Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 14 การช่วยเหลือเบื้องต้นในเด็กที่ได้รับอุบัติเหตุและสารพิษ - Coggle…

- - - - ระบบโลหิต: ขัดขวางการสร้าง hemoglobin เม็ดเลือดแดงแตกง่าย มีภาวะซีด ภาวะพร่องออกซิเจน
      - ระบบประสาท: ทำลายเซลล์สมองทำให้เยื้อสมองบวมปวดศีรษะ คลื่นไส้อาเจียน ชัก เดินเซ ไม่รู้สึกตัวปลายเท้าตก (foot drop) ข้อมือตก (wrist drop) ปัญญาอ่อน
      - ไต: ดูดกลับฟอสเฟต กรดอะมิโน กรดยูริค ไตอักเสบ เรื้อรัง ไตวาย
      - ระบบทางเดินอาหาร: ปวดท้องรุนแรง ตับอักเสบ
      - หัวใจ: กล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ หัวใจเต้นผิดปกติ
      - ระบบสืบพันธ์ : เป็นหมัน
      - ระบบกระดูกและกล้ามเนื้อ : ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ โรคกระดูกอ่อน(Rickets) ข้ออักเสบ
      - ระบบอื่นๆ: หญิงตั้งครรภ์มีความดันโลหิตสูง
    - - มากกว่า 10 ไมโครกรัม/เดซิลิตร สมองช้า การสร้างฮีมลดลง
      - มากกว่า 40 ไมโครกรัม/เดซิลิตร มีภาวะซีดปวดท้องรุนแรง
      - มากกว่า 100 ไมโครกรัม/เดซิลิตร
        ชัก ปัญญาอ่อน อัมพาต ตาบอด หมดสติ และเสียชีวิตได้
    - - 1.ให้ยา succimer ตามแผนการรักษาเพื่อขับสารตะกั่วสังเกตอาการข้างเคียง คือ คลื่นไส้ อาเจียน มีผื่น
      - 2.ดูแลให้ packed red cell ตามแผนการรักษาบันทึกV/S ทุก 1 ชั่วโมงเพื่อประเมินภาวะแทรกซ้อน
      - 3.ดูแลทานอาหารโปรตีนสูง เช่น เนื้อสัตว์ นม ไข่
        และอาหารที่มีธาตุเหล็กสูง เช่น ไข่แดง ตับ เป็นต้น เพื่อเสริมสร้างเม็ดเลือดแดง
      - ติดตามประเมินภาวะซีดโดยการตรวจผิวหนัง เยื่อบุตา และหาระดับฮีมาโตคริต
      - ติดตามการตรวจหาระดับสารตะกั่วในเลือดเพื่อรักษาอย่างต่อเนื่อง
  - - - ถ้ารับประทานทำลายเนื้อเยื่อทางเดินอาหาร
        
        อักเสบบวมแดง เป็นผังผืด หลอดอาหารตีบแคบ
        
        น้ำลายไหล กลืนลำบาก เจ็บคอ หลอดอาหาร/ลำไส้ทะลุ เยื่อบุช่องท้องอักเสบ สำลักเข้าสู่ทางเดินหายใจ เสียงแหบหรือไม่มีเสียง หายใจมีเสียงดัง หายใจลำบาก
      - ถ้าถูกผิวหนัง
        
        ผิวหนังถูกทำลาย ปวดแสบปวดร้อน
        
        ผิวหนังแดง พอง
        ลอกหลุดเป็นแผล
      - ถ้าเข้าตา
        
        ถ้าเข้าตา ตาอักเสบบวมแดง กระจกตาเป็นแผล
    - - 2.ดูแลให้ยาลดกรด เช่น milk of magnesia
      - 1.ผู้ป่วยรู้สึกตัวดีให้ดื่มนํ้า และนมประมาณ 1 แก้ว เพื่อเจือจางสารกัดกร่อน
      - 3.ดูแลให้เพรตนิโซโลน 2 มิลลิกรัม/กิโลกรัม/วัน ตามแผนการรักษาเพื่อลดการอักเสบบวมของเนื้อเยื่อที่ถูกทำลาย
      - ห้ามกระตุ้น/ทำให้อาเจียน
  - - - ผงซักฟอก/น้ำยาล้างจาน: คลื่นไส้ อาเจียน
      - นํ้ายาซักแห้ง: ไตวาย ตับวาย สมองอักเสบ
      - สบู่:กระตุ้นระบบประสาท Electrolyte imbalance ระคายเคื่องต่อเยื่อบุทางเดินอาหาร ระคายเคืองเยื่อบุตา
    - - ถ้ารับประทาน
        
        น้ำยาซักแห้ง ทำให้อาเจียน ส่งรพ.
        
        ผงซักฟอก สบู่ ไม่ทำให้อาเจียน
      - ถ้ากระเด็นเข้าตาล้างด้วยน้ำสะอาด
  - - - รับประทาน : เจ็บแสบคอ ปวดศท้องเสีย สำลักง่าย ปอดอักเสบ ซึ่งจะมีอาการหายใจเร็ว เหนื่อยหอบ เขียว และมีไข้ตํ่า ๆ
      - สูดดม : เคลิ้มเป็นสุข ต่อมาจะอ่อนเพลีย ไม่มีแรง
        วิงเวียน กระสับกระส่าย หงุดหงิด ซึม ถ้าเป็นมากอาจชัก หมดสติ
      - หกราดผิวหนัง: เจ็บแสบผิวหนัง
    - - เบื้องต้น
        
        ถ้ารับประทาน ห้ามทำให้อาเจียน/ล้างกระเพาะอาหาร อาจสำลักเข้าปอด
        
        ถ้าหกราดผิวหนัง ล้างด้วยนํ้าสบู่หลาย ๆ ครั้ง
        
        อาการเล็กน้อยดูแลใกล้ชิด
      - ให้รับประทานถ่านบริสุทธิ์ เพื่อจับนํ้ามันก๊าด
      - ให้ออกซิเจน ถ้าเด็กเหนื่อยหอบ และหายใจลำบาก
      - ให้สารนํ้าทางหลอดเลือดดำ
      - ให้ยาปฏิชีวนะ เมื่อพบอาการของการติดเชื้อร่วมด้วย
      - พิจารณาใส่ท่อหลอดลมคอ ถ้าเด็กมีอาการชัก หมดสติ การหายใจไม่ดี มีภาวะขาดออกซิเจน
  - - - Organophosphates ,carbamates
        
        ดุดซึมทางผิวหนัง ทางเดินอาหาร และปอดได้ดี กระจายไปส่วนต่างๆพบมากที่ตับ ทำให้ AChE เกิน
      - แบ่งตามชนิด Receptor
        
        muscarinic receptor มีอาการนํ้าลายไหล นํ้าตาไหล เหงื่อออกมาก ปัสสาวะราด ท้องเสีย คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้องรุนแรง มีเสมหะในหลอดลมเพิ่มมากขึ้น หลอดลมตีบ ฟังปอดได้เสียงวี๊ด หัวใจเต้นช้าความดันโลหิตตํ่าลง และม่านตาหดเล็ก
        
        nicotinic receptor กล้ามเนื้ออ่อนแรง โดยเฉพาะกล้ามเนื้อช่วยในการหายใจ มีอาการหายใจลำบาก กล้ามเนื้อกระตุก สั่น มีอาการชัก หัวใจเต้นเร็ว และความดันโลหิตสูง
        
        ระบบประสาท จะมีอาการตื่นเต้น กระวนกระวาย นอนไม่หลับ สับสน ฝันร้าย ปวดศรีษะ เดินเซ อารมณ์แปรปรวน พูดไม่ชัด ชัก และหมดสติ
      - การรักษา
        
        ทำความสะอาดร่างกายด้วยสบู่ สระผม
        
        ใน 1 ชั่วโมงทำ gastric larvage และให้ Activated charcoal single dose
        
        Organophosphates ยาต้านพิษ atropine sulphate และ 2-PAM
        
        carbamates ยาต้านพิษ atropine sulphate
    - - Paraquat
        
        ดูดซึมช้าๆในทางเดินอาหารและทางผิวหนัง เกิดปฏิกิริยา oxidation ในร่างกาย ถูกกำจัดทางไตเกิดไตวาย ปริมาณที่ทำให้เสียชีวิตคือ ความเข้มข้น 20 % ปริมาณ 15-20 ml
      - การรักษา
        
        ทำ gastric larvage และให้ดินเหนียว (Fuller's earth)
        
        ให้ bentonite หรือ Activated charcoal ร่วมกับยาระบาย (MOM)
  - - - พาราเซตามอล ได้รับขนาดสูงเกิน 140 mg/kg หน้าที่ตับเสีย เกิดตับวาย
      - แอสไพริน ได้รับขนาดสูง 200-280 mg/kg เกิดภาวะ hyperventitation ร่างกายขับคาร์บอนไดออกไซต์ออกมาก เกิดภาวะหายใจเป็นกรด ไข้สูง และเกิดภาวะ metabolic acidosis มีการขัดขวางกระบวนการแข็งตัวของเลือด เกล็ดเลือดลดลง ทำให้มีภาวะเลือดออกง่าย
    - - ได้รับยาพาราเซตามอลเกินขนาด
        
        24 ชั่วโมงแรกจะมีอาการคลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร เหงื่อออกมาก ซีด อ่อนเพลีย
        
        วันที่ 2 และ 3 จะมีอาการทางตับ เจ็บชายโครงขวา
        
        ใน 1 สัปดาห์ ตัว ตาเหลือง มีอาการของภาวะตับวาย และทำให้เสียชีวิตได้
      - เมื่อได้รับยาแอสไพรินเกินขนาด
        
        มีอาการคลื่นไส้ อาเจียน กระหายนํ้า หายใจเร็ว ระดับความรู้สติลดลง ซึม สับสน หมดสติ มีภาวะเลือดออกง่าย มีอาการแสดงภาวะขาดนํ้า เหงื่อออก มีไข้ มีภาวะโซเดียมตํ่า โพแทสเซียมตํ่า นํ้าตาลในเลือดตํ่า และปัสสาวะออกน้อย
    - - พิษจากพาราเซตามอล
        
        ภายใน 2 ชั่วโมงแรกหลังกินยา ล้างท้องและให้ Activated charcoal
        
        หลังจาก 2 ชั่วโมงไม่เกิน 4 ชั่วโมงไม่ต้องล้างท้องให้ Activated charcoal จากนั้น 2 ชั่วโมงให้ N-acetylcysteine
        
        หลังจาก 4 ชั่วโมง ไม่ต้องล้างท้อง ไม่ให้ Activated charcoal ให้เริ่มยา N-acetylcysteine
        
        หลังจาก 24 ชั่วโมงพบ Enzyme ตับขึ้นเร็ว > 2 เท่า ให้เริ่มยา N-acetylcysteine ทันที
      - พิษจากยาแอสไพริน
        
        รีบทำให้อาเจียน หรือล้างท้อง
        
        ให้ถ่านบริสุทธิ์เพื่อลดการดูดซึมของยา
        
        ให้ IV fluid เพื่อเร่งการขับยาออกทางปัสสาวะ
        
        ทำให้ปัสสาวะเป็นด่างโดยการให้โซเดียมไบคาร์บอเนต 2-3 mEq/kg ฉีดเข้า IV ทุก 4-6 ชั่วโมง หรือให้ 5% Dextose 1/3 NSS 100 ml ผสมโซเดียมไบคาร์บอเนต 3-5 mEq หยดให้หมดใน 1 ชั่วโมง
        
        ให้วิตามิน เค ในรายที่มีภาวะเลือดออกง่าย
        
        ในรายที่รุนแรง อาจเปลี่ยนถ่ายเลือด หรือ dialysis
- - - - ล้างแผลด้วยนํ้าและสบู่ เช็ดรอบแผลด้วยแอลกอฮอล์ 70% ทา Povidone-iodine
      - ฉีดวัคซีนป้องกันบาดทะยักและพิษสุนัขบ้า
    - - งูพิษ
        
        นอนนิ่งๆ ลดการไหลเวียนของเลือด ใช้ผ้ารัดเหนือแผลพอสอดนิ้วได้ ล้างแผลด้วยนํ้าสะอาดและสบู่ ไม่กรีดหรือดูดแผล ถ้าปวดแผลให้กินยาพาราเซตามอลได้ ห้ามให้แอสไพรินเพราะอาจทำให้เกิดภาวะเลือดออกผิดปกติ และรีบนำส่งโรงพยาบาล
      - ผึ้ง ตัวต่อต่อย
        
        เอาเหล็กในออก ใช้ใบมีดขูดหรือใช้เทปใสติดแล้วดึงเหล็กในจะติดมาด้วย ล้างด้วยนํ้าสะอาดและสบู่ เช็ดด้วยแอลกอฮอล์ 70% ประคบด้วยความเย็น ทาครีมแอนติฮิสตามีน ถ้าแพ้มากอาจเกิด Anaphylactic shock ต้องรีบนำส่งโรงพยาบาล
      - ถูกพิษแมงกะพรุน
        
        ทำให้ผิวหนังบวมไหม้ ให้ใช้คาลาไมน์โลชั่น หรือครีมที่มียาแก้แพ้ทาบรรเทาอาการได้ ถ้าหายใจขัดหมดสติต้องรีบนำส่งโรงพยาบาล
- - - - 1.ตรวจดูสภาพที่เกิดเหตุว่าปลอดภัยหรือไม่
      - 2.ประเมินช่วงอายุ
        
        Infant (เด็กเล็ก) อายุ < 1 ปี
        
        Child (เด็กโต) อายุ > 1 ปี ถึงวัยรุ่น
        
        การเจริญของหน้าอกในเพศหญิง
        
        ขนรักแร้ในเพศชาย
      - 3.วิเคราะห์สาเหตุของการเกิดเหตุการณ์ และตรวจดูว่ามีอันตรายหรือบาดแผลที่มองเห็นจากภายนอกหรือไม่
      - 4.ประเมินผู้ป่วยโดยร้องเรียก เขย่าเบาๆ หรือตีที่บริเวณหัวไหล่ทั้ง 2 ข้าง
      - 5.ผู้ป่วยไม่รู้สึกตัว ไม่หายใจหรือหายเฮือก (gasping) ให้ร้องขอความช่วยเหลือ โทร 1669 และตามเครื่อง AED ให้เร็วที่สุด
      - 6.ตรวจสอบชีพจร (Pulse Check) ภายใน 10 วินาที
        
        Infant:คลำที่ Brachial pulse
        
        Chaild : คลำที่ Carotid pulse หรือ Femoral pulse
    - - เทคนิค
        
        1.เริ่มกดหน้าอก ( Chest compression ) ทันที 30 ครั้ง
        
        กดหน้าอกให้แรง เร็ว และถูกต้อง
        
        Push hard กดให้เล็ก 4 cm ในเด็กเล็กและ 5 cm ในเด็กโต
        
        Push fast อัตราการกดมากกว่า 100 ครั้ง/นาที
        
        ให้มีการคืนตัวของทรวงอกในระหว่างการกดแต่ละครั้งเต็มที่
        
        หลีกเลี่ยงการช่วยหายใจมากเกินไป
        
        2.ช่วยหายใจ (ventilation) 2 ครั้ง
        
        ใช้เทคนิค Head Tilt Chin Lift ( เชยคาง ดันหน้าผาก)
        
        สงสัยการบาดเจ็บกระดูกคอ ใช้เทคนิค Jaw thrust (ยกขากรรไกรทั้ง 2 ข้างขึ้น)
        
        3.กดหน้าอก 30 ครั้งต่อการช่วยหายใจ 2 ครั้ง จนครบ 5 รอบ 2 นาที
        
        ผู้ช่วยคนเดียว กดหน้าอก 30 ครั้ง ช่วยหายใจ 2 ครั้ง
        
        ผู้ช่วยสองคน กดหน้าอก 15 ครั้ง ช่วยหายใจ 2 ครั้ง
      - ตำแหน่งการกดหน้าอก
        
        เด็กเล็ก อายุ < 1 ปี
        
        two thumb-encircling hands technique โดยกดลึก 1.5 นิ้ว กดตำแหน่งที่อยู่ต่ำกว่า Intermamary line เล็กน้อย
        
        two-finger technique กดตำแหน่งที่อยู่ต่ำกว่า Intermamary line เล็กน้อย ใช้นิ้วกลางและนิ้วนาง
        
        เด็กโต อายุ > 1 ปี
        
        The heel of one hand or two hand