังคลอด
  - - - มารดาหลังคลอดครรภ์แรก
      - มารดาที่มีประวัติซึมเศร้าหลังคลอด
      - มีความรู้สึกสองฝักสองฝ่ายในการตั้งครรภ์
      - ขาดการประคับประคองจากญาติ คู่สมรส หรือสังคม
      - ขาดสัมพันธภาพกับบิดา มารดา หรือ คู่สมรส
        
        มีความรู้สึกขาดความพึงพอใจในตนเอง
        
        มีความเครียดทางจิตใจ เช่น ปัญหาชีวิตสมรส การตั้งครรภ์ไม่พึงปรารถนา
        
        ประสบการณ์การคลอดล าบาก การบาดเจ็บจากการคลอด หรือมีปัญหาในระยะหลังคลอด
        
        มีความเครียดทางสังคมและสิ่งแวดล้อม ได้แก่ ความกังวลในการเลี้ยงดูบุตร ปัญหาเศรษฐกิจ
        
        มีประสบการณ์จากการคลอดในครรภ์ก่อน ๆ ไม่ดี เช่น บุตรเสียชีวิตทุกคน
    - - มีอารมณ์และความรู้สึก ท้อแท้ สิ้นหวัง มองโลก ในแง่ร้าย หดหู่ หม่นหมอง วิตกกังวล รู้สึกไร้ค่าไม่มีความหมาย ไม่มีคนต้องการ และจะมีอาการแสดงออกทางด้านร่างกายได้แก่ ซึมเศร้าอย่างรุนแรง ร้องไห้ถี่ นอนไม่หลับ เบื่ออาหาร ไม่มีสมาธิ ไม่สนใจตนเอง
      - การรักษา
        
        โดยการให้ยา เช่น Isocarboxazind ( Marplan )
        
        การรักษาทางจิต แบบรายบุคคล หรือรายกลุ่ม
        
        การใช้กลุ่มช่วยในการรักษา
        
        ให้ข้อมูลเกี่ยวกับภาวะซึมเศร้าหลังคลอด
        
        สนับสนุนและสร้างความรู้สึกมีคุณค่าในตนเองให้แก่หญิงหลังคลอด
  - - - มารดาที่มีบุคลิกภาพแปรปรวนอยู่ก่อนการตั้งครรภ์
        
        มีประวัติการเจ็บป่วยในครอบครัวด้วยโรคทางจิตเวช
        
        มีการเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมนในร่างกาย
      - มารดาที่มีประวัติเป็นโรคจิตหลังคลอด
        
        มีประวัติเป็น manic-depressive
      - มารดาที่มีภาวะเครียดจากการตั้งครรภ์
    - - อาการเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว มีอาการรุนแรงทันที ได้แก่ รู้สึกยุ่งยากใจ กระสับกระส่าย นอนไม่หลับ
        อารมณ์เปลี่ยนแปลงง่าย สับสน ไม่มีเหตุผล สมาธิสั้น ความจ าเสีย
    - - การรักษาทางกาย ได้แก่ การให้ยา antipsychotics และยา sedative , การช็อคไฟฟ้า
      - การรักษาทางจิต ได้แก่ การท าจิตบ าบัด
      - การรักษาโดยการแก้ไขสิ่งแวดล้อม ได้แก่ การให้มีการสนับสนุนทางสังคม
    - - ดูแลให้ได้รับความต้องการพื้นฐานประจ าวัน ได้แก่ สุขภาพอนามัย ความสะอาด
      - ให้ความเป็นกันเอง ความใกล้ชิด เพื่อให้มารดาเกิดความไว้วางใจ อบอุ่น ไม่รู้สึกโดดเดี่ยว
      - รับฟังหญิงหลังคลอดให้ระบายความรู้สึก
      - ส่งเสริมและกระตุ้นให้เข้ากลุ่มจิตบ าบัด