Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลทารกที่มีภาวะเสี่ยง, นางสาวปรียารัตน์ แข็งขัน เลขที่ 64 612001065…

- - - - ทารกที่มีน้ำหนักแรกเกิดต่ำกว่า 2,500 กรัม
    - - ทารกที่มีน้ำหนักแรกเกิด 2,500 กรัม ถึงประมาณ 3,800 – 4,000 กรัม
  - - - ทารกแรกเกิดที่มีอายุครรภ์น้อยกว่า 37 สัปดาห์
    - - ทารกแรกเกิดที่มีอายุครรภ์ มากกว่า 37 สัปดาห์ ถึง 41 สัปดาห์
    - - ทารกแรกเกิดที่มีอายุครรภ์มากกว่า 41 สัปดาห์
- - - - การเพิ่มการเผาผลาญและภาวะกรด
      - น้ำตาลในเลือดต่ำ (Hypoglycemia)
      - ภาวะขาดน้ำ (Dehydration)
      - น้ำหนักลด (Poor Weight Gain)
      - ภาวะลำไส้เน่า (NEC)
      - ภาวะหยุดหายใจ(Apnea)
      - ภาวะเลือดออก (Bleeding Disorder)
      - อัตราการตายเพิ่มขึ้น
    - - การวินิจฉัย
        
        อุณหภูมิกายแกนกลางของทารก < 36.5oC (วัดทางทวารหนัก)
      - อาการและอาการแสดง
        
        ใบหน้าแดงผิวหนังเย็น เขียวคล้ำ หยุดหายใจ หายใจลำบาก ปลายมือ
        ปลายเท้าเย็น
      - ภาวะแทรกซ้อน
        
        น้ำตาลในเลือดต่ำ ภาวะเลือดเป็นกรด ความต้องการออกซิเจนเพิ่มขึ น น้ำหนักไม่ขึ้น ท้องอืด เลือดออกใน โพรงสมอง เลือดออกในปอด ไตวาย DIC และ PPHN
    - - ทางทวารหนัก
        
        ทารกเกิดก่อนกำหนด วัดนาน 3 นาที ลึก 2.5 ซม.
        
        ทารกครบกำหนด วัดนาน 3 นาที ลึก 3.0 ซม.
      - ทางรักแร้
        
        ทารกเกิดก่อนกำหนด วัดนาน 5 นาที
        
        ทารกครบกำหนด วัดนาน 8 นาที
    - - จัดให้อยู่ในที่อุณภูมิเหมาะสม 32 - 34 องศาเซลเซียส
      - วัดอุณภูมิเด็ก 36.8-37.2 องศาเซลเซียส
      - ใช้ warmer, incubator หรือผ้าห่มห่อตัว
      - หลีกเลี่ยงอยู่ใกล้แอร์ พัดลม ระวัง “Cold stress”
  - - - เป้าหมายให้อุณหภูมิกายทารกอยู่ในเกณฑ์ปรกติคือ 37 o C (+/-0.2o C)
      - ปรับอุณหภูมิตู้อบเริ่มที่36 o C
      - ปรับอุณหภูมิตู้อบเพิ่มขึ นครั งละ 0.2๐ C ทุก 15 – 30 นาที (max 38o C)
      - ควรใส่ปรอทสำหรับวัดอุณหภูมิตู้อบ
  - - - No asphyxia คะแนน แอพการ์ 8 –10
      - Mild asphyxia คะแนนแอพการ์ 5 – 7
      - Moderate asphyxia คะแนนแอพการ์ 3 – 4
      - Severe asphyxia คะแนนแอพการ์0-2
    - - ภาวะหายใจลำบากเนื่องจากการขาดสารลดแรงตึงผิวของถุงลม
      - อาการและอาการแสดง
        
        มีอาการหายใจลำบาก
        
        อาการเขียว
        
        ภาพถ่ายรังสีปอด มีลักษณะ ground glass appearance
        
        การตรวจทางห้องปฏิบัติการพบว่ามีภาวะเลือดเป็นกรด
        
        อาจมีอันตรายจากการหายใจล้มเหลวได้ภายใน 24 ชั่วโมงแรกเกิด
      - การป้องกัน
        
        โดยเฉพาะอายุครรภ์ 24-34 สัปดาห์ ควรได้antenatal corticosteroids อย่างน้อย 24 ชั่วโมงก่อนคลอด
        
        Betamethazone 12 มิลลิกรัมทางกล้ามเนื้อทุก 24 ชั่วโมงจนครบ 2 ครั้ง
        
        Dexamethazone 6 มิลลิกรัมทางกล้ามเนื้อทุก 12 ชั่วโมงจนครบ 4 ครั้ง
        
        การป้องกันไม่ให้ทารกขาดออกซิเจนในระยะแรกเกิด
      - การรักษา
        
        การให้ออกซิเจน ตามความต้องการของทารก
        
        ป้องกันไม่ให้เกิดภาวะแทรกซ้อนจากการได้รับออกซิเจน
        
        ให้สารลดแรงตึงผิวเพื่อทำให้ความยืดหยุ่นของปอดดีขึ้น ลดความรุนแรงของภาวะหายใจลำบาก
        
        รักษาแบบประคับประคองตามอาการ
    - - central apnea
        
        ภาวะหยุดหายใจที่ไม่มีการเคลื่อนไหวของทรวงอกหรือกะบังลมและไม่มีอากาศไหลผ่านรูจมูกจากศูนย์การหายใจที่บริเวณก้านสมองทำงานได้ไม่ดี
      - obstruction apnea
        
        ภาวะหยุดหายใจที่มีการเคลื่อนไหวของทรวงอกหรือกะบัง
        ลมแต่ไม่มีอากาศไหลผ่านรูจมูกเกิดจากการงอหรือเหยียดลำคอเกิน
      - หยุดหายใจนานกว่า 20 วินาที มี cyanosis
    - - จัดท่านอนที่เหมาะสม ศีรษะสูง เงยคอเล็กน้อย
      - สังเกตอาการขาดออกซิเจน หายใจเร็ว เขียว ปีกจมูกบาน อกบุ๋ม ABG
      - suction เมื่อจำเป็น
      - ระวัง การสำลัก
      - ให้การพยาบาลทารกขณะใช้เครื่องช่วยหายใจ
    - - ตรวจครั งแรกเมื่อทารกอายุ 4 – 6 สัปดาห์ หรือเมื่อทารกอายุครรภ์รวมอายุหลังเกิด 32 สัปดาห์
      - ถ้าไม่พบการดำเนินของโรค ตรวจซ้ำทุก 4 สัปดาห์
      - ถ้าพบว่ามีการดำเนินของโรคอยู่ตรวจซ้ำทุกอาทิตย์หรือตามแผนการติดตามประเมินของแพทย์
      - หลังจากทารกกลับบ้านแล้วถ้าไม่มีการดำเนินของโรค นัดมาตรวจซ้ำ
      - ถ้าพบ ROP ควรนัดมาตรวจซ้ำทุก ๆ 1 – 2 สัปดาห์
      - การวินิจฉัย
        
        Zone I ระยะวงกลมซึ่งมีรัศมีเป็นสองเท่าของระยะทางระหว่างขั้ว
        ประสาทตาและศูนย์กลาง จอประสาทตาโดยมีจุดศูนย์กลางอยู่ที่ขั้วประสาทตา
        
        Zone II จอประสาทตาจากขอบนอกของ Zone Iจนถึง nasal ora serrata
        
        Zone III จอประสาทตาจากขอบนอกของ Zone IIจนถึง temporal ora serrata
      - ความรุนแรง
        
        stage1 Demarcation line between vascularized and avascular retina
        
        Stage 2 Ridge between vascularized and avascular retina
        
        Stage 3 Ridge with extraretinal fibrovascular proliferation
        
        Stage 4 Subtotal retinal detachment: (a) extrafoveal detachment (b) foveal detachment
        
        Stage 5 Total retinal detachment
  - - - เป็นผลมาจากภาวะพร่องออกซิเจน
      - การได้รับอาหารไม่เหมาะสม เร็วเกินไป
      - ลำไส้ขาดเลือดมาเลี้ยง
      - การย่อยและการดูดซึมไม่ดี
      - การพยาบาล
        
        NPO
        
        ห้ามวัดปรอททางทวารหนัก
        
        แยกจากเด็กติดเชื้อ / แยกผู้ดูแล
        
        ดูแลให้ยาปฏิชีวนะตามแผนการรักษา
        
        ให้การพยาบาลโดยยึดหลัก aseptic technique
        
        เฝ้าระวังสังเกตภาวะติดเชื้อ เฝ้าระวังภาวะลำไส้ทะลุ
  - - - รักษา PDA โดยใช้ยา Indomethacin
        
        ข้อห้ามใช้
        
        BUN > 30 mg/dl , Cr > 1.8 mg/dl
        
        Plt. < 60,000 /mm3
        
        urine < 0.5 cc/Kg/hr นานกว่า 8 hr
        
        มีภาวะ NEC
      - รักษา PDA โดยใช้ยา ibuprofen
        
        เพื่อช่วยยับยั้งการสร้างprostaglandin ซึ่งจะทำให้ PDA ปิด
        
        ให้ทุก 12-24 ชั่วโมง จำนวน 3-4 ครั้ง
        
        สามารถปิดได้ร้อยละ 70
        
        ได้ผลดีในทารกน้ำหนักตัว 500-1500 กรัม อายุครรภ์น้อยกว่า 32 สัปดาห์ และอายุไม่เกิน 10 วัน
        
        ภาวะแทรกซ้อน NEC ไตวาย
    - - IVH (Intra-ventricular Hemorrhage)
      - Hydrocephalus
  - - - ให้อาหารอย่างเหมาะสมกับสภาพของทารก
      - gavage feeding (OG tube) ในเด็กเหนื่อยง่าย ดูดกลืนไม่ดี
      - IVF ให้ได้ตามแผนการรักษา
      - ระวังภาวะ NEC: observe อาการท้องอืด content ที่เหลือ
      - ประเมินการเจริญเติบโตชั่งน้ำหนักทุกวัน
  - - - จัดให้อยู่ในสิ่งแวดล้อมที่มีอุณหภูมิที่ทำให้ทารกมีการใช้ออกซิเจนและสารอาหารน้อยที่สุดโดยที่อุณหภูมิของร่างกายไม่เปลี่ยนแปลง
      - ป้องกันการสูญเสียความร้อนออกจากร่างกาย
      - ประเมินอุณหภูมิร่างกายตามอาการของทารก
    - - ประเมินการหายใจ อัตรา การใช้แรง retraction สีผิว ปีกจมูกและการกลั้น หายใจ บ่อยครั้งตามอาการของทารก
      - ดูแลทางเดินหายใจให้โล่ง
      - ขณะมีการกลั้นหายใจควรกระตุ้นโดยการเขี่ยหรือเขย่าที่
        ใบหน้าหรือลำตัว ถ้ากลั้นหายใจบ่อยๆ รายงานให้แพทย์ทราบ
      - ดูแลให้ได้รับยาTheophylline ตามแผนการรักษาเพื่อลดอัตรา
        การเกิดภาวะ Apnea
      - ดูแลให้ได้รับออกซิเจนตามแผนการรักษา
      - ดูแลให้ความอบอุ่นแก่ทารก
      - ให้ทารกได้พัก หลีกเลี่ยงการจับต้องทารกเกินความจำเป็น
    - - ใน 1-2 วันแรกหลังเกิดการดูแลให้งดน้ำและนมตามแผนการรักษา โดยแพทย์จะให้สารน้ำและสารอาหารทางหลอดเลือดดำในช่วงนี้
      - ดูแลการให้อาหารทางปาก
      - การให้นมแก่ทารก พยาบาลควรส่งเสริมให้ทารกได้รับนมมารดาให้มากที่สุด
      - ประเมินความสามารถในการรับนมได้ของทารก
      - ดูแลการได้รับสารน้ำและสารอาหารทางหลอดเลือดดำตามแผนการรักษา
      - ชั่งน้ำหนักทุกวัน
      - เมื่อทารกอาการดีขึ้นจะสามารถรับนมได้มากขึ้น จนกระทั่งไม่ต้องยังคงให้สารน้ำและะสารอาหารทางหลอดเลือดดำต่อไป
      - ป้องกันหรือหลีกเลี่ยงภาวะที่จะทำให้ทารกมีการใช้พลังงานในร่างกายมากกว่าปกติ
    - - ล้างมือให้สะอาดด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อโรคก่อนและหลังให้การพยาบาลทุกครั้ง
      - เครื่องมือและสิ่งของที่ใช้กับทารกต้องสะอาดหรือผ่านการทำลายเชื้อโรค
      - อุปกรณ์ที่ใช้กับทารกต้องใช้เฉพาะคน
      - ดูแลความสะอาดทั่วไปและสิ่งแวดล้อม
      - ช่วยแพทย์ทำSeptic work up และติดตามผล รวมทั้งสังเกตอาการของการติดเชื้อและดูแลให้ยาปฏิชีวนะ ตามแผนการรักษา
    - - ดูแลให้ทารกได้รับน้ำและนมทางปาก และ/หรือสารน้ำ สารอาหารทางหลอดเลือดดำ ตามแผนการรักษา
      - แก้ไขและป้องกันไม่ให้เกิดสาเหตุส่งเสริมให้มีภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
      - ติดตามผล dextrostix หรือ blood sugar และประเมินอาการทางคลินิกของการมีภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
    - - ดูแลให้ทารกได้รับการฉีด Vit K1 เข้ากล้ามเนื้อตามแผนการรักษา
      - หลีกเลี่ยงการฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อ ควรจะฉีดเข้าทางหลอดเลือดดำถ้าจำเป็นต้องฉีดเข้ากล้ามเนื้อควรใช้เข็มที่คม หลังฉีดยาหรือ off IV.fluid ควรกดบริเวณที่แทงเข็มไว้นานๆ
      - ดูแลการได้รับ Vit. E และ FeSO4 ทางปากตามแผนการรักษา
      - ขณะดูดเสมหะหรือขณะใส่สายยางเข้าไปในทางเดินอาหาร ควรจะใส่อย่างระมัดระวัง นุ่มนวล
      - ติดตามและรายงานผล CBC ดูแลการได้รับเลือดในรายที่มี platelet หรือ Hematocrit ต่ำ
      - สังเกตและรายงานอาการที่แสดงว่ามีเลือดออกในอวัยวะต่าง ๆ
      - ดูแลให้ทารกได้รับธาตุเหล็กตามแผนการรักษา
    - - ดูแลการได้รับสารน้ำและอิเลคโทรลัยต์ให้เพียงพอตามแผนการรักษา
      - จดบันทึก Intake และ output อย่างละเอียดและถูกต้อง
      - ติดตามผล blood gas BUN electrolyte urine specific gravity
      - สังเกตอาการและอาการแสดงของการมีภาวะไม่สมดุลย์ของน้ำ กรด-ด่าง และอิเลคโทรลัยต์
    - - หลีกเลี่ยงการใช้พลาสเตอร์กับทารกเกินความจำเป็น
      - การแกะพลาสเตอร์ หรือ เทปออกจากผิวหนัง จะต้องใช้ความระมัดระวังเป็นอย่างมาก และสังเกต อาการแพ้หรือการแตกท้าลายของผิวหนังจากการใช้พลาสเตอร์
      - ระมัดระวังการรั่วของสารน้ำออกจากหลอดเลือดในรายที่ได้รับสารน้ำ, สารอาหารทางหลอดเลือดดำ
      - การติด probe หรือ electrode ต่างๆ ไม่ควรติดแน่นเกินไปและเปลี่ยนตำแหน่งการติดรวมทั้งเปลี่ยนท่านอนบ่อย ๆ ตามความเหมาะสมและอาการของทารก
      - ระมัดระวังการใช้สารละลาย สารเคมี กับผิวหนังทารก
    - - ดูแลให้ทารกรับออกซิเจนเท่าที่จำเป็น
      - ในทารกที่ได้รับออกซิเจน ควรใช้ pulse oximeter ติดตามO2 saturation ตลอดเวลา ดูแลให้ทารกมีระดับ O2 saturation อยู่ระหว่าง 88 – 95 %
      - ดูแลให้ทารกได้รับยาวิตามินอีตามแผนการรักษา
      - ดูแลให้ทารกมีภาวะ ROP รุนแรงและอยู่ในเกณฑ์บ่งชี ให้ได้รับการรักษาโดย ใช้แสงเลเซอร์
    - - การจัดท่า
        
        หลีกเลี่ยงการเหยียดแขนขา
        
        ห่อตัวทารกให้แขนงอ มือสองข้างอยู่ใกล้ๆ ปาก
        
        ใช้ผ้าอ้อมหรือผ้าห่มผืนเล็กม้วนๆ วางรอบๆ กายของทารกเสมือนเป็นรังนก
      - จับต้องทารกเท่าที่จำเป็น, ให้การพยาบาลด้วยสัมผัสที่นุ่มนวล
      - จัดสภาพแวดล้อมในหอผู้ป่วยให้มีการกระตุ้นทางแสงและเสียงน้อยที่สุด
      - ก่อน ขณะ และหลังให้การพยาบาลควรประเมิน สัญญาณ (cues) ของทารกว่าทารกอยู่ในภาวะเครียด สงบและผ่อนคลาย หรืออยากมีปฏิสัมพันธ์ และตอบสนองตามสื่อสัญญาณที่ประเมินได้
      - ถ้าทารกแสดงสื่อสัญญาณว่าอยากมีปฏิสัมพันธ์ พูดคุยด้วยเสียงเบา นุ่มนวล มองสบตา
    - - ส่งเสริม, กระตุ้นให้มารดามาเยี่ยมทารกให้เร็วที่สุด
      - เมื่อบิดามารดาเข้าเยี่ยมทารก ให้ข้อมูลเกี่ยวกับความเจ็บป่วย การรักษาพยาบาลที่ทารกได้รับในขอบเขตความรับผิดชอบของพยาบาลที่จะท้าได้
      - เปิดโอกาสให้บิดามารดาซักถาม ระบายความรู้สึก
      - ส่งเสริมการเลี้ยงทารกด้วยนมมารดา
- - - - ทารกแรกเกิดมีการสร้างบิลิรูบินมากกว่าผู้ใหญ่ เนื่องจากเม็ดเลือดแดงอายุสั้นกว่า
    - - เป็นภาวะที่ทารกมีบิลลิรูบินในเลือดสูงมาก
        ผิดปกติ และเหลืองเร็ว ภายใน 24 ชั่วโมงแรกหลังเกิด
        
        มีการดูดซึมของบิลิรูบินจากลำไส้เพิ่มขึ้น
        
        ตับกำจัดบิลิรูบินได้น้อยลงเนื่องจากภาวะต่างๆ
        
        มีการสร้างบิลิรูบินเพิ่มขึ้นกว่าปกติ
  - - - มีบุคคลในครอบครัวมีโรคเม็ดเลือดแดงแตกง่ายหรือไม่
      - มารดามีโรคประจำตัวการได้รับยาการติดเชื้อในระหว่างตั้งครรภ์หรือไม่
      - ประวัติการคลอดของทารก
      - คะแนน apgar
      - การได้รับบาดเจ็บในระยะคลอด
    - - ระดับบิลิรูบิน direct bilirubin indirect bilirubin
      - หมู่เลือด ABO Rh
      - Direct Coombs’test เพื่อดู blood group incompatibility
      - CBC เพื่อดูการติดเชื้อ
      - peripheral blood smear เพื่อดูลักษณะของเม็ดเลือดแดง ที่ผิดปกติและดูการติดเชื้อ
      - Reticulocyte count เพื่อสนับสนุนว่ามีการแตกของเม็ดเลือดแดง
      - G-6-PD เพื่อดูภาวะพร่องเอนไซด์
  - - - ภาวะแทรกซ้อนของการรักษาด้วยการส่องไฟ
        
        Increases metabolic rate
        
        Increased water loss / dehydration
        
        Diarrhea
        
        Retinal damage
        
        Bronze baby หรือ tanning
        
        Disturb of mother-infant interaction
        
        Thermodynamic unstable
        
        non-specific erythrematous rash
  - - - ซึม ไม่ดูดนม มีสะดุ้งผวา อาการสั่น ซีดหรือเขียว หยุดหายใจ ตัวอ่อนปวกเปียก อุณหภูมิกายต่ำ ชักกระตุก
    - - ไม่ได้รับกลูโคสจากมารดาอีกต่อไป
      - glycogen ที่ตับสะสมไว้น้อยจึงสร้างกลูโคสได้จำกัด รวมทั้งการสร้างกลูโคสเองที่ตับก็ทำได้น้อย
      - มีภาวะเครียดทั้งขณะอยู่ในครรภ์ ขณะคลอดและหลังคลอด เช่น การขาดออกซิเจนอุณหภูมิกายต่ำทำให้มีการใช้น้ำตาลมาก
  - - - ถ้าน้อยกว่า 25 มก/ดล. ให้สารละลายกลูโคสทางหลอดเลือด
      - 25-40 มก/ดล. ให้นมหรือสารละลายกลูโคสทางหลอดเลือด