Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลเด็กที่มีปัญหา เซลเจริญผิดปกติ, นางสาวชุติกาญจน์ พร้อมมูล …
การพยาบาลเด็กที่มีปัญหา เซลเจริญผิดปกติ
มะเร็งเม็ดเลือดขาว Acute lymphoblastic leaukemia
มะเร็งที่พบบ่อยสุดในเด็ก
พบมากในช่วงอายุ 2-5 ปี
ความหมาย
มะเร็งของระบบโลหิตเกิดจากความผิดปกติของเซลล์ต้นกำเนิดที่อยู่ในไขกระดูกเกิดการแบ่งตัวที่ผิดปกติไม่สามารถ differentiateไปเป็นเซลล์ตัวแก่ได้
จำนวนเม็ดเลือดขาวตัวอ่อนมีจำนวนเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วทั่วร่างกายทำให้การสร้างเม็ดเลือดแดงและเกร็ดเลือดลดลง
ผู้ป่วยเกิดอาการซีดเลือดออกแล้วติดเชื้อง่าย
ชนิดที่พบบ่อยที่สุดในเด็กคือมะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเฉียบพลัน
มี 2 ชนิดคือ
T-cell lymphoblastic leukemia
B-cell lymphoblastic leukemia ส่วนใหญ่จะพบชนิดนี้
มีการแบ่งตัวอย่างรวดเร็วและคุมไม่ได้ในไขกระดูกจึงมีเซลล์เม็ดเลือดขาวตัวอ่อนเป็นจำนวนมากในไขกระดูก
เซลล์ที่ผิดปกติเรานั้นถูกปล่อยออกมาในกระแสเลือดในรูปของ Blast cell ซึ่งเป็นเซลล์เม็ดเลือดขาวตัวอ่อน
ผลของการที่มีเซลล์เม็ดเลือดขาวตัวอ่อนจำนวนมาก
การสร้างเม็ดเลือดแดงเกร็ดเลือดลดลง
ผู้ป่วยมีอาการซีดเหนื่อยง่ายอ่อนเพลียเลือดออกง่ายติดเชื้อง่าย
ชนิดของมะเร็งเม็ดเลือดขาว
ALL เป็นชนิดที่พบได้ในทุกช่วงอายุทั้งในเด็กและผู้ใหญ่แต่พบได้บ่อยสุดในเด็กอายุสองถึงห้าปี
AML พบได้ในผู้ใหญ่มากกว่าในเด็กและพบในผู้ชายบ่อยกว่าผู้หญิง
CLL เป็นชนิดที่พบได้บ่อยในผู้ใหญ่และมีความชุกของโรคมากขึ้นตามอายุ
CML เป็นชนิดที่พบได้น้อยพบได้ทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ในผู้ป่วยเด็กนั้นประมาณ 80% มักพบในเด็กอายุมากกว่า 4 ปี
สาเหตุของมะเร็งเม็ดเลือดขาว
ปัจจัยทางด้านพันธุกรรม
เด็กที่เป็นดาวน์ซินโดรมพบว่าจะมีความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลันชนิด ALL และ AML มากกว่าคนปกติ
ครอบครัวที่มีสมาชิกเป็นโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลันชนิด ALLพบว่าจะมีโอกาสเป็นโรคนี้ได้สูงกว่าควรทั่วไปประมาณสองถึงสี่เท่า
ในแฝดที่เป็นมะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลันชนิด ALL โดยเฉพาะเป็นโรคตั้งแต่อายุยังน้อยพบว่าจะทำให้ฝาแฝดอีกคนนึงมีโอกาสเป็นโรคนี้ได้ประมาณ 25%
ปัจจัยทางด้านสิ่งแวดล้อม
มีประวัติได้รับรังสีไออนไนซ์ lonizing radiation ซึ่งเป็นรังสีที่ใช้ในการตรวจและรักษาในปริมาณสูง
มีประวัติได้รับยาเคมีบำบัดในการรักษาโรคมะเร็งชนิดอื่นมาก่อน
การสัมผัสสารเคมีที่เป็นพิษบางชนิดโดยเฉพาะสารเบนซิน สารฟอร์มาลดีไฮด์
จากควันบุหรี่และการสูบบุหรี่
อาการ
อาการแรกคือเบื่ออาหารน้ำหนักลดซีดอ่อนเพลียง่าย
เลือดออกง่ายเพราะจะมีเกร็ดเลือดต่ำทำให้เลือดออกง่ายเช่นออกตามไรฟันมีจ้ำเขียวขึ้นบนตามตัวหรือมีประจำเดือนมากผิดปกติ
เม็ดเลือดขาวปริมาณมากแต่ทำหน้าที่ไม่ได้ต่อสู้กับเชื้อโรคไม่ได้ผู้ป่วยจึงติดเชื้อง่ายมีไข้เป็นอาการสำคัญที่มักจะมารับการรักษา
เม็ดเลือดขาวไปเบียดบังอวัยวะต่างๆหรือไปสะสมทำให้เกิดก้อนที่ขาหนีบต่อมน้ำเหลืองขาคอหรือมีตับม้ามโต
การวินิจฉัย
เจาะเลือดตรวจหาเซลล์เม็ดเลือดตัวอ่อนของเม็ดเลือดขาว Blast cell
เจาะไขกระดูกเพื่อดูให้ชัดเจนอีกครั้งว่ามีการแบ่งตัวที่ผิดปกติในไขกระดูก
มะเร็งต่อมน้ำเหลือง Lymphoma
อวัยวะที่เกี่ยวกับน้ำเหลืองได้แก่
ม้าม
ไขกระดูก
ต่อมทอนซิล
ต่อมไทมัส
ความผิดปกติของเม็ดเลือดขาวทำให้เกิดเป็นมะเร็งต่อมน้ำเหลืองขึ้นการทำหน้าที่ก็จะผิดปกติ
ตำแหน่งที่พบบ่อยคือต่อมน้ำเหลืองบริเวณคอ Cervical Lympnode
มะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดฮอดจ์กิจ
Hodgkin Lymphoma
พบต่อมน้ำเหลืองโตมาเป็นปีไม่มีอาการเจ็บปวด
มีลักษณะเฉพาะคือจพบReed-Sternberg cell ซึ่งไม่มีในมะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดอื่น
มะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดนอนฮอดจ์กิจ
Non-Hodgkin Lyphoma
อาการจะเร็วและรุนแรง
มาโรงพยาบาลเมื่อมีการกระจายไปทั่วร่างกายแล้ว
อาจมีก้อนที่ช่องท้องช่องอกหรือในระบบประสาท
Burkitt Lymphoma
มีต้นกำเนิดมาจาก B-cell
มีการแทรกกระจายในเนื้อเยื่อ
มีก้อนเนื้องอกที่โตเร็วมาก
มักพบเฉพาะที่
ในช่องท้อง
รอกระดูกขากรรไกร
การวินิจฉัย
การตัดชิ้นเนื้อเพื่อตรวจทางพยาธิวิทยา Biopsy
การตรวจไขกระดูกเพื่อประเมินว่ามีการกระจายเข้าไปในกระดูกหรือไม่
เอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์ CT Scan
เอ็กซเรย์คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า MRI
การตรวจกระดูก Bone Scan
การตรวจทางเวชศาสตร์นิวเคลียร์ PET scan
อาการ
อาการเริ่มต้นที่พบบ่อย
คลำพบก้อนที่บริเวณต่างๆเช่น
คอรักแร้ขาหนีบเต้านม
แต่ไม่มีอาการเจ็บ
มีไข้หนาวสั่นเหงื่อออกมากตอนกลางคืนคันทั่วร่างกาย
เบื่ออาหารน้ำหนักลดอ่อนเพลียยังไม่ ทราบสาเหตุ
ไอเรื้อรังหายใจไม่สะดวกต่อมทอนซิลโต
ปวดศีรษะ
อาการในระยะลุกลาม
ซีดมีเลือดออกง่าย
ใน ราย ที่เป็นมะเร็งต่อมน้ำเหลืองภายในช่องท้อง
มีอาการแน่นท้อง
อาหารไม่ย่อย
ท้องโตขึ้นจากการมีน้ำในช่องท้อง
แนวทางการรักษาในปัจจุบัน
การใช้ยาเคมีบำบัด
การฉายรังสี
การรักษาด้วยการปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิด
การรักษาด้วยยาเคมีบำบัด Chemotherapy
ระยะการรักษาเคมีบำบัด
1.ระยะชักนำให้โรคสงบ induction phase
เป็นการให้ยาเพื่อทำลายเซลล์ในเวลาอันสั้นให้มากที่สุด
มีอันตรายต่อเซลล์ปกติน้อยที่สุด
ทำให้ไขกระดูกสามารถสร้างเม็ดเลือดขาวได้ตามปกติ
ใช้เวลาสี่ถึงหกสัปดาห์
ยาที่ใช้ได้แก่
Vincristine
Adriamycin
L-Asparaginase
Glucocorticoid
2.ระยะให้ยาแบบเต็มที่
intensive or consolidation phase
การให้ยาหลายชนิดร่วมกัน
ภายหลังที่ผู้ป่วยอยู่ในระยะโรคสงบแล้ว
เพื่อให้ยาทำลายเซลล์มะเร็งให้เหลือน้อยที่สุด
ใช้เวลาประมาณสี่สัปดาห์
ยาที่ใช้ได้แก่
Methotrexate
6-MP
Cyclophosphamide
3.ระยะป้องกันโรคเข้าสู่ระบบประสาทส่วนกลาง
CNS prophylaxis phase
ป้องกันไม่ให้โรคลุกลามเข้าสู่ระบบประสาทส่วนกลาง
โดนเฉพาะผู้ป่วยทั่วไปที่มีจำนวนเกร็ดเลือดต่ำตับม้ามโต
ยาที่ใช้ได้แก่
Methotrexate
Hydrocortisone
ARA-C
4.ระยะควบคุมโรคสงบ
Maintenance phase or continuation therapy
เป็นการให้ยาเพื่อควบคุมและรักษาโรคอย่างถาวร
ยาที่ใช้ได้แก่
6-MP โดยการรับประทานทุกวันร่วมกับการให้ Metrotrexate
การรักษาประคับประคอง
การรักษาทดแทน Replacement therapy
การให้เลือดเพื่อให้ระดับพี่โมโกลบินไม่น้อยกว่า7-8 กรัม/ดล.ในระยะแรกก่อนโรคสงบ
การรักษาด้วยเกร็ดเลือด
ถ้ามีเกร็ดเลือดต่ำจึงจำเป็นต้องให้เกร็ด เลือดก่อน ก่อนการให้ยา
วิธีนี้จะช่วยรักษาชีวิตผู้ป่วยได้สูง
เพราะมีเกร็ดเลือดต่ำมากจะทำให้ผู้ป่วยเสียชีวิตได้รวดเร็วไม่เกิน 24 ชั่วโมง
วิธีการให้ยาเคมีบำบัด
ทางช่องไขสันหลัง
ทางกล้ามเนื้อหลังฉีดต้องระวังเลือดออก
ทางหลอดเลือดดำต้องระวังการตัวของยาออกนอกหลอดเลือดที่ทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรง
ยาเคมีบำบัดที่ใช้บ่อย
Mercaptopurine (6-MP)
รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเฉียบพลันโดยยับยั้งการสร้างPurineยับยั้งการสร้างกรดนิวคลิอิก
Methotrexate
รักษามะเร็ง Acute leukemia โดยยับยั้งการสร้างดีเอ็นเอและอาร์เอ็นเอและมีฤทธิ์กดการเจริญเติบโตของเซลล์
Cytarabine (ARA-C) รักษามะเร็งชนิดALLโดยจะขัดขวางการสร้างดีเอ็นเอ
Mesna ป้องกันภาวะเลือดออกในผู้ป่วยกระเพาะปัสสาวะอักเสบที่มีสาเหตุมาจากยารักษามะเร็งได้แก่ Cyclophosphamide
Ondasetron(onsia) ป้องกันอาการขึ้นไส้อาเจียนในผู้ป่วยมะเร็งที่ต้องเข้ารับการรักษาด้วยยาเคมีบำบัด
Bactrim ป้องกันการติดเชื้อฉวยโอกาสเนื่องจากผู้ป่วยมีภูมิต้านทานต่ำ
Ceftazidime (fortum) ป้องกันการติดเชื้อเนื่องจากมีไข้หลังได้รับยาเคมีบำบัด
ป้องกันการติดเชื้อเนื่องจากมีไข้หลังได้รับยาเคมีบำบัด Amikin
รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวโดยออกฤทธิ์จับกับหรือรวมตัวกับดีเอ็นเอของเซลล์มะเร็ง Cross link ส่งผลทำให้เพิ่มจำนวนไม่ได้ Cyclophosphamide
มะเร็งไต Wilm TumorหรือNeuroblastoma
ความหมาย
ภาวะที่เนื้อไตชั้นพาเรนไคมา Parenchyma มีการเจริญผิดปกติจนกลายเป็นก้อนเนื้องอกภายในเนื้อไตจะมีขนาดใหญ่กลางได้ทางผนังหน้าท้องมาจะเป็นที่ไตข้างใดข้างหนึ่ง
ไม่ให้ข้ามบ่อยเพราะอาจทำให้กรแตกหรือเกิดการแพร่กระจายของมะเร็ง
Neuroblastoma
เป็นเนื้องอกชนิดร้ายแรงที่พบได้บ่อยในเด็กอายุน้อยกว่าห้าปี
มีเซลล์ต้นกำเนิดมาจากเซลล์ขอระบบประสาทสามารถเกิดบริเวณใดก็ได้ที่มีเนื้อเยื่อ Sympathetic nerve
ต่อมหมวกใตในช่องท้อง Adrenal gland
อาการ
มีก้อนในท้อง ท้องโต ปวดท้อง ตาโปนมีรอยช้ำรอบดวงตา(raccoon eyes) มีไข้ ปวดกระดูก
ตำแหน่งที่พบก้อนครั้งแรกมากที่สุดคือต่อมหมวกไต
การตอบสนองต่อการรักษาจะไม่ดี
มีอัตราการตายสูง
นางสาวชุติกาญจน์ พร้อมมูล
เลขที่30 ห้อง36/1 รหัสนักศึกษา612001031