Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Cell transport, การรักษาดุลยภาพของเซลล์, • องค์ประกอบส่วนใหญ่ของเซลล์ประกอ…

- - - - Simple diffusion (การแพร่แบบธรรมดา)
        
        ประเภทของสารที่เกิดการแพร่แบบธรรมดา
        
        โมเลกุลของสารที่ไม่มีขั้ว
        
        ตัวถูกละลายที่มีขนาดเล็ก
        
        วิตามินที่ละลายในไขมัน
        
        อนุภาคของแข็งซึ่งแขวนลอยอยู่ในตัวกลางที่เป็นของเหลวก็ได้
        
        เป็นการเคลื่อนที่ของโมเลกุลหรือไอออนของสารใดๆ ที่เป็น “ตัวถูกละลาย (Solute)” จากบริเวณที่มีความเข้มข้นมากไปยังบริเวณที่มีความเข้มข้นน้อย จนกว่าจะถึงสมดุลของการแพร่
        
        ปัจจัยที่มีผลต่อการแพร่ได้แก่
        
        อุณหภูมิ/ความดัน
        
        สิ่งเจือปนและชนิดของสารตัวกลาง
        
        สถานะของสารที่จะแพร่
        
        ความแตกต่างของความเข้มข้นของสาร
        
        ขนาดและน้ำหนักโมเลกุลของสารที่จะแพร่
        
        บริเวณของเยื่อหุ้มเซลล์ที่เกิดการแพร่แบบธรรมดา คือ Phospholipid bilayer โดยไม่อาศัยตัวพา (Carrier) ใดๆ
      - Facilitated Diffusion (การแพร่แบบฟาซิลิเทต)
        
        ประเภทของสารที่เกิดการแพร่แบบฟาซิลิเทต ได้แก่ ion ของสารขนาดเล็กที่มีขัว ้ เช่น Na+, CL- และตัวถูกละลายที่มีขนาดโมเลกุลใหญ่ เช่น Glucose , Amino acid
        
        เป็นการเคลื่อนที่ของสารใดๆ จากบริเวณที่มีความเข้มข้นสูงไปยังบริเวณที่มีความเข้มข้นของสารต่ำ โดยต้องอาศัย ตัวพา (Carrier) ที่บริเวณเยื่อหุ้มเซลล์ เช่น Protein channel, Protein carrier → มีความจาเพาะต่อสารที่ลาเลียง
        
        การแพร่แบบนี้ เกิดขึ้นได้เร็วกว่าการแพร่แบบธรรมดา เพราะมีตัวพาช่วยในการลำเลียงสาร แต่หากสารที่ถูกลำเลียงมีความเข้มข้นมากจนถึงจุดๆหนึ่ง ความเร็วในการลำเลียงจะคงที่ (Vmax)เนื่องจากตัวพามีจำกัด ต่างจากการแพร่แบบธรรมดาที่ยังเพิ่มความเร็วได้หากยังมีการเพิ่มความเข้มข้นของสาร
      - Osmosis ( ออสโมซิส )
        
        เมื่อระดับของของเหลวในระบบคงที่ ระบบจะปรับตัวเข้าสู่ภาวะสมดุลใหม่อีกครั้ง ความดันที่ทาให้การออสโมซิสหยุดพอดี เรียกว่า แรงดันออสโมติก (Osmotic pressure : OP) มีหน่วยเป็น atm.
        
        OP แปรตามความเข้มข้นของสารละลาย
        
        เป็นการเคลื่อนที่ของน้ำ ซึ่งทำหน้าที่เป็นตัวทำละลาย(Solvent) ผ่านเยื่อเลือกผ่าน (Semipermeable Membrane) จากบริเวณที่มีความเข้มข้นของสารละลายต่ำไปยังบริเวณที่มีความเข้มข้นของสารละลายสูง จนกระทั่งถึงจุดสมดุลเนื่องจากเป็นการเคลื่อนที่ของตัวทำละลาย จึงมีผลทาให้เกิดการเปลี่ยนปริมาตร
        
        เซลล์ของสิ่งมีชีวิตจะมีความเข้มข้นภายในไซโทซอลระดับหนึ่ง เมื่อนาเซลล์ของสิ่งมีชีวิตไปแช่ในสารละลายที่มีความเข้มข้นแตกต่างจากเซลล์ จะทาให้เกิดรูปแบบการออสโมซิสที่แตกต่างกันออกไปดังนี้
        
        Hypertonic solution
        
        เป็นสารละลายที่มีความเข้มข้นน้อยเมื่อเทียบกับความเข้มข้นของสารละลายภายในเซลล์ เซลล์ที่อยู่ในสารละลายนี้ ทิศทางการออสโมซิสของน้ำจะเคลื่อนที่เข้าสู่เซลล์ ทำให้เกิดปรากฏการณ์เซลล์เต่ง (Plasmoptysis) ในเซลล์พืชจะขยายตัวออกเรื่อยๆ เนื่องจากมีผนังเซลล์ล้อมรอบ แต่เซลล์สัตว์ไม่มีจึงจะแตกเมื่อขยายตัวมาก (Hemolysis)
        
        เป็นสารละลายที่มีความเข้มข้นสูงเมื่อเทียบกับความเข้มข้นของสารละลายภายในเซลล์ เซลล์ที่อยู่ในสารละลายนี้ ทิศทางการออสโมซิสของน้ำจะเคลื่อนที่ออกจากเซลล์ ทำให้เกิดปรากฏการณ์เซลล์เหี่ยว(Plasmolysis)
        
        Isotonic solution
        
        เป็นสารละลายที่มีความเข้มข้นเท่ากับกับความเข้มข้นของสารละลายภายในเซลล์ เซลล์ที่อยู่ในสารละลายนี้ ทิศทางการออสโมซิสของน้ำจะเคลื่อนที่เข้าและออกเซลล์ในอัตราที่เท่ากัน ทำให้ช่วยรักษาสภาพของเซลล์และการทำงานภายในเซลล์ให้คงที่
      - Dialysis (ไดอะไลซิส)
        
        เป็นกระบวนการที่เกิดตรงข้ามกับออสโมซิส กล่าวคือเป็นการเคลื่อนที่ของสารที่เป็นตัวถูกละลาย ผ่านเยื่อเลือกผ่าน (Semipermeable Membrane) จากบริเวณที่มีความเข้มข้นของสารละลายสูงไปยังบริเวณที่มีความเข้มข้นของสารละลายต่ำ จนกระทั่งถึงจุดสมดุล
        
        เป็นหลักการนำไปประดิษฐ์เครื่องฟอกไตเทียม (Hemodialysis)
      - Ion exchange (การแลกเปลี่ยนไอออน)
        
        เป็นกระบวนการแลกเปลี่ยน ion ระหว่างภายในเซลล์กับภายนอกเซลล์ โดยต้องเป็น ion ที่มีขั้วเดียวกัน
      - Imbibition (การดูดซับน้ำ)
        
        เป็นการดูดน้ำในลักษณะการซับน้ำพบในพืช อาศัยสารสำคัญใน Cell wall ของพืช คือ Cellulose และ Pectin มีประโยชน์ในการงอกของเมล็ด และการลำเลียงน้ำในพืช
  - - - Primary active transport
        
        เป็นการลำเลียงสารในทิศทางเดียวต่อการลำเลียง 1 ครั้ง
      - Secondary active transport
        
        เป็นการลำเลียงสาร 2 ทิศทางต่อการลำเลียง 1 ครั้ง
- - - - เป็นการลำเลียงสารที่มีสถานะของเหลว หรือ สารละลาย นำเข้าสู่เซลล์ โดยการเว้าเข้าไปของเยื่อหุ้มเซลล์ (เกิดขึ้นได้เนื่องจากมี Microfilament อยู่ใต้เยื่อหุ้มเซลล์) จนเกิดเป็นถุง
    - - เป็นการลำเลียงสารเข้าสู่เซลล์ที่เกิดขึ้นโดยมีโปรตีนที่อยู่บนเยื่อหุ้มเซลล์ทาหน้าที่เป็นตัวรับ (Protein receptor) สารที่ถูกลำเลียงด้วยวิธีนี้จะต้องมีความจำเพาะในการจับกับโปรตีนตัวรับที่อยู่บนเยื่อหุ้มเซลล์
    - - เป็นการลำเลียงที่มีขนาดโมเลกุลใหญ่และมีสถานะเป็นของแข็ง หรือวัตถุขนาดใหญ่เช่นเซลล์ นำเข้าสู่เซลล์ โดยการใช้ Pseudopodium ยื่นเยื่อหุ้มเซลล์ไปโอบล้อมสารนั้นๆ แล้วสร้างเป็นถุงนำเข้าไปภายในเซลล์