Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลเด็กที่มีปัญหาเซลล์เจริญผิดปกติ, periorbital-ecchymosis-pictures…

- - - - ผลต่อระบบเลือด
        
        เม็ดเลือดขาวต่ำ
        
        ประเมินจากค่า ANC
        
        ภาวะ Leukopenia
        
        ต่ำปานกลาง
        
        ANC 500-1000 เซลล์/ลบ.มม.
        
        ต่ำรุนแรง
        
        ANC ต่ำกว่า 500 เซลล์/ลบ.มม.เสี่ยงต่อการติดเชื้อที่รุนแรงมากขึ้น ANC ต่ำกว่า 100 เซลล์/ลบ.มม. เสี่ยงต่อการต่อการติดเชื้อแบคทีเรียแกรมลบในกระแสเลือด (gram-negative bacteremia)
        
        ต่ำเล็กน้อย
        
        ANC 1000-1500 เซลล์/ลบ.มม. ผู้ป่วยจะเสี่ยงต่อการติดเชื้อเพิ่มมากขึ้น งดให้ยาเคมีบำบัด
        
        เม็ดเลือดขาวจะ
        ต่ำสุดในวันที่ 6-12 หลังได้ยาเคมีบำบัด และจะกลับสู่ภาวะปกติภายใน 21 วัน
        
        เด็กที่มี ANC ต่ำต้องแยก
        เด็กไว้ในห้องแยก เพื่อป้องกันการติดเชื้อ
        
        เม็ดเลือดแดง
        
        ผู้ได้รับยาเคมีบำบัดจะมีภาวะ Anemia แพทย์จะให้เลือดเมื่อ Hb=8-10gm/dl
        
        เกร็ดเลือดต่ำ
        
        เกล็ดเลือดน้อยกว่า 100,000/mm3 เกิดภาวะเลือดออกง่ายกว่าปกติ
        
        ต่ำกว่า 50,000เซลล์/ลบ.มม.จะมีความเสี่ยงต่อการเกิด
        อาการเลือดออกง่ายหยุดยาก
        
        จุดเลือดเล็กๆ ใต้ผิวหนัง หรือมีจ้ำเลือด Ecchymosis
        
        ปัสสาวะมีเลือดปน
        
        ต่ำกว่า 10,000 เซลล์/ลบ.มม. มีโอกาสเกิดเลือดออกในทางเดินอาหารหรือ มีเลือดออกในสมองได้สูง
        
        ทำให้ไขกระดูกผลิตเซลล์เม็ดเลือดต่างๆได้น้อยลง ต้องตรวจเลือดก่อนให้ยาเคมีบำบัดทุกครั้ง ถ้าผลไม่พร้อมจะงดการให้
      - ผลต่อระบบทางเดินอาหาร
        
        เบื่ออาหาร คลื่นไส้อาเจียน แผลในปากและคอ ปวดท้อง ท้องเดิน ท้องผูก
        
        รายที่อาเจียนแพทย์จะมีแผนการรักษาให้ยา Onsia (ondansetron) เข้าทางหลอดเลือดดำ
        
        ป้องกันการติดเชื้อในปากโดยบ้วนปากด้วย 0.9%NSS ทุกครั้งหลังรับประทานอาหาร หรือทุก 2 ชั่วโมงในรายที่มีแผลในปาก
        
        ป้องกันการติดเชื้อในระบบทางเดินอาหารโดยทาน Low
        Bacterial diet คืออาหารที่สุกสะอาดและปรุงเสร็จใหม่ๆ
      - ผลต่อระบบผิวหนัง
        
        ผมร่วงหลังจากได้ยา2-3weeks และงอกขึ้นใหม่เมื่อหยุดยา2-3เดือน แต่จะหยาบ หนา ผิวหนังจะคล้ำ แห้ง
      - ระบบทางเดินปัสสาวะ
        
        การตกตะกอนของยาเคมีบำบัดทำให้กระเพาะ
        ปัสสาวะอักเสบ Cystitis ดังนั้นผู้ป่วยจะต้องได้รับน้ำมากพอทางหลอดเลือดดำและทางปาก และต้องปรับ
        ปรับให้ปัสสาวะมีฤทธ์เป็นด่าง
        
        ติดตามค่า BUN Cr
      - ตับ
        
        ตัวตาเหลือง อ่อนเพลีย ปวดชายโครงด้านขวา ท้องโตขึ้นหรือเท้าบวม
        ตรวจติดตามโดยการเจาะเลือดดูการทำงานของตับเป็นระยะ
    - - 3 รับประทานอาหารที่สุกใหม่
      - 4.การดูแลปัญหาซีด
        
        ผู้ป่วยเด็กที่ได้รับยาเคมีบำบัดจะเกิดภาวะแทรกซ้อนคือไขกระดูกถูกกด มีผลทำให้เม็ดเลือดลดน้อยลง ถ้าเม็ดเลือดแดงลดลงผู้ป่วยจะมีภาวะซีด
        
        มีแผนการรักษาให้เลือด(Pack Red Cell) ดูแลและประเมินV/S ก่อนให้เลือดจะให้ยา Pre-med ติดตาม Hct หลังให้เลือดหมดแล้ว4ชม.
        
        เฝ้าระวังภาวะชักจากความดันสูง(HCC syndrome : Hypertensive convalsion cerebral
        hemorrhage syndrome)
      - การดูแลป้องกันการเกิดแผลในปาก
        
        เยื่อบุช่องปากถูกทำลายจากยาเคมีบำบัด จึงเกิดการติดเชื้อได้ง่าย ดูแลความสะอาดด้วยการบ้วนปากโดย 0.9%NSS
        
        เกร็ดเลือดต่eกว่า
        50,000 cell/cu.mm จะไม่แปรงฟัน แต่ถ้าเกร็ดเลือดเกินกว่านี้แปรงฟันได้ แต่ต้องใช้แปรงสีฟันที่อ่อนนุ่ม
      - การดูแลป้องกันเลือดออกง่ายหยุดยาก
        
        สร้างเกร็ดเลือดลดลง เสี่ยงเลือดออกง่ายหยุดยาก แผนการรักษาให้ Platlet concentration หยดแบบ free flow ก่อนให้มียา Pre-med ติดตาม V/S
      - 1.การดูแลผู้ป่วยหลังได้รับยาเคมีบำบัดผ่านเข้าทางช่องไขสันหลัง( Intrathecal:IT)
        
        เพื่อให้ยาสามารถเข้าไปฆ่าเซลมะเร็งที่อยู่ในระบบประสาทส่วนกลาง
        
        ยาที่ใช้บ่อยคือ MTX หลังให้ยาต้องจัดให้ผู้ป่วยนอนราบ 6-8 ชั่วโมง
        เพื่อป้องกันการเกิด Herniation ของสมอง สามารถพลิกตะแคงตัวได้ แต่ห้ามลุก
        
        นอกจากนี้การให้ยาแพทย์จะต้อง นำน้ำไขสันหลังออก
        เท่ากับจำนวนยาที่ใส่เข้าไป โดยนับหยดน้ำไขสันหลัง 15 หยดต่อ 1 ซีซี
    - - Mercaptopurine(6-MP)
        
        รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเฉียบพลัน
        โดยยับยั้งการสร้าง Purine ยับยั้งการสร้างกรดนิวคลีอิก
        
        Methotrexate
        
        รักษามะเร็ง Acute leukemiaโดยยับยั้งการสร้าง
        DNA และRNA และมีฤทธิ์กดการเจริญเติบโตของเซลล์
        
        Cyclophosphamide
        
        รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวโดยออกฤทธิ์จับ
        หรือรวมตัวกับดีเอ็นเอของเซลล์มะเร็ง (Cross link) ทำให้
        เพิ่มจำนวนไม่ได้
        
        Cytarabine(ARA-C)
        
        รักษามะเร็งชนิด Acute lymphoblastic
        leukemia (ALL)โดยจะขัดขวางการสร้าง DNA
      - Ondasetron(onsia) ป้องกันอาการคลื่นไส้อาเจียนใน
        ผู้ป่วยมะเร็งที่ต้องเข้ารับการรักษาด้วยยาเคมีบำบัด
        
        Bactrim ป้องกันการติดเชื้อฉวยโอกาส เนื่องจากผู้ป่วยมี
        ภูมิต้านทานต่ำ
        
        Mesna ป้องกันภาวะเลือดออกในผู้ป่วยกระเพาะปัสสาวะอักเสบที่มีสาเหตุมาจากยารักษามะเร็งได้แก่Cyclophosphamide
        
        Ceftazidime(fortum) ป้องกันการติดเชื้อเนื่องจากมีไข้
        หลังได้รับยาเคมีบำบัด
        
        Amikin ป้องกันการติดเชื้อเนื่องจากมีไข้หลังได้รับยาเคมีบำบัด
- - - - มะเร็งของระบบโลหิต เกิดจาก Stem cell ในไขกระดูก แบ่งตัวผิดปกติ ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงไปเป็นเซลล์ตัวแก่ได้ ส่งผลให้เม็ดเลือดขาวตัวอ่อน (Blast cell) มีจำนวนเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ทำให้การสร้างเม็ดเลือดแดงและเกร็ดเลือดลดลง จึงซีด เหนื่อยง่าย อ่อนเพลีย เลือดออกและติดเชื้อง่าย
    - - T-cell lymphoblastic leukemia
      - B-cell lymphoblastic leukemia ส่วนใหญ่พบชนิดนี้
    - - มะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลันชนิด AML (Acute myelogenous leukemia) พบ
        ได้ในผู้ใหญ่มากกว่าเด็ก และพบในผู้ชายบ่อยกว่าผู้หญิง
      - มะเร็งเม็ดเลือดขาวเรื้อรังชนิด CLL (Chronic lymphocytic leukemia) พบได้บ่อยในผู้ใหญ่ และมีความชุกของโรคมากขึ้นตามอายุ
      - มะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลันชนิด ALL (Acute lymphoblastic leukemia) พบได้ในทุกช่วงอายุ ทั้งเด็กและผู้ใหญ่แต่พบได้บ่อยที่สุดในเด็กอายุ2-5 ปี
      - มะเร็งเม็ดเลือดขาวเรื้อรังชนิด CML (Chronic myelogenous leukemia) พบได้น้อย พบทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ ในผู้ป่วยเด็กนั้นประมาณ 80% มักพบในเด็กอายุมากกว่า 4 ปี
    - - ไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัด
      - ปัจจัยด้านพันธุกรรม
        
        ครอบครัวที่มีสมาชิกเป็นโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลันชนิด ALL จะมีโอกาสเป็นโรคนี้ได้มากกว่าคนทั่วไป 2-4เท่า
        
        ฝาแฝดที่เป็นโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลันชนิด ALL โดยเฉพาะเป็นโรคตั้งแต่อายุน้อย จะทำให้ฝาแฝดอีกคนมีโอกาสเป็นโรคนี้ได้ประมาณ 25%
        
        เด็กที่เป็นดาวน์ซินโดรม จะมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลันชนิด ALLและ AMLมากกว่าคนปกติ
      - ปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อม
        
        การมีประวัติได้รับสีไออนไนซ์(Ionizing radiation) เป็นรังสีที่ใช้ในการตรวจและรักษาในปริมาณสูง
        
        มีประวัติได้รับยาเคมีบำบัดในการรักษาโรคมะเร็งชนิดอื่นมาก่อน
        
        การสัมผัสสารเคมีที่เป็นพิษบางชนิด โดยเฉพาะสารเบนซิน (Benzene) สารฟอร์มาลดีไฮด์ (Formaldehyde) คนกลุ่มนี้จะมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวได้สูงกว่าคนทั่วไป
        
        เกิดจากการได้รับสารเคมีต่างๆ ที่เป็นพิษจากสิ่งแวดล้อม
        หรือจากควันบุหรี่และการสูบบุหรี่
    - - อาการแรก: เบื่ออาหารน้ำหนักลด ซีด อ่อนเพลียง่าย
      - เลือดออกง่าย เพราะมีเกร็ดเลือดต่ำ ทำให้เลือดออกง่าย มีจ้ำเขียวตามตัว ประจำเดือนมามากกว่าปกติ
      - มีเม็ดเลือดขาวปริมาณมากแต่ต่อสู้เชื้อโรคไม่ได้ จึงติดเชื้อง่าย มีไข้
      - เม็ดเลือดขาวไปสะสมตามอวัยวะต่างๆ ทำให้มีก้อนขึ้นที่ขาหนีบ ต่อมน้ำเหลือง ขา คอ หรือตับ ม้ามโต
    - - เจาะเลือดตรวจหา Blast cell ของเม็ดเลือดขาว
      - ยืนยันโดยการเจาะไขกระดูก Bone marrow Transplanted
- - - - MRI
      - ตรวจ Bone scan
      - CT scan
      - ตรวจ PET scan
      - ตรวจไขกระดูก เพื่อประเมินว่ากระจายเข้าไขกระดูกหรือไม่
      - Biopsy
    - - ในระยะเริ่มต้น
        
        คลำพบก้อนที่บริเวณต่างๆ แต่จะไม่มีอาการเจ็บ
        
        ไข้ หนาวสั่น เหงื่อออกกลางคืน คันทั่วร่างกาย
        
        เบื่ออาหาร น้ำหนักลด อ่อนเพลียไม่ทราบสาเหตุ
        
        ไอเรื้อรัง หายใจไม่สะดวก ต่อมทอนซิลโต
        
        ปวดศีรษะ (มะเร็งต่อมน้ำเหลืองในระบบประสาท)
      - ในระยะลุกลาม
        
        ซีด เลือดออกง่าย
        
        มะเร็งต่อมน้ำเหลืองในช่องท้อง: แน่นท้อง อาหารไม่ย่อย ท้องโตจากการมีน้ำในช่องท้อง
    - - ความผิดปกติของเม็ดเลือดขาว ทำให้เกิดเป็นมะเร็งต่อมน้ำเหลือง
      - อวัยวะที่เกี่ยวข้องกับน้ำเหลือง ได้แก่ ม้าม ไขกระดูก ต่อมทอนซิล ต่อมไทมัส ภายในอวัยวะเหล่านี้ประกอบด้วยน้ำเหลือง มีหน้าที่นำสารอาหาร และเซลล์เม็ดเลือดขาว(Lymphocyte) ไปยังส่วนต่างๆทั่วร่างกาย
      - ตำแหน่งที่พบบ่อย คือ ต่อมน้ำเหลืองบริเวณคอ (Cervical Lympnode)
      - ชนิด
        
        ฮอดจ์กิน (Hodgkin Lymphoma) ต่อมน้ำเหลืองจะโตมาเป็นปี ไม่มีอาการเจ็บปวด พบ Reed-Sternberg cell
        
        นอนฮอดจ์กิน (Non-Hodgkin Lymphoma) อาการจะเร็วและรุนแรง อาจมีก้อนในช่องท้อง ช่องอก หรือในระบบประสาท
        
        Burkitt Lymphoma มีต้นกำเนิดจาก B-cell มีการแทรกกระจายในเนื้อเยื่อ มีก้อนเนื้องอกที่โตเร็วมาก มักพบเฉพาะที่ เช่น ในช่องท้อง รอบกระดูกขากรรไกร
    - - การฉายรังสี(Radiation Therapy) คือการรักษาด้วยรังสีปริมาณสูง เพื่อทำลายเซลล์มะเร็ง
      - การรักษาด้วยการปลูกถ่ายเซลล์ต้นเนิด (Transplantation)
      - ใช้ยาเคมีบำบัด (Chemotherapy)