Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลทารกแรกเกิดที่มีภาวะแทรกซ้อน, นางสาวชุติมา สีหาบุญมาก เลขที่23…
การพยาบาลทารกแรกเกิดที่มีภาวะแทรกซ้อน
ฺBirth injury (บาดเจ็บจากการคลอด)
เกิดจากแรงที่กระทำระหว่างการคลอด ไม่เกี่ยวกับโรคที่มารดาเป็น
ปัจจัยเสี่ยง
จากมารดา
Overt DM
CPD
PIH (ความดันโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์)
placenta abruption
น้ำคร่ำน้อย
การคลอดเฉียบพลับ
เสี่ยงเลือดออกในสมองทารก
จากทารก
ส่วนนำผิดปกติ face breech ไหล่
ทารกตัวโต
preterm
กระดูกทารกยังไม่แข็งแรง
post term
คลอดฝืด
พิการแต่กำเนิด
จากการคลอด
V/E, F/E
ใช้แรงดึงมากเกินไป หรือโน้มศีรษะทารกมากเกินไป
ผู้ทำคลอด
ขาดความชำนาญ
ขากความเอาใจใส่
Skull injuries
caput succedaneum
ของเหลวคั่งระหว่างชั้นของหนังศีรษะและเยื่อหุ้มกระดูกกะโหลกศีรษะ
ข้าม suture
ขอบเขตไม่แน่นอน
สาเหตุ
แรงดันกดที่ศีรษะระหว่างการคลอด
V/E
วินิจฉัย
คลำที่ศีรษะพบ ก้อนบวมโน นุ่ม กดบุ๋ม ขอบเขตไม่ชัดเจน ข้าม suture พบทันทีหลังคลอด
อาการและอาการแสดง
ก้อนบวมโต กว้างประมาณไข่ห่าน ทำให้ศีรษะยาวมากกว่าปกติ
แนวทางรักษา
หายเองได้ 2-3 กชวัน หลังคลอด
หากใช้ V/E อาจหายช้ากว่า 2-3 วันหลังคลอด
การพยาบาล
สังเกตลักษณะเปลี่ยนแปลงของก้อน
ประเมิน reflex ของทารก อาจมีเลือดออกในสมอง
บรรเทาความวิตกกังวล อธิบายให้มรดา บิดา เข้าใจถึงอาการ
บันทึกการพยาบาล
cephahematoma
เลือดออกใต้เยื่อหุ้มกะโหลดกศีรษะ
อาการและอาการแสดง
คลำได้ก้อนบวมโน แข็งค่อนข้างตึง ขอบเขตชัดเจน กดไม่บุ๋ม ไม่ข้าม suture
พบมากที่กระดูก parietal
เกิดชัดเจนหลัง 24 hr
รายรุนแรง อาจเกิดทันทีหลังคลอด ก้อนมีสีดำ หรือ คล้ำ อาจมีภาวะซีดจาก
การเสียเลือดมาก
สาเหตุ
ระยะการคลอดยาวนาน
ศีรษะถูกกดจากช่องคลอด
V/E
ภาวะแทรกซ้อน
รายรุนแรงก้อนเลือดใหญ่ อาจเกิดภาวะ hyperbilirubinemia
อาจเกิดกการติดเชื้อในการดูดเลือดออกจากก้อน
วินิจฉัย
ประวัติเบ่งคลอดนาน หรือใช้ V/E ช่วยในการคลอด
พบศีรษะมีก้อนบวมแข็งค่อนข้างตึง ขอบเขตชัดเจน กดไม่บุ๋ม
แนวทางรักษา
หากไม่มีภาวะแทรกซ้อย หายเองได้ภายใน 2 เดือน
ตัวมีภาวะ hyperbilirubinemia ร่วมด้วย ต้องได้รับ phototherapy
ก้อนเลือดใหญ่รักษาโดยการดูดเลือดออก
การพยาบาล
สังเกตการเปลี่ยนแปลงลักษณะของก้อน
ประมเิน reflex
ให้ทารกนอนตะแคงด้านตรงข้ามกับก้อนเลือด
obs. ภาวะซีด เจาะ Hct และให้เลือดตามแผนการรักษา
ตรวจ MB หากตัวเหลือ notify แพทย์ให้ได้รับ phototherapy
อธิบายให้มารดา บิดา เข้าใจอาการของทารก
แนะนำไม่ใช้ให้ยาทา ยานวด ประคบ หรือเจาะเลือดออกเอง
Subgaleal hematoma
เลือดสะสมใต้ช่องว่างเนื้อเยื่อระหว่างผังผืดกับเยื่อหุ้มกะโหลก อันตรายกว่า cephalhematoma
สาเหตุ
จากการคลอดโดยใช้ V/E
อาการและอาการแสดง
ขอบเขตจากหน้าไปหลัง จากขอบเบ้าตาไปยังท้ายทอย และด้านข้างจากหูไปยังหูอีกข้าง
ก้อนน่วม ข้ามแนวประสานกระดูก
ก้อนเพิ่มขึ้นช้าๆ หรืออาจเพิ่มทันที
ทารก shock จากการเสียเลือดได้
*
Hypovolemia
*
Intracranial hemorrhage
เลือดออกภายในกะโหลกศีรษะ
เกิดขึ้นหลายตำแหน่ง
สาเหตุ
preterm
ขาดออกซิเจนนานขณะคลอดหรือหลังคลอด
อันตรายรุนแรงจากการคลอด
V/E, F/E
breech
CPD
8ลอดยาก
ใช้ยาเร่งคลอดเยอะ
คลอดเฉียบพลัน
ภาวะแทรกซ้อน
เลือดกดศูนย์การหายใจทำให้หายใจลำบาก
ทารกปัญญาอ่อน
วินิจฉัย
ประวัติการคลอด
อาการและอาการแสดง
reflex น้อยลง และ Moro reflex เสียไป
กล้ามเนื้ออ่อนแรง
cyanosis
ดูดนมไม่ดี หรือไม่ยอมดูดนม
ร้องเสียงแหลม
หายใจผิดปกติ
กระหม่อมโป่งตึง
ชัก convulsion
การรักษา
ความดันกะโหลกศีรษะสูง อาจเจาะน้ำไขสันหลังเพื่อลดความดันในสมอง
ให้ความอบอุ่นแก่ทารก หากทารกตัวเย็น
ดูแลให้ยาระงับชักและ Vit K
ดูแลให้ออกซิเจนหากมีภาวะพร่องออกซิเจน
ดูแลให้รับนมและสารนำอย่างเพียงพอ
การพยาบาล
เตรียมเครื่องมือกู้ชีพ
V/S q 2-4 hr หากรุนแรงมาก q 1 hr
ป้องกันทารกได้รับอันตรายจากการชัก
ดูแลให้ทารกพักผ่อน รบกวนทารกเท่าที่จำเป็น
Vit K 1 mg IM
ประคับประคองจิตใจมารดาและบิดา
ให้ความรู้มารดาในการดูแลทารกให้เหมาะสม
จัดทาให้หายใจสะดวก
นอนราบหรือตะแคง อาจยกหัวสูงเพื่อลดความดันในกะโหลกศีรษะและให้ปอดขยาย
ดูดสิ่งคัดหลั่งจากปาก จมูก ให้หมด
ออกซิเจนที่ได้ควรเกิน 40% และมีความชื้นปนเพื่อละลายเสมหะ
จัดให้อยุ่ใน incubator
ดูแลให้รับนมและน้ำอย่าเพียงพอ
Bone injuries
Fracture humurus
สาเหตุ
ท่า breech ผู้ทำคลอดดึงออกมาแขนเหยียด
คลอดท่าศีรษะที่ไหล่คลอดยาก
ตรวจร่างกาย
moro reflex : ทารกจะทำไม่ได้
เมื่อจับแขน ขา ขยับ ทารกจะร้องไห้ เนื่องจากรู้สึกเจ็บ
อาการและอาการแสดง
หากกระดูกหักสมบูรณ์จะได้ยินเสียงกระดูกหักขณะคลอด
แขนข้างที่หักจะบวมและทารกไม่เคลื่อนไหวแขนข้างที่หักเนื่องจากเจ็บ
การรักษา
แขนเดาะ
ตรึงแขนให้แนบกับลำตัวไม่ให้แขนเคลื่อนไหว 1-2 wks
แขนหักสมบูรณ์
ตรึงแขนกับผนังทรวงอก งอศอก 90 องศา แขนส่วนล่างและมือทาบขวางลำตัวใช้ผ้าพันรอบแขนและลำตัว หรือใส่เฝือกอ่อนตั้งแต่หัวไหล่ถึงสันหมัด
Fracture femur
สาเหตุ
Breech
ผู้ทำคลอดดึงขาทารกขณะติดอยู่ทางเข้าเชิงกราน
การตรวจร่างกาย
ทดสอบmoro reflex ขาจะไม่ยกข้างที่หัก
อาการและอาการแสดง
อาจะได้ยินเสียงกระดูกหักขณะทารกคลอด
ผ่านไปหลายวันขาทารกบวมจากเลือดเข้าไปกล้ามเนื้อใกล้เคียงบริเวณที่หัก
หากจับบริเวณกระดูกที่หักทารกจะร้องไห้
แนวทางรักษา
หักแบบ incomplete
ใส่เฝือก 3-4 wks
หักแบบcomplete
ห้อยขาทั้งสองข้างไว้กับราวขวางปลายเตียง ก้นสะโพกลอยจากพื้นเตียง 2-3 wks
Fracture clavicle
ตรวจร่างกาย
moro reflex
แขนสองข้างเคลื่อนไหว ไม่เท่ากัน
กระดูกเดาะ อาจยกแขนได้ แต่คลำบริเวณหักไดเสียงกรอบแกรบ
อาการและอาการแสดง
เคลื่อนไหวแขนข้างที่กระดูกหักน้อยหรือไม่เคลื่อนไหวเลย
ทารกร้องไห้เมื่อจับแขนข้างที่หัก
ecchymosis บวมห้อเลือด
ปมประสาทใต้ไหปลาร้าได้รับบาดเจ็บ
สาเหตุ
ทารกตัวโต
คลอดท่าศีรษะที่ไหล่คลอดยาก
คลอดท่า breech แขนเหยียดผู้คลอดดึงแขนออกมา
แนวทางรักษา
เกิดกระดูกงอนใหม่ภายใน 1 wks
ให้แขนและไหล่ข้างที่หักอยู่นิ่งๆ
ลักแขนเสื้อติดกับตัวเสื้อ 14wks
บทบาทพยาบาล
จัดบริเวณที่หักอยู่ในท่าถูกต้องตามการรักษา
จัดกิจกรรมพยาบาลไม่ให้ทารกเคลื่อนไหวบ่อย
ดูแลความสุขสบาย
ดูแลทารกให้ได้รับสารน้ำ อาหารอย่างเพียงพอ
ดูแลขับถ่าย ป้องกันการระคายเคืองจากการอุจจารพ ปัสสาวะ
ดูแลบรรเทาความวิตกกังวลของมารดา บิดา
Facial nerve injury
สาเหตุ
คลอดยาก
F/E กดเยื่อประสาทสมองคู่ 7
ตรวจร่างกาย
สังเกตสีหน้าท่ารกเวลานอน ร้องไห้
อาการและอาการแสดง
อัมพาตกล้ามเนื้อใบหน้าขั่วคราวข้างเดียว
กล้ามเนื้อด้านอัมพาตไม่เคลื่อนไหว ทำให้หน้าเบี้ยวไปด้านที่ดี
หน้า 2 ด้านไม่เท่ากัน เห็นชัดเมื่อทารกร้องไห้
ทารกลืมตาได้ข้างเดียวหรือตาปิดม่สนิท
ริมฝีปากล่างตก
ไม่มีีรอยย่นที่หน้าผาก
แนวทางรักษา
หากเส้นประสามถูกกดหาใน 2-3 wks
เส้นประสาทขาดต้องได้รับศัลกรรมซ่อม
บทบาทพยาบาล
ล้างตา/หยอดตา เพื่อไม่ให้เยื่อบุตาหรือกระจกตาทารกแห้ง
ดูแลให้รับนมเพียงพอและระวังการสำลัก
ดูแลบรรเทความวิตกกังวลบิดา มารดา
กรณีมารดาให้นมจากเต้า
แนะนำอุ้มทารกศีรษะสูง
สอนวิธีบีบลานหัวนมให้น้ำนมไหลดีขึ้น
ทารกสำลักจับตะแคงหน้าทันที และใช้ลูกสูบยางแดงดูดออก
หากดูดนมไม่ได้ให้บีบนมใส่ขวดให้ทารก
กรณีนมผสม
ใช้หัวนมยางนุ่ม ขนาดพอเหมาะ
อุ้มทารกท่าศีรษะสูง
เตรียมอุปกรณ์ช่วยดูดเสมหะให้พร้อม
หากดูดเอวไม่ได้ ใช้ syringe หยอดเข้าปากบริเวณกระพุ้งแก้ม
สอนวิธีให้นมทารกแก่ผู้เลี้ยงดู
หมายเหตุ : ให้นมทารกทีละน้อยๆ ให้ทารกกลืนนมให้หมดถึงให้ต่อ
Brachial : การบาดเจ็บของเส้นประสาท
สาเหตุ
ข่ายประสาทถูกดึงหรือกด
คลอดไหล่ยาก
ท่า breech
Erb - Duchenne paralysis
บาดเจ็บเส้นประสาทกระดูกสันหลังระดับคอ c5-6
อาการและอาการแสดง
แขนส่วนบนข้างที่มีปัญหาไม่ขยับ
แขนอยู่ท่าชิดลำตัวหมุนเข้าด้านใน
ข้อมือขยับได้
กำมือได้ตามปกติ
ตรวจร่างกาย
moro reflex แขนยกขึ้นไม่ได้หรือได้เล็กน้อย
งอแขนได้ลดลง
grasp reflex (กำมือ) ปกติ
Klumpke's paralysis
บาดเจ็บเส้นประสาทกระดูกสันหลังระดับคอ c7-8 เส้นประสาททรวงอกT1
อาการและอาการแสดง
แขนข้างนั้นส่วนล่างไม่ขยับ
แขนท่าชิดลำตัวหมุนเข้าด้านใน
ข้อมือไม่ขยับ
กำหมัดไม่ได้
ตรวจร่างกาย
moro reflex ไหล่ส่วนบนเหยียดปกติ ข้อมือนิ้วมือตกไม่มีแรง
grasp reflex (กำมือ) ผิดปกติ
แนวทางรักษา
ไม่เคลื่อนไหวแขน ให้ศอกตั้งฉากกับลำตัว
กายภาพ
หากไม่หายต้องศัลยกรรมซ่อมเส้นประสาท
การพยาบาล
ดูแลให้ส่วนบาดเจ็บไม่เคลื่อนไหว จัดมืออยู่ท่าหงาย ไม่อุ้มทารกลงจากเตียงบ่อย
ดูแลแขนที่บาดเจ็บให้ออกกำลังกายและส่งกายภาพบำบัด
ดูแลความสุขสบายทารกที่ตรึงแขน สำรวจปลายมือ ปลายนิ้ว ว่าซีดหรือไม่
ทำความสะอาดร่างกายด้วยความนุ่มนวล ถอดเสื้อจากแขนด้านดี สวมเสื้อจากแขนด้านเจ็บ
สัมผัสทารกมากกว่าปกติ
ช่วยให้บิดา มารดามั่นใจในการดูแลทารก
ทารกคลอดก่อนกำหนด
คลอดก่อน GA 37 wks น้ำหนักน้อยกว่า 2500 g
ลักษณะ
น้ำหนักตัวน้อย
รูปร่างแขนขาเล็ก
ศีรษะใหญ่กว่าลำตัว กะโหลกศีรษะนุ่ม รอยต่อกะโหลกศีรษะ ขม่อมกว้าง
เปลือกตาบวม นูนออก ตาปิดตลอดเวลา
ผิวหนังบางแดง เหี่ยวย่น เห็นเส้นเลือดใต้ผิวหนังชัดเจน บวมตามมือ เท้า
ไขเคลือบตัว vernix caseosa มีน้อยหรือไม่มีเลย
ขนอ่อนตามใบหน้า หลังแขน ผมน้อย
ลายฝ่ามือเท้าน้อย เรียบ เล็บมือ เท้า อ่อนนิ่มและสั้น
กล้ามเนื้อกำลังน้อย
กล้ามเนื้อซี่โครงเจริญไม่ดี ซี่โ๕รงอ่อนนิ่ม ขณะหายใจถูกกระบังลมดึงเข้าเกดิ Intercostals retraction
หัวนมเล็กหรือไม่เห็นหัวนม
เสียงร้องเบา ร้องน้อย
reflex น้อย
หูอ่อนนิ่ม งอพับง่าย
หายใจไม่สม่ำเสมอ กลั้นหายใจ apnea ง่าย
ผลกระทบต่อทารก
ระบบทางเดินหายใจ
เกิด RDS ง่ายปวดทำงานไม่เต็มที่
ศูนย์ควบคุมการหายใจทำงานไม่เต็มที่ กล้ามเนื้อช่วยหายใจทำงานไม่สมบูรณ์
ระบบประสาท
hypo/hyperthermia
retinopathy
intraventicular
ระบบหัวใจและหลอดเลือด
patent ductus arteriosus
hyperbilirubinemia
ระบบทางเดินอาหารและภาวะโภชนาการ
necrotizing enterocolitis
malnutrotion
ระบบภูมิต้านทาน
sepsis
ระบบเมตาบลิซึมและต่อมไร้ท่อ
hypoglycemia
hypocalcemia
hypothyroidism
บทบาทพยาบาล
ดูแลห่อตัวทารกให้อยู่ใน radiant warmer 36.5-37.5 องศา
ทำทางเดินหายใจให้โลก นอนตะแคงหรือศีรษะสูง
แนะนำบิดา มารดา ในการดูแลป้องกันการติดเชื้อ ทำความสะอาดร่างกาย สะดือ ป้ายตา
ดูแลให้ Vit K IM
ทารกคลอดเกินกำหนด
คลอดเมื่อ GA> 42 wks
ลักษณะทารก
ภาวะเจริญเติบโตช้าในครรภ์
การสะสมใต้ผิวหนังลดลง หลุดลอกของไข ผิวหนังเหี่ยวย่น
ผม และเล็บยาว
ผิวหนัง แห้งแตก หลุดลอก
ขี้เทาเคลือบติดตามตัว
รูปร่างผอม ขาดสารอาหาร แต่ alert
หน้าตาดูแก่
บทบาทพยาบาล
ระยะรอคลอด
EFM q 1-2 hr ติดตามปริมาณน้ำคร่ำ
ระยะคลอด
ป้องกันการบาดเจ็บจากการคลอด
ทารกตัวใหญ่ คลอดติดไหล่
ระยะหลังคลอด
ดูดสิ่งคัดหลั่งจากปากและจมูกให้สะอาด ป้องกันการสำลักขี้เทา
APGAR score ปกติ
ดูแลเหมือนทารกทั่วไป
APGAR score ผิดปกติ
ดูแลตามระดับที่พร่องออกซิเจน
ทารกแรกเกิดติดเชื้อ
ระหว่างอยู่ในครรภ์
ติดเชื้อจากมารดาผ่านทางรก
ติดเชื้อทางช่องคลอดสู่โพรงมดลูก
กลุ่มเชื้อ
ไวรัส
หัดเยอรมัน
เกิดจากเชื้อ Rubella virus
ติดต่อผ่านรก
ไตรมาสแรกมีโอกาสติดร้อยละ80
ส่งผลให้เกิด congenital rubella syndrome
ต้อกระจก ต้อหิน
ความผิดปกติของหัวใจ PDA
หูหมวก
สมองพิการ ปัญญาอ่อน
เจริญเติบโตช้าในครรภ์
ซีด เกร็ดเลือดต่ำ ตับม้ามโต
โครโมโซมผิดปกติ
ผลต่อการตั้งครรภ์
4 เดือนแรกแม้จะมีผื่นหรือไม่มีผื่น
เชื้อเข้าไปยับยั้งการแบ่งcellของทารกทำให้โครโมโซมแตก
ทารกแท้ง ตายคลอด พิการแต่กำเนิด
titer >1:8 ก่อน GA16 wks
แนะนำยุติการตั้งครรภ์
แนวทางการรักษา
แยกจากทารกอื่น
ตรวจเลือดยืนยันการติดเชื้อ
Varicella virus
ทำให้เกิดโรคสุกใส (Chickenpox)
ระยะติดต่อ
1 วันก่อนผื่นขึ้น 6 หลังผื่นขึ้น
หากเกิดการติดเชื้อ
3 เดือนแรกอาจทำให้ทารกพิการ
6-12 wks เกิดความผิดปกติของแขน ขา
16-20 wks มีผลต่อการพัฒนาตาและสมอง
หากเป็นก่อนคลอด 5 วัน หรือหลังคลอด2 วัน ทารกเกิดมาจะเป็นสุกใสชนิดรุนแรง
แนวทางรักษา
มารดามีอาการขณะคลอด
ควรแยกทารกจากมารดาจนกว่าสะเก็ดสุกใสจะหลุด
แยกทารกจากทารกอืนด้วย
หากเป็นก่อนคลอด 5 วัน หรือหลังคลอด2 วัน ทารกเกิดมาจะเป็นสุกใสชนิดรุนแรง
ต้องได้รับ VZIG ทันทีหลังคลอด
Herpes simplex virus
โรคเริม
อาการและอาการแสดงของทารก
ไข้ อ่อนเพลีย
ดูดนมไม่ดี
ตัวเหลือง ตับม้ามโต
ชัก
บางรายตุ่มน้ำพองใสเล็กๆ ผิวหนังตามร่างกาย
แนวทางการรักษา
แยกจากทารกอื่นดูอาการ 7-10 วัน
ดูแลให้ยา Acyclovir
HIV
AIDS
ติดต่อทางรก สัมผัสเลือดและสารคัดหลั่งจากมารดาขณะทอด
หลังคลอด นมมารดา
ป้องกันโดยให้ยาต้านไวรัสและ C/S ก่อนเจ็บครรภ์คลอด
แนวทางรักษา
เลี่ยงการใส่ NG
ทารกที่คลอดจากแม่ติดเชื้อต้องได้รับ NPV + AZT 8-12 hr หลังคลอด หลังจากนั้น AZT ต่อ q 2 hr
ตรวจหา VL หลังคลอดหากพบใน 24 hr แสดงว่าติดเชื้อตั้งแต่ในครรภ์ หากพบใน 6 wks แสดงว่าติดเชื้อในระยะคลอด
เมื่อ 12 เดือน ตรวจหาภูมิต้านทาน IgG และ IgM ตรวจอีกครั้งเมื่อ 18 เดือน
Hepatitis B virus
โรคไวรัสตับอักเสบบี
ติดต่อผ่าน เลือด น้ำลาย อสุจิ สิ่งคัดหลั่ง น้ำนม รก
ทารกติดได้ตั้งแต่ระยะตั้งครรภ์ ระยะคลอด หลังคลอด
มารดาที่ HBeAg + จะถ่ายทอดทารกร้อยละ 90 หากเป็น - มีโอกาสร้อยละ 10-20
แนวทางรักษา
ดูดจมูกและปากทารกแรกคลอดให้ได้มากที่สุด และทำความสะอาดทารกทันที
ดูแลให้รับ HBIG IM ทันที + HBV 1 เข็มภายใน 12 hr IM เข็ม 2 ถัดมา 1 เดือน DTP-HB เดือนที่ 2 4 6
แนะนำให้มารดาพาทารกมาตรวจ HBsAg Anti-HBs เมื่ออายุ 9-12 เดือน
HBsAg บ่งบอกการติดเชื้อ : Anti HBs บ่งบอกถึงภูมิคุ้มกันทารก
หากทารกไม่มีภูมิคุ้มกันและไม่ติดเชื้อให้ฉีก HBV ซ้ำ 1 เข็ม ตรวจหลังฉีดอีก 1-2 เดือน หากยังอยู่ระดับต่ำฉีด HBV 2 เข็มให้ครบ 3 เข็ม หากผล Anti HBs ยัง - แสดงว่าทารกไม่ตอบสนอง
ปาราสิต
Toxoplasma
Bac
Neisseria gonorrhea
โรคหนองในแท้
รับเชื้อจากถุงน้ำคร่ำแตกหรือผ่านช่องคลอดที่ติดเชื้อ
พบ1-4 วันหลังคลอด
เชื้อเข้าสู่ทางตาเป็นส่วนใหญ่
ป้องกันโดยป้ายตา erythromycin ทันทีหลังคลอด
แนวทางรักษา
Cefixin 1 mg/kg ทาง IM ติดต่อกัน 7 วัน
เช็ดตาด้วยNSS หรือล้างตาทุกชั่วโมงจนกว่าห้องจะแห้ง
Treponema pallidum
ทำให้เกิดโรคซิฟิลิส
ติดเชื้อก่อน 16 wks
เด็กติดเชื้อน้อย
ติดเชื้อหลัง16 wks
เกิดภาวะ congenital syphilis
น้ไหนักตัวน้อย
ศีรษะรูปสี่เหลี่ยม หน้าผากโหนก
จมูกแผน จมูกบี้
ตาอักเสบ
ตับม้ามโต
ต่อมน้ำเหลืองโตทั้งตัว
ซีด ผิวหนังลอก
ติดเชื้อรุนแรง
1 more item...
แนวทางการรักษา
6 more items...
ระยะคลอด
รับเชื้อจากบริเวณช่องคลอดหรือเลือดมารดา
เช่น
หนองใน
เริม
HIV
Hep B
หลังคลอด
meningitis
Neonatal sepsis
Pneumonia
บทบาทพยาบาลที่มีภาวะติดเชื้อ
ประเมิน V/S เพื่อประเมินความรุนแรงการติดเชื้อ
ดูแลให้ได้รับนมมารดา หรือนมผสมอย่างเพียงพอ ดูแลเรื่องความสะอาดก่อนสัมผัสทารก
สังเกตอาการผิดปกติเกี่ยวกับการหายใจ
แนะนำการรักษาความสะอาดร่างกายทารก
แยกของใช้ระหว่างมารดา ทารก
แจ้งอาการและแนวทางการรักษาแก่บิดา มารดา
ทารกแรกเกิดน้ำหนักมากกว่าอายุครรภ์
ทารก term น้ำหนักมากกว่า 4000 g
สาเหตุ
มารดาDM
กลูโคสผ่านรกสู่ทารก
ทารกมีภาวะน้ำตาลในเลือดสูง
กระตุ้นตับอ่อนให้หลั่น insulin มากขึ้น
Hyperinsulinemia
เปลี่ยนน้ำตาลเป็นไกลโคเจน
1 more item...
ผลกระทบต่อทารก
คลอดยาก
Brachial paralysis, กระดูกหัก
hypoglycemia
การพยาบาล
ดูแลให้ทารกได้รับนมมารดาหลังคลอด หรืออาจให้นมผสมกรณีมีข้อบ่งชี้
ป้องกันสาเหตุที่ส่งเสริมให้ทารกมีน้ำตาลในเลือดต่ำ
เช่น อุณหภูมิร่างกายต่ำ ขาดออกซิเจน
ติดตามระดับผลน้ำตาลในเลือด
เฝ้าดูอาการและอาการแสดงของภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
hypeibilirubin
แคลเซียม แมกนีเซียมในเลือดต่ำ
ความพิการของหัวใจแต่กำเนิด
ผนังกั้นหัวใจมีรอยรั่ว
การพยาบาลททรกแรกเกิดผิดปกติ
ทารกที่มารดาติดสารเสพติด
ผลกระทบต่อทารก
เจริญเติบโตช้า
เสียชีวิตในครรภ์
ติดเชื้อในครรภ์
พิการแต่กำเนิด
น้ำหนักน้อย
ทารกขาดยา
เกิด SIDS สูง
ผลเฮโรอีนต่อทารก
ทารกขาดสารอาหาร
ทารกติดสารเสพติดมากขึ้น
ทารกมีอาการถอนยา
ทารกมีภาวะ RDS
Preterm
ทารกในครรภ์เจริญเติบโตช้า
NAS
อาการ
ทารกเสียงแหลม
ไม่ดูดนม
หายใจ sucking
ดูดกลืนไม่ดี
การรักษา
Phenobarbital 2-4 mg/kg q 8 hr
ผลกระทบสุราต่อทารก
สาเหตุ
มารดาดื่มสุรา 6 แก้ว/วัน ในไตรมาสแรก
Fetal alcohol syndrome
เจริญเติบโตช้าในครรภ์
น้ำหนักตัวน้อย ส่วนสูงและน้ำหนักเพิ่มขึ้นช้า
การเจริญเติบโตกล้ามเนื้อและระบบประสาททำงานไม่ดี
การกลืนมีปัญหา หลังดูดนมจะอาเจียน
ระดับสติปัญญาต่ำกว่าปกติ
ศีรษะเล็ก
โรคหัวใจแต่กำเนิด
spina bifida
แขน ขา ผิดปกติ อวัยวะสืบพันธ์ผิดปกติ
ริมฝีปากบาง ตาเล็ก หัวเล็ก ลายมือมีเส้นเดียว
ผลกระทบบุหรี่ต่อทารก
เนื้อเยื่อขาดออกซิเจนเรื้อรัง
หลอดเลือดหดรัดตัว
เจริญเติบโตช้า
น้ำหนักน้อย
preterm
สติปัญญาต่ำ
ผลกระทบ nicotin
หัวใจเต้นเร้ว BP สูง
เลือดไปเลี้ยงรกลดลง
หัวใจทารกเต้นผิดปกติ
ทารกได้รับสารอาหารน้อย
ทารกได้รับออซิเจนน้อย
ผลกระทบแอมเฟตามีน
น้ำหนักแรกเกิดน้อย
ผิดปกติหัวใจแต่กำเนิด
เลือดมมากในสมอง สมองตาย
มีปัญหาพฤติกรรมระยะยาว
อุบัติการณ์
แท้ง
รกลอกตัวก่อนกำหนด
รกเกาะต่ำ
ถุงน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนด
perinatal
อาการถอนยา
หงุดหงิด ร้องกวนตลอดเวลา
แขนขาสั่นหรือชัก
นอนหลับไม่สนิท
ทารกหาวจาม
moro reflex ลดลง
ดิ้นมาก
เหงื่อออก ท้องอืด หายใจเร็ว หัวใจเต้นเร็ว
ถ่ายเป็นน้ำ ถ่ายเหลว ถ่ายบ่อย อาเจียน
แนวทางรักษา
รักษาตามอาการ
รักษาอาการขาดยา Phenobarbital
บทบาทพยาบาล
ประเมินอาการถอนยา
จัดทารกในที่สงบ ห่อตัวทารก
ดูแลทารกได้รับนมผสม
รายงานอาการทารกแก่บิดา มารดาเป็นระยะ
ติดตามผลระยะยาว
ทารกขาดออกซิเจน
สาเหตุ
การไหลเวียดเลือดผ่านสายสะดืกไม่ดี
สารอาหารและออกซิเจนผ่านมายังทารกไม่พอ
มารดา BP ต่ำจากยาระงับความรู้สึก
มารดาเสียเลือดระหว่างคลอด
มดลูกกดทับเส้นเลือด
ไม่มีการแลกเปลี่ยนออกซิเจนทางรก
ปอดทารกขยายไม่เต็มที่หลังคลอด
ภาวะขาดออกซิเจน
ทารกปรับตัวโดยการหายใจเร็ว
หากยังขาดออกซิเจนทารกจะหายใจช้าหรืออาจหยุดหายใจ
ช่วยด้วยการใช้เครื่องช่วยหายใจ
ให้ออกซิเจนช่วงนี้ทารกจะกลับมาหายใจได้เอง
ทารกเริ่มขาดออกซิเจน
ปรับเลือดไปเลี้ยงอวัยวะที่สำคัญแทน
หัวใจ สมอง ต่อมหมวกไต
ประเมินสภาพ
APGAR score ได้คะแนนต่ำ
ABG
น้ำตาลต่ำกว่า 30
Ca ต่ำกว่า 8
K สูง
อาการและอาการแสดง
APGAR score <8
5-7 mild
3-4 moderate
0-2 severe
แนวทางช่วยเหลือ
No asphyxia APGAR score 8-10
เช็ดตัวทารกให้แห้ง
ให้อยู่ใน radiant
clear airway
Mild APGAR score 5-7
เช็ดตัวทารกให้แห้ง
clear airway
กระตุ้นการหายใจลูบหน้าท้องหรือหลัง
ออกซิเจนให้ความชื้น 5 LPM
Moderate APGAR score 3-4
clear airway
mask c bag o2 100%
หลงัช่วย 30 วินาที HR ช้ากว่า60 LPM ควรใส่ท่อและนวดหัวใจ
Severe APGAR score 0-2
clear airway
ใส่ท่อช่วยหายใจ + mask c bag o2 100%
นวดหัวใจ 3 : 1
หลังช่วย 1 นาที ไม่มี HR หรือ2 นาทีHR<100 ใส่สายผ่านสะดือเพื่อให้ยาและสารน้ำ
กรณีมี hopogycemia ให้ 10DW 2 ml/kg
การช่วยหายใจด้วย PPV
ข้อบ่งใช้
APGAR score<4
การช่วยหายใจไม่เพียงพอ HR<100
วิธีช่วย
จัดท่าใช้ผ้ารองหัวไหล่สูงประมาณ 1 นิ้ว
ทำศีรษะแหงนได้านหลังเล็กน้อย
เลือกขนาด mask ให้เหมาะสม
จับ mask ให้แนบสนิทกับใบหน้า ด้วยนิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้มือข้างไม่ถนัด นิ้วกลางจังปลายคางยกขึ้น นิ้วนางจับขากรรไกร
การบีบ bag
บีบอัตรา 40-60 bpm ให้ทรวงอกพอขยับ
บีบครั้งแรงใช้ความดัน 30-50 mmHg
บีบครั้งต่อไปใช้ความดัน 20 mmHg
หากทางเดินหายใจอุดกั้นต้องดูดเสมหะทารก
ขณะบีบ ประเมินการอกตัวของทรวงอกทั้งสองข้าง ตรวจความว่างของขอบ mask
หลังทำ PPV 30 sec ประเมินทางรก 6 วินาที อาการที่บ่งบอกว่าดีขึ้น
HR > 100 bpm
สีผิวชมพูขึ้น ทารกหายใจได้เอง ความตึงตัวกล้ามเนื้อดี
หากการหายใจยังไม่ดี นวดหน้าอกและใส่ท่อช่วยหายใจ
การใส่ท่อหลอดลมคอ ET tube
ข้อบ่งชี้
ช่วยฟื้นคืนชีพ severe asphyxia
ทารกมีน้ำคร่ำและขี้เทาหลอดลมต้องดูดออก
หลังทำ PPV อาการไม่ดีขึ้น
ทารกที่ต้องนวดหัวใจ
HR <60 bpm
ทารกน้ำหนักน้อยกว่า1500 g ไม่หายใจ HR<100
วิธีใส่
จัดศีรษะแบบเดียวกับ PPV
ขนาด ET tube
ผู้ใส่จับ laryngoscope ข้างไม่ถนัด ใส่ET tube ข้างถนัด
หากใส่ไม่ได้ใน 30 วินาทีให้หยุดพักแล้วช่วยหายใจด้วย mask ไปก่อน 30-60 วินาที จึงพยายามใส่ใหม่อีกครั้ง
ตำแหน่ง ET tube เหนือ carina
การนวดหัวใจ External cardiac massage
ข้อบ่งชี้
ทารกคลอดออกมาหัวใจไม่เต้น
HR<60 bpm
หลังช่วยหายใจด้วย mask 30 วินาทีแล้วHR ไม่เพิ่ม
ทารกกลุ่ม severe asphyxia
วิธีนวด
วิธ๊1
ใช้นิ้วชี้+นิ้วกลางกดลงบนกระดูกหน้าอก อีกมือสอดใต้ทารก
วิธี2
ใช้หัวแม่มือสองข้างกดกระดูกอก 4 นิ้วที่เหลือสอดใต้ตัวทารกไว้ทั้ง2ข้าง
หลักการ
กดต่ำแหน่ง lower third sternum ลึก1/3+ventilation ETT O2 100%
อัตรา 3:1 ใน1 นาที กดหน้าอก 90 ช่วยหายใจ 30
นวดอย่าต่อเนื่องร่วมกับช่วยหายใจจนกว่า HR>100 bpm
หาก HR น้อยกว่า 60 bpm เรื่อยๆหมายถึงทารกมีภาวะ metabolic acidosis แก้ไขโดย ให้ NaHCO3 ก่อนให้ epinephrine
อาจพิจารณาให้สารน้ำร่วมด้วย กรณีมี blood loss หรือ hypovolemia
ทารกสำลักน้ำคร่ำ
(สูดสำลักขี้เทา)
ทารกหายใจเอาน้ำคร่ำเข้าไป มักพบใน preterm or term น้ำหนักตัวน้อย
สาเหตุ
จากการขาดO2
อาการและอาการแสดง
ทารกหายใจเร็วกว่าปกติเล็กน้อย หรือหายใจมากกว่า 60 ครั้ง/นาที
ปลายมือ / เท้า รอบปากเขียว
หน้าอกโป่ง หายใจเข้าอกบุ๋ม
ฟังปอดได้ rhonchi
pneumothorax
CXR ปอดทึบมีน้ำในเยื่อหุ้มปอด
สารสะดือเหลือง
แนวทางรักษา :
Clear airway ให้มากที่สุด
มีขี้เทาในน้ำคร่ำ+หายใจช้า ความตึงตัวของกล้าเมนื้อไม่ดี HR<100 ใส่ ETT
หลังดูดขี้เทาจากหลอดลม ใส่สายดูดขี้เทาจากกระเพาะด้วย
หากมี asphyxia ดูดขี้เทาก่อนช่วยด้วยแรงดันบวก
NPO + 10DW
เจาะ ABG เพื่อดูความเป็นกรดของเลือด
ให้ ATB
บทบาทการพยาบาล
จัดท่านอนตะแคงศีรษะต่ำ
Suction clear air way ขี้เทาและน้ำคร่ำจดหมด
กระตุ้นให้ร้อง ดูแลให้O2
รักษาร่างกายทารกให้อุ่น จัดให้นอนใน radiant Warmer
Obs.การหายใจมากกว่า 60 bpm ให้ notify
บอกอาการและความก้านหน้าของการรักษาให้บิดา มารดาได้ทราบ
นางสาวชุติมา สีหาบุญมาก เลขที่23 รหัสนักศึกษา 602701023 ชั้นปีที่ 4
