Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลในผู้ใหญ่ที่มีปัญหาสุขภาพเกี่ยวกับความผิดปกติของเลือดและส่วนประกอ…

- - - - 1.1 เสียเลือดอย่างเฉียบพลัน เช่น จากเลือดกำเดา (Epistaxis) ไอเป็นเลือด(Hemoptysis) การได้รับอุบัติเหตุ เลือดออกจากแผลในกระเพาะ อาหารเลือดออกจากการมีประจำเดือนจำนวนมาก เป็นต้น
      - 1.2 เม็ดเลือดแดงถูกทำลายอย่างเฉียบพลัน จะมีอาการร่วมคือ
        ดีซ่าน ปัสสาวะสีเข้ม อาจมีไข้ ม้ามอาจโต หากมีประวัติเข้าป่าอาจเป็นมาลาเรีย
      - มีอาการของภาวะซีดที่เกิดขึ้นใน 7-10 วัน
      - 1.3 อาจเกิดจากมะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเฉียบพลัน ซึ่งจะมีไข้
        เกล็ดเลือดต่ำ ตับม้ามโต
    - - 2.2 ลักษณะของธาลัสซีเมียจากหน้าตาและผิวพรรณ
      - 2.3 ลักษณะทางคลินิกของโรคตับ โรคไต โรคเอสแอลอี
      - 2.1 ประวัติการเสียเลือดชนิดเรื้อรัง
      - 2.4 ลักษณะทางคลินิกของการขาดสารอาหาร เช่น เลือกรับประทานเฉพาะอาหารบางอย่าง ชนิดอาหารรับประทานน้อย ติดสุรา เป็นต้น
      - มีอาการของภาวะซีดที่เกิดขึ้นมากกว่า 10 วัน อาจเป็นเดือน ๆ ก็ได้
  - - - จุดเลือดออกใต้ผิวหนัง (Petechiae)
      - ภาวะที่เลือดออก และสะสมภายในเนื้อเยื่อจนเกิดเป็นก้อนขึ้น (Hematoma)
      - จุดจ้ำเลือดตามตัว (Ecchymosis)
      - ความดันโลหิตและชีพจร
      - เยื่อบุต่าง ๆ เปลือกตา
- - - - ต่อระบบโลหิตวิทยา เช่น เหนื่อยง่าย อ่อนเพลีย เวียนศีรษะ เป็นต้น หากซีดมาก ๆ อาจมีอาการและอาการแสดงของภาวะหัวใจล้มเหลวร่วมด้วย ผู้ป่วยที่ซีดมากอาจมีอาการมึนงง สับสน
      - ผลต่อเซลล์ผิวภายนอกและภายในร่างกาย เช่น เล็กอ่อนแบนหรือเป็นรูปซ้อน มุมปากอักเสบ ลิ้นเลี่ยน อาจมีอาการกลืนลำบาก หากมีอาการซีดรุนแรงมาก อาจพบการอักเสบของกระเพาะอาหารเนื่องจากขาดเลือดไปเลี้ยง
      - ผลต่อภูมิต้านทานของร่างกาย ทำให้จำนวน T-lymphocyte ลดลง Lymphocyte transformation ถูกกด Myeloperoxidase ในเม็ดเลือดขาว และ Lactoferrin ลดลง ทำให้ความสามารถในการฆ่าเชื้อแบคทีเรียลดลง
      - ผลต่อการควบคุมอุณหภูมิของร่างกาย ร่างกายจะไม่สามารถรักษาอุณหภูมิไว้ได้เมื่ออยู่ในภาวะที่มีอุณหภูมิต่ำ ๆ เนื่องจากความผิดปกติของเมตาบอลิสมของไทรอยด์ฮอร์โมนที่ต้องอาศัยเอนไซม์ที่มีเหล็กเป็นส่วนประกอบ
      - ผลต่อการตั้งครรภ์ มารดาที่มีภาวะซีดโดยเฉพาะถ้ามีภาวะซีดตั้งแต่ไตรมาสแรกของการตั้งครรภ์ จะมีอัตราการเกิดภาวะแทรกซ้อนของการตั้งครรภ์สูงขึ้นอย่างชัดเจน
      - ผลต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการของเด็ก ทารกที่ขาดธาตุเหล็กอย่างรุนแรงมีการเจริญเติบโตและพัฒนาการช้ากว่าปกติ
    - - ภาวะซีดจากการขาดธาตุเหล็กจะเป็นไปอย่างช้าๆ ทีละน้อย
        มีผู้ป่วยจำนวนมากที่ไม่ต้องให้ยา จนกว่าระดับฮีโมโกลบินลดลงเหลือ
        7-8 กรัม/เดซิลิตร ผู้ป่วยจึงจะมีอาการของภาวะซีด เช่น มีอาการซีด เหนื่อยง่าย อ่อนเพลีย เวียนศีรษะ หน้ามืด
    - - มีการติดเชื้อและภาวะปอดอักเสบ มีการเสียเลือด โดยจะเห็นจากรอยจ้ำเลือดตามผิวหนัง ปัสสาวะเป็นเลือด มีเลือดออกที่เหงือก ภาวะแทรกซ้อนที่เฉพาะกับภาวะซีดจากการขาดธาตุเหล็ก เนื่องจากให้ทดแทนมากเกินไปโดยการรับประทานหรือฉีดทางกล้ามเนื้อ คือ มีธาตุเหล็กไปจับกับเนื้อเยื่อมากเกินไป (Hemochromatosis) ซึ่งมีผลต่อตับ หัวใจ
        ต่อมพิทูอิทารี และข้อ
    - - การตรวจร่างกาย การดูอาจเห็นว่าลิ้นแดง บวม เรียบ และเจ็บ (Glossitis) มุมปากอาจจะบวมแดง และเจ็บ (Angular stomatitis) จากการดูอาจพบเล็บเป็นรูปช้อนและเปราะ
      - ระดับฮีโมโกลบินต่ำ ฮีมาโตคริตต่ำ ระดับธาตุเหล็กให้ซีรั่ม (Serum iron) ต่ำ ระดับเฟอริตินในซีรั่ม (Serum ferriti) ต่ำ
      - การซักประวัติ มีประวัติการเสียเลือด
      - การศึกษาระบบทางเดินอาหาร เช่น Guaiac stool tests, Barium swallow, Barium enema, Endoscopy และ Sigmoidoscopy เป็นต้น
      - การตรวจไขกระดูก
    - - หลีกเลี่ยงสาเหตุของการเสียเลือด
      - ให้เหล็กโดยการรับประทานอาหารที่มีธาตุเหล็กมากขึ้น เช่น Ferrous sulfate, Ferrous gluconate, Ferrous fumarate < 30 ไมโครกรัม/ลิตร ยืนยันการขาดธาตุเหล็ก เป็นต้น
      - 3.ให้รับประทานร่วมกับวิตามินซีสูงในมื้อเดียวกัน เพราะวิตามินซีจะช่วยทำให้ร่างกายสามารถดูดซึมธาตุเหล็กได้ดีขึ้นโดยรับประทานผักและผลไม่ให้มาก ๆ
    - - • ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
      - •มีความบกพร่องเกี่ยวกับการรับรู้ เนื่องจากสมองได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ
      - •เหนื่อยง่ายเนื่องจากเนื้อเยื่อได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ
      - •เซลล์ผิวมีความผิดปกติเนื่องจากการดูดซึมลดลง
      - •ได้รับสารอาหารไม่เพียงพอกับความต้องการของร่างกายเนื่องจากรับประทาน
      - •อาหารที่มีธาตุเหล็กน้อย และมีการอักเสบที่มุมปากและในช่องปาก
      - •ปฏิบัติตัวไม่ถูกต้องเนื่องจากขาดความรู้ความเข้าใจเรื่องโรค
  - - - เกิดจากความผิดปกติของโครโมโซมแต่กำเนิด (Fanconi syndrome) ทำให้เลือดพร่องเม็ดเลือดทุกชนิดสามารถถ่ายทอดทางพันธุกรรมได้
      - เกิดจากได้รับสารที่เป็นอันตรายต่อไขกระดูกโดยตรง ได้แก่ ได้รับยาปฏิชีวนะ
      - ภาวะซีดอะพลาสติก เป็นภาวะที่ไขกระดูกล้มเหลวไม่สามารถสร้างเม็ดเลือดได้ตามปกติ ทำให้เม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาว และเกล็ดเลือดต่ำกว่าระดับปกติ
      - การติดเชื้อ เช่น ไวรัสตับอักเสบซี Epstein-Barr virus, Cytomegalovirus, Milliary tuberculosis โรครูมาตอยด์ และโรคเกี่ยวกับภูมิคุ้มกัน เช่น โรคเอสแอลอี
      - สารเคมีและสารพิษ เช่น ยาฆ่าแมลง เป็นต้น สีย้อมผม เป็นต้น
    - - มีความเกี่ยวข้องกับความผิดปกติของเซลล์ต้นกำเนิดในไขกระดูก พบว่า เซลล์ต้นกำเนิดมีคุณสมบัติผิดปกติไปจากเดิม เซลล์ฝ่อ ทำให้จำนวนเซลล์ในไขกระดูกลดลงมากจนถึงขึ้นไม่มีเซลล์ในไขกระดูกเลย หรือเรียกว่า Pancytopenia
    - - มีจุดเลือดออกที่เยื่อบุเปลือกตาหรือเรตินา
      - พบจำนวนเม็ดเลือดแดงน้อยกว่า 1 ล้านเซลล์/ลบ.มม. เรติคิวโลไซต์ต่ำ
      - อาการอ่อนเพลีย และหายใจลาบากเมื่อออกแรง
      - เลือดออกง่ายเนื่องจากเกล็ดเลือดต่ำ จะพบจ้ำเขียวตามผิวหนัง เหงือกและฟัน
      - มีไข้จากการติดเชื้อในร่างกาย พบเม็ดเลือดขาวในเลือดต่ำกว่า 2,000 เซลล์/ลบ.มม. เป็นชนิดลิมโฟไซม์
    - - การตรวจร่างกาย จะพบว่าซีด จ้ำเลือด จุดเลือดเล็ก ๆ หรือมีเลือดออกในเรตินา ถ้ามีความผิดปกติในการแข็งตัวของเลือด อาจมีอาการสับสนและอ่อนแรง พบเสียงฟู่ (Murmur)
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการและการตรวจพิเศษอื่น ๆ จากการสเมียร์เลือด พบลักษณะเซลล์เม็ดเลือดแดงมีขนาดและการติดสีปกติ Reticulocyte count ต่ามาก ระดับเหล็กในซีรั่มสูงขึ้น
      - การซักประวัติ อาการอ่อนเพลีย ไม่มีแรง หายใจไม่สะดวก และปวดศีรษะ เป็นต้น อาการของความผิดปกติของการแข็งตัวของเลือด เช่น มีรอยฟกช้ำ
      - ยกเว้นกรณีมีเลือดออก เกล็ดเลือดและจำนวนเม็ดเลือดขาวต่ำ เจาะตรวจดูเซลล์ไขกระดูก จะพบมีจำนวนเซลล์ลดน้อยลงมาก มีลักษณะเป็นไขมัน พังผืด และเจลแทนที่เม็ดเลือด
    - - ให้ Packed red cell, Platelet และให้เลือดชนิดต่าง ๆ การปลูกถ่ายไขกระดูกสาหรับผู้ป่วยที่มีเม็ดเลือดขาวต่า ทาให้เสี่ยงต่อการติดเชื้อจึงควรป้องกันโดยการล้างมือบ่อย ๆ
      - ภาวะแทรกซ้อน มีการเสียเลือดอย่างทันทีทันใด และมีการติดเชื้อจากการที่ผู้ป่วยได้รับยากดภูมิคุ้มกัน
      - ให้ยาปฏิชีวนะเมื่อมีการติดเชื้อ เช่น เชื้อรา Aspergillus เป็นต้น แต่ไม่ควรให้เพื่อป้องกันการติดเชื้อเพราะจะกระตุ้นให้มีการดื้อยา
      - ให้ออกซิเจนสาหรับผู้ป่วยที่มีระดับฮีโมโกลบินต่ำ และให้ยาเคมีบำบัดหรือรังสีรักษา
    - - มีโอกาสติดเชื้อ เนื่องจากปริมาณเม็ดเลือดขาวลดลง
      - มีโอกาสเสียเลือด เนื่องจากปริมาณเกล็ดเลือดต่าและมีการแข็งตัวของเลือดผิดปกติ
      - ไม่สามารถทำกิจวัตรประจำวันได้ เนื่องจากภาวะพร่องออกซิเจน
  - - - การดูดซึม วิตามินบี12 ผิดปกติ เนื่องจากขาด Intrinsic factor ซึ่งเป็นโปรตีนที่สร้างจากเยื่อบุในกระเพาะอาหาร ภาวะซีดชนิดนี้ เรียกว่า ภาวะซีดเพอร์นิเซียส (Pernicious anemia)
      - การได้รับ วิตามินบี12 ไม่เพียงพอ พบในผู้ป่วยที่รับประทานอาหารมังสวิรัติอย่าง เคร่งครัด
    - - เมื่อมีการฝ่อของเยื่อบุของกระเพาะอาหารส่วนต้น (Glandular mucosa of gastric fundus) ทำให้ขาด Intrinsic factor อาจเกิดจากพันธุกรรม
    - - อาการของเนื้อเยื่อได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ เช่น อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย เป็นต้น
      - อาการทางระบบประสาท เช่น ความจำเสื่อม สับสน ชาที่แขนขา กล้ามเนื้อขาไม่มีแรง มีอาการสั่นเดินแล้วล้ม การรับความรู้สึกเสียไป ไม่มีรีเฟล็กซ์
        มีอาการสั่น เดินแล้วล้ม เป็นต้น
      - อาการในระบบทางเดินอาหาร เช่น อาหารไม่ย่อย คลื่นไส้ อาเจียน
        เบื่ออาหาร ท้องอืด ท้องผูก ท้องเสีย เจ็บปาก ลิ้นเลี่ยนแดง น้าหนักลด เป็นต้น
    - - การซักประวัติ
      - การตรวจร่างกาย
      - ควบคุมการถ่ายอุจจาระและปัสสาวะไม่ได้
      - การตรวจกระเพาะอาหาร ไม่พบกรดเกลือหลังจากฉีดฮีสตมีน
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการและการตรวจพิเศษอื่น ๆ
      - การตรวจไขกระดูกพบ Erythroid hyperplasia และ Megaloblasts
        เม็ดเลือดแดงปกติ
      - ระดับฮีโมโกลบินต่ำ และจานวนเม็ดเลือดแดงต่ำ ปริมาณ Mean corpuscular volume เม็ดเลือดขาวและเกล็ดเลือดต่ำ ระดับวิตามินบี12 ในเลือดต่ำ และระดับ Serum lactate dehydrogenase สูง
      - การทดสอบ Schilling test จะสามารถแยกสาเหตุของการขาดวิตามินบี12 ว่าเกิดจากการขาดสารอาหาร หรือจากการขาด Intrinsic factor
    - - ให้ยาช่วยสร้างเม็ดเลือด เช่น Ferrous sulfate เป็นต้น วิตามิน เช่น Cyanocobalamin กรดโฟลิก เป็นต้น ยาช่วยย่อย เช่น กรดเกลือ เป็นต้น ฉีดวิตามินบี12 จานวน 1,000 ไมโครกรัม/วัน เข้ากล้ามเนื้อ
        เป็นเวลา 2 สัปดาห์
      - ภาวะซีดทำให้ผู้ป่วยอ่อนแรง อาจจะให้พักบนเตียงจนกว่าฮีโมโกลบินจะสูงขึ้น
      - ให้รับประทานอาหารพวกปลา เนื้อสัตว์ นม และไข่
      - ผู้ป่วยหนักมีผลกับหัวใจและปอดอาจต้องให้เลือด ให้ยาดิจิตาลีส
        ยาขับปัสสาวะ ให้อาหารจืด (Low sodium)
        สำหรับผู้ป่วยหัวใจวายสิ่งที่สำคัญที่สุด คือ ให้วิตามินบี12 ทดแทน
        ให้ยาปฏิชีวนะซึ่งขึ้นกับการติดเชื้อ และให้ยาชาเพื่อลดอาการเจ็บปาก
      - ให้เลือดเพื่อแก้ไขภาวะซีด
      - ผู้ป่วยที่รักษาด้วยวิตามินบี12 โดยการฉีด อาจมีอาการผิดปกติทางระบบประสาทอย่างถาวร เช่น อัมพาต เป็นต้น มีพฤติกรรมทางจิต และอาจมีอาการควบคุมการถ่ายอุจจาระหรือปัสสาวะไม่ได้
    - - อาจเกิดความผิดปกตีที่ผิวหนังเนื่องจากหลอดเลือดส่วนปลายเปราะ
      - ได้รับ วิตามินบี12 ไม่เพียงพอกับความต้องการของร่างกาย เนื่องจากการ ดูดซึมผิดปกติ หรือพฤติกรรมการรับประทานอาหารไม่เหมาะสม
      - มีการบกพร่องด้านจิตใจและการรับรู้
      - มีความบกพร่องในการแลกเปลี่ยนก๊าซเนื่องจากมีปริมาณเม็ดเลือดแดงน้อย
      - เสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุ เนื่องจากสูญเสียความรู้สึกและไม่สามารถเคลื่อนไหวได้