Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การส่งเสริมสุขอนามัยและการพักผ่อนนอนหลับ - Coggle Diagram

- - - - พยาบาลจะดูแลผู้ป่วย ช่วยเหลือเรื่องการขับถ่ายปัสสาวะ อุจจาระ การให้กระบอกปัสสาวะ หรือหม้อะนอน
        การทำความสะอาดร่างกาย เช่น การเช็ดหน้า ล้างมือ ความสะอาดปากและฟัน เพื่อให้ผู้ป่วยรู้สึกสดชื่นในช่วงเช้า
    - - หลังผู้ป่วยรับประทานอาหารเสร็จสิ้น การพยาบาลเพื่อดูแลสุขอนามัยส่วนบุคคลประจำวันเช่น การนวด การดูแลเล็บมือเล็บเท้าเส้นผมและทรงผม การเปลี่ยนเสื้อผ้า ผ้าปูที่นอน จัดท่านอน รวมไปถึงสิ่งแวดล้อมภายในห้องตลอดจนการรักษาพยาบาลอื่นๆตามความต้องการของผู้ป่วยและแผนการรักษา
    - - ดูแลทำความสะอาดปากและฟัน ล้างมือล้างหน้า หวีผมสระผม
        ให้บริการหม้อนอนหรือกระบอกเป๋าสวตลอดจนการรักษาพยาบาลอื่นๆ
    - - ให้การดูแลเรื่องการให้หม้อนอน ล้างมือล้างหน้า ทำความสะอาดปากฟัน นวดหลัง จัดท่านอนให้ผู้ป่วยได้พักผ่อนอย่างสุขสบายผ่อนคลายและเตรียมตัวเข้านอน
    - - พยาบาลให้การพยาบาลตามความต้องการของผู้ปุวยตลอด24ชั่วโมง
  - - - การอาบน้ำที่ห้องน้ำ พยาบาลต้องประเมินความสามารถในการทำกิจกรรมของผู้ป่วยก่อนพาไปอาบน้ำที่ห้องน้ำ ต้องเฝ้าระวังใกล้ๆไม่ควรใส่กลอนประตู ควรเรียกผู้ป่วยเป็นครั้งคราวเพื่อตรวจสอบว่าให้ผู้ป่วยปลอดภัยความสามารถในการทำกิจกรรมของผู้ป่วยอยู่ในระดับ 0
      - การอาบน้ำผู้ป่วยบนเตียงเฉพาะบางส่วนเป็นการทำความสะอาดร่างกายผู้ป่วยที่ช่วยเหลือตัวเองได้บ้าง ไม่สามารถอาบน้ำเช็ดตัวได้ครบทุกส่วน พยาบาลต้องช่วยเช็ดบางส่วนโดยการนั่งข้างเตียงหรือบนเตียง การประเมินความสามารถในการทำกิจกรรมของผู้ป่วยอยู่ในระดับ1-2
      - การอาบน้ำผู้ป่วยบนเตียงชนิดสมบูรณ์เป็นการทำความสะอาดร่างกายโดยการอาบน้ำเช็ดตัวให้ผู้ป่วยที่ไม่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้ทั้งหมด ประเมินความสามารถในการทำกิจกรรมของผู้ป่วยในระดับ 3-4
      - จุดประสงค์การอาบน้ำผู้ป่วยบนเตียง
        
        กำจัดสิ่งสกปรกที่สะสมบริเวณผิวหนังและส่งเสริมความมั่นใจ
        
        ทำให้ผู้ป่วยรู้สึกสบายสดชื่นและผ่อนคลาย
        
        ประเมินการเคลื่อนไหวของร่างกายและการส่งเสริมการออกกำลังกาย
        
        สังเกตความผิดปกติของผิวหนัง
        
        กระตุ้นการไหลเวียนของโลหิตและป้องกันแผลกดทับ
    - - จุดประสงค์
        
        ปากและฟันสะอาดมีความชุมชื่น
        
        กำจัดสิ่งสกปรกลมหายใจสดชื่นป้องกันฟันผุ
        
        ลดการอักเสบของเหงือกและกระพุ้งแก้ม
        
        สังเกตเหงือกกระพุ้งแก้มลิ้นมีแผลหรือการติดเชื้อหรือเลือดออกหรือฝ้าในช่องปาก
      - หลักการทำความสะอาดปากและฟัน
        
        แปรงฟันทุกซี่ทุกด้านนรน 5 นาที เพื่อขจัดคาบหินปูน และเศษอาหารในเวลาเช้าหลังอาหารทุกมื้อและก่อนนอน
        
        ผู้ป่วยมีปัญหาในช่องปาก มีแผล ปากแห้ง ไม่สามารถรับประทานอาหารและน้ำทางปากได้ ต้องทำความสะอาดปากและฟันทุก 2 ชั่วโมง
        
        ผู้ป่วยที่ไม่รู้สึกตัวพยาบาลต้องทำความสะอาดปากและฟันให้เป็นพิเศษใช้สำลีเช็ดทำความสะอาด
    - - จุดประสงค์
        
        ให้เล็บสะอาดและสุขสบาย
        
        ป้องกันการเกิดแลบขบ
      - การดูแลทำความสะอาดเล็บ เล็บเป็นโครงสร้างจากโปรตีนซึ่งจะงอกยาวตามเวลา จึงต้องตัดให้สั้นตามความเหมาะสมกับการใช้งานนอกจากการทำความสะอาดเล็บและตัดให้เรียบร้อยยังเป็นการช่วยส่งเสริมบุคลิกภาพที่ดีด้วย
    - - การทำความสะอาดตา ผู้ป่วยบางรายอาจมีขี้ตามากกว่าปกติ
        ขี้ตาอาจแห้งติดหนังตาหรือขนตา จึงจำเป็นต้องกำจัดออกไปวันละ2-3ครั้ง
      - จุดประสงค์
        
        กำจัดขี้ตาทำให้ดวงตาสะอาด
        
        ความสุขสบายของผู้ป่วย
        
        ส่งเสริมภาพลักษณ์ของผู้ป่วย
    - - การเช็ดทำความสะอาดช่องหูหลังอาบน้ำควรใช้ไม้พันสำลีเช็ดทำความสะอาดในช่องหูทั้งสองข้าง
      - จุดประสงค์
        
        กำจัดสิ่งสกปรกภายในช่องหู
        
        ทำความสะอาดใบหูและหลังหู
    - - การทำความสะอาดจมูกเป็นการทำความสะอาดรูจมูกและรักษาสุขภาพของเนื้อเยื่อจมูกโดยเฉพาะอย่างยิ่งในผู้ป่วยที่คาสายไว้
      - จุดประสงค์
        
        กำจัดสิ่งขับถ่ายและสิ่งสกปรกภายในจมูก
        
        ป้องกันสารคัดหลั่งแห้งยึดขนจมูกกับสายที่คาไว้
        
        ป้องกันการเกิดแผลกดทับในรูจมูกจะสายที่คาไว้
    - - การดูแลความสะอาดของเส้นผมและหนังศีรษะ เป็นการทำความสะอาดเส้นผมและหนังศีรษะรวมทั้งการทำเพื่อแก้ปัญหาของเส้นผมและหนังศีรษะ หมายถึง การสระผมให้ผู้ป่วยบนเตียง
      - จุดประสงค์
        
        ขจัดความสกปรกและสารที่ใส่บนผมและหนังศีรษะเพื่อตรวจรักษา
        
        ความสุขสบายและสดชื่นของผู้ป่วย
        
        ส่งเสริมภาพลักษณ์ของผู้ป่วย
    - - การทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอกของผู้ชายและผู้หญิง ช่วยลดการติดเชื้อของระบบทางเดินปัสสาวะ เป็นการดูแลสุขวิทยาส่วนบุคคลระดับพื้นฐาน การหมักหมม เปียกแฉะตลอดเวลา นอกจากจะทำให้เกิดการระคายเคือง การอักเสบ การติดเชื้อ แล้วยังอาจเกิดแผลกดทับ โดยการทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอกให้สะอาดและแห้งอยู่เสมอทำให้ผู้ป่วยสุขสบายและมีคุณภาพชีวิตดีและมีความสุข
      - จุดประสงค์
        
        กำจัดสิ่งขับถ่ายสิ่งสกปรกและกลิ่นไม่พึงประสงค์
        
        ลดความเสี่ยงต่อการติดเชื้อของระบบทางเดินปัสสาวะในผู้ป่วยที่สวนสายไว้
        
        เสริเสริมสร้างความสุขสบายให้ผู้ป่วย
    - - การประเมินผู้ป่วย (Health assessment)
        
        ประเมินระดับความสารถในการดูแลตนเอง
        
        ประเมินความชอบ ความเชื่อและวัฒนธรรมของผู้ปุวย
        
        ประเมินผิวหนังช่องปาก เส้นผมและหนังศรีษะ ตา หู จมูก
        
        ประเมินปัญหาและความเสี่ยงของการรักษาและอาการผิดปกติที่อาจ เกิดขึ้นระหว่างการดูแล
      - การวินิจฉัยทางการพยาบาลNursing( diagnosis)
        
        ไม่สนใจดูแลความสะอาดร่างกายด้วยตนเองเนื่องจากมีความเครียด
        
        มีความทนในการท ากิจกรรมลดลงเนื่องจากเหนื่อยง่ายจากการเป็นโรคใดๆ
        
        การเคลื่อนไหวร่างกายบกพร่องงเนื่องจากเป็นอัมพาต
        
        พร่องความสามารถในการดูแลความสะอาดร่างกาย
      - การวางแผนการพยาบาล (Planning)
        
        กำหนดวัตถุประสงค์าและเกณฑ์การประเมิน
        
        เลือกิจกรรมการดูแล เพื่อแก้ไขปัญหาให้ตรงตามข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
      - การปฏิบัติการพยาบาล(Implementation)
        
        ปฏิบัติการดูแลความสะอาดร่างกาย การอาบน้ำ การนวดหลัง การทำความ ปากและฟัน เส้นผมและหนังศรีษะ และอวัยวะสืบพันธุ์
      - การประเมินผลการพยาบาล (Evaluation)
        
        ประเมินผลลัพธ์การพยาบาล
        
        ประเมินผลคุณภาพการบริการ
- - - - การพักผ่อนของผู้ปุวยในโรงพยาบาล
        
        Absolute bed rest เป็นการพักผ่อนโดยให้ผู้ป่วยนอนอยู่บนเตียง ไม่ ร่างกายออกแรงในกิจกรรมใด ท่ีจะทำให้รู้สึกเหนื่อย ห้ามลุกออกจากเตียง พยาบาลจะต้องเป็นผู้จัดกิจกรรมให้ เช่น การบริการหม้อนอนถ่ายอุจจาระบนเตียง
        
        Bed rest เป็นการพักผ่อนโดยให้ผู้ป่วยนอนอยู่บนเตียง สามารถทา กิจกรรมประจำวันได้ตามความสามารถของผู้ป่วย เช่น ไปห้องน้าด้วยตนเอง เป็นต้น
  - - - ระยะที่ 1 (เร่ิมมีความง่วง) เป็นช่วงเริ่มหลับท่ีเปลี่ยนจากการตื่นไปสู่การนอน
      - ระยะที่ 2 (หลับตื่น) การหลับในช่วงต้น เป็นสภาพท่ีไม่ได้ยินเสียงรบกวน จากภายนอก เป็นระยะแรกที่มีการหลับอย่างแท้จริง แต่ยังไม่มีการฝัน
      - ระยะท่ี 3 (หลับปานกลาง) ทั้งคลื่นสมองและชีพจรจะเต้นช้าลง ความมีสติ รู้ตัวจะหายไป การเคลื่อนไหวของตาจะหยุดลง แม้ได้รับส่ิงเร้าจากภายนอกก็จะไม่ตื่นโดยง่าย
      - ระยะที่ 4 (หลับลึก) เป็นช่วงหลับสนิทของการนอน
    - - ช่วงที่กล้ามเน้ือต่างๆของร่างกายแทบจะหยุดการทำงาน แต่ระบบการทำงานของหัวใจ กระบังลมทำงานเพื่อการหายใจ กล้ามเน้ือตา และกล้ามเนื้อเรียบ ร่างกายจะได้พักผ่อนแต่สมองยังทำงานอยู่ ระยะนี้ช่วยจัดระบบความจำทำให้จำเรื่องบางเรื่องได้นานข้ึน ระยะนี้นี่เองเป็นระยะท่ีคนเราจะฝัน
  - - - ปัจจัยส่วนบุคคล
        
        อายุ เมื่ออายุเพิ่มขึ้น [การนอนหลับจะลดลงทั้งปริมาณและคุณภาพ
        
        เพศ เพศชายมีการเปลี่ยนแปลงแบบแผนการนอนหลับได้เร็วได้มากกว่าเพศหญิง เพศหญิงมีความไวต่อการกระตุ้นด้วยเสียงมากกว่าเพศชาย
      - ความไม่สุขสบาย
        
        ร่างกายมีความเจ็บปวด
        
        การใส่สายยางและท่อระบายต่างๆเป็นสิ่งแปลกปลอมของร่างกายประกอบกับผู้ป่วยมีข้อจำกัดในการเคลื่อนไหว
        
        ท่านอนที่ไม่เหมาะสม
        
        อาการคลื่นไส้อาเจียน ความวิตกกังวล
        
        ภาวะไข้หลังผ่าตัด
      - ความวิตกกังวล
        
        ความวิตกกังวลเกิดจากสิ่งที่คุกคามต่อสวัสดิภาพของร่างกายและจิตใจเช่น ความไม่คุ้นเคยต่อการนอนโรงพยาบาล ความต้องการความช่วยเหลือพึ่งพาจากผู้อื่นส่งผลให้เกิดภาวะเครียด เกิดความขัดแย้งในใจ
    - - เสียง มีความสัมพันธ์ทางลบกับการนอนหลับทำให้ระยะเวลาการเริ่มต้นการนอนหลับนานขึ้น เวลานอนหลับน้อยลง ตื่นบ่อยขึ้น ทำให้คุณภาพการนอนหลับไม่ดี
      - อุณหภูมิ อุณหภูมิที่ต่ำหรือสูงเกินไปจะทำให้ผู้ป่วยกระสับกระส่ายเพิ่มขึ้นและตื่นบ่อยขึ้น
      - แสง การเปิดไฟเป็นการรบกวนการนอนหลับและทำให้การรับรู้ความแตกต่างของเวลากลางวันกลางคืนลดลง การสัมผัสแสงตลอดเวลาทำให้รู้สึกไม่สุขสบาย
      - ความไม่คุ้นเคยต่อสถานที่สิ่งแวดล้อมของโรงพยาบาล ผู้ป่วยจะรู้สึกอึดอัดไม่สุขสบาย จะส่งผลต่อคุณภาพในการนอนหลับ
      - กิจกรรมการรักษาพยาบาล กิจกรรมที่ผู้ป่วยได้รับตามเวลา ได้แก่ การทำถัตการต่างๆ การพลิกตะแคงตัว การให้ยากินและฉีด การตรวจวัดชีพจรเป็นปัจจัยรบกวนการนอนหลับของผู้ป่วยได้
      - อาหาร การรับประทานอาหารที่มีสารทริพโทเเฟ็นส่งเสริมการนอนหลับส่วนเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของคาเฟอีนจะมีฤทธิ์กระตุ้นการทำงานของร่างกาย
      - ยา เช่น ยาบาบิทูเรต โดยยาจะไปออกฤทธิ์โดยยาจะไปออกฤทธิ์รบกวนการนอนหลับในระยะ REM เกิดฝันร้ายและภาพหลอน
  - - - การนอนหลับไม่เพียงพอชั่วคราว เป็นการนอนหลับไม่เพียงพอเป็นช่วงสั้นๆ 3-5 วัน มีสาเหตุจากปัญหาด้านอารมณ์ ปัญหาตึงเครียดในชีวิต อาการเจ็บป่วยทางร่างกาย การเปลี่ยนแปลงความเป็นอยู่และสภาพแวดล้อม
      - การนอนหลับไม่เพียงพอระยะสั้น เป็นการนอนหลับไม่เพียงพอระยะเวลาไม่เกิน 3 สัปดาห์ สาเหตุเดียวกับการนอนหลับไม่เพียงพอชั่วคราวแต่มีเวลานานมากกว่า
      - การนอนหลับไม่เพียงพอแบบเรื้อรัง เป็นการนอนหลับไม่เพียงพอเกิดขึ้นนานกว่าหนึ่งเดือนขึ้นไป
        
        โรคทางจิตเวช เช่น โรคซึมเศร้าและภาวะวิตกกังวล
        
        โรคทางอายุรกรรม เช่น โรคสมองเสื่อม วัยทอง โรคหอบหืด
        
        อาการข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์ของยารักษาโรคบางชนิด
        
        เรื่องของการนอนหลับโดยตรง เช่น อาการขากระตุกเป็นพักๆ ระหว่างหลับ
    - - เป็นการนอนหลับมากหรือง่วงนอนมากกว่าปกติซึ่งจะแสดงออกในแง่การนอนหลับในที่ไม่ควรหลับ เช่น หลับขณะขับรถยนต์ หลับในห้องประชุม
    - - ความผิดปกติของการตื่น อาการสับสน ละเมอเดิน ฝันร้าย
      - ความผิดปกติที่เกิดขึ้นในช่วงจะหลับมาตื่นหรือจะตื่นมาหลับ ได้แก่ อาการขากระตุกขณะกำลังหลับ ละเมอพูด ศรีษะโขกกำแพง
      - กลุ่มอาการที่เกิดขึ้นขณะหลับชนิดมีการกรอกตาได้แก่ ภาวะฝันร้าย ภาวะผีอำ
      - อื่นๆ ได้แก่ การนอนกัดฟัน การปัสสาวะรดที่นอนขณะหลับ การกรน การไหลตาย
    - - ผลจากการนอนไม่เพียงพอในการนอนชนิด NREM ได้แก่ เมื่อยล้า คลื่นไส้ อาเจียน ท้องผูก เวียนศีรษะ ทนต่อความเจ็บปวดได้ลดลง กล้ามเนื้อคออ่อนแรง ภูมิต้านทานลดลง ระดับความรู้สึกตัวบกพร่อง
      - ผลจากการนอนไม่เพียงพอในการนอนชนิด REM ได้แก่ ความคิดบกพร่อง การรับรู้บกพร่อง ประสาทหลอน
      - ผลในภาพรวมจะทาให้การทางานของร่างกายขาดประสิทธิภาพจากร่างกาย อ่อนล้า และขาดสมาธิ
  - - - สภาพแวดล้อมของที่พักต้องสะอาดสวยงามและน่าอยู่
      - ความพร้อมของอุปกรณ์เครื่องใช้ และเครื่องอำนวยความสะดวกต่างๆ
      - อุณหภูมิ มีอากาศถ่ายเท มีแสงสว่างพอดี มีความชื้นที่เหมาะสม
      - เสียง ไม่เสียงดังจนเกินไป
      - กลิ่น มีทั้งกลิ่นหอมและกลิ่นเหม็นควรจัดการให้ดี
      - แสง แสงสว่างต้องไม่มืดสลัวหรือสว่างจ้าเกินไป
      - ความเป็นส่วนตัวและมิดชิดปลอดภัย
      - ความอบอุ่นและความประทับใจ ในบุคลิกภาพของพยาบาล
    - - Dorsal position (supine position) เป็นท่านอนหงายราบ ขาชิดติดกัน เป็นท่านอนท่ีจัดข้ึนเพื่อความสุขสบาย สาหรับผู้ป่วยที่ไม่รู้สึกตัว
      - Fowler’s position เป็นท่านอนราบศีรษะสูง 30-90 องศา เป็น
        ท่านอนท่ีสุขสบายและเพื่อการรักษา ท่าน้ีลักษณะคล้ายท่านั่งบนเตียง สะดวกสพหรับให้ผู้ป่วยทำกิจกรรมบนเตียง เช่น นั่งพักผ่อน เปลี่ยนอิริยาบถ ท่าน้ีช่วยให้ ผู้ป่วยท่ีมีปัญหาเกี่ยวกับทางเดินหายใจ เหนื่อยหอบ หายใจไม่สะดวก ทำให้การหายใจสะดวกข้ึน
      - Prone position เป็นท่านอนคว่ำ เป็นท่านอนที่สุขสบาย สำหรับ ผู้ป่วยท่ีไม่รู้สึกตัว
        แต่มีการหายใจปกติ ท่าน้ีจะช่วยให้น้ำลายเสมหะไหลออก และลิ้นผู้ป่วยห้อยลงจึงไม่ปิดกั้นทางเดินหายใจ
      - Lateral position เป็นท่านอนตะแคง จัดเพื่อความสุขสบายของ ผู้ป่วยที่ช่วยเหลือเคลื่อนไหวด้วยตนเองไม่ได้ ช่วยป้องกันการเกิดแผลกดทับด้านหลัง ผลเสีย คือ การจัดท่าน้ีจะทำให้ข้อสะโพก ข้อหัวไหล่ที่อยู่ด้านบนจะห้อยลงและ หมุนเข้าด้านใน ถ้าไม่หนุน support ด้วยหมอน หรือผ้าอาจทำให้เอ็นของข้อนั้นยืดได้
      - Sitting position เป็นท่านั่งที่สุขสบายสาหรับผู้ป่วยได้แพักผ่อนได้อย่างมีความสุข เพื่อความปลอดภัย และความสุขสบายควรมีที่เท้าแขน
    - - หมายถึง การเปลี่ยนเครื่องผ้าที่ใช้กับเครื่องนอนให้สะอาดเรียบร้อย
      - การทำเตียงมี 4 ชนิดคือ
        
        การทำเตียงว่าง
        
        เป็นการทำเตียงที่ผู้ป่วยจำหน่ายออกจากหอผู้ป่วยเพื่อเตรียมรับผู้ป่วยใหม่ หรือทำเตียงที่ผู้ป่วยสามารถลงเดินช่วยเหลือตัวเองได้
        
        การทำเตียงผู้ป่วยลุกจากเตียงได้
        
        เป็นการทำเตียงให้ผู้ป่วยที่สามารถลุกเดินได้ไม่จำเป็นต้องนอนอยู่บนเตียงตลอดเวลา อาจเป็นผู้ป่วยที่แข็งแรงช่วยเหลือตัวเองได้ดีหรือต้องพึ่งผู้อื่นในบางส่วนสามารถนั่งได้เป็นเวลานาน
        
        การทำเตียงผู้ป่วยลุกจากเตียงไม่ได้
        
        เป็นการทำเตียงให้ผู้ป่วยที่ไม่สามารถได้จำเป็นต้องนอนอยู่บนเตียงตลอดเวลาช่วยเหลือตัวเองไม่ได้
        
        การทำเตียงรับผู้ป่วยหลังผ่าตัดและผู้ป่วยที่ได้รับยาสลบ
        
        เป็นการทำเตียงหลังจากส่งผู้ป่วยไปรับการผ่าตัดหรือการตรวจและได้รับยาสลบ