Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ปัญหาหัวนมและเต้านม - Coggle Diagram
ปัญหาหัวนมและเต้านม
การติดเชื้อของเต้านม (Mastitis)
สาเหตุ
เกิดจากเชื้อ staphylococcus aureus เชื้อเข้าทางบาดแผลหรือหัวนมที่แตก
ไม่ได้ล้างมือให้สะอาดก่อนสัมผัสเต้านม
หรือจากการติดเชื้อที่อยู่ภายในจมูก และลำคอทารก
การวินิจฉัย
บริเวณเต้านมแดง ร้อน แข็งตึงใหญ่ ปวดเต้านมมาก กดเจ็บ
การคั่งของน้ำนม น้ำนมออกน้อยลง มีไข้สูง 38.3 - 40 องศาเซลเซียส ( 100.9 - 104 องศาฟาเรนไฮท์ )
ในกรณีที่หัวนมแตกอาจเกิดการติดเชื้อที่รุนแรงทำให้เป็นฝีที่เต้านมได้
การรักษา
ตรวจดูอาการและอาการแสดง ส่งเพาะเชื้อจากน้ำนมและหัวนม บางครั้ง อาจต้องเพาะเชื้อจากในปากทารกด้วย เพื่อให้ยาปฏิชีวินะตรงตามชนิดของเชื้อ
ให้ยาแก้ปวด
ถ้ามีหนองเกิดขึ้นให้ท า incision and drainage
เมื่อแผลที่หัวนมหายเป็นปกติ ก็เริ่มให้บุตรดูดนม หรือปั๊มน้ำนมได้ และพยายามหลีกเลี่ยงมิให้เกิดอาการบวม
การพยาบาล
แนะนำการทำความสะอาดหัวนมให้เพียงพอ และให้ทารกดูดนมอย่างถูกต้องในข้างที่ปกติ
ดูดนมข้างที่มีการติดเชื้อ จนกว่าการอักเสบจะหาย
ลดการกระตุ้นเต้านมและหัวนมบริเวณที่มีการติดเชื้อ ใช้ความร้อนเป่า (อาจใช้ที่เป่าผมเป่าก็ได้)หรืออบเพื่อช่วยให้การไหลเวียนของเลือดและน้ำนมดี ลดความเจ็บปวดมักเกิดขึ้นภายใน 2 - 3 สัปดาห์ หลังคลอด
แนะนำการสวมเสื้อชั้นใน หรือพันผ้า (supporting binder) ช่วยพยุงเต้านม ต้องระวังไม่พันผ้าแน่นหรือสวมเสื้อชั้นในคับเกินไป จะยับยั้งการผลิตน้ำนม
ลดความกลัว ความวิตกกังวล ให้กำลังใจ โดยอธิบายให้ทราบถึงการปฏิบัติตน ที่ถูกต้องเมื่อมีภาวะติดเชื้อของเต้านม
หัวนมแตก หรือเป็นแผล
สาเหตุ
Colostrum ที่ถูกบีบออกมา หรือซึมผ่านหัวนมจะแข็งจับปลายหัวนมจนเป็นสะเก็ด การแกะจะทำให้เกิดแผลถลอกขึ้นได้
ทารกดูดนมแรงและนานเกินไป ในระยะแรกเริ่มก่อนน้ำนมมา
การให้บุตรดูดเฉพาะหัวนมโดยไม่ได้ให้เหงือกของทารกกดลงบนลานนม
การให้บุตรดูดนมแต่ละครั้ง เริ่มให้ข้างเดียวกันตลอด จึงทำให้ดูดเป็นเวลานาน
การดึงหัวนมออกจากปากบุตรไม่ถูกวิธี
ปล่อยให้หัวนมเปียกชื้นอยู่ตลอด เช่น การครอบหัวนมให้บุตรดูดโดยใช้พลาสติก
การรักษา
ทายาเพื่อช่วยให้แผลหายดีขึ้น เช่น kamillosan cream , unquentum boric acid , lanolinเป็นต้น
การพยาบาล
แนะนำการทำความสะอาดหัวนมและเต้านมด้วยการอาบน้ำธรรมดา ไม่ฟอกสบู่ ไม่เช็ดหัวนมและลานนมด้วยสารระคายเคืองอื่น เพื่อป้องกันผิวหนังที่หัวนมแห้งแตกเป็นแผล
แนะนำมารดาให้ทารกดูดนมข้างที่เจ็บน้อยก่อน จะช่วยให้เกิด letdown reflex และทารกไม่ดูดแรงมาก
แนะนำให้มารดาอุ้มบุตรให้นมในท่าที่ผ่อนคลาย ประคับประคองศีรษะให้กระชับอกในขณะให้นมบุตร เพื่อลดการดึงรั้งหัวนม
แนะนำวิธีให้นมบุตร โดยให้บุตร :check: อมหัวนมให้มิดและให้ลิ้นอยู่ใต้ลานนม ให้เหงือกกดบริเวณลานนม ในระยะแรกให้นมแต่ละข้างไม่เกิน 3 - 5 นาที หรือ 5 - 10 นาทีในระยะหลัง :red_cross: ไม่ให้บุตรอมหัวนมขณะหลับหรือดูดนมนาน :check: ใช้นิ้วกดคางบุตรเพื่อช่วยให้อ้าปาก แล้วจึงดึงหัวนมออกจากปาก เพื่อลดการเสียดสีของผิวหนังที่หัวนม
หลังการให้ทารกดูดนมแต่ละครั้ง ควรเช็ดหัวนมให้สะอาดเพื่อป้องกัน คราบน้ำนมเกาะ ด้วยสำลีชุบน้ำต้มสุกที่เย็นแล้ว เปิดเต้านมทิ้งไว้ให้แห้งไม่ควรใส่เสื้อหรือยกทรงจนอับอากาศ
มีรายงานว่า ถ้าใช้น้ำนมทา คือบีบน้ำนมออกเล็กน้อยแล้วทาหัวนมและรอบ ๆ แล้วปล่อยให้แห้งจะช่วยให้หายเร็วขึ้น
ถ้าเป็นรุนแรงอาจให้ทารกดูดนมโดยใช้ nipple shield ครอบหัวนมไว้และให้ทารกดูดหัวนมยางบน nipple shield น้ำนมที่ไหลออกมาจากการดูดจะออกมาขังอยู่ภายใน nipple shield ซึ่งทารกสามารถดูดต่อไปได้ทางหัวนมยาง
ดูแลผิวหนังบริเวณหัวนมและเต้านมให้ชุ่มชื้น ด้วยการทาครีมลาโนริน หรือทาครีมวิตามินซี วิตามินเอ หรือวิตามินดีหลังอาบน้ำอย่างสม่ำเสมอ