Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ภาพยนต์สั้น เรื่อง A beautiful mind, ศ.นพ.มาโนช หล่อตระกูล : https://med…

- - - - incoherence ผู้ป่วยพูดไม่ต่อเนื่อง ขาดเป็นห้วงๆ
      - grandiose delusion คิดว่าตนเองมีความสำคัญ (สายลับ)
      - presecutory คิดไปเองว่าถูกปองร้าย
      - thought broadcasting คิดว่าผู้อื่นสามารถล่วงรู้ความคิดของตน
    - - auditory hallucination มีหูแว่วได้ยินเสียงจากภายนอก
      - visual hallucination มีภาพหลอน
  - - - ไม่มีเพื่อยสนิทและมักมีปัญหาในการปรับตัวให้เข้ากับเพื่อน
      - ไม่ชอบกิจกรรมนันทนาการแต่มีความสนใจในงด้านวิทยาศาสตร์และทําการทดลองด้วยตนเองตั้งแต่อายุ 12 ปี
      - ชอบเก็บตัวเพื่อนแกล้ง
    - - เริ่มมีบุคลิกที่ดูแตกต่างจากผู้อื่นอย่างเห็นได้ชัด
      - ในช่วงเรียนปริญญาเอกชารล์อยู่กับเขาตลอดเเละเป็นเพื่อนคนเดียวที่สามารถพูดคุย
      - หันมาสนใจทางด้านคณิตศาสตร์
        จบปริญญาโททางด้านคณิตศาสตร์ด้วยอายุ 20 ปี
      - ช่วงทำงานชาร์ลส์ยังมาปรากฏตัวอยู่กับเขาในหลายสถานการณ์บางครั้งยังมีหลานสาวตามมาด้วย
- - - - อุบัติการณ์
        
        ในคนทั่วไป 100 คนจะพบผู้ที่เป็นหรือเคยเป็นโรคนี้ 0.3-1 คน ในทุกๆ ปีจะมีผู้ป่วยใหม่เกิดขึ้น 1 คนต่อประชากร 1 หมื่นคน
      - ลักษณะอาการ
        
        ระยะเริ่มมีอาการ
        
        มักมีปัญหาในด้านหน้าที่ความรับผิดชอบ หรือด้านสัมพันธภาพ การเรียนหรือการทำงาน ญาติหรือคนใกล้ชิดมักเห็นว่าผู้ป่วยเปลี่ยนไปไม่เหมือนคนเดิม
        
        เก็บตัวมากขึ้น
        
        อาจเห็นว่าผู้ป่วยกลายเป็นคนขี้เกียจ การสนใจเรื่องของร่างกาย หรือการแต่งตัวก็ลดลง
        
        ระยะอาการกำเริบ
        
        อาการประสาทหลอน
        
        auditory hallucination(พบบ่อย) มีหูแว่วได้ยินเสียงจากภายนอก มักได้ยินเสียงคนพูดเป็นเรื่องราวหรือวิพากษ์วิจารณ์ตัวผู้ป่วย และขณะที่ได้ยินก็รู้ตัวดียู่ตลอด
        
        visual hallucination(รองลงมา) มีภาพหลอนโดยอาจเห็นเป็นคน สัตว์ สิ่งของ หรืออย่างอื่นส่วนใหญ่จะเห็นสีสันรายละเอียดชัดเจน และมักมีหูแว่วร่วมด้วย
        
        ประสาทหลอนชนิดอื่นๆ เช่น ได้กลิ่นแปลกๆ หรือลิ้นรับรู้รสแปลกๆ อาจพบได้ แต่ไม่บ่อย
        
        อาการด้านความคิด
        
        ผู้ป่วยมักมีความคิดในลักษณะที่มีเหตุผลแปลกๆ ไม่เหมาะสม ตนเองเข้าใจคนเดียว
        
        ผู้ป่วยไม่สามารถรวบรวมความคิดให้เป็นไปในแนวทางเดียวกันได้ตลอดพูดเรื่องหนึ่งยังไม่ทันจบก็เปลี่ยนเรื่องทันที
        
        ตอบไม่ตรงคำถามอาจใช้คำแปลกๆ ที่ไม่มีใครเข้าใจนอกจากตัวเขาเอง
        
        อาการหลงผิด
        
        erotomanic delusion
        
        Grandiose delusion
        
        jealous delusion
        
        Persecutory delusion
        
        Somatic delusion
        
        ความหลงผิดที่มีลักษณะแปลกพิลึกพิลั่น เป็นความเชื่อที่ไม่ว่าใครทราบก็รู้ว่าเป็นไปไม่ได้ เช่น เชื่อว่าตนเองมีเครื่องดักจับสัญญาณคลื่นอยู่ในสมอง หรือมีอำนาจอะไรบางอย่างมาบังคับให้ตนเองต้องทำตามทุกอย่างอย่างฝืนไม่ได้เลย
        
        อาการด้านพฤติกรรม
        
        ควบคุมอารมณ์ตัวเองไม่ค่อยได้
        
        ทำท่าทางแปลกๆ บางครั้งจู่ๆ ก็ตะโกนโวยวายหรือหัวเราะขึ้นมา หรือยิ้มกริ่มทั้งวัน
        
        มีพฤติกรรมก้าวร้าวอย่างที่เดิมไม่เคยเป็นมาก่อน โดยเฉพาะหากญาติไปขัดใจหรือห้ามไม่ให้ทำอะไรบางอย่าง
        
        อาการด้านลบ
        
        ไม่สนใจเรื่องการแต่งกาย แต่งตัวมอซอ ผู้ป่วยอาจนั่งอยู่เฉยๆ ทั้งวันโดยไม่ทำอะไร
        
        ไม่อยากได้อยากดี ไม่กระตือรือร้น เฉื่อยชาลง
        
        พูดน้อยหรือไม่ค่อยพูด หรือไม่สนใจคบหาสมาคมกับใคร ใครชวนไปไหนก็มักปฏิเสธ
        
        ระยะอาการหลงเหลือ
        
        อาการหลงผิดหรือประสาทหลอนจะหายไป หรืออาจมีแต่ก็น้อยหรือเป็นนานๆ ครั้ง พูดจาฟังรู้เรื่องขึ้น อย่างไรก็ตามผู้ป่วยมักยังมีอาการหลงเหลืออยู่บ้าง เช่น มีความคิดแปลกๆ เชื่อในเรื่องไสยศาสตร์หรือโชคลาง อาการด้านลบมักพบบ่อยในระยะนี้
      - ความเป็นไปของอาการ
        
        นิสัยเดิมเป็นคนเก็บตัวมาตั้งแต่เด็กหรือวัยรุ่น เป็นคนไม่ช่างพูด มีเพื่อนไม่กี่คน ชอบเพ้อฝัน ไม่ชอบเล่นกีฬาหรือการแข่งขัน ชอบกิจกรรมที่ทำคนเดียว ไม่ชอบเที่ยว ส่วนใหญ่จะชอบอ่านหนังสือ
        
        ส่วนใหญ่ผู้ที่เป็นจะเริ่มมีอาการขณะอายุราว 20 ปี ถึง 30 ปีเศษ พบว่าเพศชายเริ่มมีอาการขณะอายุน้อยกว่าเพศหญิง พบน้อยที่มีอาการก่อนช่วงวัยรุ่น โรคนี้ยังอาจพบได้ในคนสูงอายุ เช่น เริ่มมีอาการหลังอายุ 45 ปี แต่พบไม่มาก
      - วินิจฉัย
        
        ก. มีอาการต่อไปนี้ตั้งแต่ 2 อาการขึ้นไป นาน 1 เดือน
        
        อาการประสาทหลอน
        
        พูดจาสับสนมาก มักเปลี่ยนเรื่องจนฟังไม่เข้าใจ
        
        อาการหลงผิด
        
        พฤติกรรมเรื่อยเปื่อย วุ่นวาย หรือมีท่าทางแปลก
        
        อาการด้านลบ ได้แก่ อารมณ์เฉยเมย ไม่ค่อยพูด หรือเฉื่อยชา
        
        หมายเหตุ แม้มีเพียงอาการเดียวก็ถือว่าเข้าเกณฑ์ หากเป็นอาการหลงผิดที่มีลักษณะแปลกพิลึก หรือหูแว่วเสียงคุยกันเรื่องผู้ป่วย หรือแว่วเสียงวิจารณ์ตัวผู้ป่วย
        
        ข. กิจกรรมต่างๆ ที่เกี่ยวกับหน้าที่การงาน การคบหาพูดคุยกับผู้อื่นแย่ลงมาก หรือไม่สนใจดูแลสุขอนามัยของตนเองอย่างมาก
        
        ค. มีอาการต่อเนื่องกันนาน 6 เดือนขึ้นไป โดยต้องมีระยะอาการกำเริบ (ตามข้อ ก) นานอย่างน้อย 1 เดือน และระยะที่เหลืออาจเป็นระยะเริ่มมีอาการ หรือระยะอาการหลงเหลือ
      - สาเหตุ
        
        กรรมพันธุ์
        
        ระบบสารเคมีในสมอง
        
        (dopamine) ในบางบริเวณของสมอง มีการทำงานมากเกินไป
        
        ความผิดปกติในส่วนอื่นๆ ของสมอง
        
        มีช่องในสมอง (ventricle) โตกว่าปกติ
        
        มีเลือดไปเลี้ยงสมองส่วนหน้าลดลง และการทำงานของสมองส่วนหน้ามีไม่เต็มที่
      - การรักษา
        
        การรักษาด้วยไฟฟ้า
        
        การดูแลรักษาด้านจิตใจและสังคม
        
        ยารักษาโรคจิต
    - - ลักษณะอาการ
        
        อาการหลงผิดที่พบบ่อยที่สุดคือ ระแวงว่าตนถูกกลั่นแกล้ง หรือถูกปองร้าย ผูกเรื่องเชื่อมโยงไปในแนวทางเดียวกัน ส่วนใหญ่ไม่พบว่ามีประสาทหลอน เช่น หูแว่ว ผู้ป่วยมักจะยังคงทำหน้าที่ได้ตามปกติ
      - วินิจฉัย
        
        มีอาการหลงผิด (delusion) ตั้งแต่ 1 เรื่องนานตั้งแต่ 1 เดือนขึ้นไป
      - ปัจจัยที่เกี่ยวข้อง
        
        ปัจจัยด้านสังคม เกิดจากสังคมที่มีความเครียด กดดัน การแข่งขันสูง การเอารัดเอาเปรียบ ทำให้รู้สึกว่าถูกผู้อื่นคุกคาม หรือรู้สึกว่าได้รับการกระทำที่ไม่ดีจากผู้อื่น จึงมีความระแวงได้มากขึ้น
        
        ปัจจัยด้านชีวภาพ ยังไม่ทราบสาเหตุแน่ชัด แต่พบว่าสัมพันธ์กับสมองส่วนที่ควบคุมความเป็นเหตุผลและอารมณ์ความรู้สึก
        
        ปัจจัยด้านจิตใจ อาจเกิดจากการเลี้ยงดู ที่ไม่ได้รับความอบอุ่น ทำให้ไม่เชื่อใจใคร และมีความรู้สึกไวต่อท่าทีของผู้อื่น
      - การรักษา
        
        การรักษาด้วยยา ด้วยยารักษาโรคจิตโดยอยู่ในความดูแลของแพทย์
        
        รับตัวรักษาในโรงพยาบาล หากอาการรุนแรง เช่น มีความเสี่ยงต่อการทำร้ายตัวเอง หรือผู้อื่น
        
        เน้นที่สัมพันธภาพในการรักษา ความสัมพันธ์ที่ดีสามารถช่วยผู้ป่วยได้ โดยรับฟังด้วยความเข้าใจ ไม่โต้แย้งคัดค้านอาการหลงผิดว่าไม่จริง ในขณะเดียวกันก็ไม่สนับสนุนความเชื่อของผู้ป่วย
      - สถิติ/อายุ
        
        พบได้ในคนที่มีความเครียดสูง ผู้อพยพย้ายถิ่นฐาน มีฐานะไม่ดี ทำให้มีการปรับตัวที่ผิดปกติ และเกิดความหวาดระแวงได้ ซึ่งสามารถพบได้ตั้งแต่ช่วงอายุ 18-90 ปี และพบมากในคนอายุ 40 ปีขึ้นไป
      - ประเภทของโรคจิตหลงผิด
        
        หลงผิดคิดว่าคู่ครองของตนนอกใจ (Jealous Type)
        
        ระแวงว่าตนเองถูกกลั่นแกล้ง สะกดรอย หมายเอาชีวิต (Persecutory Type)
        
        เชื่อว่าตนเองมีความสามารถเหนือกว่าผู้อื่น มีความหยั่งรู้พิเศษ (Grandiose Type)
        
        หลงผิดเกี่ยวกับร่างกายของตนเอง เช่น บางส่วนของร่างกายผิดรูปร่าง หรือ อวัยวะไม่ทำงาน (Somatic Type)
        
        หลงผิดว่าบุคคลอื่นมาหลงรักตัวเอง โดยบุคคลนั้นมักเป็นผู้ที่มีความสำคัญหรือมีชื่อเสียง (Erotomanic Type)
  - - - ความหมาย
        
        การปักใจเชื่อในบางสิ่งบางอย่างอย่างฝังแน่น ไม่ว่าจะมีใครมาชี้แจงหรือมีหลักฐานคัดค้านที่เห็นชัดว่าสิ่งที่เขาเชื่อนั้นผิด เขาก็ยังฝังใจเชื่อเช่นนั้น
      - ความผิดปกติของเนื้อหาความคิด
        
        bizarre delusion เป็นความหลงผิดที่แปลกประหลาด เช่นเชื่อว่าตนสามารถติดต่อกับมนุษย์ต่างดาวได้
        
        jealous delusion เป็นความหลงผิดว่าคู่ครองนอกใจ
        
        erotomanic delusion เป็นความหลงผิดว่ามีคนมาหลงรักตนและมักเป็นคนที่มีสถานภาพสูงกว่า
        
        grandiose delusion เชื่อว่าตนเองมีความสามารถเหนือกว่าผู้อื่น มีความหยั่งรู้พิเศษ
        
        Idea of reference ผู้ป่วยคิดไปเองว่ามีคนพูดจาเกี่ยวกับตนซึ่งมักเป็นทางร้าย
        
        Idea of being controlled ผู้ป่วยคิดว่าอำานาจบางอย่างจากภายนอกสามารถ ควบคุม ความรู้สึกความคิด และการกระทำของตน
        
        persecutory delusion ระแวงว่าตนเองถูกกลั่นแกล้ง สะกดรอย หมายเอาชีวิต
        
        somatic delusion หลงคิดไปเองว่าตนป่วยเป็นโรคทางกายชนิดใดชนิดหนึ่ง
        
        thought broadcasting คิดว่าผู้อื่นสามารถล่วงรู้ความคิดของตน
        
        thought insertion เชื่อว่าความคิดที่มีอยู่ไม่ใช่ของตน แต่เป็นความคิดผู้อื่นใส่เข้ามาในสมองตน
        
        thought withdrawal เชื่อว่าความคิดของตนถูกดึงออกไปจากสมอง
      - ความผิดปกติของรูปแบบความคิด
        
        incoherence ผู้ป่วยพูดไม่ต่อเนื่อง ขาดเป็นห้วงๆ คำพูดไม่สัมพันธ์กันทำให้ฟังไม่รู้เรื่อง
        
        blocking กระแสคำพูดของผู้ป่วยหยุดชะงักทันที
        
        loosening of association ความคิดขาดการเชื่อมโยงของเหตุผล ไม่สามารถลำดับความคิดตามขั้นตอนของเหตุการณ์ได้ ดังนั้นเวลาฟังผู้ป่วยจึงไม่ค่อยเข้าใจ หรือไม่รู้เรื่อง
        
        neologism ผู้ป่วยคิดคำพูดขึ้นมาเองไม่มีใช้ในภาษาของเราโดยจะมีความหมายเฉพาะผู้ป่วยคนเดียว
        
        perseverative ผู้ป่วยพูดพูดซ้ำๆติดต่อกันโดยไม่มีความหมาย
        
        circumstantiality ผู้ป่วยตอบคำถามแบบอ้อมค้อมยืด
        ยาวแต่จบลงตรงประเด็นที่ต้องการได้
        
        tangentiality ผู้ป่วยคล้ายจะตอบคำถามแต่ตอบออก
        นอกเรื่องไม่ตรงกับเรื่องราวที่ต้องการจะพูด ทำให้ไม่เข้าใจเรื่องที่ผู้ป่วยพูด
        
        flight of idea มีความคิดหลายอย่างเกิดขึ้นรวดเร็วแสดงออกโดยการพูดมากและเร็วพูดเรื่องนึงยังไม่ทันจบไปพูดอีกเรื่องนึง
    - - ความหมาย
        
        เป็นการรับรู้ทางประสาทสัมผัสที่ผิดปกติโดยไม่ได้มีสิ่งกระตุ้นจากภายนอก
      - ชนิด
        
        visual hallucination มีภาพหลอนโดยอาจเห็นเป็นคน สัตว์ สิ่งของ หรืออย่างอื่น
        
        olfactory hallucination ได้กลิ่นแปลกๆ เช่น กลิ่นเหม็นไหม้
        
        auditory hallucination มีหูแว่วได้ยินเสียงจากภายนอก อาจเป็นเสียงรูปแบบต่างๆหรือเสียงคนคุยกัน
        
        gustatory hallucination รู้สึกว่าลิ ้นได้รับรสแปลกๆ เช่น รสโลหะ
        
        tactile hallucination มีความรู้สึกเหมือนมีอะไรมาไต่ตามตัว หรือรู้สึกแปลกๆตามผิวหนัง
        
        Illusion ผู้ป่วยแปลภาพที่เห็นหรือเสียงที่ได้ยินผิดไปจากความเป็นจริง เช่นเห็นเชือกบอกว่างู (visual illusion)
        
        Depersonalization ผู้ป่ วยรู้สึกว่าตนเองแปลกหรือเปลี่ยนไปจากความเป็นจริง
        
        derealisation ผู้ป่วยรู้สึกว่าสิ่งแวดล้อมเปลี่ยนแปลงไป เช่น ขนาดของสิ่งของที่คุ้นเคยรอบตัวเปลี่ยนแปลงไป
  - - - กลุ่มยา
        
        Benzodiazepines เพิ่มประสิทธิภาพของ GABA ซึ่งเป็นสารสื่อประสาทที่ช่วยลดการเคลื่อนไหวของสัญญาณประสาทในสมอง
      - ข้อบ่งใช้
        
        ภาวะวิตกกังวลผิดปกติ (Anxiety disorders )
        
        โรควิตกกังวลชนิดทั่วไป (Generalized Anxiety Disorder: GAD)
        
        โรคตื่นตระหนก (Panic disorder)
        
        โรคย้ำคิดย้ำทำ (Obsessive Compulsive Disorder: OCD)
        
        โรคนอนไม่หลับ (Insomnia)
        
        ภาวะชัก (adjunct in seizures)
        
        Withdrawal symptoms
        
        ยานอนหลับใช้ในเวลาสั้นๆ
      - ผลข้างเคียง
        
        Physical dependence
        
        Hematological effects
        
        Central nervous system effects
        
        Overdose
    - - ใช้กระแสไฟฟ้าที่มีความเข้มข้นต่ำผ่านสมองเป็นระยะเวลาสั้นๆ เพื่อให้ผู้ป่วยเกิดอาการชัก ซึ่งจะส่งผลให้อาการทางจิตดีขึ้น
      - ข้อบ่งใช้
        
        ผู้ป่วยที่มีอาการทางจิตรุนแรงมีความจำเป็นต้องรับการรักษาเร่งด่วนเพื่อควบคุมอาการของผู้ป่วยให้สงบลง เช่น ผู้ป่วยก้าวร้าวรุนแรง มีอาการคลุ้มคลั่ง หรือผู้ป่วยที่มีอาการซึมเศร้ารุนแรงที่มีความคิดฆ่าตัวตายตลอดเวลาหรือมีพฤติกรรมพยายามฆ่าตัวตาย
        
        ผู้ป่วยจิตเวชที่ไม่ตอบสนองต่อยาหรือมีความเสี่ยงต่อการใช้ยาเช่น ผู้ป่วยจิตเวชที่กำลังตั้งครรภ์ หรือผู้ป่วยจิตเวชสูงอายุ หรือผู้ป่วยจิตเวชที่ไม่สามารถทนต่ออาการข้างเคียงของยาได้
      - ผลข้างเคียง
        
        ปวดศีรษะ ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ ไม่สบายตัว สับสน สูญเสียความจำชั่วคราว บางรายมีผลข้างเคียงที่รุนแรงอาจทำให้กระดูกหัก ข้อเคลื่อน หรืออาจเสียชีวิตได้ โดยเฉพาะในผู้ป่วยที่มีโรคทางกายร่วม เช่น โรคหัวใจ โรคทางสมอง โรคกระดูกและกล้ามเนื้อ
    - - กลุ่มยา
        
        Antipsychotic drugs
        
        Atypical antipsychotics กลไกลการออกฤทธิ์ block 5-HT2 , D2 receptor
        
        Neuroleptics กลไกลการออกฤทธิ์ block D2 receptor ยับยั้งการหลั่ง Dopamine
      - ข้อบ่งใช้
        
        ใช้ในผู้ป่วยที่มีอาการสับสน วุ่นวาย เอะอะ อาละวาดหรือพฤติกรรมรุนแรงต่างๆ
        
        ใช้ร่วมกับยารักษาอารมณ์ซึมเศร้า ในผู้ป่วยโรคจิตอารมณ์แปรปรวน
        
        ใช้ควบคุมอาการทางจิตที่สำคัญ ได้แก่ อาการหลงผิด อาการประสาทหลอน
      - ผลข้างเคียง
        
        Acute dystonia
        
        Parkinsonism
        
        Akathisia
        
        Tardive dyskinesia
  - - - แจ้ง: แจ้งพนักงานเจ้าหน้าที่ เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยและประเมินอาการเบื้องตันตามมาตรา 27
      - ตรวจ: สถานพยาบาลของรัฐหรือหรือสถานบeบัดรักษาต้องประเมินอาการและวินิจฉัยเบื้องตันภายใน 48 ชั่วโมง นับแต่เวลาที่บุคคลนั้นมาถึง
      - เจอ: เมื่อพบบุคคลที่มีความผิดปกติทางจิตตามมาตรา 22 (ผู้ที่มีภาวะอันตราย และ/หรือมีความจำเป็นต้องได้รับการบำบัดรักษา)
      - ส่ง: ส่งรักษาในสถานบ าบัด (โรงพยาบาลจิตเวช) เมื่อผู้ป่วยจ าเป็นต้องได้รับการตรวจวินิจฉัยและการประเมินอาการโตยละเอียด ภายใน 30 วันหลังรับไว้ กรณีที่เป็นผู้ป่วยมาตรา 22
- - - - แสดงความเชื่่อมั่น ให้เกียรติ แสดงความจริงใจ
      - แสดงความสม่ําเสมอ
      - ไม่แสดงอาการขบขันความคิด คําพูด หรือพฤติกรรมแปลกๆของ
        ผู้ป่วย
      - รักษาคําพูดหรือข้อตกลงต่างๆที่ให้ไว้กับผู้ป่วย
  - - - ผู้ป่วยมีอาการซึมเศร้าอย่างมากร่วมด้วยบางรายมีอารมณ์เศร้ารุนแรงและคิดฆ่าตัวตายการรักษาดว้ยกระแสไฟฟ้าจะช่วยลดอาการซึมเศร้าและป้องกนัการฆ่าตัวตาย
      - ผู้ป่วยที่มีอาการคลุ้มคลั่งมากไม่สามารถควบคุมด้วยยา ทำสัปดาห์ละ 3 คร้ัง ทำ 6-12 สัปดาห์ต่อการรักษาคร้ังหนึ่ง
      - Severe Schizophrenia ผปู้่วยรายที่ใชย้าไม่ไดผ้ล หรือเป็ นชนิด catatonia แบบ stuporหรือ excitementผปู้่วยจะมีอาการดีข้ึนเร็วมาก ภายหลงัทา 2-3 คร้ังโดยใหย้าจิตบา บดัร่วมไปดว