Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การลำเลียงสารเข้า - ออกเซลล์ - Coggle Diagram

- - - - ความเข้มข้นของสารละลายมาก → น้อย
        
        simple diffution การแพร่แบบธรรมดา
        
        เป็นการเคลื่อนท่ีของโมเลกุลหรือไอออนของสารใดๆท่ีเป็น “ตัวถูกละลาย (Solute)” จากบริเวณท่ีมีความเข้มข้นมากไปยังบริเวณท่ีมีความเข้มข้นน้อยจนกว่าจะเท่ากัน
        
        บริเวณของเยื่อหุ้มเซลล์ท่ีเกิดการแพร่แบบธรรมดาคือ Phospholipid bilayer โดยไม่อาศัยตัวพา(Carrier) ใดๆ
        
        ประเภทของสารท่ีเกิดการแพร่แบบธรรมดา มีตัวถูกละลายท่ีมีขนาดเล็กเช่น CO2, O2 และอนุภาคของแข็งซ่ึงแขวนลอยอยู่ในตัวกลางท่ีเป็นของเหลวก็ได้
        
        ปัจจัยท่ีมีผลต่อการแพร่ได้แก่
        
        ความแตกต่างของความเข้มข้นของสาร
        
        สิ่งเจือปนและชนิดของสารตัวกลาง
        
        อุณหภูมิ/ความดัน
        
        ขนาดและนา้หนักโมเลกุลของสารท่ีจะแพร่
        
        สถานะของสารท่ีจะแพร่
        
        Facilitated Diffusion การแพร่แบบฟาซิลิเทต
        
        ประเภทของสารท่ีเกิดการแพร่แบบฟาซิลิเทต ได้แก่ion ของสารขนาดเล็กท่ีมีขัว้ เช่น Na+, CLและตัวถูกละลายท่ีมีขนาดโมเลกุลใหญ่เช่นGlucose,Amino acid
        
        เกิดขึ้นได้เร็วกว่าการแพร่แบบ
        ธรรมดา
        
        ความเข้มข้นสูงไปยังบริเวณท่ีมีความเข้มข้นของสารตต้องอาศัย ตัวพา (Carrier)
        
        การแพร่แบบฟาซิลิเทต ได้แก่ การ
        ล าเลียงน ้าตาลกลูโคสเข้าสู่เซลล์กล้ามเนื้อ
        
        Osmosis
        
        เป็นตัวทำาละลาย(Solvent) ผ่านเยื่อเลือกผ่าน (Semipermeable Membrane) จากบริเวณท่ีมีความเข้มข้นของสารละลายต ่าไปยังบริเวณท่ีมีความเข้มข้นของสารละลายสูง
        
        เนื่องจากเป็นการเคลื่อนท่ีของตัวท าละลาย จึงมีผล
        ทำให้เกิดการเปล่ียนปริมาตร
        
        เมื่อนำเซลล์ของสิง่ มีชีวิตไปแช่ในสารละลายท่ีมีความเข้นข้นแตกต่างจากเซลล์ จะทำาให้เกิดรูปแบบการออสโมซิสท่ีแตกต่างกันออกไปดังนี้
        
        Hypertonic solution เคลื่อนท่ออกจากเซลล์ ี ทำให้เกิดปรากฏการณ์เซลล์เห่ียว (Plasmolysis)
        
        Hypotonic solution เคลื่อนท่ีเข้าสู่เซลล์ ทำให้เกิดปรากฏการณ์เซลล์เต่ง (Plasmoptysis)
        
        Isotonic solution เคลื่อนท่ีเข้าและออกเซลล์ในอัตราที่เท่ากัน
        
        Ion exchange การแลกเปล่ียนไอออน
        
        เป็นกระบวนการแลกเปล่ียน ion ระหว่างภายในเซลล์
        กับภายนอกเซลล์ โดยต้องเป็น ion ท่ีมีขัว้ เดียวกัน
        
        ตัวอย่างเช่น การดูดซึมแร่ธาตุ K + หรือ Ca2+ จากดินเข้าสู่รากพืช แลกเปล่ียนกับ H+จากรากพืชออกสู่ดิน
        
        Imbibition การดูดซับน้ำ
        
        เป็นการดูดน า้ในลักษณะการซบั น า้ พบในพืช
        
        อาศัยสารสำคัญใน Cell wall ของพืช คือ
        Cellulose และ Pectin
        
        มีประโยชน์ในการงอกของเมล็ด และการล าเลียงน า้ ใน
        พืช
        
        Dialysis ไดอะไลซิส
        
        เป็นกระบวนการท่ีเกิดตรงข้ามกับออสโมซิส กล่าวคือเป็นการเคลื่อนท่ีของสารท่ีเป็นตัวถูกละลาย ผ่านเยื่อเลือกผ่าน (Semipermeable Membrane)
        
        เป็นหลักการน าไปประดิษฐ์เครื่องฟอกไตเทียม
        (Hemodialysis)
    - - ทิศทางการเคลื่อนท่ีของสาร จากบริเวณท่ีมี
        ความเข้มข้นของสารละลายน้อย → มาก
      - ใช้สารพลังงานคือ ATP คร้ายกับ ฟาซิลิเซต ตรงที่ต้องใช้ protein carrier
      - เป็นการลำเลียงสารผ่านเยื่อหุ้มเซลล์แบบใช้พลังงาน
      - แบ่งเป็น 2 ประเภท คือ
        
        Primary active transport เป็นการล าเลียงสารใน
        ทิศทางเดียวต่อการล าเลียง 1 ครั้ง
        
        Secondary active transport เป็นการลำเลียงสาร
        2 ทิศทางต่อการล าเลียง 1 ครั้ง
- - - - Pinocytosis (cell drinking)
        
        ตัวอย่างการล าเลียงแบบนี้ได้แก่ การลำเลียงไขมันท่ี
        ผ่านการย่อยแล้วเข้าสู่เซลล์เยื่อบุผิวของล าไส้เล็ก
        
        เป็นการล าเลียงสารท่ีมีสถานะของเหลวนำเข้าสู่เวลล์โดยการเว้าเข้าไปของเยื่อหุ้มเซลล์จนเกิดเป็นถุง
      - Receptor - mediated endocytosis
        
        การนำสารเข้าสู่เซลล์โดยอาศัยตัวรับ
        
        เป็นการลำเลียงสารเข้าสู่เซลล์ที่เกิดขึ้นโดยมีโปรตีนที่
        อยู่บนเยื่อหุ้มเซลล์ท าหน้าท่ีเป็นตัวรับ
        
        สารที่ถูกลำเลียงด้วยวิธีนี้จะต้องมีความ จำเพาะใน
        การจับกับโปรตีนตัวรับท่ีอยู่บนเยื่อหุ้มเซลล์
        
        ตัวอย่างการล าเลียงแบบนี้ได้แก่ การนำ Hormone
        บางชนิดเข้าสู่เซลล์
      - Phagocytosis (cell eating)
        
        โดยการใช้ Pseudopodium ยื่นเยื่อหุ้มเซลล์ไปโอบ
        ล้อมสารนัน้ๆ แล้วสร้างเป็นถุงนำเข้าไปภายในเซลล์
        
        ตัวอย่างการล าเลียงแบบนี้ได้แก่ การกินอาหารของ
        อะมีบา
        
        เป็นการล าเลียงท่ีมีขนาดโมเลกุลใหญ่และมีสถานะเป็น
        ของแข็ง หรือวัตถุขนาดใหญ่เช่นเซลล์ นำเข้าสู่เซลล์