Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 3 การส่งเสริมสุขอนามัยและการพักผ่อนนอนหลับ - Coggle Diagram

- - - - 2.การพยาบาลตอนเช้า (Morning care/A.M care)
      - 3.การพยาบาลตอนบ่ายหรือตอนเย็น (Afternoon care/P.M.care)
      - 1.การพยาบาลตอนเช้าตรู่หรือเช้ามืด(Early morning care)
      - 4.การพยาบาลตอนก่อนนอน (Evening care/Hour of sleep care/ H.S.care)
      - 5.การพยาบาลเมื่อจ าเป็นหรือเมื่อผู้ปุวยต้องการ (As neededcare/P.r.N.care)
  - - - สุขอนามัย (Hygiene)หมายถึง หลักการและความรู้ของการคงไว้หรือรักษาไว้ซึ่งสุขภาพและการปูองกันโรค
      - สุขอนามัยส่วนบุคคล (Personalhygiene)คือ การดูแลตนเอง
        
        การอาบน้ำ
        
        การขับถ่ายปัสาวะ อุจจาระ
        
        การแต่งตัว สวมใส่เสื้อผ้า
    - - พฤติกรรมสุขภาพขั้นพื้นฐานที่ต้องได้รับการดูแลเอาใจใส่ทุกวัน เพื่อสร้างความมั่นใจ ในการอยู่รวมกับสังคมได้อย่างมีความสุข พยาบาลใช้บทบาทอิสระในการดูแลสุขวิทยาส่วนบุคคลของผู้ปุวยได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยใช้กระบวนการพยาบาลเป็นเครื่องมือในการจัดกิจกรรมการพยาบาล
  - - - จุดประสงค์
        
        2.ความสุขสบายของผู้ป่วย
        
        3.ส่งเสริมภาพลักษณ์ของผู้ป่วย
        
        1.กำจัดขี้ตา ทำให้ดวงตาสะอาด
      - เครื่องใช้
        
        1.ถาดใส่อับสำลีชุบ 0.9% NSS และชามรูปไต
        
        2.ถุงมือสะอาดและmask
    - - จุดประสงค์
        
        1.กำจัดสิ่งสกปรกภายในช่องหู
        
        2.ทำความสะอาดใบหูและหลังใบหู
      - เครื่องใช้
        
        1.0.9%NSSหรือน้ำสะอาด
        
        2.สำลีสะอาดหรือไม้พันส าลี 4 อัน
        
        3.ผ้าสะอาด
        
        4.ชามรูปไต
        
        5.กระดาษเช็ดปาก
    - - จุดประสงค์
        
        1.ให้เล็บสะอาด และสุขสบาย
        
        2.ป้องกันการเกิดเล็บขบ
      - เครื่องใช้
        
        2.อ่างใส่น้ำอุ่น
        
        3.ถุงมือสะอาด และmask
        
        1.ถาดใส่สบู่ ผ้าถูตัว ผ้าเช็ดตัว กรรไกรตัดเล็บ ตะไบเล็บ กระดาษรอง
    - - จุดประสงค์
        
        2.ป้องกันสารคัดหลั่งแห้งยึดขนจมูกกับสายที่คาไว้
        
        3.ป้องกันการเกิดแผลกดทับที่ด้านในรูจมูกจากสายที่คาไว้
        
        1.กำจัดสิ่งขับถ่ายและสิ่งสกปรกภายในจมูก
      - เครื่องใช้
        
        2.ไม้พันสำลีขนาดเล็ก4-8 อัน
        
        3.ผ้าก๊อซ
        
        1.ถาดใส่แก้วใส่น้ำสะอาดหรือ 0.9%NSS
        
        4.ชามรูปไต
        
        5.กระดาษเช็ดปาก
        
        6.อับสำลีชุบแอลกอฮอล์70% สำลีชุบเบนซินและสำลีชุน้ำเกลือใช้ภายนอก
        
        7.พลาสเตอร์ ถุงมือสะอาดและmask
    - - วัตถุประสงค์
        
        2.กำจัดกลิ่นปาก ลมหายใจสดชื่่น ป้องกันฟันผุ
        
        3.ลดการอักเสบของเหงือก กระพุ้งแก้ม
        
        1.ปากและฟันสะอาด มีความชุ่มชื้น
        
        4.สังเกตฟัน เหงือก กระพุ้งแก้มลิ้น มีแผล หรือการติดเชื้อ หรือเลือดออกหรือฝ้าในช่องปาก
      - หลักการทำความสะอาดปากและฟัน
        
        1.แปรงฟันทุกซี่ ทุกด้าน นาน 5นาที เพื่อขจัดคราบหินปูน และเศษอาหารในเวลาเช้า หลังอาหารทุกมื้อและก่อนนอน
        
        2.ผู้ปุวยที่มีปัญหาในช่องปาก มีแผล ปากแห้ง ไม่สามารถรับประทานอาหารและน้ำทางปากได้ ต้องทำความสะอาดปากและฟันให้ทุก2ชั่วโมง
        
        3.ผู้ป่วยที่ไม่รู้สึกตัว พยาบาลต้องท าความสะอาดปากและฟันให้เป็นพิเศษ สำลีที่ใช้เช็ดทำความสะอาดต้องเปลี่ยนบ่อย
    - - จุดประสงค์
        
        2.ความสุขสบายและสดชื่นของผู้ป่วย
        
        3.ส่งเสริมภาพลักษณ์ของผู้ปุวยและรู้สึกมีความมั่นใจ
        
        1.ขจัดความสกปรกและสารที่ใส่บนผม และหนังศีรษะเพื่อการตรวจรักษา
      - เครื่องใช้
        
        1.ถาดใส่ยาสระผมหวีหรือแปรงผม ที่หนีบผ้า (ถ้าใช้ผ้ายางเป็นอุปกรณ์รองรับน้ำจากศีรษะ)ผ้าเช็ดตัว 2 ผืนสำลี 2ก้อน ผ้าเช็ดหน้าผืนเล็ก 1 ผืนแก้วน้ำและน้ำมันมะกอก (ถ้ามี)
        
        2.รถเข็นสระผมเคลื่อนที่ พร้อมถังรองน้ำทิ้ง
        
        3.ผ้ายางรองสระผม
        
        4.เครื่องเป่าผม
        
        5.ถุงมือสะอาดและmask
    - - จุดประสงค์
        
        1.กำจัดสิ่งสกปรก ที่สะสมบนผิวหนังและส่งเสริมความมั่นใจในตนเอง
        
        2.ให้ผู้ป่วยรู้สึกสบาย สดชื่นและผ่อนคลาย
        
        3.ประเมินการเคลื่อนไหวของร่างกายและส่งเสริมการออกกำลังกายของข้อต่างๆ
        
        4.สังเกตความผิดปกติของผิวหนัง
        
        5.กระตุ้นการไหลเวียนของโลหิตและป้องกันแผลกดทับ
      - เครื่องใช้
        
        1.ครีมหรือโลชั่นทาตัวหรือแป้ง
        
        2.ผ้าห่ม 1 ผืน และผ้าเช็ดตัว 1ผืน
      - ชนิดของการอาบน้ำ
        
        2.การอาบน้ำผู้ป่วยบนเตียงเฉพาะบางส่วน
        
        ทำความสะอาดร่างกายผู้ปุวยที่ช่วยเหลือตัวเองได้บ้าง
        
        3.การอาบน้ำผู้ป่วยบนเตียงชนิดสมบูรณ์
        
        การอาบน้ำเช็ดตัวให้ผู้ปุวยที่ไม่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้ทั้งหมด
        
        1.การอาบน้ำที่ห้องน้ำ
        
        ผู้ป่วยสามารถลุกจากเตียงได้ พยาบาลช่วยพยุงเดินไปห้องน้ำ
    - - จุดประสงค์
        
        2.ลดความเสี่ยงต่อการติดเชื้อของระบบทางเดินปัสสาวะในผู้ปุวยที่ได้รับ การสวนปัสสาวะคาไว้
        
        เสริมสร้างความสุขบายให้กับผู้ป่วย
        
        1.กำจัดสิ่งขับถ่าย สิ่งสกปรก และกลิ่นไม่พึงประสงค์
      - เครื่องใช้
        
        2.ถุงมือสะอาด
        
        3.หม้อนอน(bed pan) พร้อมผ้าคลุมหม้อนอน (bed pad)ผ้ายางผืนเล็ก
        
        1.ผ้าปิดตา
        
        ถาดใส่ของ
        
        น้ำสบู่ หรือสบู่เหลว
        
        ชุดชำระ (P-careset)
        
        น้ำเกลือ (0.9% NSS) ใช้ภายนอกหรือน้ำสะอาด
        
        ภาชนะใส่ขยะ หรือกระโถน
        
        กระดาษชำระ 2-3 ชิ้น
    - - การวางแผนการพยาบาล (Planning)
        
        -กำหนดวัตถุประสงค์ และเกณฑ์การประเมิน
        
        -เลือกกิจกรรมการดูแล เพื่อแก้ไขปัญหาให้ตรงตามข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล ซึ่งขึ้นอยู่กับปัญหาความต้องการของผู้ป่วย
      - การปฏิบัติการพยาบาล (Implementation)
        
        ปฏิบัติการดูแลความสะอาดร่างกาย การอาบน้ำ การนวดหลัง การทำความปากและฟัน เส้นผมและหนังศรีษะ และอวัยวะสืบพันธุ์
      - การวินิจฉัยทางการพยาบาล (Nursing diagnosis)
        
        -การเคลื่อนไหวร่างกายบกพร่องงเนื่องจากเป็นอัมพาต...
        
        -พร่องความสามารถในการดูแลความสะอาดร่างกายเนื่องจาก....
        
        -มีความทนในการท ากิจกรรมลดลงเนื่องจากเหนื่อยง่ายจากการเป็นโรค.....
        
        -ไม่สนใจดูแลความสะอาดร่างกายด้วยตนเองเนื่องจากมีความเครียดเกี่ยวกับ......
      - การประเมินผลการพยาบาล (Evaluation)
        
        -ประเมินผลลัพธ์การพยาบาล
        
        -ประเมินผลคุณภาพการบริการ
      - การประเมินผู้ปุวย(Health assessment)
        
        -ประเมินปัญหาและความเสี่ยงของการรักษาและอาการผิดปกติ
        
        -ประเมินผิวหนัง ช่องปาก เส้นผมและหนังศรีษะ ตา หู จมูก
        
        -ประเมินความชอบ ความเชื่อและวัฒนธรรมของผู้ป่วย
        
        -ประเมินระดับความสารถในการดูแลตนเอง
- - - - ระยะที่ 2 (หลับตื้น)เป็นระยะแรกที่มีการหลับอย่างแท้จริง แต่ยังไม่มีการฝัน
      - ระยะที่ 3 (หลับปานกลาง)แม้ได้รับสิ่งเร้าจากภายนอกก็จะไม่ตื่นโดยง่าย ขั้นนี้จะใช้เวลาประมาณ 20 -30 นาที
      - ระยะที่ 1 (เริ่มมีความง่วง)เป็นช่วงเริ่มหลับที่เปลี่ยนจากการตื่นไปสู่ การนอน ในคนทั่วไปใช้เวลาตั้งแต่ 30 วินาที -7 นาที
      - ระยะที่ 4 (หลับลึก)เป็นช่วงหลับสนิทของการนอน ใช้เวลา 30 -50 นาที growth hormone จะมีการหลั่งในระยะนี้
    - - เป็นช่วงที่กล้ามเนื้อต่างของร่างกายแทบจะหยุดการทำงานกันหมด แต่สมองจะยังตื่นตัวอยู่ ระยะนี้นี่เองเป็นระยะที่คนเราจะฝัน แต่ก็จะตื่นง่าย เพราะสมองยังทำงานเหมือนระยะที่ 1 ของ NREM
  - - - ปัจจัยส่วนบุคคล
        
        อายุ
        
        เพศ
      - ความไม่สุขสบาย
        
        ความเจ็บปวด
        
        การใส่สายยางและท่อระบายต่างๆ
        
        ท่านอนที่ไม่เหมาะสม
        
        อาการคลื่นไส้ อาเจียน
        
        ภาวะไข้หลังผ่าตัด
      - ความวิตกกังวล
    - - เสียง
      - อุณหภูมิ
      - แสง
      - ความไม่คุ้นเคยต่อสถานที่สิ่งแวดล้อมของโรงพยาบาล
      - กิจกรรมการรักษาพยาบาล
      - อาหาร
      - ยา
  - - - อาจมีอาการเซื่องซึมและหงุดหงิดโมโหง่าย
    - - ปฏิบัติกิจกรรมในช่วงกลางวันลดลงสมาธิไม่ดี
    - - อาการเมื่อยล้าคลื่นไส้อาเจียนท้องผูกปวดศีรษะ
    - - การมีปฏิสัมพันธ์ในครอบครัวและสังคมลดลงความมั่นใจในการท างานลดลง
  - - - เป็นการนอนหลับมาก หรือง่วงนอนมากกว่าปกติ ซึ่งจะแสดงออกในแง่การนอนหลับในที่ไม่ควรหลับ
    - - 2) ความผิดปกติที่เกิดขึ้นในช่วงจากหลับมาตื่น หรือจากตื่นมาหลับได้แก่ อาการขากระตุกขณะกำลังหลับ
      - 3) กลุ่มอาการที่เกิดขึ้นขณะหลับชนิดที่มีการกรอกตาได้แก่ ภาวะฝันร้าย
      - 1) ความผิดปกติของการตื่น ได้แก่อาการสับสน
      - 4) กลุ่มอื่น ๆ ได้แก่ การนอนกัดฟัน การปัสสาวะรดที่นอนขณะหลับ การกรน
    - - 2) การนอนหลับไม่เพียงพอระยะสั้น เป็นการนอนหลับไม่เพียงพอเป็นระยะเวลาไม่เกิน 3 สัปดาห์
      - 3) การนอนหลับไม่เพียงพอแบบเรื้อรัง เป็นการนอนหลับไม่เพียงพอเกิดขึ้นนานกว่า 1 เดือนขึ้นไป
        
        สาเหตุ
        
        1) โรคทางจิตเวช เช่น โรคซึมเศร้า
        
        2) โรคทางอายุรกรรม เช่น โรคสมองเสื่อม
        
        3) อาการข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์ของยารักษาโรคบางชนิด
        
        4) โรคของการนอนหลับโดยตรง เช่น อาการขากระตุกเป็นพักระหว่างหลับ
      - 1)การนอนหลับไม่เพียงพอชั่วคราวเป็นการนอนหลับไม่เพียงพอเป็นช่วงเวลาสั้น 3-5 วัน
  - - - ผ่อนคลายและมีความสงบทั้งจิตใจและร่างกายรวมถึงความไม่วิตกกังวล สงบหรือผ่อนคลายโดยไม่มีความเครียดทางอารมณ์ เพราะฉะนั้นการพักผ่อนไม่ได้หมายถึงการไม่มีกิจกรรม ความจริงแล้วการเปลี่ยนอิริยาบถก็เป็นการพักผ่อน
      - การพักผ่อนของผู้ป่วยในโรงพยาบาล
        
        Absolute bed rest เป็นการพักผ่อนโดยให้ผู้ป่วยนอนอยู่บนเตียง ไม่ให้ร่างกายออกแรงในกิจกรรมใด ที่จะทำให้รู้สึกเหนื่อย
        
        Bed rest เป็นการพักผ่อนโดยให้ผู้ปุวยนอนอยู่บนเตียง สามารถทำกิจกรรมประจำวันได้ตามความสามารถของผู้ป่วย
      - การพักกิจกรรมการทำงานของร่างกาย หรือการพักการทำงานของอวัยวะต่าง โดยนั่งเฉย ชั่วขณะหนึ่ง อาจทำกิจกรรมเบา
    - - เป็นกระบวนการทางสรรีรวิทยาพื้นฐานที่สอดประสานกับจังหวะการทำงานของร่างกายด้านอื่น โดยมีการเปลี่ยนแปลงของอวัยวะต่าง ของร่างกายไปในทางผ่อนคลาย
  - - - เสียง
      - 5.กลิ่น กลิ่นที่เหมาะสำหรับการสร้างความสุข คือ กลิ่นสะอาด และสดชื่น
      - 3.อุณหภูมิมีความเหมาะสมของอุณหภูมิระหว่าง 20-25 องศา
      - 6.แสงสว่างสภาพแวดล้อมที่ดีต้องไม่มืดสลัวหรือสว่างจ้า
      - 2.ความพร้อมของอุปกรณ์เครื่องใช้และเครื่องอำนวยความสะดวก
      - 7.ความเป็นส่วนตัว และมิดชิดอย่างปลอดภัย
      - 1.ความสะอาด ความเป็นระเบียบเรียบร้อย
      - 8.ความอบอุ่น และความประทับใจในบุคลิกภาพของพยาบาล
    - - 3.Prone position เป็นท่านอนคว่ำ เป็นท่านอนที่สุขสบาย
      - 4 Lateral position เป็นท่านอนตะแคงจัดเพื่อความสุขสบายของผู้ปุวย
      - 2.Fowler’s position เป็นท่านอนราบศีรษะสูง 30-90องศา เป็นท่านอนที่สุขสบายและเพื่อการรักษา
      - 5.Sitting position เป็นท่านั่งที่สุขสบายสำหรับผู้ปุวยได้เปลี่ยนอิริยาบถ
      - 1.Dorsal position (supine position) เป็นท่านอนหงายราบ ขาชิดติดกัน
  - - - 2) การทำเตียงผู้ปุวยลุกจากเตียงได้ (Open/unoccupied bed)
      - 3) การทำเตียงผู้ปุวยลุกจากเตียงไม่ได้ (Occupied bed)
      - 1) การทำเตียงว่าง (Close bed)
      - 4) การทำเตียงรับผู้ป่วยหลังผ่าตัดและผู้ป่วยที่ได้รับยาสลบ(Surgical/ether/anesthetic bed)
    - - ไม่ควรสะบัดผ้าหรือปล่อยให้เสื้อผ้าที่สวมอยู่สัมผัสกับเครื่องใช้ของผู้ป่วย
      - 7.หากมีปูเตียงที่มีผู้ปุวยควรแจ้งให้ผู้ป่วยทราบก่อนการปฏิบัติ
      - 5.คลุมผ้าคลุมเตียง วางผ้าห่มและและผ้าเช็ดตัวที่ราวพนักหัวเตียง จัดโต๊ะข้างเตียงให้เรียบร้อย
      - รักษาท่าทางให้อยู่ในลักษณะที่ดี
      - ควรทำเตียงให้เสร็จทีละข้าง โดยเริ่มจากผ้าปูที่นอน
      - หันหน้าไปทิศทางในงานที่จะทำไม่ควรบิดหรือเอี้ยวตัว
      - 3.วางผ้าให้จุดกึ่งกลางของผ้าทับลงตรงจุดกึ่งกลางของที่นอน
      - 10.ควรใช้กล้ามเนื้อมัดใหญ่ ในการหยิบของและควรย่อเข่าแทนการก้มทำงานอย่างนุ่มนวลและสม่ำเสมอ
      - 2.จัดบริเวณรอบ ให้สะดวกต่อการปฏิบัติ
      - 11.ยึดหลักการทำเตียงให้เรียบ ตึง ไม่มีรอยย่น สะอาด ไม่เปียกชื้น
      - เตรียมของพร้อมใช้ตามลำดับก่อนหลังและวางให้ง่ายในการหยิบใช้สะดวก
  - - - วัตถุประสงค์เพื่อให้ผู้ปุวยได้พักผ่อนได้เพียงพอกับความต้องการของร่างกายและปลอดภัย
    - - 4.จัดกิจกรรมการพยาบาลเป็นช่วง ไม่รบกวนการนอนของผู้ป่วย
      - แจ้งให้ผู้ป่วยทราบเรื่องแขกผู้มาเยี่ยม เพื่อขอความร่วมมือ
      - 3.จัดสิ่งแวดล้อมให้เงียบ แสงสว่างเพียงพอ ขจัดสิ่งรบกวน
      - 6.ไม่ให้ดื่มน้ำหลัง 6โมงเย็น เพื่อไม่ให้ลุกขึ้นถ่ายปัสสาวะตอนกลางคืน
      - 2.ประเมินคุณภาพการนอนหลับทั้งเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ
      - 7.งดกาแฟ ชา โค้ก ก่อนนอน
      - 8.ให้มีกิจกรรมทำในตอนกลางวัน
      - 9.สร้างสัมพันธภาพให้ผู้ปุวยไว้วางใจและระบายความวิตกกังวล
      - 10.สอนเรื่องเทคนิคการคลายเครียด และการจัดการกับความเครียด
      - ประเมินสาเหตุและแบบแผนการนอนตามปกติ(แบบแผนที่ 5)
      - 11.พิจารณาให้ยาคลายเครียด ตามแผนการรักษา และดูแลความปลอดภัย
    - - พักผ่อนไม่เพียงพอกับความต้องการของร่างกายเนื่องจากมีความวิตกกังวล
    - - 1.ผลการประเมินคุณภาพการนอนหลับเชิงปริมาณไม่ต่ำกว่า ร้อยละ 80
      - 2.ผลการประเมินคุณภาพการนอนหลับเชิงคุณภาพผู้ป่วยนอนหลับสนิทได้มากขึ้น
    - - ประเมินคุณภาพการนอนหลับ พบว่า คุณภาพการนอนหลับเชิงปริมาณ ร้อยละ 50 และคุณภาพการนอนหลับเชิงคุณภาพ พบว่า หลับได้น้อยมากในเวลากลางคืน