Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 4 ระบบสุขภาพกับเศรษฐศาสตร์สุขภาพ Health system and Health…
บทที่ 4
ระบบสุขภาพกับเศรษฐศาสตร์สุขภาพ
Health system and Health Economics
เนื้อหาสาระ
แนวคิดเรื่องสุขภาพ
แนวคิดทางเศรษฐศาสตร์สาธารณสุข
ระบบบริการสุขภาพ
ความสัมพันธ์ระหว่างสุขภาพกับเศรษฐกิจ
ประเภทการศึกษาเศรษฐศาสตร์ในระบสุขภาพ
สาธารณสุข (Health)
สาธารณสุขศาสตร์ “ศาสตร์และศิลปะที่เกี่ยวข้องกับ
การดูแลและจัดการสุขภาพทั้งปวงของชุมชนโดยอิงตาม
การวิเคราะห์ด้านสุขภาพของประชากร
Health is a state of complete physical, mental and social well-beingand not merely the absence of disease or infirmity , WHO (1946)
สภาพของการมีชีวิตทางกายภาพ ทางจิตใจและทางสังคมที่สมบูรณ์ ไม่ใช้เพียงไม่มีโรคภัยหรือความเจ็บป่วยทางกายเท่านั้น
เศรษฐศาสตร์สาธารณสุข
Health economics
แนวคิดทางเศรษฐศาสตร์ (Economics)
สังคมศาสตร์ (Social science) --> เศรษฐศาสตร์ (Economics)
วิทยาศาสตร์สุขภาพ (Health science) --> สาธารณสุข (Health)
รวมกัน
เป็น
เศรษฐศาสตร์สาธารณสุข Health economics
ทรัพยากรสุขภาพมีจำกัด
(Resources are scarce) +
ความต้องการของมนุษย์ไม่จำกัด
(Wants (needs) are ‘infinite’) ทำให้เกิด
ความขาดแคลน
(Scarcity) การแก้ปัญหาการขาดแคลน คือ การตัดสินใจหาทางเลือก (Choice is inevitable) ใช้ทรัพยากรสุขภาพที่มีอยู่อย่างจำกัดให้เกิดประโยชน์สูงสุดในการจัดบริการสุขภาพ
ทางเลือกที่เกิดประสิทธิภาพในการจัดบริการสุขภาพ (Efficiency)
ทางเลือกที่เกิดความเป็นธรรมในการจัดบริการสุขภาพ (Equity)
Drummond etal., 2000
องค์ประกอบ และคำถามเบื้องต้นในการศึกษาเศรษฐศาสตร์สาธารณสุข
สุขภาพ (Health)
คำถาม ด้านสุขภาพ
สุขภาพคืออะไร
สุขภาพวัดได้อย่างไร
มีการให้คุณค่าอย่างไรเมื่อเปรียบเทียบกับสินค้าทั่วไป
ระบบการให้บริการสาธารณสุข
(Health care system)
คำถาม ด้านการจัดระบบบริการสุขภาพ
มีระบบการทำอย่างไร
ปัจจัยและวัตถุดิบที่ใช้ในกระบวนการผลิต
การดำเนินการทางด้านการรักษาพยาบาล
(Health care service)
คำถาม ด้านการคลังสาธารณสุข
ความจำเป็น (Needs) และอุปสงค์(Demand)
ผู้ป่วยควรจ่ายเท่าไหร่
โรงพยาบาลควรจะคิดเท่าไหร่
ผลสืบเนื่องจากความเสมอภาค และประสิทธิภาพ
คำถาม ด้านการจัดสรรทรัพยากรสาธารณสุข
ต้นทุน
ประโยชน์และนโยบาย
ผลิตอะไร What?
ผลิตอย่างไร How?
ผลิตเพื่อใคร For whom?
ความเชื่อมโยงและพลวัตร
เกี่ยวกับระบบสุขภาพ
ที่มา: อำพล จินดาวัฒนะ, 2546
ปัจเจกบุคคล
กรรมพันธ์ุ
พฤติกรรม
ความเชื่อ
จิตวิญญาณ
วิถีชีวิต
สภาพแวดล้อม
กายภาพ/ชีวภาพ
นโยบายสาธารณะ
เศรษฐกิจ/การเมือง
วัฒนธรรม/ศาสนา
ประชากร/การศึกษา
ความมั่นคง
การสื่อสาร/คมนาคม
เทคโนโลยี/องค์ความรู้
ระบบบริการ
สาธารณสุข
การแพทย์&สาธารณสุขกระแสหลัก
การแพทย์แผนไทย&พื้นบ้าน
บริการส่งเสริม&ป้ องกัน&รักษา&ฟื้นฟู
การแพทย์ทางเลือกอื่น ๆ
ระบบสุขภาพ (Health care system)
ระบบการจัดการสุขภาพทั้งมวล ที่เกี่ยวข้องสัมพันธ์กัน ส่งผลกระทบต่อสุขภาพ และปัจจัยต่าง ที่เกี่ยวกับสุขภาพ ได้แก่ ปัจจัยด้านบุคคล สภาพแวดล้อมทางกายภาพ ชีวภาพ เศรษฐกิจ สังคม การเมือง การศึกษา กฎหมาย ศาสนา วัฒนธรรม ประเพณี วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เป็นต้น รวมทั้งปัจจัยด้านระบบ บริการสุขภาพด้วย
WHO , 2010
ระบบบริการสุขภาพ ( Type of health care system)
จากการวิเคราะห์ระบบบริการสุขภาพ ใน 165 ประเทศ พบว่า ระบบบริการสุขภาพแบ่งเป็น 4 ประเภท
ระบบสุขภาพแบบสังคมนิยม
รัฐเข้าไปจัดการสุขภาพอย่างสิ้นเชิง และไม่อนุญาตให้มีกลไกการตลาดใดๆ ประชาชนทุกคนได้รับบริการจากรัฐ
ระบบสุขภาพแบบครอบคลุมและเท่าเทียมกัน
รัฐได้มีบทบาทในระบบบริการสุขภาพมาก เพื่อให้ประชาชนได้รับบริการสุขภาพอย่างครอบคลุม ภายใต้เงื่อนไขเศรษฐกิจของประเทศ ประชาชนสามารถรับบริการโดยไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายด้วยตัวเอง
ระบบสุขภาพแบบสวัสดิการ
เป็นระบบบริการสาธารณสุข ที่รัฐได้เข้ามาแทรกแซง กลไกการตลาดในการจัดบริการสุขภาพหลายๆ ทาง เช่น ด้านค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาล หรือบริการอื่นเช่น การฉีดวัคซีนป้องกันโรค การสุขาภิบาลสิ่งแวดล้อม รัฐมีส่วนรับผิดชอบเรื่องสุขภาพของประชาชน
ระบบสุขภาพแบบเสรีนิยม
มีการจัดบริการสุขภาพในรูปแบบเอกชนที่แข่งขันภายใต้ตลาดเสรี รัฐมีส่วนเข้าไปแทรกแซงกลไกการตลาดน้อย หน่วยบริการส่วนใหญ่เป็นเอกชน เป็นความรับผิดชอบของบุคคลที่จะดูแลตัวเอง
รัฐรักษาระดับมาตรฐานการครองชีพขั้นต่่ำของประชาชน
จัดหาสาธารณูปโภคให้แก่ประชาชน
รักษากฎหมาย
องค์ประกอบด้านการจัดบริการสุขภาพ
(Deliver services component)
Excellence Center Tertiary
Secondary Care
Primary Care
PHC
Self Care
ข้อมูลพื้นฐานกระทรวงสาธารณสุข
ระดับศูนย์เชี่ยวชาญ (โรงพยาบาลศูนย์ 33 แห่ง) - Advance Service Care / Training Center
ระดับตติยภูมิ (โรงพยาบาลทั่วไป 83 แห่ง) - Complicated cases / Inpatient care
ระดับทุติยภูมิ(โรงพยาบาลชุมชน 780 แห่ง) - Acute care / Chronic care / Intermediate care
ระดับปฐมภูมิ (โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพระดับตำบล (รพ.สต.) 9,781 แห่ง) - Prevention+Promotion / Chronic care / Rehabilitation / Palliative care / Long Term Care
การเข้าถึงบริการ
(Accessibility)
ความเพียงพอของบริการที่มีอยู่ (Availability)
ความสัมพันธ์ระหว่างบริการที่มีอยู่ กับ ชนิดของผู้ใช้บริการ
การเข้าถึงแหล่งบริการ (Accessibility)
ความสัมพันธ์ระหว่างสถานที่ตั้งของ
แหล่งบริการ กับ ความสามรถที่ผู้บริการจะไปถึงแหล่ง
ความสะดวกและสิ่งอำนวยความสะดวกของแหล่งบริการ (Accommodation)
ความสัมพันธ์ของแหล่งบริการ กับ การยอมรับของผู้ใช้บริการว่าสะดวก
ความสามารถในการจ่าย (Affordability)
ความสัมพันธ์ของค่าใช้จ่ายของบริการ
กับ รายได้ของผู้รับบริการ
การยอมรับคุณภาพ (Acceptability)
ความสัมพันธ์ระหว่างทัศนคติของผู้รับบริการ กับ ผู้ใช้บริการ
ความสัมพันธ์ระหว่างระบบสุขภาพกับเศรษฐกิจ
สถานภาพทางด้านสุขภาพอนามัย
การพัฒนาทางเศรษฐกิจ
รายจ่ายเพื่อสุขภาพ
สัมพันธ์กัน
ลักษณะที่ 1 ผลกระทบของเศรษฐกิจที่มีต่อสุขภาพ
เช่น การว่างงาน ในสภาวะเศรษฐกิจตกต่ำ
ลักษณะที่ 2 ผลของสุขภาพที่มีต่อเศรษฐกิจของประเทศ
เช่น ด้านการควบคุมโรคโรคระบาด และการสุญเสียประสิทธิภาพในการทำงาน
เศรษฐศาสตร์สาธารณสุข
เพื่อการจัดบริการสุขภาพ
Health promotion
Treatment
Rehabilitation
Disease control and prevention
Costs สมดุล Benefits
การผลิตสินค้าและบริการ
สาธารณสุขโดยภาครัฐ
การผลิตสินค้าและบริการสุขภาพโดย
ภาครัฐ มีจุดหมายหลักไม่ใช่การแสวงหากา ไรสูงสุด แต่เพื่อการกระจายบริการให้ทั่วถงึที่สุด และเพื่อยกระดับสถานะสุขภาพอนามัยของประชาชนให้ได้ผลสูงสุด
นโยบายการคลัง มีการกำหนดนโยบายที่สนองและสอดคล้องกับปัญหาสุขภาพ และจะนำไปสู่การบรรลุเป้าหมายหลัก
กระจายบริการให้ทั่วถึงที่สุด ครอบคลุมถึงการจัดให้มีบริการ
ในที่ต่างๆ อย่างทั่วถึง
ยกระดับสุขภาพอนามัยของประชาชน
แนวคิดในการจัดสรรทรัพยากรสุขภาพ
พิจารณาจาก Need
ความจำเป็น (Need)
ลักษณะทางประชากร
จำนวนประชากร (Population No)
กลุ่มอายุและเพศ (Ageand Sex group)
อุปสงค์ (Demand) <--> การใช้บริการ
(Utilisation) <-- อุปทาน (Supply)
ลักษณะเศรษฐกิจและสังคม
รายได้ (Incomes)
การศึกษา (Education)
อาชีพ (Occupation)
พื้นที่อยู่อาศัย (Area)
ลักษณะด้านสุขภาพ
การเจ็บป่วย (Morbidity
การตาย (Mortality)
ความรุนแรงของโรค (Disease severity)
บทบาทเจ้าหน้าที่กับเศรษฐศาสตร์
สาธารณสุขเพื่อการจัดบริการสุขภาพ
มีทักษะด้านการบริหารจัดการโดยเฉพาะการบริหารต้นทุนในสถาน
บริการสุขภาพ
เข้าใจพฤติกรรมการใช้บริการสุขภาพทั้งทางด้านอุปสงค์และอุปทาน
สุขภาพ
กำหนดอัตราค่าบริการ
กำหนดการผลิตบริการสุขภาพ
ช่วยในการจัดการด้านก าลังคนด้านสุขภาพ
(อุปทานของบริการทางการแพทย์)
ทำให้เข้าใจพฤติกรรมผู้บริโภคทางด้านสาธารณสุข ในการตัดสินใจใน
การเลือกรับบริการรักษา บริโภคยา หรือผลิตภัณฑ์สุขภาพ
ใช้ข้อมูลทางเศรษฐศาสตร์เพื่อใช้ในการเลือกดูแลสุขภาพ
การวิเคราะห์ความน่าจะเป็น (Probability)
การวิเคราะห์การตัดสินใจ (Decision-making Analysis)
ให้เข้าใจแผนงบประมาณและน ามาก าหนดนโยบายสุขภาพ
(การจัดสรรและการกระจาย)
ประเภทการศึกษาเศรษฐศาสตร์
ในระบบสุขภาพ
เศรษฐศาสตร์สุขภาพระดับมหาภาค (Macroeconomic study)
เป็นการศึกษาเกี่ยวกับระบบสุขภาพโดยรวม
เศรษฐศาสตร์สุขภาพระดับจุลภาค (Microeconomic study)
เป็นการศึกษาเกี่ยวกับระบบสุขภาพระดับย่อย
พฤติกรรมของผู้รับบริการ
พฤติกรรมของผู้ให้บริการ
พฤติกรรมของในตลาดสุขภาพ
ผู้วางแผน (Planner)
ผู้กำหนดนโยบาย (Policy maker)
การประยุกต์ใช้
การกำหนดโครงการ
การจัดสรรทรัพยากร
ผู้ให้บริการ
(แพทย์ ทัตนแพทย์ พยาบาล สาธารณสุข)
การประยุกต์ใช้
การวินิจฉัยโรค
การส่งเสริมสุขภาพ
การบำบัดรักษา
การควบคุม ป้องกัน และการฟื้นฟูสภาพ
การบริหารจัดการระบบ
(System management)
Health economics
การบริหารจัดการกับผู้รับบริการ
(Patient management)
Clinical economics
ความปลอดภัย (Safety)
Side effect?
Acceptable?
สัมฤทธิผล (Efficacy)
Can it work?
ประสิทธิภาพ (Effectiveness)
Does it work?
ก
ารวิจัยด้านเศรษฐศาสตร์สาธารณสุข
(Type of health economics study)
ความเป็นธรรมและความเท่าเทียมกันในด้านสุขภาพ
ต้นทุนการบริการสาธารณสุข
การกระจายทรัพยากรและการใช้เทคโนโลยี
ประสิทธิภาพของการใช้ทรัพยากร
ประสิทธิภาพของการรักษาพยาบาล
การวิเคราะห์และการประเมินการบริการสาธารณสุข
นางสาวอริสา อมรพงษ์ไพศาล (623601173) 1B เลขที่ 82