จรรยาบรรณพยาบาล
ความหมายของจรรยาบรรณ
จรรยาบรรณพยาบาล (Code of Ethics in Nursing)
ประมวลกฎความ ประพฤติที่วิชาชีพพยาบาลกำหนด
เป็นมาตรฐานหรือแนวปฏิบัติของการประกอบวิชาชีพระดับนานาชาติ ทั้งนี้เพราะเป็นแนวปฏิบัติของพยาบาลทุกมุมโลกที่ประกอบวิชาชีพในการให้บริการสุขภาพที่พยาบาลต้องยึดถือปฏิบัติ
จรรยาบรรณจึงเป็นแนวปฏิบัติที่เป็นหลักสำหรับวิชาชีพพยาบาล
จรรยาบรรณวิชาชีพ (Professional Code of Ethics)
ประมวลความประพฤติที่ผู้ประกอบวิชาชีพกำหนดขึ้น เพื่อรักษาและส่งเสริมเกียรติคุณชื่อเสียง และฐานะของสมาชิก
ทำให้ได้รับความเชื่อถือจากสังคม อาจเขียนเป็นลายลักษณ์อักษรหรือไม่ก็ได้
จรรยาบรรณไม่ใช่กฎหมาย เนื่องจากไม่มีผลบังคับทางกฎหมาย แต่จะมีผลต่อการยอมรับทางสังคมของวิชาชีพ และบุคคลทั่วไป
ความสำคัญของจรรยาบรรณ
ช่วยควบคุมมาตรฐานและประกันคุณภาพและปริมาณที่ถูกต้องในการผลิตและการค้าผลิตผล และบริการจากการประกอบอาชีพนั้น
ช่วยควบคุมจริยธรรมของผู้ประกอบวิชาชีพและผู้ผลิต ผู้ค้า เช่น ให้มีความซื่อสัตย์ ยุติธรรมเป็นต้น
ช่วยส่งเสริมมาตรฐานคุณภาพและปริมาณที่ดี มีคุณค่าและเผยแพร่ให้เป็นที่รู้จัก เป็นที่นิยมเชื่อถือ
ช่วยลดปัญหาอาชญากรรม ลดปัญหาคดโกง ฉ้อฉล เอารัดเอาเปรียบ ลดการปลอมปน เห็น
แก่ตัวและเห็นแก่ได้ ตลอดจนความมักได้มักง่าย ความใจแคบไม่ยอมเสียสละ
ช่วยเน้นให้เห็นชัดเจนยิ่งขึ้นในภาพพจน์ที่ดีของผู้มีจริยธรรม เช่น ในการเสียสละ ในการเห็นประโยชน์ของส่วนรวมมากยิ่งกว่าประโยชน์ส่วนตัว
ช่วยทำหน้าที่พิทักษ์สิทธิทางกฎหมาย สำหรับผู้ประกอบวิชาชีพให้เป็นไปถูกต้องตามทำนองคลองธรรม
ความสำคัญของจรรยาบรรณแห่งวิชาชีพการพยาบาลต่อการปฏิบัติงาน
เป็นแนวทางให้ผู้ประกอบวิชาชีพใช้กับการทำงานของตน และการทำงานร่วมกันในกลุ่มวิชาชีพ
เป็นแนวทางในการพัฒนาตนให้เป็นผู้มีพฤติกรรมบริการที่มีคุณภาพ และมาตรฐานตามความ
คาดหวังของสังคม
เป็นแนวทางในการตรวจสอบและกำกับพฤติกรรมการปฏิบัติงานของผู้ประกอบวิชาชีพ
เป็นมาตรฐานเปรียบเทียบคุณภาพมาตรฐานของผู้ประกอบวิชาชีพ
เป็นหลักฐานแสดงให้สังคมได้รับรู้ว่าวิชาชีพพยาบาล ตระหนักถึงความรับผิดชอบที่มีต่อผู้ใช้บริการ สังคม และทำหน้าที่พิทักษ์สิทธิของผู้ใช้บริการตามหลักจริยธรรมและกฎหมายการประกอบวิชาชีพ
ช่วยให้พยาบาลที่ประกอบวิชาชีพมีแนวทางในการพัฒนาคุณภาพมาตรฐานการบริการวิชาชีพไปในทิศทางเดียวกัน
คุณลักษณะเฉพาะของวิชาชีพการพยาบาล
เป็นการบริการแก่สังคม ช่วยเหลือ และสนับสนุนให้มนุษย์ดำรงรักษาสุขภาพอนามัยที่ดี และความเป็นอยู่ที่ดีในสังคม
เป็นการปฏิบัติต่อมนุษย์โดยตรง และเป็นการปฏิบัติต่อธรรมชาติของบุคคลที่มีความแตกต่างกัน
เป็นการปฏิบัติหน้าที่ที่ต้องเข้าไปมีส่วนร่วมกับผู้ป่วย ประชาชน ชุมชน
มีความเป็นอิสระควบคุมนโยบายและกิจกรรมการปฏิบัติของตนได้
มีองค์ความรู้ของวิชาชีพตนเอง มีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง โดยการวิจัยอย่างเป็นระบบ
ผู้ประกอบวิชาชีพยึดถือปฏิบัติการบริการด้วยจิตวิญญาณ ด้วยความเอื้ออาทร รับผิดชอบต่อ
ตนเองงานและวิชาชีพ มีการควบคุมลักษณะของการปฏิบัติอยู่เสมอ
จรรยาบรรณวิชาชีพเป็นแนวทางการพิจารณาตัดสินใจและการปฏิบัติของผู้ประกอบวิชาชีพ
มีองค์กรวิชาชีพที่ส่งเสริม สนับสนุน และพัฒนามาตรฐานวิชาชีพและการประกอบวิชาชีพ
พฤติกรรมที่เกิดจากผลรวมของความสามารถด้านความรู้ ทักษะ เจตคติ ความชำนาญ
แรงจูงใจและคุณลักษณะของบุคคลใดบุคคลหนึ่งที่ทำให้บุคคลนั้นสามารถปฏิบัติกิจกรรมได้สำเร็จ
สมรรถนะวิชาชีพพยาบาล หมายถึง พฤติกรรมการแสดงออกถึงความสามารถของพยาบาล วิชาชีพที่เกี่ยวกับความรู้ ความสามารถ ทักษะ เจตคติ ตลอดจนบุคลิกลักษณะในการปฏิบัติการพยาบาลอย่างมีประสิทธิภาพ
จรรยาบรรณวิชาชีพของสภาการพยาบาลนานาชาติ
พยาบาลและประชาชน (Nurses and People)
ให้การพยาบาลประชาชนที่ ต้องการการดูแลทางการพยาบาลนการดูแลนั้นพยาบาลจะส่งเสริมสิ่งแวดล้อมที่เคารพต่อสิทธิมนุษยชนค่านิยม วัฒนธรรม
พยาบาลต้องมั่นใจว่าบุคคลได้รับข้อมูลที่ต้องให้การยินยอมเกี่ยวกับการดูแลและที่
เกี่ยวข้องกับการรักษาอย่างเพียงพอ
พยาบาลต้องเก็บรักษาข้อมูลส่วนบุคคลและใช้วิจารณญาณในการแลกเปลี่ยนข้อมูลนั้น
พยาบาลร่วมรับผิดชอบกับสังคมในการริเริ่มและสนับสนุนการสนองตอบความต้องการ
ทางสุขภาพและทางสังคมของสาธารณะโดยเฉพาะอย่างยิ่งในกลุ่มประชากรที่มีความเสี่ยง
พยาบาลร่วมรับผิดชอบในการสร้างความยั่งยืนและปกป้องสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติ
จากการทำให้หมดไปมลพิษการทำให้เสื่อม และการทำลาย
พยาบาลและการปฏิบัติ(Nurses and Practice)
พยาบาลเป็นผู้ที่มีภาระหน้าที่และความรับผิดชอบในส่วนตนในการปฏิบัติการพยาบาล
และการคงไว้ซึ่งสมรรถนะโดยการเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง
พยาบาลคงไว้ซึ่งมาตรฐานด้านสุขภาพส่วนบุคคลที่จะทำให้มีความสามารถในการให้การดูแลได้
พยาบาลใช้วิจารณญาณในเรื่องสมรรถนะของปัจเจกบุคคลเมื่อต้องยอมรับภาระหน้าที่และกระทำภาระหน้าที่แทน
พยาบาลต้องคงไว้ซึ่งมาตรฐานการปฏิบัติส่วนตัวที่สะท้อนถึงความเป็นวิชาชีพและเพิ่ม
ความน่าเชื่อถือของสาธารณะ
พยาบาลที่ให้การพยาบาลต้องมั่นใจว่าได้ใช้เทคโนโลยีและวิทยาการก้าวหน้าที่มีความ
ปลอดภัย เคารพในศักดิ์ศรีและสิทธิของประชาชน
พยาบาลและวิชาชีพ (Nurses and the Profession)
พยาบาลมีข้อตกลงเกี่ยวกับบทบาทหลักในการพิจารณาและลงมือปฏิบัติที่มีมาตรฐาน
ในการปฏิบัติการพยาบาล การจัดการ การวิจัย และการศึกษา
พยาบาลต้องมีความกระตือรือร้นในการพัฒนาแก่นของความรู้ของวิชาชีพที่มีวิจัยเป็นฐาน
พยาบาลทำหน้าที่ตามองค์กรวิชาชีพ มีส่วนร่วมในการสรรสร้างและคงไว้ซึ่งความ
ปลอดภัย การทำงานอย่างเท่าเทียมทางสังคมและเศรษฐกิจตามเงื่อนไขของการพยาบาล
พยาบาลและผู้ร่วมงาน (Nurses and Co-workers)
พยาบาลมีการดำรงไว้ซึ่งความสัมพันธ์ในเชิงความร่วมมือกับผู้ร่วมงาน ทั้งในการ
พยาบาลและกับสาขาอื่น
พยาบาลต้องมีกระทำที่เหมาะสมตลอดเวลาต่อปัจเจกบุคคล ครอบครัว และชุมชนใน
สถานการณ์ที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพที่กระทำโดยผู้ร่วมงานหรือบุคคลอื่น
จรรยาบรรณวิชาชีพสมาคมพยาบาลแห่งสหรัฐอเมริกา
พยาบาลพึงให้บริการพยาบาลด้วยความเคารพในศักดิ์ศรี และความแตกต่างระหว่างบุคคล
โดยไม่จำกัดในเรื่องสถานภาพทางสังคม เศรษฐกิจ
พยาบาลพึงเคารพสิทธิส่วนตัวของผู้ป่วยโดยรักษาข้อมูลเกี่ยวกับผู้ป่วยไว้เป็นความลับ
พยาบาลพึงให้การปกป้องคุ้มครองแก่ผู้ป่วย สังคม ในกรณีที่มีการให้บริการสุขภาพอนามัยและความปลอดภัย
พยาบาลมีหน้าที่รับผิดชอบในการตัดสินใจและให้การพยาบาลแก่ผู้ป่วยแต่ละราย
พยาบาลพึงดำรงไว้ซึ่งสมรรถนะในการปฏิบัติการพยาบาล
พยาบาลพึงตัดสินใจด้วยความรอบคอบถี่ถ้วน ใช้ข้อมูลสมรรถนะและคุณลักษณะอื่นๆ เป็น
หลักในการขอคำปรึกษาหารือ ยอมรับในหน้าที่ความรับผิดชอบ
พยาบาลพึงมีส่วนร่วมและสนับสนุนในกิจกรรมการพัฒนาความรู้เชิงวิชาชีพ
พยาบาลพึงมีส่วนร่วมและสนับสนุนในการพัฒนาวิชาชีพและส่งเสริมมาตรฐานการปฏิบัติการพยาบาล
จรรยาบรรณวิชาชีพของสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทย
จรรยาบรรณวิชาชีพการพยาบาลต่อประชาชน
ประกอบวิชาชีพด้วยประกอบด้วยความมีสติ ตระหนักในคุณค่าและศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์
ปฏิบัติต่อประชาชนด้วยความเสมอภาคตามสิทธิมนุษยชน โดยไม่คำนึงถึง เชื้อชาติ ศาสนา
และสถานภาพของบุคคล
ละเว้นการปฏิบัติที่มีอคติ และการใช้อำนาจหน้าที่เพื่อผลประโยชน์ส่วนตน
พึงเก็บรักษาเรื่องส่วนตัวของผู้รับบริการไว้เป็นความลับ เว้นแต่ด้วยความยินยอมของผู้นั้น
หรือเมื่อต้องปฏิบัติตามกฎหมาย
จรรยาบรรณวิชาชีพการพยาบาลต่อสังคมและประเทศชาติ
พึงประกอบกิจแห่งวิชาชีพให้สอดคล้องกับนโยบายอันยังประโยชน์แก่สาธารณชน
พึงรับผิดชอบร่วมกับประชาชนในการเริ่ม สนับสนุนกิจกรรมที่ก่อให้เกิดสันติสุข และ
ยกระดับคุณภาพชีวิต
พึงอนุรักษ์และส่งเสริมศิลปวัฒนธรรมประจำชาติ
พึงประกอบวิชาชีพโดยมุ่งส่งเสริมความมั่นคงของชาติ ศาสนา และสถาบันกษัตริย์
จรรยาบรรณวิชาชีพการพยาบาลต่อวิชาชีพ
พึงตระหนักและถือปฏิบัติในหน้าที่ความรับผิดชอบตามหลักการแห่งวิชาชีพการพยาบาล
พัฒนาความรู้และวิธีปฏิบัติให้ได้มาตรฐานแห่งวิชาชีพ
พึงศรัทธาสนับสนุนและให้ความร่วมมือในกิจกรรมแห่งวิชาชีพ
พึงสร้างและธำรงไว้ซึ่งสิทธิอันชอบธรรม ในการประกอบวิชาชีพการพยาบาล
จรรยาบรรณวิชาชีพการพยาบาลต่อผู้ร่วมวิชาชีพและผู้ประกอบการวิชาชีพอื่น
ให้เกียรติ เคารพให้สิทธิและหน้าที่ของผู้ร่วมวิชาชีพและผู้อื่น
เห็นคุณค่าและยกย่องผู้มีความรู้ ความสามารถในศาสตร์สาขาต่างๆ
พึงรักษาไว้ซึ่งความสัมพันธ์อันดี กับผู้ร่วมงานทั้งภายในและภายนอกวิชาชีพ
จรรยาบรรณวิชาชีพการพยาบาลต่อตนเอง
ประพฤติตนและประกอบกิจแห่งวิชาชีพ โดยถูกต้องตามกฎหมาย
ยึดมั่นในคุณธรรมและจริยธรรมแห่งวิชาชีพ
ประพฤติปฏิบัติตนให้เป็นแบบอย่างที่ดี ทั้งในด้านการประกอบกิจแห่งวิชาชีพและส่วนตัว
ใฝ่รู้พัฒนาแนวคิดให้กว้าง และยอมรับการเปลี่ยนแปลง
จรรยาบรรณพยาบาล ฉบับปีพุทธศักราช 2546
ข้อที่ 1 พยาบาลรับผิดชอบต่อประชาชนผู้ต้องการการพยาบาล และบริการสุขภาพ
พยาบาลรับผิดชอบต่อประชาชนผู้ต้องการการพยาบาล และบริการสุขภาพทั้งต่อปัจเจก
บุคคล ครอบครัว ชุมชน และระดับประเทศ
พฤติกรรมจริยธรรมของพยาบาล
พยาบาลรับฟังปัญหาและให้ข้อมูลเกี่ยวกับสุขภาพหรือแนะนำการปฏิบัติตัวของ
ผู้รับบริการด้วยความเต็มใจ
พยาบาลให้ข้อมูลอย่างเพียงพอต่อการตัดสินใจของผู้รับบริการในการเลือกรับบริการทุกครั้ง
พยาบาลรักษาความลับเกี่ยวกับการวินิจฉัยโรคและการรักษาโรคเป็นอย่างดี
พยาบาลเอาใจใส่และรับผิดชอบดูแลสุขภาพของผู้รับบริการอย่างสม่ำเสมอ
ข้อที่ 2 พยาบาลประกอบวิชาชีพด้วยความเมตตากรุณา เคารพในคุณค่าของชีวิต ความมีสุขภาพดีและความผาสุกของเพื่อนมนุษย์
พฤติกรรมจริยธรรมของพยาบาล
พยาบาลให้โอกาสผู้รับบริการระบายความคับข้องใจเกี่ยวกับความเจ็บป่วยด้วยอัธยาศัย
อันดีทุกครั้ง
พยาบาลสอบถามการตัดสินใจของผู้รับบริการก่อนทุกครั้งที่จะให้การพยาบาล
พยาบาลพูดคุยด้วยท่าทีที่นุ่มนวลและปลอบโยนให้กำลังใจอย่างสม่ำเสมอ
พยาบาลให้คำตอบในข้อสงสัยแก่ผู้รับบริการด้วยข้อมูลที่เป็นความจริงอย่างครบถ้วนทุกครั้ง
ข้อที่ 3 พยาบาลมีปฏิสัมพันธทางวิชาชีพกับผู้ใช้บริการ ผู้ร่วมงาน และประชาชน ด้วยความ
เคารพในศักดิ์ศรีและสิทธิมนุษยชนของบุคคล
พฤติกรรมจริยธรรมของพยาบาล
พยาบาลแสดงการยอมรับและให้การสนับสนุนการทำกิจกรรมตามความเชื่อและค่านิยมส่วนตัวของผู้รับบริการ
พยาบาลสอบถามการตัดสินใจของผู้รับบริการก่อนทุกครั้งที่จะให้การพยาบาล
พยาบาลพูดคุยด้วยท่าทีที่นุ่มนวลและปลอบโยนให้กำลังใจอย่างสม่ำเสมอ
พยาบาลมีความกลมเกลียวกันและแสดงท่าทีที่เป็นมิตรในการดูแลผู้รับบริการ
ข้อที่ 4 พยาบาลยึดหลักความยุติธรรม และความเสมอภาคในสังคมมนุษย์
พฤติกรรมจริยธรรมของพยาบาล
พยาบาลให้การดูแลเอาใจใส่ผู้รับบริการทุกคนอย่างเท่าเทียมกัน
พยาบาลอำนวยความสะดวกแก่ผู้รับบริการทุกคนอย่างทั่วถึงกัน
พยาบาลชี้แจงข้อเท็จจริงเกี่ยวกับการเจ็บป่วยให้ผู้รับบริการทราบโดยไม่ปิดบังหรือรังเกียจ
พยาบาลแสดงความรับผิดชอบในการปกป้องผู้รับบริการให้ได้รับการดูแลรักษาที่เหมาะสมกับภาวะความเจ็บป่วย
พยาบาลช่วยให้ผู้รับบริการได้มีโอกาสพบแพทย์ผู้รักษาตามที่ต้องการ
ข้อที่ 5 พยาบาลประกอบวิชาชีพโดยมีความเป็นเลิศ
พฤติกรรมจริยธรรมของพยาบาล
พยาบาลทำให้ผู้รับบริการเกิดความมั่นใจในบริการที่ตนเองได้รับ
พยาบาลชี้แจงภาวะของโรคและอาการที่เกิดขึ้นจนผู้รับบริการเข้าใจได้ดี
พยาบาลทำให้ผู้รับบริการมั่นใจว่าได้รับบริการทุกอย่างที่มีประสิทธิภาพสูงและปลอดภัย
พยาบาลแสดงให้ผู้รับบริการเห็นว่าสถานพยาบาลมีความพร้อมทุกด้านในการให้การบริการ
พยาบาลทำการปรับปรุงนวัตกรรมการพยาบาลใหม่ๆ เพื่อนำมาใช้กับผู้รับบริการ
ข้อที่ 6 พยาบาลพึงป้องกันอันตรายต่อสุขภาพ และชีวิตของผู้ใช้บริการ
พฤติกรรมจริยธรรมของพยาบาล
พยาบาลปฏิบัติการพยาบาลโดยคำนึงถึงคุณภาพชีวิตและความต้องการของผู้รับบริการ
เป็นสำคัญ
พยาบาลให้การช่วยเหลือผู้รับบริการทันทีที่พบว่ามีปัญหา
พยาบาลคอยเฝ้าระวังเพื่อป้องกันภาวะเสี่ยงมิให้เกิดอันตรายต่อผู้รับริการ
พยาบาลทำการชี้แจงข้อมูลเกี่ยวกับโรคให้ผู้รับบริการรับทราบอย่างเป็นระยะๆ โดย
สม่ำเสมอ
ข้อที่ 7 พยาบาลรับผิดชอบในการปฏิบัติให้สังคมเกิดความเชื่อถือไว้วางใจต่อพยาบาล และ
ต่อวิชาชีพการพยาบาล
พยาบาลปฏิบัติงานโดยยึดตามมาตรฐานวิชาชีพอย่างเคร่งครัด
พยาบาลร่วมมือกันพัฒนาวิชาชีพให้เจริญก้าวหน้าในสังคมอย่างมีเอกภาพ
พยาบาลร่วมมือกับผู้อื่นในกิจกรรมที่เป็นประโยชน์ต่อสังคม
ข้อที่ 8 พยาบาลพึงรวมในการทำความเจริญก้าวหน้าให้แก่วิชาชีพการพยาบาล
พยาบาลให้ความร่วมมือในการพัฒนาวิชาชีพการพยาบาล โดยการเข้าร่วมกิจกรรมขององค์กรวิชาชีพอย่างเข้มแข็ง
พยาบาลนำผลงานวิจัยหรือหลักฐานทางวิชาการมาใช้ปรับปรุงการปฏิบัติการพยาบาล
อย่างสม่ำเสมอ
พยาบาลกระตือรือร้นในการมีส่วนร่วมกำหนดนโยบายและแผนพัฒนาวิชาชีพการพยาบาล
ข้อที่ 9 พยาบาลพึงรับผิดชอบต่อตนเองเช่นเดียวกับรับผิดชอบต่อผู้อื่น
พยาบาลยึดกฎระเบียบอย่างเหมาะสมในการให้การบริการพยาบาลแก่ผู้รับบริการทุกคน
พยาบาลมีความช านาญและแคล่วคล่องว่องไวในการปฏิบัติงาน
พยาบาลมีบุคลิกภาพที่น่าเชื่อถือไว้วางใจจนผู้รับบริการสามารถเปิดเผยความลับได้