การพยาบาลเด็กที่มีปัญหา
ทางระบบประสาท
ชัก
โรคสมองพิการ
(Cerebral Palsy)
Hydrocephalus
กลุ่มอาการดาวน์
(Down ’s syndrome)
Spina bifida
โรคลมชัก (Epilepsy)
ชักจากการติดเชื้อ
ชักจากไข้สูง
(Febrile convulsion)
ชนิด
การรักษา
Primary febrile convulsion (ไม่มีความผิดปกติของสมอง)
Secondary febrile convulsion (มีความผิดปกติของสมอง)
ระยะที่กำลังมีอาการชัก
ระยะหลังชัก
ชักเกิน5นาทีให้ยาระงับอาการชัก diazepam หลอดเลือดดำหรือทวารหนัก
ซักประวัติตรวจร่างกาย ให้ยาป้องกันการชัก รับประทานทุกวันนาน 1-2ปี(Phenobarbital , Depakine)
ให้ยาลดไข้กับเช็ดตัว ห้ามให้ยารับประทาน
สาเหตุ
การรักษา
ชนิด
Partial seizure ชักกระตุกเฉพาะที่
Generalized seizure
Primary generalized epilepsy ไม่มีความผิดปกติในระบบประสาท
Secondary generalized epilepsy มีความผิดปกติในระบบประสาท
Developmental and degenerative disorders
โรคติดเชื้อของสมอง
พันธุกรรม
รอยโรคในสมองที่ทำให้เซลล์ประสาทหลั่งคลื่นไฟฟ้าสมองผิดปกติ
ได้รับอันตรายจากการคลอด
Metabolic และ Toxic etiologies
รักษาตามสาเหตุ
รักษาด้วยอาหาร Ketogenic diet ไขมันสูงอคาร์โบไฮเดรตต่ำ โปรตีนต่ำ
ให้ยาระงับชักและชักซ้ำ
การฝังเครื่องกระตุ้นไฟฟ้า
คำแนะนำสำหรับผู้ปกครอง
ให้ทายยากันชักทุกวันอย่างน้อย 2 ปี ห้ามหยุดยา แนะนำป้องกันอุบัติเหตุ
มาตรวจตามนัด
เยื่อหุ้มสมองอักเสบ
(Meningitis)
สมองอักเสบ
(Encephalitis)
Cerebrospinal fluid test
อาการและ
อาการแสดง
สาเหตุ
การรักษา
ไวรัส ( Asepitc meningitis)
พยาธิ (Eosinophilic meningitis)
แบคทีเรีย (Bacterial meningitis)
เชื้อรา (Fungal memingitis)
White cell count ไม่พบ
Glucose 50-75 mg/dl
Red cells ไม่พบ
Protein 14-45 mg/dl
Pressure
เด็กโต = 110-150 mmH2O
ทารก =100 mmH2O
ปวดหัว ซึม กระหม่อมโป่ง อาเจียน ชัก
การระคายเคือง
ติดเชื้อ=ไข้
คอแข็ง (Stiffness of neck)
Kernig’s sign ได้ผลบวก
Brudzinski’s sign ได้ผลบวก
ให้ยาลดไข้ ให้ยานอนหลับ ให้ยากันชัก ให้ยาลดอาการบวมของสมอง สารน้ำทางหลอดเลือดดำ
เจาะคอหรือใช้เครื่องช่วยหายใจ
ยาปฏิชีวนะที่ตรงกับสาเหตุ
ฉีดวัคซีน Hib vaccine , JE vaccine,BCG
อาการและอาการแสดง
การรักษา
สาเหตุ
โรคไข้สมองอักเสบ
Japanese encephalitis (JE)
เชื้อรา
ปรสิต
แบคทีเรีย
ปฏิกิริยาต่อวัคซีน
ไวรัส
ซึม โคม่าได้ใน 24-72 ชม.
ชัก เคลื่อนไหวผิดปกติ กระสับกระส่าย เพ้อคลั่ง อาละวาด
ปอดคอ คอแข็ง(Stiffness of neck)
หายใจไม่สม่ำเสมอ
ไข้สูง ปวดหัว
ยาระงับชัก ลดการบวมสมอง นอนหลับ ให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ
รักษาสมดุลน้ำเข้า-ออก
ให้ออกซิเจน เจาะคอ
การตรวจวินิจฉัย
การรักษา
อาการและอาการแสดง
การป้องกัน
หลักการพยาบาล
การให้คำแนะนำและเตรียมความรู้แก่บิดามารดา
ไข้ ปวดเมื่อย อ่อนเพลีย อาเจียน ซึม เกร็งชักกระตุก
รุนเเรงถึงแก่กรรมวันที่7-9 เข้าระยะพักฟื้น พิการเหลืออยู่
ตรวจ เจอี จากเลือดหรือน้ำไขสันหลัง
Intensive care unit ให้ยาลดไข้ลดการบวมของสมอง ระงับอาการชัก ดูดเสมหะ
เสมหะมากทำtracheostomy
ไม่เลี้ยงหมูใกล้บ้าน
ฉีดวัคซีน3ครั้ง
ไม่ให้ยุงกัดตอนพลบค่ำ
เข็ม2 ห่าง1-4 wk จากเข็ม1
เข็ม3 ห่าง1ปี จากเข็ม2
เข็มแรก 1 ปีครึ่ง
ให้พร้อมกับbooster dose DTP และ OPV
มีไข้สูงเช็ดตัวด้วยน้ำธรรมดาหรือน้ำอุ่น ไข้ไม่ลดให้ยา
ให้ยากันชัก ยาคลายกล้ามเนื้อ
เตรียมไม้กดลิ้นไว้ที่โต๊ะข้างเตียง
ขณะชักป้องกันอุบัติเหตุ
ขณะชักงดอาหาร น้ำ ทางปาก
พยาบาลด้วยความนุ่มนวล จัดสิ่งแวดล้อมรอบเตียงให้เงียบและอากาศถ่ายเท
หลังช่วยยกไม้กั้นเตียงขึ้น จัดสิ่งแวดล้อมให้เป็นระเบียบ
ช่วยแพทย์เตรียมตรวจและส่งห้องปฏิบัติการ
สังเกตบันทึกการชักและระดับความรู้สึกตัวตอนชัก
ดูดเสมหะให้หายใจโล่ง ให้ออกซิเจนรายหายใจขัด เขียว
วัดและบัญทึกสัญญาณชีพทุก4 ชม.
นอนราบ ตะเเคงข้างหนึ่ง ไม่ผูกรัด
แนะนำวิธีการปฏิบัติเมื่อผู้ป่วยมีไข้
แนะนำวิธีปฏิบัติเมื่อผู้ป่วยเกิดอาการชัก
ให้ความรู้เกี่ยวกับภาวะโรค
แนะนำการดูแลให้ยากันชัก และผลข้างเคียงของยา
อาการและอาการแสดง
การรักษา
สาเหตุ
การพยาบาล
ความหมาย
คนมีปัญหาการเคลื่อนไหวจากสมองผิดปกติ ก่อนอายุ8ปี มีปัญหาอวัยวะการหายใจและการพูด
ระยะคลอด
ระยะหลังคลอด
ระยะก่อนคลอด
เลือดออกช่องคลอด ตั้งครรภ์เดือน6-9 แม่ขาดสารอาหาร
ชัก ปัญญาอ่อน เกิดก่อนกำหนด น้ำหนักน้อย มารดาใช้ยาบางตัว
สมองขาดออกซิเจน คลอดยาก รกพันคอ คลอดท่าก้น ครีมดึงเด็ก
กระทบกระเทือนที่ศีรษะ ตัวเหลือง เส้นเลือดสมองผิดปกติ ขาดออกซิเจนจากจมน้ำ ติดเชื้อที่สมอง
อ่อนปวกเปียก หายใจช้า พัฒนาการช้า เช่น การดูด เคี้ยว พูดไม่ชัด
เคลื่อนไหวกับสมดุลร่างกายผิดปกติ การทรงตัว
early stimulation
แก้ไขความผิดปกติการรับรู้
ทำกายภาพบำบัด
แก้ไขความผิดปกติระบบประสาท
ยาคลายกล้ามเนื้อ diazepam,baclofen
ให้คำแนะนำผู้ปกครองการดูแลเด็ก
เสี่ยงต่อพัฒนาการช้ากว่าวัย/มีพัฒนาการช้ากว่าวัย เนื่องจากความบกพร่องของระบบประสาท
เสี่ยงต่อการได้รับบาดเจ็บ เนื่องจากความบกพร้องด้านการเคลื่อนไหว/ระบบประสาท
ได้รับสารอาหารน้อยกว่าความต้องการของร่างกาย เนื่องจากปัญหาการรับประทานอาหาร
บิดา มารดาหรือผู้ดูแลเด็กขาดความรู้ในการดูแลเด็ก
ความยาวเส้นรอบ
วงศีรษะปกติ
การรักษา
การวินิจฉัย
การพยาบาล
อาการและอาการแสดง
สาเหตุ
ความหมาย
การคั่งของน้ำไขสันหลังในกระโหลกศีรษะบริเวณติดเคิล(ventricle) ของสมองและsubarachnoid space ความดันในกระโหลกศีรษะเพิ่ม
การอุดกั้นการไหลเวียนของน้ำหล่อสมองและไขสันหลังObstruction of the flow of CSF
ความผิดปกติในการดูดซึมน้ำไขสันหลังDefective absorption of CSF
การสร้างหรือการผลิตน้ำไขสันหลังมากผิดปกติOverproduction of CSF
ตา2ข้างกรอกลงล่าง setting-sun sign ตามัว ภาพซ้อน (diplopia)
ความดันกระโหลกสูง (signs of increase intracranial pressure )
รีเฟลกซ์ และ tone ของขา2 ข้างไว(hyperactive reflex)
กล้ามเนื้ออ่อนแรง
เสียงเคาะกระโหลกเหมือนหม้อแตก (macewensige Cracked pot sound)
หนังศีรษะบาง เห็นหลอดเลือดดำที่หน้าenlargement &engorgement of scalp vein)
พัฒนาการช้า (delay developement) สติปัญญาต่ำ
กระหม่อมหน้าโป่งตึงกว่าปกติ( fontanelle bulging )
ศรีษะโต/ หัวบาตร (cranium enlargement)
CT scan
Ultrasound
Ventriculography
Head Circumference
Transillumination test
6 เดือน 44 ซม.
8 เดือน 45 ซม.
4 เดือน 42 ซม.
10 เดือน 46 ซม.
2 เดือน 39 ซม.
1 ปี 45 ซม.
แรกเกิด 35 ซม.
2 ปี 47 ซม.
ผ่าตัดเปลี่ยนทางเดินน้ำไขสันหลัง (Shunt)
Ventriculo-peritoneal Shunt (V-P Shunt)
ผ่าตัดรักษาสาเหตุ
การให้ยาลดการสร้างน้ำไขสันหลัง (Diamox)
ปัญหาแทรกซ้อนใส่ Shunt
Obstruction
Infection
ก่อนผ่าตัด
หลังผ่าตัด
แผลกดทับ
บริเวณศีรษะ
ขาดสารน้ำและอาหารจาก
อาเจียนหรือดูดนมน้อย
ความดันในกะโหลกศีรษะสูงจาก
การคั่งของน้ำไขสันหลัง
การพยาบาล
การพยาบาล
การพยาบาล
วัดเส้นรอบศีรษะทุกวันเวลาเดียวกัน
จัดท่านอนสูง 15-30องศา
ประเมินความดันกระโหลก
รักษาความสะอาดผิวหนัง
จัดผ้าปูตึง
เปลี่ยนท่าบ่อยๆ
ประเมินเกิดแผลสม่ำเสมอ
นอนบนที่นอนนุ่ม หมอนรองศีรษะไหล่
ให้นมอุ้มศีรษะสูง
หลังให้นมไล่ลม
ดูดนมครั้งละน้อยๆบ่อยๆ
การติดเชื้อที่แผลผ่าตัด
การระบายน้ำไขสันหลังเร็วเกินไป (เน้นนอนราบหลังผ่าตัด ใน 24 ชม.แรก)
ภาวะ แทรกซ้อนหลังผ่าตัดสายระบาย
สายระบายอุดตัน
โพรงสมองตีบแคบ
สายระบายทำงานผิดปกติ
เลือดออกในศีรษะ
ติดเชื้อของสายระบายน้ำในโพรงสมอง
แผลเป็นที่สมอง
การวินิจฉัย
การรักษา
ชนิด
การพยาบาล
Meningocele
Myelomeningocele
Spina bifida occulta
ตรวจทางห้องปฏิบัติการ Alphafetoprotienในน้ำคร่ำสูง
ตรวจร่างกายทารกผิดปกติ
มารดามีประวัติติดเชื้อตอนตั้งครรภ์
การผ่าตัดเย็บปิดถุงที่ยื่นออกมา
ก่อนผ่าตัด
หลังผ่าตัด
ติดเชื้อของระบบทางเดินปัสสาวะ
จากคั่งของน้ำปัสสาวะ
กล้ามเนื้อแขนขาอ่อนแรงจากกดเบียด
เส้นประสาทไขสันหลัง
ติดเชื้อจากถุงน้ำแตก
การพยาบาล
ดูแลถุงน้ำให้ชุ่มชื่น ระวังไม่ให้เกิดแผล
หมั่นตรวจสอบการฉีกขาด รั่ว
ไม่นุ่งผ้าอ้อม
ประเมินการติดเชื้อ
จัดท่านอนตะแคงหรือนอนคว่ำ
การพยาบาล
ทำความสะอาดทุกครั้งหลังขับถ่าย
ให้ยา Antibiotic ตามแผนการรักษา
ทำ Crede’manuever ทุก 2-4 hr
การพยาบาล
สอนผู้ปกครองกระตุ้นผู้ป่วยเคลื่อนไหว
สังเกตอาการอ่อนแรงของแขนขา
ควบคุมการขับถ่ายอุจจาระ ปัสสาวะ
ทำ Passive Exercise ให้ผู้ป่วย
ติดเชื้อแผลผ่าตัดจากปนเปื้อน
อุจจาระปัสสาวะ
ภาวะแทรกซ้อนหลังผ่าตัด
การพยาบาล
ทำความสะอาดแผล
ให้ยา Antibiotic / check V/S
จัดท่านอนตะแคงหรือคว่ำไม่นุ่งผ้าอ้อม
การพยาบาล
สังเกตแผลติดเชื้อ และ Hydrocephalus
วัดเส้นรอบศีรษะHydrocephalus
ตรวจสัญาณชีพทุก 2-4 ชม.
บริหารแขนขา/ เปลี่ยนท่านอนบ่อยๆ
อาการและอาการแสดง
การรักษา
ความหมาย
อุบัติการณ์ ประมาณ 1:1,000
มารดาอายุมากกว่า30ปีและสูงขึ้นเมื่ออายุมากกว่า35ปี
โครโมโซมคู่ที่21ผิดปกติ
บิดามารดามีโครโมโซมผิดปกติ
เส้นลายนิ้วมือมักพบ ulnar loopมากกว่า
ปกติและพบ distal triradius ในฝ่ามือ
ร่องระหว่างนิ้วโป้งเท้าและนิ้วชี้กว้าง
หัวแบนกว้าง (brachiocephaly)
มือกว้างและสั้น simian crease นิ้วก้อยโค้งงอ(clinodactyly)
คอสั้นและผิวหนังด้านหลังของคอค่อนข้างมากและนิ่ม
กล้ามเนื้ออ่อนปวกเปียก (hypotonia)
brush field spot
ความผิดปกติเกี่ยวกับหู
ปัญหาการได้ยิน
หูติดอยู่ต่ำ
ช่องรูหูเล็ก
ปากอ้าและลิ้นมักจะยื่น และมีรอยแตกที่ลิ้น
ร่างกายเจริญเติบโตช้า อวัยวะเพศของผู้ชายอาจเล็กกว่าปกติ
ทางเดินอาหารอุดตัน ที่พบบ่อยคือ duodenum stenosis
ต้อกระจก ต้อหิน ตาเข สายตาสั้น
Hypothyroidism Polycythemia
การติดเชื้อ ทางเดินหายใจ
รักษาโรคอื่นร่วม
ปรึกษาแนะนำด้านพันธุกรรม
การกระตุ้นและส่งเสริมพัฒนาการให้เหมาะสมตาม
วัยตั้งแต่อายุยังน้อย(early stimulation)
Guillain Barre ‘s Syndrome
อาการและการแสดง
การรักษา
สาเหตุ
วินิจฉัยการพยาบาล
ความหมาย
การพยาบาลระยะเฉียบพลันและต่อเนื่อง
บวมอักเสบระบบประสาทส่วนปลายหลายเส้นทันที(Polyradiculoneuropathy)หลังติดเชื้อ
motor
อาการของประสาทสมอง
Sensation
อาการลุกลามของประสาทอัตโนมัติ
ภูมิคุ้มกันผิดปกติ สร้างแอนติบอดีย์ต่อ Myelin sheathไขสันหลัง
spinal nerve roots ทำให้ไขสันหลังไม่สามารถติดต่อสั่งงานมายังกล้ามเนื้อ
เหน็บชา เจ็บ ปวดปลายแขนขา ไหล่ สะโพก โคนขา
กล้ามเนื้ออ่อนเเรง อัมพาตในGBSเริ่มต้นขา ปลายเท้าตก หายใจล้มเหลว
อัมพาตใบหน้า ปิดตาปากไม่สนิท แสดงสีหน้าผิดปกติ กลืนพูดหายใจลำบาก
medulla oblongataคุม vagus
การเต้นหัวใจผิด
จังหวะ ความดันโลหิตไม่คงที่ หัวใจเต้นช้าหรือเร็ว หน้าแดง เหงื่อออก ปัสสาวะคั่ง
ท้องอืดจาก paralytic ileus
Intravenous Immunglobulin (IVIG)
รักษาแต่เนิ่นๆ ภายใน2-4 สัปดาห์หลังจากเริ่มมีอาการครั้งแรก
เปลี่ยนถ่ายพลาสมา(Plasma Exchange หรือPlasmapheresis)
พักผ่อนไม่พอ
ทรมานจากการปวดกล้ามเนื้อ
ภาวะเเทรกซ้อนจากไม่เคลื่อนไหว
ขาดการสื่อสารจากพูดไม่ได้
ขาดสารอาหารจากไม่สามารถช่วยตนเอง
หายใจไม่เพียงพอจากกล้ามเนื้อหายใจอ่อนแรง
ผู้ป่วยและญาติกลัว วิตกกังวล ท้อแท้ กับอาการของโรคที่เป็นจากขาดความรู้เข้าใจ
ติดตามประเมินการเคลื่อนไหว กำลังของกล้ามเนื้อ การรับรู้สัมผัส motorsensory และ cranial nerve
ดูแลการขาดสารอาหารจากน้ำหนักลดเร็ว
ให้ออกซิเจน
สังเกตปวดกล้ามเนื้อ
Check vital sign โดยเฉพาะ RR vital capacity , tidal volumeหรือ minute volume
ประคับประคองด้านจิตใจ
อ้างอิง:อ.วิริยาภรณ์ แสนสมรส.การพยาบาลเด็กที่มีปัญหาทางระบบประสาท.[สืบค้นวันที่ 24 มิถุนายน 2563]
อ.วิริยาภรณ์ แสนสมรส.โรคสมองพิการ(Cerebral Palsy).[สืบค้นวันที่ 24 มิถุนายน 2563]
อ.วิริยาภรณ์ แสนสมรส.Hydrocephalus.[สืบค้นวันที่ 24 มิถุนายน 2563]
อ.วิริยาภรณ์ แสนสมรส.Spina bifida.[สืบค้นวันที่ 24 มิถุนายน 2563]
อ.วิริยาภรณ์ แสนสมรส.กลุ่มอาการดาวน์ (Down ’s syndrome).[สืบค้นวันที่ 24 มิถุนายน 2563]
อ.วิริยาภรณ์ แสนสมรส.Guillain Barre ‘s Syndrome.[สืบค้นวันที่ 24 มิถุนายน 2563]
น.ส.ธวัลรัตน์ นุชเครือ รุ่น36/1 เลขที่45
รหัสนักศึกษา612001046