Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ยาที่ใช้ในระบบประสาทอัตโนมัติ - Coggle Diagram

- - - - Adrenergic agents
      - Noradrenaline จับกับ Adrenergic receptor
        
        Alpha
        
        Beta
    - - Cholinergic
- - - - กระตุ้น Musarinic
      - กระตุ้น Nicotinic recepter
    - - ระบบไหลเวียนเลือด
        
        สาร Muscarinic agonist
        
        ลดความต้านทานหลอดเลือดส่วนปลาย
        
        หลอดเลือดขยายตัว
        
        ลดความดันโลหิต
        
        ลดการเต้นของหัวใจ
      - ระบบหายใจ
        
        กล้ามเนื่อเรียบหลอดลมหดตัว
        
        ต่อมในหลอดลมหลั่งสารคัดหลั่งเพิ่มขึ้น
        
        กระตุ้นมากเกิดอาการคล้ายหืด
      - ระบบทางเดินปัสสาวะ
        
        ทำให้กล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะหด
        
        เพิ่มความดันกระเพาะปัสสาวะ
        
        เพิ่มการบีบตัวของท่อปัสสาวะ
        
        การคลายตัว
        
        กล้ามเนื้อหูรูด
        
        กระเพาะปัสสาวะ
      - ฤทธิ์ต่อตา
        
        ม่านตาหรี่
        
        ลดความดันในเบ้าตา
      - ระบบทางเดินอาหาร
        
        เพิ่มการหลั่งของสารคัดหลั่ง
        
        น้ำลาย
        
        กรดในกระเพาะอาหาร
        
        ต่อมตับอ่อน ลำไส้เล็ก
        
        กระตุ้นกล้ามเนื้อทางเดินอาหารบีบตัว
      - ระบบประสาทส่วนกลาง
        
        การรับรู้การเคลื่อนไหว
        
        ความอยากอาหาร
        
        ความปวด
    - - รักษาทางเดินปัสสาวะ
      - รักษาต้อหิน
      - รักษาอาการท้องอืด ไม่ถ่าย
    - - Bethaechol, Picarine ชนิดเม็ด
        
        กระตุ้น muscarinic receptor
        
        มึนเวียนศีรษะ (dizziness) คล้ายจะเป็นลม
        
        อาเจียน
      - Plocarpine แบบหยอด
        
        ตามัว ระคายเคือง คันตา ตาแดง น้ำตาไหล
    - - ผู้ป่วยเป็นโรคหืด หรือโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง
      - โรคแผลในกระเพาะอาหารและลำไส้
      - ผู้ป่วยลำไส้อุดตัน นิ่วทางเดินปัสสาวะ
  - - - ยับยั้งการทำงานของเอมไซม์ Acetylchoinesterase (AChE)
    - - ผลต่อ muscarinic receptor
        
        ผลต่อกล้ามเนื้อเรียบ
        
        ต่อมของกระเพาะอาหาร
        
        ทางเดินอาหาร
        
        ทางดินปัสสาวะ
        
        ทางเดินทายใจ ตา
      - ต่อ nicotinic receptor
      - ผลต่อกล้ามเนื้อลาย
      - การบีบตัวของใยกล้ามเนื้อ
        
        กล้ามเนื้อมีอาการสั่นพริ้ว
    - - รักษาอาการลำไส้
        
        กระเพาะปัสสาวะไม่บีบตัว
        
        ยา Neostigmine
      - รักษาโรค Myasthenia gravis (MS)
        
        แขนชาอ่อนแรง
        
        หนังตาตก
        
        พูดไม่ชัด
      - ยุติฤทธิ์ของยาคลายกล้ามเนื้อ
        
        กลุ่ม competitive antagonist
        
        ให้ผู้ป่วยกลับ
        หายใจได้ปกติเร็วขึ้นหลังการผ่าตัด
        
        Neostgmine และ Pyridostigmine
      - รักษา Alzheimer's disease
        
        ยาช่วยปรับปรุงดันความจำ ความเข้าใจ (cognitive)
        
        ทำให้สมองเสื่อมช้าลง
        
        donepezil,
        
        galantamine
        
        rivastigmine
    - - organophosphate หรือ ยาฆ่าแมลง
        
        ยาจับกับเอนไชมอย่างถาวร (irreversible)
        
        อาการพิษ
        
        รูม่านตาเล็ก หายใจลำบาก หัวใจเต้นช้า
        
        ความตันโลหิตต่ำ หน้ามืด เหงื่ออกมาก น้ำลายมาก
- - - - ม่านตาขยาย
      - ความดันในลูกตาสูง
      - อันตรายต่อต้อหิน
    - - ปิดกั้น muscarinic receptor
      - ลดการบีบตัวของหลอดอาหารถึงสำไส้ใหญ่
      - ลดการเคลื่อนที่ของกระเพาะอาหารและลำไส้
    - - ฤทธิ์ขยายหลอดลม
    - - ลดความตึงตัว
      - ความแรงในการบีบตัวของท่อสสาวะ
      - กระเพาะปัสสาวะ
    - - atropine ทำให้ร่างกายชับเหงื่อได้น้อยลง
      - ร่างกายไม่สามารถระบายความร้อน
    - - ผลทำให้หัวใจเต้นเร็ว (tachycardia)
      - มีฤทธิ์โดยตรงทำให้หลอดเลือดขยายตัว
  - - - รักษาโรคแผลในกระเพาะอาหารและลำไส้
      - และน้ำย่อยในกระเพาะอาหาร
    - - ลดการหดเกร็งของกล้มเนื้อเรียบในช่องท้อง
    - - รักษาภาวะกระเพาะปัสสาวะบีบตัวมากเกินไป
      - ยา Oxybutynin
    - - ใช้เป็นยาหยอดขยายม่านตาก่อนการตรวจตา
      - ทำให้รูม่านตาขยาย (mydriasis)
- - - - ระบบไหลเวียนเลือด
        
        กระตุ้นกล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือดให้หดตัว
        
        หลอดเลือดที่ไปเลี้ยงผิวหนัง
        
        อวัยวะภายในไต
        
        เยื่อเมื่อก
      - ผลต่อกล้ามเนื้อเรียบ
        
        กระตุ้นผ่าน β2-receptor
        
        หลอดเลือดที่ไปเลี้ยงกล้ามเนื้อลายขยาย
        
        การคลายตัวของกล้ามเนื้อหลอดลม
      - ผลกระตุ้นหัวใจ
        
        กระตุ้นเพิ่มอัตราการเต้นและแรงบีบของกล้ามเนื้อหัวใจ
      - ผลกระทบต่อเมแทบอลิซึม
        
        เพิ่มการสลาย glycogen
        
        สร้าง glycogen จาก lipid
      - ผลต่อระบบไร้ท่อ
        
        ตับอ่อนลดการหลั่ง insulin
        
        เพิ่มการหลั่ง glucagon ทำให้น้ำตาลสูง
      - ผลต่อระบบประสาทส่วนกลาง
        
        ตื่นตัวและลดความอยากอาหาร
      - ผลต่อตา
        
        กล้ามเนื้อม่านตาหดตัว
        
        เพิ่มการสร้างน้ำลูกตา
    - - Epinephrine (Adrenaline)
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        ระบบไหลเวียนโลหิต
        
        มีฤทธิ์แรงที่ในการบีบหลอดเลือดและกระตุ้นหัวใจ
        
        ระบบทางเดินอาหาร
        
        ทำให้กล้ามเนื้อเรียบของทางเดินอาหารคลายตัว
        
        ระบบหายใจ
        
        กล้ามเนื้อทางดินหายใจคลายตัว หลอดลมขยายตัว
        
        ผลต่อตาบอลิซึม
        
        กลูโคสและ lactose ในเลือดสูง
        
        ยาเข้าสู่สมองได้น้อยจึงไม่มีฤทธิ์กระตุ้นสมอง
        
        การนำไปใช้ทางคลินิก
        
        ภาวะหัวใจหยุดเต้น
        
        ภาวะแอนาฟิแล็กซิส
        
        ใช้เพื่อห้ามเลือด
        
        ใช้ผสมยาชาเฉพาะที่
      - Norepinephrine / Noradrenaline (Levophed®)
        
        ออกฤทธิ์เช่นเดียวกับ epinephine
        
        เพิ่มความต้านทานรวมของหลอดเลือดส่วนปลาย
      - Dopamine; DA (Dopaminex, Dopmin, Intropin)
        
        ยาออกฤทธิ์ต่อ receptor
      - Dobutamine
        
        ทำให้หลอดเลือดขยายตัว
      - อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
        
        ระบบประสาท
        
        วิตกกังวล ปวดศีรษะ อาการสั่น
        
        ระบบไหลเวียน
        
        หัวใจเต้นผิดจังหวะ
        
        ปอดบวมน้ำ
        
        เจ็บหน้าอก
        
        Tissue necrosis
        
        เกิด vasoconstriction เนื้อตายได้
  - - - มีฤทธิ์เฉพาะเจาะจงที่ α1 - adrenergic receptor
        
        Phenylephrine
        
        ออกฤทธิ์จำเพาะต่อ α1- receptor
        
        กล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือดหดตัว
        
        Midodrine
        
        ออกฤทธิ์จำเพาะต่อ α1 - receptor
        
        หลอดเลือดหดตัว
        
        ความโลหิตเพิ่ม
    - - มีฤทธิ์เฉพาะเจาะจงที่ α2- adrenergic receptor
        
        Clonidine
        
        ออกฤทธิ์กระตุ้น α2- receptor ที่สมองและหลอดเลือด
        
        ลดการหดตัวของหลอดเลือด
        
        รักษาอาการขาดเหล้า
  - - - ยาขยายหลอดลมชนิดออกฤทธิ์สั้น
        
        รักษาอาการหลอดลมหดเกร็งเฉียบพลัน
        
        ออกฤทธิ์ 3-4 ชั่วโมง
      - ยาขยายหลอดลมชนิดออกฤทธิ์ยาว
        
        รูปแบบยาพ่นช่วยบรรเทาอาการหืด
        
        ออกฤทธิ์ยาวนานกว่า 12 ชั่วโมง
      - อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
        
        ใจสั่น อาการสั่น อาการกระวนกระวาย
        
        วิตกกังวล หัวใจต้นเร็ว
    - - ออกฤทธิ์จำเพาะต่อ β3- receptor
      - กล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะคลายตัว
  - - - ยา Ephedrine ไม่ใช้ทางคลินิกแล้ว
      - pseudoephedrine เป็นยาที่ออกฤทธิ์ต่อจิตประสาทมีใช้อย่างจำกัดในโรงพยาบาล
    - - เป็นยาเสพติดให้โทษประเภทที่ 1
      - กระตุ้นประสาทส่วนกลางที่มีความแรงสูง
- - - - ความดันโลหิตต่ำใขณะเปลี่ยนอิริยาบถ
      - มักบ่อยจากการใช้ยาในพบระยะแรกๆ
  - - - ยับยั้งทั้ง β1 และβ2 receptor
      - รักษาความดันโลหิตสูง
      - ลดอาการใจสั่น
      - ลดอาการตื่นเต้นได้ง่าย
      - หัวใจเต้นผิดรักษาจังหวะ
    - - หัวใจเต้นผิดจังหวะ
      - รักษาโรคความดันโลหิตสูง
      - ยานี้ห้ามให้ในผู้ป่วยที่มีอัตราการต้นของหัวใจช้ากว่า 45 ครั้ง/นาที
      - อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
        
        ทำให้หัวใจเต้นซ้ำ
        
        อาจทำให้หลอดลมตีบแคบ
        
        หัวใจเต้นผิดจังหวะ
        
        ปวดศีรษะ วิงเวียน นอนไม่หลับ เหนื่อยล้า
        
        ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ