Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ระบบประสาทอัติโนมัติ - Coggle Diagram

- - - - ออกฤทธฺิ์กระตุ้น Cholinergic receptor โดยตรง
      - ทางอ้อมโดยยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ Acetylcholinesterase
    - - ระบบไหลเวียนเลือด
        
        ลดความต้านทานหลอดเลือดส่วนปลาย
        
        หลอดเลือดขยายตัว
        
        ลดความดันโลหิต
        
        ลดการเต้นของหัวใจ
      - ระบบหายใจ
        
        ทำให้กล้ามเนื้อเรียบหลอดลมหดตัว
        
        ต่อมในหลอดลม หลั่งสารคัดหลั่งเพิ่มขึ้น
        
        ถ้าการกระตุ้นมีมากจะเกิดอาการตล้ายหืด(asthma)
      - ระบบทางเดินปัสสาวะ
        
        กล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะหดตัว
        
        เพิ่มความดันกระเพาะปัสสาวะ
        
        เพิ่มการบีบตัวตัวของท่อปัสสาวะ
        
        เพิ่มการคลายตัวของกล้ามเนื้อหูรูด
      - ระบบทางเดินอาหาร
        
        เพิ่มการหลั่งสารคัดหลั่ง
        
        น้ำลาย
        
        กรดในกระเพาะอาหาร
        
        ต่อมในตับอ่อนและลำไส้เล็ก
        
        กระตุ้นกล้ามเนื้อทางเดินอาหารบีบตัว
        
        กล้าม sphincter ต่างๆ คลายตัวให้อาหารเคลื่อนผ่านไปได้
      - ฤทธิ์ต่อตา ทำใฟ้ม่านตารี่
      - ระบบประสาทส่วนกลาง
        
        มีฤทธิ์กระตุ้นสมองส่วน Cortex
        
        มีบทบาทเกี่ยวกับการรับรู้
  - - - ใช้รักษาอาการปัสสาวะไม่ออกจากหัตถการผ่าตัดจากการคลอดบุตร
      - ยากระตุ้นกล้ามเนื้อเรียบของกระเพาะปัสสาวะให้มีการบีบตัวเพื่อขับปัสสาวะออกมาได้
    - - รักษาต้อหินเฉียบพลัน
      - ยามีฤทธิ์กระตุ้นให้ม่านตาหรี่ ลดความดันในลูกตา
    - - รักษาโรคกรดไหลย้อน
      - ยากระตุ้นการบีบตัว เพิ่มแรงบีบ การขับเคลื่อนอาหารในทางเดินอาหาร
- - - - ผลต่อระบบไหลเวียนอาจทำให้หัวใจเต้นช้า
      - ลด cardiac output ความดันโลหิตลดลง
    - - ผลต่อกล้ามเนื้อลาย
      - การบีบตัวของใยกล้ามเนื้อ ทำให้กล้ามเนื้อมีอาการสั่นพริ้ว
- - - - กลไกการออกฤทธิ์
        
        เป็นสาร agonist ออกฤทธิ์กระตุ้นได้ทั้งαและβ
        
        receptor ถูกทำลายอย่างรวดเร็วโดย MAO และ COMT
      - ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
        
        ระบบไหลเวียนเลือด มีฤทธิ์แรงในการบีบหลอดเลือดและกระตุ้นหัวใจ
        
        ระบบทางเดินอาหาร มีผลทำให้กล้ามเนื้อเรียบของทางเดินอาหารคลายตัว
        
        ระบบหายใจ ทำให้กล้ามเนื้อทางเดินหายใจคลายตัว
        
        ผลต่อเมตาบอลิซึม ทำให้กลูโคส lactose ในเลือดสูง
        
        ยาเข้าสู่สมองได้น้อยจึงไม่มีฤทธิ์กระตุ้นสมอง
      - การนำไปใช้ในทางคลินิค
        
        ภาวะหัวใจหยุดเต้น เพิ่มอัตราชีพจรทำให้กล้ามเนื้อหัวใจต้องการออกซิเจนมากขึ้น
        
        ภาวะแอนนาฟิแล็กซิส ทำให้หลอดลมขยาย ลดการบวมของกล่องเสียง
        
        ใช้เพื่อห้ามเลือด ประคบเฉพาะที่บริเวณเยื่อเมือก
        
        ใช้ผสมยาชาเฉพาะที่ ช่วยให้ออกฤทธิ์นานขึ้น
    - - ออกฤทธิ์เช่นเดียวกับ Epinephrine โดยกระตุ้นที่α1และβ1 receptor
      - ทำให้เพิ่มความต้านทานรวมของหลอดเลือดส่วนปลายได้มาก ทำให้หลอดเลือดหดตัว เพิ่มอัตราการเต้นของหัวใจ
      - ประโยชน์ทางคลินิก
        
        รักษาความดันโลหิตต่ำรุนแรงที่ไม่ตอบสนองต่อตัวยาอื่น
        
        ยาออกฤทธิ์ที่หลอดเลือดเป็นหลัก โดยในเฉพาะช่วงแรกของภาวะติดเชื้อในกระแสโลหิต
    - - ยาต่างขนาดกัน
        
        DA ในขนาดต่ำกระตุ้น D1-receptors
        
        ทำให้เกิด vasodilation ของหลอดเลือดในไต
        
        เพิ่มการขับโซเดียมทางปัสสาวะจึงมีประโยชน์ในการรักษาภาวะช็อกที่เกิดจาก Cardiac output ลดลงร่วมกับการทำงานของไตไม่ดี
        
        DA ขนาดปานกลาง กระตุ้น β1 receptor
        
        เพิ่มแรงบีบตัวของหัวใจ
        
        เพิ่มอัตราการเต้นหัวใจเพียงเล็กน้อย
        
        มีประโยชน์ในภาวะหัวใจล้มเหลวและกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด
        
        DA ในขนาดสูงกระตุ้น α1receptor
        
        ทำให้เกิดหลอดเลือดหดตัว
        
        เพิ่มความดันโลหิต
      - ประโยชน์ทางคลินิก
        
        รักษษภาวะช็อกจากหัวใจจากกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน
    - - เป็นสารสังเคราะห์ มีโครงสร้างคล้าย DA มีฤทธิ์ α1 β1 agonist
      - เป็นยาที่กระตุ้นการบีบตัวของหัวใจ เพิ่ม Cardiac output มีผลเล็กน้อยต่ออัตราการเต้นของหัวใจ
      - อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
        
        ระบบประสาท วิตกกังวล ปวดศรีษะ อาการสั่น
        
        ระบบไหลเวียน หัวใจเต้นผิดจังหวะ ปอดบวมน้ำ
        
        Tissue necrosis ถ้าฉีดเข้าหลอดเลือดดำรั่วไปเนื้อเยื่อรอบๆ จะเกิดVasoconstriction จนเนื้อตาย
  - - - Phenylephrine
        
        เป็นยาออกฤทธิ์จำเพาะα1receptor
        
        ทำให้กล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือดหดตัว
        
        เพิ่มแรงต้านในหลอดเลือดและเพิ่มความดันโลหิต
        
        ยาพ่นรูปแบบรับประทานหรือพ่นแบบพ่นจมูก
        
        ทำให้หลอดเลือดในเยื่อเมือกในโพรงจมูกหดตัว
        
        ใช้บรรเทาอาการคัดจมูก
      - Midodrine
        
        เป็นยาออกฤทธิ์จำเพาะα1receptor
        
        ทำให้หลอดเลือดหดตัว ส่งผลทำให้ความดันโลหิตเพิ่ม
        
        ใช้ในผู้ป่วย postural hypotension หรืออาการหน้ามืด
    - - ออกฤทธิ์α2-receptor ที่สมองและหลอดเลือด
      - มีชนิดรับประทานและแผ่นแปะผิวหนัง
        
        ทำให้ลดการหดตัวของหลอดเลือด
        
        ลดความต้านทานของหลอดเลือด ทำให้ความดันโลหิตลดลง
      - ประโยชน์ทางคลินิก
        
        ใช้รักษาความดันโลลหิตสูง
        
        รักษาอาการขาดเหล้าหรืออาการถอนพิษ
        
        รักษาอาการร้อนวูบวาบในสตรีวียหมดประจำเดือน
      - ผลข้างเคียงที่พบบ่อย
        
        ทำให้ง่วงซึมเศร้า
        
        ปากแห้ง ท้องผูก เบื่ออาหาร
        
        ถ้าหยุดยาเร็ว อาจจะทำให้เกิดความดันโลหิตสูงเฉียบพลัน
  - - - ยาขยายหลอดลมชนิดออกฤทธิ์สั้น SABAs
        
        ทำให้กล้ามเนื้อเรียบหลอดลมคลายตัว
        
        ใช้รักษาอาการหลอดลมหดเกร็งเฉียบพลัน เพื่อขยายหลอดลม
        
        เมื่อใช้แบบยาพ่นใช้บบรเทาอาการจับหืดเฉียบพลัน หรือ COPD
        
        ชนิดรับประทาน ยับยั้งมดลูกบีบตัวใช้ในการป้องกันการคลอดก่อนกำหนด
      - ยาขยายหลอดลมชนิดออกฤทธิ์ยาว LABAs
        
        เป็นยาที่ระยะเวลาการออกฤทธิ์ยาวนานกว่า12ชั่วโมง
        
        เมื่อใช้รูปแบบยาพ่น ช่วยบรรเทาอาการหืด Salmeterol
        
        รักษาทั้งระยะเฉียบพลันและระยะยาว ใช้ในโรคหืด และCOPD
        
        อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
        
        ใจสั่น
        
        อาการกระวนกระวาย
        
        วิตกกังวล
        
        หัวใจเต้นเร็ว
    - - เป็นยาออกฤทธิ์จำเพาะβ3-receptor
      - มีผลทำให้กล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะคลายตัว
      - ใช้ในการรักษาอาการกลั้นปัสสาวะไม่ได้
  - - - Ephedrine ไม่ใช่ยาทางคลินิก
      - Pseudoephedrine เป็นยาที่ออกฤทธิ์ต่อจิตประสาทมีใช้อย่างจำกัดในโรงพยาบาล
      - ยาทั้ง2 ออกฤทธิ์ทางอ้อมโดยการเพิ่ม catecholamine
      - Pseudoephedrine ใช้เป็นยาลดน้ำมูกและคักจมูก
      - อาการค้างเคียง
        
        ความดันโลหิตสูง
        
        นอนไม่หลับ
        
        หัวใจเต้นเร็ว
    - - ออกฤทธิ์กระตุ้นประสาทส่วนกลางที่มีความแรงสูง
      - ออกฤทธิ์โดยทางตรงและทางอ้อม
      - ยามีผลเพิ่มความดันโลหิต
      - มีผลทำให้หัวใจเต้นผิดจังหวะ
      - ประโยชน์ทางคลินิกของยาในกลุ่ม Sympathomimetics
        
        ภาวะหัวใจหยุดเต้น
        
        ภาวะช็อก
        
        Anaphylaxis ขยายหลอดลม
        
        ยาหลักรักษาหอบหืด
        
        ช่วยลดความดันในลูกตา
        
        ช่วยลดความดันโลหิต
        
        ลดการคั่งการบวมของเนื้อเยื่อในจมูก
        
        มีผลคลายกล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะ
- - - - Alpha α
      - Beta β
  - - - Muscarinic (M)
      - Nicotinic receptors (N)
- - - - ทำให้ม่านตาขยาย (mydriasis)
      - ไม่สามารถควบคุมเลนส์ให้มองภาพได้ชัด (loss of accommodation)
      - ความดันในลูกตาสูง
    - - ลดการบีบบตัวของหลอดอาหารไปจนถึงลำไส้ใหญ่
      - ลดความแรงและลดการขับเคลื่อนของกระเพาะอาหารและลำไส้
    - - มีีฤทธิ์ขยายหลอดลม(bronchodilation
      - ยับยั้งการหลั่งของสารคัดหลั่ง ที่จมูก ปาก คอและหลอดลม
      - สามารถลดหดเกร็งของหลอดลม
    - - ลดความตึงตัวและความแรงในการบีบตัวของท่อปัสสาวะ
      - ทำให้ปัสสาวะลำบากโดยเฉพาะผู้สูงอายุ
    - - atropine ทำให้ร่างกายขับเหงื่อได้น้อยลง
      - อุณหภูมิของร่างกายจึงสูงเกิดไข้
    - - ทำให้หัวใจเต้นเร็ว(tacycardia)
      - มีฤทธิ์โดยตรงทำให้หลอดเลือดขยายตัว
      - หลอดเลือดใต้ผิวหนัง ทำให้บริเวณผิวหนังร้อนหรือแดง
- - - - พบที่สมอง Peripheral neuron และ Gastric parietal
      - เมื่อมีการมีกระตุ้นทำให้เกิดการตอบสนองแบบ Excitation
    - - พบที่หัวใจและบางส่วน Peripheral neuron
      - เกิดการกระตุ้นทำให้เกิดการตอบสนองแบบยับยี้ง
        
        หัวใจเต้นช้า
        
        ยับยั้งการหลั่ง Ach ออกจากปลายประสาทซิมพาเทติก
    - - พบได้ต่อมมีท่อต่างๆ กล้ามเนื้อเรียบของทางเดินอาหาร ทางเดินหายใจ
      - กระตุ้นทำให้เกิดการตอบสนองแบบ Excitation
        
        มีการหลั่งของต่อมมีท่อมากขึ้นทำให้กล้ามเนื้อเรียบหดตัว
    - - พบที่ระบบประสาท
      - การกระตุ้นทำให้เสริมการหลั่งของ Dopamine
    - - พบที่Dopamine neuron
      - การกระตุ้นทำให้เสริมการหลั่งของ Dopamine
      - ผลโดยตรงของการกระตุ้นระบบประสาทอัตโนมัติต่อเนื้อเยื่อของบางอวัยวะ
- - - - ความดันโลหิตต่ำในขณะเปลี่ยนอิริยาบถ
  - - - ใช้รักษาความดันโลหิตสูง ใช้ร่วมกับยาขับปัสสาวะหรือยาขยายหลอดเลือด
      - ลดอาการใจสั่นและมือสั่นในผู้ป่วยที่ต่อมไทรอยด์ทำงานมากกวาปกติ
      - ลดอาการตื่นเต้นง่ายทำให้เกิดภาวะสงบ
      - รักษาหัวใจเต้นผิดจังหวะ
      - Propranolol
        
        ยาต้นแบบของβ-blocker
        
        ยับยั้งทั้งβ1และβ2 receptor ถูกดูดซึมได้ดีมาก
    - - Metoprolol , Atenolol
        
        ใช้รักษาโรคความดันโลหิตสูง
        
        รักษาหัวใจเต้นผิดจังหวะ
        
        ยาสำคัญใช้เพื่อลดความเสี่ยงต่อภาวะหัวใจล้มเหลวจากกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด
        
        ห้ามใช้ในผู้ป่วยที่มีอัตราการเต้นของหัวใจช้า
        
        ใช้ป้องกันไมเกรน
      - อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
        
        ระบบหัวใจและหลอดเลือด ทำให้หัวใจเต้นช้า
        
        ระบบหายใจ อาจจะทำให้หลอดลมตีบแคบ
        
        หัวใจเต้นผิดจังหวะ
        
        ระบบประสาท พบอาการปวดศรีษะ วิงเวียน นอนไม่หลับ
        
        อาจจะเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ