Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลทารก แรกเกิดที่มีภาวะเสี่ยง - Coggle Diagram

- - - - Extremely low birth weight
        (ELBW)
        
        น้ำหนักต่ำกว่า 1,000 กรัม
      - ทารกที่มีน้ำหนักแรกเกิด
        ต่ำกว่า 2,500 กรัม
      - Very low birth weight
        
        น้ำหนักต่ำกว่า 1,500 กรัม
    - - ทารกที่มีน้ำหนักแรกเกิด 2,500 กรัม-~3800-4000 กรัม
  - - - อายุครรภ์ > 37 wk-41 wk
      - การพยาบาลทารก
        ครบกำหนดที่มีปัญหา :black_flag:
        
        ภาวะตัวเหลืองในทารกแรกเกิด (Hyperbilirubinemia) :<3:
        
        เกิดจากบิลลิรูบิน (bilirubin) ในเลือดสูงกว่าปกติ
        
        ชนิด
        
        ภาวะตัวเหลืองจากสรีรภาวะ
        (Physiological jaundice)
        
        เกิดจาก
        
        2 more items...
        
        พบในช่วงวันที่ 2 – 4 หลังคลอด หายไปเองใน 1 – 2 สัปดาห์
        
        ภาวะตัวเหลืองจากพยาธิภาวะ
        ( Pathological jaundice)
        
        เป็นภาวะที่ทารกมีบิลลิรูบินในเลือดสูงมาก
        ผิดปกติ และเหลืองเร็ว ภายใน 24 ชั่วโมงแรกหลังเกิด
        
        สาเหตุ
        
        3 more items...
        
        อันตรายจากการมีบิลิรูบินสูง
        
        ทำให้เกิด kernicterus เข้าสู่เซลล์สมอง สมองบาดเจ็บ
        เซลล์ประสาทตาย ทารกมีความพิการของสมองถาวร
        
        การวินิจฉัย
        
        ประวัติ มีบุคคลในครอบครัวมีโรคเม็ดเลือดแดงแตกง่ายหรือไม่ มารดามีโรคประจำตัวการได้รับยา การติดเชื้อในระหว่างตั้งครรภ์หรือไม่ ประวัติการคลอดของทารก คะแนน apgar การได้รับบาดเจ็บในระยะคลอด
        
        การตรวจร่างกาย ซีด เหลือง ตับ ม้ามโตหหรือไม่ มีจุดเลือดออก บริเวณใดหรือไม่
        
        การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        ระดับบิลิรูบิน direct bilirubin indirect bilirubin
        
        Direct Coombs’test เพื่อดู blood group incompatibility
        
        peripheral blood smear เพื่อดูลักษณะของเม็ดเลือดแดง ที่ผิดปกติและดูการติดเชื้อ
        
        Reticulocyte count เพื่อสนับสนุนว่ามีการแตกของเม็ดเลือดแดง
        
        การรักษา
        
        การส่องไฟ (phototherapy)
        
        ภาวะแทรกซ้อน :green_cross:
        
        8 more items...
        
        การพยาบาล
        
        7 more items...
        
        การเปลี่ยนถ่ายเลือด
        (exchange transfusion)
        
        การพยาบาล
        
        6 more items...
        
        Hypoglycemia
        
        น ้าตาลในพลาสมาต่้ากว่า 40 mg%
        
        อาการแสดง
        
        ซึม ไม่ดูดนม มีสะดุ้งผวา อาการสั่น ซีดหรือเขียว
        หยุดหายใจ ตัวอ่อนปวกเปียก
        อุณหภูมิกายต่้า ชักกระตุก
        
        สาเหตุ
        
        ไม่ได้รับกลูโคสจากมารดาอีกต่อไป
        
        glycogen ที่ตับสะสมไว้น้อยจึงสร้างกลูโคสได้จ้ากัด
        
        มีภาวะเครียดทั งขณะอยู่ในครรภ์
        ขณะคลอดและหลังคลอด
        
        การรักษา
        
        ทารกครบกำหนดที่มีอาการ่วมกับ
        ระดับน้ำตาลน้อยกว่า 40 มก./ดล.ให้สารละลายกลูโคสทาง
        หลอดเลือด
        
        ทารกไม่มีอาการ
        
        แรกเกิด-อายุ 4 ชั่วโมง ให้นมภายใน 1 ชั่วโมง
        แรก ติดตามระดับน้ำตาลในเลือด 30 นาทีหลังให้นมมื้อแรก
        
        3 more items...
        
        อายุ 4-24 ชั่วโมง ให้นมทุก 2-3 ชั่วโมง
        ติดตามระดับน้ำตาลในเลือดก่อนมือนม
        
        4 more items...
        
        MAS meconium aspiration syndrome
        (การสูดสำลักขี้เทาในทารกแรกเกิด)
        
        ภาวะตื่นตัวของทารกเมื่อ แรกเกิดเรียกว่า vigorous
        
        อาการ
        
        มีกำลังกล้ามเนื้อดี
        
        อัตราการเต้นของหัวใจมากกว่า 100 ครั้งต่อนาที
        
        มีแรงหายใจด้วยตนเองได้ดี
        
        หากทารกแรกเกิดมีความผิดปกติอย่างใดอย่างหนึ่งในข้อที่
        กล่าวมาทารกจะได้รับการประเมินว่าไม่
        ตื่นตัวเรียกว่า non vigorous
        
        ทารกที่ไม่ตื่นตัวเมื่อแรกเกิดเสี่ยงต่อการ สูดสำลักขี้เทา
        
        ลักษณะการถ่ายขี้เทาออกมาปนใน
        น้ำคร่ำขณะที่ทารกอยู่ในครรภ์
        
        ลักษณะทางพยาธิสรีรวิทยาปกติที่เกิดจากการเคลื่อนตัวของลำไส้ที่พัฒนาสมบูรณ์แล้วของทารกในครรภ์
        
        ลักษณะความผิดปกติทางพยาธิสภาพของ รกและทารกในครรภ์ที่ตอบสนองต่อความเครียดที่เกิดจาก
        ความผิดปกติเช่นภาวะรกทำงานผิดปกติ(placental insufficiency)
        
        ความรุนแรงแบ่ง
        
        อาการรุนแรงปานกลาง
        
        อาการหายใจเร็วมีความรุนแรงมากขึ้น
        มีการดึงรั้งของช่องซี่โครง และมี
        ความรุนแรงสูงสุดเมื่ออายุ 24ชั่วโมง
        
        อาการรุนแรงมาก
        
        มีระบบหายใจล้มเหลวทันที หรือภายใน 2-3 ชั่วโมงหลังเกิด
        
        อาการรุนแรงน้อย
        
        หายใจเร็วระยะสั้นๆ เพียง24-72ชั่วโมง
        
        การพยาบาล :fire:
        
        เป้าหมายที่สำคัญเพื่อให้ทารกได้รับออกซิเจนเพียงพอ
        เฝ้าระวังการติดเชื อ
        
        ดูแลให้ได้รับออกซิเจน ติดตามอาการแสดงของการขาดออกซิเจน ได้แก่ หายใจเร็ว อกบุ๋ม ปีก จมูกบาน ใช้กล้ามเนื้อช่วยในการหายใจมากขึ้น เขียว
        
        วัดความดันโลหิตทุก2- 4 ชั่วโมง เฝ้าระวังการเกิดความดันต่ำ
        จาก PPHN
        
        สังเกตอาการติดเชื้อ
        
        การดูแลที่จำเป็นสำหรับทารก :star:
        
        การช่วยการดูแลทางเดินหายใจและการรักษาระบบทางเดินหายใจอย่างเหมาะสม
        
        ดูแลภาวะน้ำหนักตัวแรกเกิดลด
        
        การควบคุมอุณหภูมิอย่างเหมาะสม
        
        ประเมินการขับถ่ายอุจจาระและปัสสาวะ
        
        การควบคุมและการป้องกันการติดเชื้อ
        
        ประเมินการแหวะนมและการอาเจียน
        
        เฝ้าระวังภาวะแทรกซ้อน เช่น ภาวะตัวเหลือง
        
        การดูแลทางโภชนาการ
        
        การติดตามภาวะความผิดปกติที่อาจเกิดขึ้นทั้งระยะสั้นและระยะยาว
    - - อายุครรภ์> 41 wk
    - - อายุครรภ์< 37 wk
        
        สาเหตุ
        
        ตั้งครรภ์แฝด มารดาติดยาเสพติด
        
        เศรษฐานะไม่ดี
        
        มารดาป่วยเป็นโรคหัวใจ เบาหวาน ไต ติดเชื้อ
        
        อายุน้อยกว่า 16 ปี หรือมากกว่า 35 ปี
        
        มารดามีภาวะแทรกซ้อน
        
        รกลอกตัวก่อนก้าหนด
        
        แท้งคุกคามในไตรมาสแรก
        
        ความดันโลหิตสูง
        
        มีเลือดออกไตรมาสที่ 2 หรือ 3
      - ลักษณะของทารก
        
        ลายฝ่ามือฝ่าเท้ามีน้อยและเรียบ
        เล็บมือเล็บเท้าอ่อนนิ่มและสั น
        
        ผิวหนังเหี่ยวย่นกล้ามเนื อระหว่างกระดูกซี่โครงยัง
        เจริญไม่ดี
        
        ผิวหนังบางสีแดงและเหี่ยวย่น
        มองเห็นเส้นเลือดใต้ผิวหนังได้ชัดเจน
        
        หายใจไม่สม่ำเสมอ มีการกลั้นหายใจเป็นระยะ (Periodic breathing) เขียว และหยุดหายใจได้ง่าย (Apnea)
        
        ศีรษะจะมีขนาดใหญ่เมื่อเทียบกับลำตัว
        
        มีการเคลื่อนไหวน้อย การเคลื่อนไหว
        สองข้างไม่พร้อมกัน และมักเป็นแบบกระตุก
        
        เสียงร้องเบา
        
        หัวนมมีขนาดเล็ก หรือมองไม่เห็นหัวนม
        
        ท้องป่อง เพราะกล้ามเนื อหน้าท้องไม่แข็งแรง
        
        ขนาดของอวัยวะเพศค่อนข้างเล็ก
      - ปัญหาที่พบ :!!:
        
        (2)ปัญหาระบบ
        ทางเดินหายใจ
        
        Perinatal asphyxia
        
        APGAR Score
        คะแนนเต็ม 10
        
        สีหน้าเมื่อถูกกระตุ้น
        (Grimace)
        
        1 คะแนน
        
        1 more item...
        
        2 คะแนน
        
        1 more item...
        
        0 คะแนน
        
        1 more item...
        
        การเคลื่อนไหว
        /การตึงตัวของกล้ามเนื้อ
        (Activity/Muscle tone)
        
        1 คะแนน
        
        1 more item...
        
        2 คะแนน
        
        1 more item...
        
        0 คะแนน
        
        1 more item...
        
        ชีพจร/การเต้นของหัวใจ
        (Pluse/Heart rate)
        
        1 คะแนน
        
        1 more item...
        
        2 คะแนน
        
        1 more item...
        
        0 คะแนน
        
        1 more item...
        
        การหายใจ
        (Respiration)
        
        1 คะแนน
        
        1 more item...
        
        2 คะแนน
        
        1 more item...
        
        0 คะแนน
        
        1 more item...
        
        ลักษณะสีผิว
        (Appearance)
        
        1 คะแนน
        
        1 more item...
        
        2 คะแนน
        
        1 more item...
        
        0 คะแนน
        
        1 more item...
        
        วิเคราะห์ผล
        
        Mild asphyxia คะแนนแอพการ์ 5 – 7
        
        Moderate asphyxia
        คะแนนแอพการ์
        3 – 4
        
        No asphyxia คะแนน แอพการ์ 8 –10
        
        Severe asphyxia คะแนนแอพการ์0-2
        
        Respiratory Distress Syndrome
        (RDS)
        
        ภาวะหายใจลำบากเนื่องจากการขาดสารลดแรงตึงผิว
        (surfactant) ของถุงลม
        
        อาการและอาการแสดง
        
        อาการเขียว (Cyanosis)
        
        ภาพถ่ายรังสีปอด มีลักษณะ ground glass appearance
        
        หายใจลำบาก
        (Dyspnea)
        
        มีปีกจมูกบาน
        
        หายใจมีการดึงรั้งของกล้ามเนื้อทรวงอก (retraction)
        
        หายใจเร็วกว่า 60 ครั้ง/ นาที
        
        หายใจมีเสียง Grunting
        
        ภาวะเลือดเป็นกรด
        
        อาจมีอันตรายจากการหายใจล้มเหลวได้ภายใน 24 ชั่วโมงแรกเกิด
        
        การป้องกัน
        
        มารดาที่มีความเสี่ยงจะคลอดก่อนกำหนด
        แต่ถุงน้ำคร่ำยังไม่แตก
        
        antenatal corticosteroids อย่างน้อย 24 ชั่วโมง
        ก่อนคลอด เพื่อกระตุ้นให้มีการสร้างสารลดแรงตึงผิว
        
        2 more items...
        
        ป้องกันไม่ให้ทารกขาดออกซิเจนในระยะแรกเกิด
        
        การรักษา
        
        ให้ออกซิเจนตามความต้องการ
        ของทารก
        
        ใช้เครื่องช่วยหายใจ
        
        CPAP
        
        ป้องกันไม่ให้เกิดภาวะแทรกซ้อน
        จากการได้รับออกซิเจน
        
        ภาวะแทรกซ้อน
        
        2 more items...
        
        ให้สารลดแรงตึงผิวเพื่อทำให้
        ความยืดหยุ่นของปอดดีขึ้น ลดความรุนแรง
        ของภาวะหายใจลำบาก
        
        รักษาแบบประคับประคอง
        ตามอาการ
        
        รักษาระดับฮีโมโกลบินในเลือดและความเข้มข้นของ
        เม็ดเลือดแดงให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
        
        ให้ยาปฏิชีวนะในรายที่สงสัยว่ามีการติดเชื้อร่วมด้วย
        
        รักษาสมดุลน้ำ อิเลคโตรไลท์สมดุลกรด ด่างในเลือด
        
        ทารกบางรายอาจจ้าเป็นต้องปิด PDA ด้วย
        indomethacin หรือ ibuprofen
        
        ให้ได้รับสารน้ำอย่างเพียงพอ
        
        apnea of prematurity
        
        หยุดหายใจนานกว่า 20 วินาที มี cyanosis
        
        central apnea
        
        ภาวะหยุดหายใจที่ไม่มีการเคลื่อนไหว
        ของทรวงอกหรือกะบังลม
        
        ไม่มีอากาศไหลผ่านรูจมูกโดยมมีสาเหตุจาก
        ศูนย์การหายใจที่บริเวณก้านสมองทำงานได้ไม่ดี
        
        obstruction apnea
        
        ภาวะหยุดหายใจที่มีการเคลื่อนไหวของทรวงอกหรือกะบังลม
        แต่ไม่มีอากาศไหลผ่านรูจมูก
        
        เกิดจาก
        
        การงอหรือการเหยียดลำคอเกิน ทำให้ช่อง
        ภายในหลอดคอ ไม่เปิดกว้าง เกิดการอุดกั้นทางเดินหายใจ
        
        Bronchopulmonary Dysplasia
        
        (1) การควบคุมอุณหภูมิ
        
        hypothermeia T < 36.5 C
        
        ผลกระทบ
        
        น้ำหนักลด (Poor Weight Gain)
        
        ภาวะลำไส้เน่า (NEC)
        
        ภาวะขาดน้ำ (Dehydration)
        
        ภาวะหยุดหายใจ(Apnea)
        
        น้ำตาลในเลือดต่ำ (Hypoglycemia)
        
        ภาวะเลือดออก (Bleeding Disorder)
        
        การเพิ่มการเผาผลาญและภาวะกรด
        
        อัตราการตายเพิ่มขึ้น
        
        การวินิจฉัย
        
        อุณหภูมิกายแกนกลางของทารก < 36.5 C (วัดทางทวารหนัก)
        
        อาการและอาการแสดง
        
        หยุดหายใจ
        
        หายใจลำบาก
        
        เขียวคล้ำ
        
        ปลายมือ ปลายเท้าเย็น
        
        ใบหน้าแดงผิวหนังเย็น
        
        การวัดอุณหภูมิ
        
        ทางทวารหนัก
        
        เกิดก่อนกำหนด
        
        1 more item...
        
        ครบกำหนด
        
        1 more item...
        
        ทางรักแร้
        
        เกิดก่อนกำหนด
        
        1 more item...
        
        ครบกำหนด
        
        1 more item...
        
        การพยาบาล :fire:
        
        2.วัดอุณภูมิเด็ก Body temperature เด็ก 36.8-37.2
        
        3.ใช้ warmer, incubator หรือผ้าห่มห่อตัว
        
        1.จัดให้อยู่ในที่อุณภูมิเหมาะสม (NTE) 32 - 34 องศาเซลเซียส
        
        4.หลีกเลี่ยงอยู่ใกล้แอร์ พัดลม ระวัง “Cold stress”
        
        incubator
        
        การพยาบาล :fire:
        
        2.ป้องกันการสูญเสียความร้อนของร่างกายทารก 4 ทาง
        
        3.ตรวจสอบอุณหภูมิร่างกายทุก 4 ชม.
        และปรับให้เกมาะสมกับสภาพของทารก
        
        1.ไม่เปิดคู้อบโดยไม่จำเป็น ให้การพยาบาลโดย
        สอดมือเข้าทางหน้าต่างตู้อบ
        
        4.เช็ดทำความสะอาดตู้อบทุกวัน
        
        การควบคุมอุณหภูมิทารก
        
        ทารกอยู่ในตู้อบปรับอุณหภูมิด้วยมือ หรือ
        ปรับอุณหภูมิอัตโนมัติ (Air Servocontrol mode)
        
        ปรับอุณหภูมิตู้อบเริ่มที่ 36 C
        
        ปรับอุณหภูมิตู้อบเพิ่มขึ้นครั้งละ 0.2 C ทุก 15 – 30 นาที
        
        ไม่ได้ใช้ตู้อบผนัง2 ชั้น
        
        สวมหมวกไหมพรม-หมวกที่หนา 2 ชั้น
        
        พันร่างกายด้วย plastic wrap
        
        ทารกอยู่ในตู้อบปรับอุณหภูมิอัตโนมัติ
        (Skin Servocontrol mode)
        
        ติด Skin probe บริเวณหน้าท้อง โดยหลีกเลี่ยงบริเวณตับ
        และ bony prominence
        
        ปรับอุณหภูมิตู้อบเริ่มที่36.5 C
        
        ปรับอุณหภูมิตู้อบเพิ่มขึ้นครั้งละ 0.1C
        ทุก 15 – 30 นาที (max 38 C)
        
        ถ้าวัดอุณหภูมิกายได้36.8 C -37.2 C เป็นเวลา2ครั้งติดกัน ให้ปรับอุณหภูมิตู้อบตาม Neutral thermal environment (NTE) แล้วติดตามอุณหภูมิกายต่อทุก 15 -30 นาทีอีก 2 ครั้งและต่อไปทุก4 ชม.
        
        (3)การติดเชื้อ
        
        Sepsis
        
        NEC (Necrotizing Enterocolitis)
        
        ผลมาจาก
        
        การได้รับอาหารไม่เหมาะสม เร็วเกินไป
        
        ลำไส้ขาดเลือดมาเลี้ยง
        
        ภาวะพร่องออกซิเจน
        
        การย่อยและดูดซึมไม่ดี
        
        การพยาบาล :fire:
        
        แยกจากเด็กติดเชื้อ / แยกผู้ดูแล
        
        ดูแลให้ยาปฏิชีวนะตามแผนการรักษา
        
        ห้ามวัดปรอททางทวารหนัก
        
        ให้การพยาบาลโดยยึดหลัก aseptic technique
        
        NPO
        
        เฝ้าระวังสังเกตภาวะติดเชื้อ เฝ้าระวังภาวะลำไส้ทะลุ
        
        (4)ระบบหัวใจ,เลือด
        
        Neonatal Jaundice
        หรือ Hyperbilirubinemia
        
        Anemia
        
        PDA (Patent Ductus
        Ateriosus)
        
        รักษา :explode:
        
        ใช้ยา Indomethacin ขนาดที่ให้ 0.1-0.2 มก./กก.ทุก 8 ชม. X 3 ครั้ง
        
        ข้อห้ามใช้ยา
        
        BUN > 30 mg/dl , Cr > 1.8 mg/dl
        
        urine < 0.5 cc/Kg/hr นานกว่า 8 hr
        
        มีภาวะ NEC
        
        Plt. < 60,000 /mm3
        
        ibuprofen
        
        เพื่อช่วยยับยั้งการสร้างprostaglandin ซึ่งจะทำให้ PDA ปิด
        
        q 12-24 ชั่วโมง จeนวน 3-4 ครั้ง
        
        ได้ผลดี
        
        2 more items...
        
        ภาวะแทรกซ้อน
        
        2 more items...
        
        ข้อห้าม
        
        2 more items...
        
        (5) เลือดออกในช่องสมอง
        
        IVH (Intra ventricular Hemorrhage)
        
        Hydrocephalus
        
        (6)โภชนาการและการดูดกลืน
        
        NEC(Necrotizing Enterocolitis)
        
        GER (Gastroesophageal Reflux)
        
        Hypoglycemia
        
        การพยาบาล :fire:
        
        gavage feeding (OG tube) ในเด็กเหนื่อยง่าย
        ดูด กลืนไม่ดี
        
        IVF ให้ได้ตามแผนการรักษา
        
        ให้อาหารอย่างเหมาะสมกับสภาพของทารก
        
        ระวังภาวะ NEC:observe อาการท้องอืด content ที่เหลือ
        
        ประเมินการเจริญเติบโตชั่งน้ำหนักทุกวัน (เพิ่มวันละ 15-30กรัม)
        
        แนวทางการให้อาหาร
        
        นน.< 1200
        
        มื้อแรก
        
        Sterile water 0.5-1 cc/hr
        
        มื้อต่อๆไป
        
        นม 0.5-1 cc/hr เพิ่มจนถึง 10 cc/hr จึงให้ทุก 2 hr
        
        วิธีให้
        
        NG tube
        
        นน.1500-2000
        
        มื้อต่อๆไป
        
        นม 5 cc/kg ทุก3 hrแล้วค่อยๆเพิ่ม
        
        วิธีให้
        
        NG tube,ขวด
        
        มื้อแรก
        
        เหมือน 1200-1500
        
        นน.1200-1500
        
        มื้อต่อๆไป
        
        นม 5 cc/kg ทุก2 hr เพิ่ม 1 cc ทุก 8hr จนได้ 20 cc
        จึงเปลี่ยนเป็นทุก 3 hr
        
        วิธีให้
        
        NG tube
        
        มื้อแรก
        
        Sterile water 0.5-1 cc/kg
        
        นน.2000-2500
        
        มื้อต่อๆไป
        
        นม 5 cc/kg ทุก3 hrแล้วค่อยๆเพิ่ม
        
        วิธีให้
        
        ดูดจากขวด
        
        มื้อแรก
        
        เหมือน 1200-1500
        
        นน.> 2500
        
        มื้อต่อๆไป
        
        นม 5 cc/kg ทุก3 hrแล้วค่อยๆเพิ่ม
        
        วิธีให้
        
        ดูดจากขวด
        
        มื้อแรก
        
        เหมือน 1200-1500
        
        (7)พัฒนาการล้าช้า
        
        ส่งเสริมสายสัมพันธ์พ่อแม่ลูก
        
        Eye to eye contact
        
        Skin to skin contact