Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 9 การพยาบาลแบบองค์รวมในทารกแรกเกิดที่มีภาวะเสี่ยง และปัญหาสุขภาพ …
บทที่ 9 การพยาบาลแบบองค์รวมในทารกแรกเกิดที่มีภาวะเสี่ยง และปัญหาสุขภาพ :<3:
การบาดเจ็บจากการคลอด (Birth Injury)
การบาดเจ็บที่ศีรษะทารก
(Skull injuries)
ภาวะก้อนบวมน้ำใต้หนังศีรษะ
(caput succedaneum)
สาเหตุ
เกิดจากแรงดันที่กดลงบนศีรษะทารกระหว่างการคลอดท่าศีรษะ ทำให้มีของเหลวไหลซึมออกมานอกหลอดเลือดในชั้นใต้เยื่อหุ้มหนังศีรษะ
การใช้เครื่องดูดสุญญากาศช่วยคลอด (vacuum extraction)
อาการและอาการแสดง
ก้อนบวมโนนี้จะข้ามรอยต่อ (suture) ของกระดูกกะโหลกศีรษะ
มีขอบเขตไม่แน่นอน
ก้อนโนนี้จะมี ความกว้างและมีขนาดโตประมาณไข่ห่าน ทำให้ศีรษะมีความยาวมากกว่าปกติ
การรักษา
หายไปได้เองภายหลังคลอด ประมาณ 2 -3 วันหลังคลอด
ถ้าเกิดจากการคลอดโดยใช้เครื่องดูดสูญญากาศจะหายได้ช้ากว่าเกิดจากการ คลอดปกติ
บทบาทการพยาบาล
สังเกตลักษณะ ขนาด การเปลี่ยนแปลงอื่น ๆ ของก้อนบวมโนที่ศีรษะ
สังเกตอาการเปลี่ยนแปลงทางระบบประสาทของทารก
อธิบายให้มารดาและบิดาเข้าใจถึงอาการที่เกิดขึ้นเพื่อคลายความวิตกกังวล
บันทึกอาการและการพยาบาล
ภาวะเลือดออกใต้เยื่อหุ้มกะโหลกศีรษะ (cephalhematoma)
สาเหตุ
ระยะเวลาการคลอดยาวนาน
ศีรษะทารกถูกกดจากช่องทางคลอด
การใช้เครื่องดูดสูญญากาศช่วยคลอด
อาการและอาการแสดง
เป็นการคั่งของเลือดบริเวณใต้ เยื่อหุ้มกระดูกกะโหลกศีรษะพบมากที่กระดูก parietal
มีขอบเขตชัดเจน และไม่ข้าม รอยต่อของกระดูกกะโหลกศีรษะ
อาการจะชดัเจนหลงั 24 ชั่วโมงไปแล้ว เนื่องจากเลือดจะค่อย ๆ ซึม ออกมานอกหลอดเลือด
ในรายที่รุนแรงอาจพบทันทีหลังเกิดและพบว่าก้อนโนเลือดมีสีผิดปกติ คือ เป็นสีดำหรือน้ำเงินคล้ำ
การรักษา
ถ้าไม่มีภาวะแทรกซ้อนจะคอ่ยๆหายไปเองภายใน 2 เดือน
ถ้ามีภาวะตัวเหลืองร่วมด้วยและมีระดับบิลลิรูบินในเลือดสูงจำเป็นต้องได้รับการส่องไฟ (phototherapy)
ในรายที่ก้อนเลือดขนาดใหญ่อาจรักษาโดยการดูดเลือดออก
บทบาทการพยาบาล
สังเกต ลักษณะ ขนาด การเปลี่ยนแปลงเกี่ยวกับภาวะเลือดออกในสมอง
ให้ทารกนอนตะแคงด้านตรงข้ามกับก้อนโนเลือด
สังเกตอาการซีดเจาะ Hct และให้เลือดตามแผนการรักษา
ตรวจ MB ถ้าตัวเหลืองรายงานแพทย์เพื่อพิจารณาส่องไฟ (phototherapy)
อธิบายมารดาและบิดาใหเ้ขา้ใจถึงอาการของทารก
แนะำ ไม่ใช้ใช้ยาทา ยานวด ประคบหรือเจาะเอาเลือดออกเอง
ภาวะเลือดออกภายในกะโหลกศีรษะ (intracranial hemorrhage)
สาเหตุ
Preterm
ภาวะขาดออกซิเจนเป็นเวลานานในขณะคลอดหรือเกิดภายหลงัคลอด
การได้รับอันตรายรุนแรงจาการคลอด
อาการและอาการแสดง
Reflex ลดนอ้ยลงหรือไม่มี โดยเฉพาะ moro reflex จะเสียไป
กำลังกล้ามเนื้อไม่ดี มีอาการออ่นแรง
มีภาวะซีด หรือมีอาการเขียว (cyanosis)
ซึมดูดนมไม่ดี หรือไม่ยอมดูดนม
ร้องเสียงแหลม
การหายใจผิดปกติ มีหายใจเร็ว ตื้น ช้า ไม่สม่ำเสมอ หรือหยุดหายใจ
กระหม่อมโป่งตึง
ชกั (Convulsion)
การรักษา
ถ้ามีความดันในกะโหลกศีรษะสูง อาจได้รบการรกัษาโดยเจาะน้ำไข สันหลังเพื่อบรรเทาอาการความดันในสมอง
ให้ความอบอุ่นแก่ร่างกายทารกถ้าตัวเย็น
ดูแลให้ได้รับยาระงับการชกัและให้วิตามินเค
ดูแลให้ออกซิเจนถ้าทารกมีภาวะพร่องออกซิเจน
ดูแลให้ไดัรับนมและน้ำอย่างเพียงพอ
บทบาทการพยาบาล
จัดให้นอนราบ ศีรษะตะแคงไปด้านใดหน้าหนึ่ง อาจยกหัวเตียงสูง เล็กน้อยเพื่อลดความดันในสมองและช่วยให้ปอดขยายได้สะดวก
ดูดสิ่งคัดหลั่งจากปากและจมูกให้หมด
กรณีที่ให้ออกซิเจน ควรได้รับเกิน 40% หรือตามแผนการรักษา และให้ออกซิเจนที่มีความชื้นปนเพื่อช่วยละลายเสมหะ
ดูแลให้ได้รับนมและน้ำที่เพียงพอ
ให้ทารกอยู่ในตู้อบ (incubator)
ตรวจสอบสัญญาณชีพและบันทึกไว้ทุก 2- 4 ชั่วโมงตามระดับความ รุนแรงของอาการ
ป้องกันภาวะชัก
ดูแลให้ทารกได้พักผ่อน รบกวนทารกให้น้อยที่สุด
ดูแลฉีดวิตามินเค จำนวน 1 มิลลิกรัมเข้ากล้ามเนื้อ
ประคับประคองจิตใจมารดาและบิดา
การบาดเจ็บของกระดูก
(Bone injuries)
กระดูกต้นแขนหัก
(Fracture humurus)
สาเหตุ
การคลอดท่าก้นผู้ทำคลอดดึงทารก ออกมาแขนเหยียด
การคลอดท่าศีรษะที่ไหลค่ลอดยาก
อาการและอาการแสดง
ในรายที่มีกระดูกหักสมบูรณ์ (complete) อาจได้ยินเสียงกระดูกหักขณะคลอด
แขนข้างที่หักจะมีอาการบวมและทารกไม่เคลื่อนไหวแขนข้างที่หัก เนื่องจากรู้สึกเจ็บ
การรักษา
ถ้าเป็นเพียงกระดูกแขนเดาะจะรักษาโดยการตรึงแขนให้แนบกับลำตัวเพื่อไม่ให้แขนเคลื่อนไหว 1-2 สปัดาห
แต่ถ้ากระดูกแขนหักสมบูรณ์จะรกัษาโดยการจับแขนตรึงกับผนังทรวงอก ศอกงอ 90 องศา แขนส่วนล่างและมือทาบขวางลำตัวใช้ผ้าพันรอบแขนและลำตัวหรือใส่เฝือกอ่อนจากหัวไหล่ถึง สันหมัด
กระดูกต้นขาหัก (Fracture femur)
สาเหตุ
การคลอดท่าก้น
ผู้ทำคลอดดึงขาทารกขณะที่ติดอยู่ที่ทางเข้าเชิงกราน (pelvic inlet)
อาการและอาการแสดง
อาจได้ยินเสียงกระดูกหักขณะทารกคลอด
อาจไม่ทราบว่ากระดูกหักจนเวลาผ่านไปหลายวันจะพบว่าขาทารกมีอาการบวมเนื่องจากเลือดเข้าไปในกล้ามเนื้อใกล้เคียงบริเวณที่หัก
เมื่อจับทารกเคลื่อนไหวหรือถูกบริเวณที่กระดูกต้นขาหักทารกจะร้องไห้
การรักษา
ถ้ากระดูกไม่หักแยกจากกัน (incomplete) รักษาโดยการใส่เฝือกขายาว ประมาณ 3-4 สัปดาห์
ถ้ากระดูกหักแยกจากกัน (complete) รักษาโดยการห้อยขาทั้งสองข้างไว้กับราวที่ขวางปลายเตียงขาเหยียดตรง ให้ก้นและสะโพกลอยจากพื้นเตียง ดึงขาไวน้าน 2-3 สัปดาห์
กระดูกไหปลาร้าหัก
(Fracture clavicle)
สาเหตุ
การคลอดทารกท่าศีรษะที่ไหล่คลอดยาก
ทารกตัวโตหรือคลอดท่าก้นที่แขนเหยียดซึ่งผู้ทำคลอด ดึงแขนออกมา
อาการและอาการแสดง
ทารกเคลื่อนไหวแขนข้างที่กระดูกไหปลาร้าหักน้อยหรือไม่เคลื่อนไหวเลย
ทารกจะมีอาการหงุดหงิดหรือร้องไห้เมื่อสัมผัสบริเวณที่กระดูกหัก โดยเฉพาะ อย่างยิ่งเมื่อจับใต้แขนยกตัวทารกขึ้น
อาจพบวา่มีอาการบวมหอ้เลือด (ecchymosis) ตรงบริเวณที่ได้รับบาดเจ็บ
อาจพบปมประสาทใต้ไหปลาร้า(brachial plexus) ของทารกอาจไดร้บอันตรายร่วมด้วย
การรักษา
ส่วนใหญ่หายได้เองค่อนข้างเร็วมักเกิดกระดูกงอกใหม่ภายใน 1 สัปดาห์
รักษาโดยให้แขนและไหล่ด้านที่ กระดูกไหลปลาร้าหักอยู่นิ่ง ๆ โดยการกลัดแขนเสื้อติดกับตัวเสื้อ ประมาณ 10 – 14 วัน
การพยาบาล
ดูแลไม่ให้กระดูกส่วนที่หักเคลื่อนไหว
ดูแลให้ได้รับความสุขสบายและป้องกันอันตรายที่อาจเกิดขึ้นเพิ่ม
ดูแลให้ทารกได้รับอาหารและน้ำอย่างเพียงพอ
ดูแลการขับถ่าย ป้องกนัการระคายเคืองจากอุจจาระและปัสสาวะ
ดูแลให้ความอบอุ่นทางด้านจิตใจแก่ทารก
ดูแลบรรเทาความวิตกกังวลของมารดาและบิดา
การบาดเจ็บของเส้นประสาท
(Nerve injury)
การบาดเจ็บของเส้นประสาทที่มาเลี้ยงใบหน้า (facial nerve injury)
สาเหตุ
การคลอดยาก
การใช้คีมช่วยคลอดทำให้กดเยื่อประสาท สมองคู่ที่ 7
อาการและอาหารแสดง
มีอาการอัมพาตชั่วคราวของกล้ามเนื้อใบหน้า มักเป็นด้านเดียว
กล้ามเนื้อด้านที่เป็นอัมพาตจะไม่เคลื่อนไหว ทำให้หน้าเบี้ยวไปข้างที่ดี
รูปหน้าทั้ง 2 ด้านจะไม่เท่ากันเห็นได้ชัดเจนเมื่อทารกร้องไห้
ทารกจะลืมตาได้เพียงครึ่งเดียวตาปิดไม่สนิท
ปากข้างที่เป็นจะถูกดึงลงมาทำให้มุมริมฝีปากล่างตก
ไม่มีรอยย่นที่หน้าฝาก
การรักษา
ปกติถ้าประสาทที่เลี้ยงใบหน้าเพียงถูกกดอาจหายไปได้เองภายใน 2-3 วัน ถึงสัปดาห์
แต่ถ้าเส้นประสาทขาดต้องได้รับการทำศัลยกรรมซ่อมประสาท
บทบาทการพยาบาล
ล้างตา หยอดตาตามแผนการรักษาเพื่อป้องกันไม่ให้เยื่อบุตา ตาขาว และกระจกตาของทารกแห้ง
เฝ้าระวังการสำลักเนื่องจากกล้ามเนื้อใบหน้าเป็นอัมพาต
ดูแลให้ทารกได้รับการตอบสนองด้านจิตใจ
ดูแลบรรเทาความวติกกงัวลของมารดาและบิดา
การบาดเจ็บของเส้นประสาท Brachial
สาเหตุ
เกิดจากข่ายประสาท Brachial ถูกดึงหรือกด
พบในทารกที่คลอดโดยมีส่วนนำเป็นก้น
คลอดยาก บริเวณแขนหรือไหล่จากการที่ดึงไหล่ออกไปจากศีรษะใน ระหว่างการคลอด
Erb-Duchenne paralysis
เป็นการบาดเจ็บc5-c6
แขนข้างนั้นส่วนบนไม่ขยับ
แขนจะอยู่ในท่าชิดตัวและหมุนเข้าข้างใน
ข้อมือยังขยับกำมือได้
Klumpke’ s paralysis
เป็นการบาดเจ็บc7-c8 และ T1
แขนข้างนั้นส่วนล่างไม่ขยับ
แขนอยู่ในท่าชิดตัวและหมุนเข้าข้างใน
บรเิวณข้อมือไม่ขยับกำมือไม่ได้
การรักษา
ให้แขนไม่เคลื่อนไหว ในท่ากางหมุนแขนออก ข้อศอก ตั้งฉากกับลำตัว
ทำกายภาพบำบัด
ถ้าไม่หายอาจต้องทำศัลยกรรมซ่อมประสาท
การพยาบาล
ดูแลให้ส่วนที่ได้รับอันตรายไม่เคลื่อนไหว
ดูแลให้แขนที่ได้รับอันตรายได้ออกกำลังหลังจากการรักษาพยาบาลในช่วงแรกดีขึ้น และสง่กายภาพบำบัด
ดูแลความสุขสบายสา รวจมือ ปลาย นิ้วเพื่อดูว่าเย็นซีดหรือไม่
ทำความสะอาดร่างกายด้วยความนุ่มนวล ถอดเสื้อจากแขนด้านดีก่อนและสวม เสื้อด้านที่เจ็บก่อน
ตอบสนองความต้องการทั้งด้านร่างกายและจิตใจ
ช่วยให้มารดาและบิดามั่นใจในการดูแลทารก
ทารกน้ำหนักตัวผิดปกติ ความผิดปกติเกี่ยวกับอายุครรภ์ ทารกแรกเกิดน้ำหนักตัวน้อย
Preterm baby
Low birth weight infant
ผลกระทบของภาวะคลอดก่อนกำ หนดต่อทารก
ระบบทางเดนิหายใจ
ระบบประสาท
ระบบหัวใจและระบบเลือด
ระบบทางเดนิอาหารและภาวะโภชนาการ
ระบบภูมิต้านทาน
ระบบเมตาบอลิซึมและต่อมไร้ท่อ
บทบาทการพยาบาล
ห่อตัวทารกและให้อยู่ใต้ radiant warmer 36.5-37 องศา เซลเซียส
ใหน้อนตะแคงหน้าไปด้านใดด้านหนึ่งหรือนอนศีรษะสูง
ดูแลให้ได้รับนมตามแผนการรักษาที่เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย
ทำความสะอาดร่างกายทำความสะอาดสะดือ ป้ายตาดว้ยยาปฏิชีวนะ
ดูแลใหว้ติามินเค 1 มิลลิกรัมฉีดเข้ากล้ามเนื้อ
Large for gestational age
ผลกระทบต่อทารก
คลอดยาก
เกิดการบาดเจบ็จากการคลอด
Hypoglycemia
Hyperbilirubinemia
Polycythemia
ภาวะแคลเซียม แมกนีเซียมในเลือดต่ำ
ความพิการของหัวใจแตกำเนิด
ผนังกั้นหัวใจห้องล่างมีรูรั่ว หลอดเลือดแดงใหญ่ตีบตัน
การพยาบาล
ป้องกันสาเหตุที่ส่งเสริมให้ทารกมีภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
ติดตามผลระดับน้ำตาลในเลือด
ดูแลให้รกได้รับนมมารดาภายหลังคลอด
ดูแลให้ ไดร้บัสารน้ำและสารอาหารทางหลอดเลือดดำตามแผนการรกัษา
Postterm baby
การพยาบาล
ระยะรอคลอด
ติดตาม EFM ทุก 1-2 ชั่วโมง
ติดตามผลการประเมินปริมาณน้ำคร่ำด้วย U/S
ระยะคลอด
ป้องกันการบาดเจ็บจากการคลอด จากทารกตัวใหญ่/การคลอดติดไหล่
ระยะหลังคลอด
ดูดสิ่งคัดหลั่งจากปากและจมูกให้ดีเพื่อป้องกนัการสูด สำลักขี้เทาในน้ำคร่ำ
ทารกแรกเกิดติดเชื้อ
การติดเชื้อในระยะคลอด
ได้รับเชื้อที่ปนเปื้อนอยู่บริเวณช่องคลอดและเลือดของมารดา
เชื้อที่พบได้บ่อย ได้แก่ หนองใน เริม เอดส์ ตับอักเสบบี
การติดเชื้อระหว่างอยู่ในครรภ
เชื้อจะผ่านจากมารดาไปสู่ทารกทางรกหรือช่องคลอดเข้าสู่โพรงมดลูก
เชื้อที่พบบ่อย
กลุ่มเชื้อไวรัส คือ cytomegalovirus, หัดเยอรมัน
กลุ่มเชื้อปาราสิต คือ Toxoplasma gondii
กลุ่มเชื้อแบคทีเรีย คือ Treponema pallidum , Group B streptococcus, Mycobacterium tuberculosis
การติดเชื้อในระยะหลังคลอด
Syphilis
การรักษา
สังเกตภาวะ congenital syphilis และส่ง cord blood for VDRL ติดตามผลเลือด
แยกทารกออกจากทารกคนอื่น ๆ
ดูแลให้ยาตามแผนการรักษา
Aqueous penicillin G 50,000 ยูนิต/กก. ฉีดเข้าหลอดเลือดดำทุก 12 ชม. ในทารกที่อายุน้อยกว่า 7 วัน และทุก 8 ชม. ในทารกที่อายุมากกว่า 7 วัน เป็นเวลา 10 วัน
Procaine penicillin G 50,000 ยูนิต/กก. เข้ากล้ามเนื้อวันละครั้งนาน ๑๐ วัน ในทารกที่ได้รับการตรวจ ยืนยันว่าพบเชื้อ Treponema pallidum
Benzathine penicillin G 50,000 ยูนิต/กก. ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ ๑ ครั้ง ใน ทารกที่เกิดจากมารดาติดเชื้อที่ไม่ได้รับการรักษาหรือได้รับการรักษาไม่ครบถ้วนก่อนคลอด
เกิดจากเชื้อ Treponema pallidum
Rubella
เกิดจากเชื้อ rubella virus
การรักษา
แยกจากทารกปกติ เพื่อสังเกตอาการ
เก็บเลือดทารกส่งตรวจเพื่อยืนยันการติดเชื้อและตรวจร่างกายทารกอย่างละเอียด
Chickenpox
เกิดจากเช้อืไวรสั varicella virus
ถ้าหญิงตั้งครรภ์เป็นสุกใสระยะกอ่นคลอด 5 วนั หรือหลังคลอด 2 วันทารกที่เกิดมาอาจเป็นสุกใสชนิดรุนแรงได้
การรักษา
ถ้ามารดามีอาการขณะคลอดมารดาและทารกควรได้รับการแยกกันดูแลจนกระทั่งมารดามีการตกสะเก็ดของตุ่มสุกใสจนหมด
ทารกควรไดร้บัการแยก จากทารกที่คลอดจากมารดาปกติ
ทารกที่คลอดจากมารดาที่ติดเชื้อสุกใสภายใน 5 วนัก่อนคลอดหรอื 2 วันหลังคลอดควรได้รับ VZIG ทันทีที่คลอด
หรือให้ยา Acyclovir ร่วมกับ VZIG ในทารกแรกคลอด
Gonorrhea
เกิดจากเชื้อ Neisseria gonorrhea
เชื้อจะเข้าสู่ตาทารกเป็นส่วนใหญ่ทำให้ตาบอดได้
การรักษา
ดูแลให้ได้รับยา Cefixin
ต้องเช็ดตาของทารกด้วย NSS หรือล้างตาทุก 1 ชั่วโมงจนกว่าหนองจะแห้ง
โรคเริม
เกิดจากเชื้อ Herpes simplex virus
การรักษา
แยกทารกออกจากทารกคนอื่น ๆ
ดูแลอย่างใกล้ชิดเพื่อดูอาการของการอย่างน้อย 7-10 วัน
ดูแลให้ได้รับยา Acyclovir ตามแผนการรักษา
AIDS
เกิดจากการติดเช้อื HIV
การรักษา
หลีกเลี่ยงการใสส่ายยางสวนอาหารในกระเพาะอาหารทารกโดยไม่จำเป็น
ทารกที่คลอดจากมารดาที่ติดเชื้อจะต้องได้รับยา NVP ชนิดน้ำขนาด
6 มิลลิกรัมทันทีหรือภายใน 8 -12 ชั่วโมงหลังคลอดร่วมกับ AZT 2 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัมหลังจากนั้นจะให้ยา AZT ต่อทุก 2 ชั่วโมง
ตรวจหาการติดเชื้อเพื่อหา viral load ด้วยวิธี real time PCR assay
เมื่อทารกครบ 12 เดือน ควรตรวจหาภูมิต้านทานชนิด IgG และ IgM และควรตรวจอีกครั้งเมื่อ 18 เดือน
ตับอักเสบบี
เกิดจาก hepatitis B virus
การรักษา
ดูดมูกและเลือดออกจากปากและจมูกของทารกออกมาใหม้าก ที่สุด และทำความสะอาดทารกทันทีที่คลอด
หากมารดามีหัวนมแตกให้งดให้บุตรดูดนม
ดูแลให้ทารกแรกเกิดได้รับ HBIG
ตรวจหา HBsAg และ Anti-HBs
การพยาบาล
ประเมินสัญญาณชีพ
ดูแลให้ได้รับนมมารดาและน้ำอย่างเพียงพอ
ป้องกันมิให้ทารกสัมผัสกับรอยโรค ยกเว้นในรายที่มารดาติดเชื้อ HIV จะต้องงดเลี้ยงบุตรด้วยนมมารดาและใหน้มผสมแทน
สังเกตอาการผิดปกติเกี่ยวกับการหายใจ
ดูแลและแนะนำเกี่ยวกับการรักษาความสะอาดของร่างกายทารก
แยกของใชข้องมารดากบัทารก
ดูแลให้ได้รับยาตามแผนการรักษา
ทารกแรกเกิดจากมารดาติดสารเสพติด
ผลกระทบต่อทารก
เฮโรอีน
fetal distress
preterm
PPROM
พิการแต่กำเนิด
IUGR
แอมเฟตามีนและอนุพันธ์
น้้าหนักแรกเกิดน้อย
มีความผิดปกตขิองหัวใจแต่กeเนิด
ภาวะเลือดออกในสมอง
ภาวะสมองตาย
เส้นรอบศีรษะมีขนาดเล็ก
เด็กมีปัญหาพฤติกรรมในระยะยาว
สุรา
Fetal Alcohol Syndrome (FAS)
มีความผิดปกติของข้อต่าง ๆ
บุหรี่
เนื้อเยื่อขาดออกซิเจนเรื้อรัง
การเจริญเติบโตช้า มีน้ำหนักน้อย
คลอดก่อนกำหนด และเกิดภาวะหายใจลำบาก
มีสติปัญญาต่ำ
การรักษา
รักษาประคับประคอง
รักษาแบบจำเพาะ
การพยาบาล
ประเมินอาการถอนยา
จัดทรกให้อยู่ในที่สงบ
ดูแลให้ทารกได้นมตามความต้องการของร่างกาย
รายงานอาการทารกให้บิดามารดาให้ทราบเป็นระยะ
ภาวะขาดออกซิเจนแรกคลอด
(Birth Asphyxia)
สาเหตุ
การไหลเวียนเลือดทางสายสะดือขัดข้อง
ออกซิเจนหรือสารอาหารผ่านมายังรกไม่เพียงพอ
ปอดของทารกขยายไม่เต็มที่ภายหลังคลอด
การไหลเวียนของเลือดไม่เปลี่ยนเป็นแบบทารกหลังคลอดปกติ
อาการและอาการแสดง
Apgar score ต่ำกว่า 8 ในคะแนนที่ 1 นาที
ทารกจะมีลักษณะเขียวไม่หายใจ
ตัวนิ่ม อ่อนปวกเปียก reflex ลดลง
หัวใจเต้นช้าโดย อาการขึ้นอยู่กับความ รุนแรงของภาวะขาด ออกซิเจน
แนวทางการช่วยเหลือทารก
No asphyxia
(APGAR score 8-10)
เช็ดตัวทารกให้แห้ง วางทารกใต้ radiant warmer
clear airway
Mild asphyxia
(APGAR score 5-7)
เช็ดตัวทารกให้แห้ง
clear airway
กระตุ้นการหายใจด้วยลูบหน้าอกหรือหลัง
ให้ออกซิเจนที่ผ่านความชื้นและอุ่นผ่าน mask 5 LPM
Moderate asphyxia
(APGAR score 3-4)
clear airway
ใช ้bag และ mask ให้ออกซิเจนร้อยละ 100 และความดันที่เพียงพอ
หลังช่วยเหลือ 30 วินาที HRไม่เพิ่มหรือเต้นช้ากว่า 60 /min ควร ใส่ท่อ endotracheal tube และนวดหัวใจ
Severe asphyxia
(APGAR score 0-2)
clear airway
ช่วยหายใจทันทีที่คลอดโดยการใส่ endotracheal tube และช่วยหายใจด้วย bag ใช้ออกซิเจนร้อยละ 100
หลังช่วย 1 นาที ถ้า ไม่มี HR หรือหลังช่วย 2 นาที HR < 100 /min
ภาวะสูดสำลักขี้เทาเข้าปอด (Meconium aspiration syndrome)
สาเหตุ
การขาดออกซิเจนของทารกทา ใหท้ารกหายใจเอาขี้เทาที่ตนเองถ่ายไว้เข้าไป
อาการและอาการแสดง
ทารกหายใจเร็วกว่าปกติเล็กน้อย เป็นเวลา 2- 3 วัน หลัง คลอดหรือบางรายอาจหายใจเร็วมากกว่า 60 ครั้งต่อนาที
ปลายมือปลายเทา้และรอบปากเขียว
หน้าอกโป่งเวลาหายใจเข้า ออกหน้าอกจะบุ๋ม
pneumothorax
ภาพรังสีของปอดพบปอดทึบ พบสารน้ำในช่องเยื่อหุ้มปอด
yellowish staining
การรักษา
ดูดขี้เทาและน้ำคร่ำออกจากปากและจมูกของทารกให้มากที่สดุก่อนทารกหายใจ
มีขี้เทาในน้ำคร่ำ HR < 100 ครงั้ต่อนาที พิจารณาใส่ ETT
ภายหลังการดดูขี้เทาในหลอดลม ควรใส่สายยางดูดขี้เทาจากกระเพาะ อาหารด้วย
ในรายที่มี asphyxia โดยทำการดูดขี้เทาก่อนช่วยด้วยแรงดันบวกและดูดออกให้มากที่สุด
งดอาหารและน้ำทางปากดูแลให้ 10% Dextros in water
ตรวจ arterial blood gas
ให้ยาปฏิชีวนะ
การพยาบาล
จัดให้ทารกนอนตะแคงศีรษะต่ำเล็กน้อย หรือตะแคงหน้าไปด้านใดด้านหนึ่ง
ให้ลูกสูบยางแดงหรือสาย suction ขนาดเล็กดูดขี้เทาและ น้ำคร่ำจนกว่าจะหมด
กระตุ้นให้ร้องและดูแลให้ออกซิเจน
จัดให้นอนใน radiant warmer
สังเกตอาการผิดปกติโดยเฉพาะการหายใจ มากกว่า 60 ครั้งต่อนาที ให้รายงานแพทย์
นางสาววนิดา แสงสุริยา เลขที่ 78
รหัสนักศึกษา 602701079