Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลมารดาที่มีภาวะแทรกซ้อนในนระยะหลังคลอด - Coggle Diagram
การพยาบาลมารดาที่มีภาวะแทรกซ้อนในนระยะหลังคลอด
ภาวะติดเชื้อหลังคลอด (Puerperal Infection)
การติดเชื้อบริเวณฝีเย็บ (Localizied infection)
การวินิจฉัย
จากอาการและอาการแสดง พบว่า จะมีไข้หลังวันที่ 2 ของการคลอด เจ็บแผลฝีเย็บมาก แผลมีการอักเสบ บวมแดง บางครั้งเป็นฝีหนอง และแผลจะแยกออกจากกัน อาจมีอาการปัสสาวะล าบาก และปัสสาวะไม่ออกได
การรักษา
การให้ยาปฏิชีวนะทางหลอดเลือดดำ
ถอดไหมที่เย็บและเปิดแผลทั้งหมด
ใช้ยาชา 1% xylocain jelly ทาที่แผล
ตัดเนื้อเยื่อที่ตายออกทั้งหมด
ทำความสะอาดแผลวันละ 2 ครั้ง ด้วย betadine
ให้ hot sitz bath วันละหลายครั้ง
ประเมินลักษณะแผล ถ้าแผลสีชมพูค่อนข้างแดง ให้เย็บฝีเย็บโดยยึดหลักปราศจากเชื้อ
การพยาบาลหญิงหลังคลอดที่มีการติดเชื้อบริเวณฝีเย็บ
ติดตามประเมินแผลฝีเย็บทุกวัน
ดูแลทำความสะอาดบริเวณอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก โดยยึดเทคนิคปราศจากเชื้อ
เมื่อแผลติดดีขึ้น ความเจ็บปวดน้อยลง ให้นั่งแช่ก้นวันละ 2 - 3 ครั้ง
ดูแลให้ยาแก้ปวดตามแผนการรักษา
กระตุ้นให้ลุกเดินบ่อย ๆ เพื่อช่วยให้เลือดไปเลี้ยงแผลได้ดีขึ้น
แนะนำให้เปลี่ยนผ้าอนามัยบ่อย ๆ เมื่อชุ่ม
ตรวจและบันทึกสัญญาณชีพทุก 4 ชั่วโมง เพื่อประเมินอาการไข้
ให้กำลังใจ อธิบายถึงพยาธิสภาพของการติดเชื้อบริเวณฝีเย็บ การรักษา และการปฏิบัติตนเพื่อลดความวิตกกังวล และให้ความร่วมมือ
การอักเสบของเยื่อบุโพรงมดลูก (Endometritis , Metritis)
การวินิจฉัย
อาการและอาการแสดง พบว่า มีไข้สูง อุณหภูมิมากกว่า 38.3 องศาเซลเซียส ปวดท้องน้อย น้ำคาวปลามีกลิ่นเหม็น แต่ถ้าเกิดจากเชื้อ เบต้า-
hemolytic streptococci น้ าคาวปลาอาจน้อยและไม่มีกลิ่น
การตรวจร่างกาย จะตรวจพบระดับยอดมดลูกโตกว่าที่ควรจะเป็น กดเจ็บที่มดลูกหรือปีก
มดลูกทั้งสองข้าง หรือข้างใดข้างหนึ่งเมื่อตรวจทางช่องคลอดและเจ็บที่ข้าง คอมดลูก
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ เพาะเชื้อจากบริเวณที่ติดเชื้อ การเจาะเลือดค่า neutrophils สูงขึ้น
การรักษา
ส่วนใหญ่ตอบสนองดีต่อการให้ยาปฏิชีวนะ ยกเว้น มี
ภาวะแทรกซ้อน
การพยาบาลหญิงหลังคลอดที่มีการอักเสบของเยื่อบุโพรงมดลูก
แนะนำและดูแลให้ได้รับยาปฏิชีวนะตามแผนการรักษาเน้นการรับประทานยาให้ครบถ้วน
ดูแลให้นอนพักผ่อนมากที่สุด
แนะนำให้งดการมีเพศสัมพันธุ์ และงดสวนล้างช่องคลอด
ดูแลให้รับประทานอาหารให้เพียงพอ และมีคุณภาพ
จัดให้นอนท่า fow ler’s ช่วยให้น้ าคาวปลาไหลสะดวก ป้องกันการขังของน้ำคาวปลาที่มีเชื้อ
ในรายที่มีอาการรุนแรง อาจได้รับสารน้ำทางหลอดเลือดดำ ร่วมกับ oxytocin เพื่อกระตุ้นให้มดลูกหดรัดตัว
ไม่สุขสบายจากการปวดท้อง ให้ยาแก้ปวดตามแผนการรักษา
ป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อ อาจต้องแยกหญิงหลังคลอด
แนะนำการทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ และล้างมือให้สะอาดอยู่เสมอ
การอักเสบของเยื่อบุในอุ้งเชิงกราน (Parametritis , Pelvic cellulitis)
การวินิจฉัย
มีไข้สูง 38.9 - 40 องศาเซลเซียส หนาว
สั่น มักเป็นเกิน 7 วันขึ้นไป กดเจ็บที่ท้องน้อย อาจเป็นด้านใดด้านหนึ่ง ตรวจภายในพบมดลูกโตและ
เคลื่อนไหวได้น้อย การตรวจทางช่องคลอดร่วมกับการตรวจ ทางทวารหนักพบ parametrium ตึง หนา และกดเจ็บ
การรักษา
ให้ยาปฏิชีวนะทางหลอดเลือดโดยให้พวก broad - spectrum antibiotic
การพยาบาลหญิงหลังคลอดที่มีการอักเสบของเยื่อบุในอุ้งเชิงกราน
ดูแลให้ได้รับยาปฏิชีวนะทางหลอดเลือดดำตามแผนการรักษา
สังเกตการเปลี่ยนแปลงของอาการอย่างใกล้ชิดได้แก่คลำหน้าท้องเพื่อดูอาการกดเจ็บ ดูผ้าอนามัยและบริเวณฝีเย็บ สี กลิ่น และอาการบวมเลือด สัญญาณชีพ
จัดท่าให้นอน Semi - fowler
ดูแลให้ได้รับน้ำ ประมาณวันละ 3,000 - 4,000 มิลลิลิตร
ให้กำลังใจ พูดคุยเปิดโอกาสให้ซักถาม และอธิบายถึงพยาธิสภาพของโรค อาการแสดงและการรักษาพยาบาลอย่างคร่าว ๆ
แนะนำการปฏิบัติตัว ขณะอยู่โรงพยาบาลและเมื่อกลับบ้าน
การอักเสบของเยื่อบุช่องท้อง (Peritonitis)
การวินิจฉัย
มีอาการท้องอืด กดเจ็บผนังหน้าท้อง หน้าท้อง โป่งตึง ปวดท้อง ท้องเสีย คลื่นไส้อาเจียน มีไข้สูง อุณหภูมิ 39 - 40.5 องศาเซลเซียส
การพยาบาลหญิงหลังคลอดที่มีการอักเสบของเยื่อบุช่องท้อง
ตรวจและบันทึกสัญญาณชีพ เพื่อประเมินภาวะการติดเชื้อ
ให้นอนท่า semi-fowler เพื่อให้หน้าท้องหย่อนและให้หนองมารวมอยู่ใน cul-de-sac
ดูแลให้ได้รับยาปฏิชีวินะ และสารน้ำทางหลอดเลือดด า ตามแผนการรักษา
ประเมินเสียงการเคลื่อนไหวของลำไส้ ถ้ามีท้องอืดควรรายงานแพทย์
ดูแลให้ยาแก้ปวด ตามแผนการรักษา
แนะนำและระมัดระวังเทคนิคปราศจากเชื้อ ล้างมือให้สะอาด
ให้การพยาบาลตามอาการ แนะน าการปฏิบัติตัวขณะอยู่โรงพยาบาลและกลับบ้าน
ให้กำลังใจ ลดความวิตกกังวล
มดลูกกลับสู่สภาพปกติช้า (Subinvolution of uterus)
การวินิจฉัย
วินิจฉัยได้เมื่อมาตรวจหลังคลอด 4 - 6 สัปดาห์ โดยให้ประวัติถึง
อาการผิดปกติในระยะคลอดหรือมีภาวะเลือดออกมากหรือตรวจพบยอดมดลูกยังสูงกว่าระดับกระดูกหัวหน่าว สัมผัสนุ่ม ระดับยอดมดลูกไม่ลดต่ำลง น้ำคาวปลาสีไม่จางลงภายใน 2 สัปดาห์หลังคลอด อาจมีตกขาว และปวดหลังร่วมด้วยถ้ามีการติดเชื้อ ในโพรงมดลูก
การรักษา
ให้ยาช่วยการบีบตัวของมดลูก นิยมให้ methergin 0.2 มิลลิกรัม
ให้ยาปฏิชีวนะถ้ามีการอักเสบของเยื่อบุโพรงมดลูก
กิจกรรมการพยาบาล
คลึงมดลูกให้หดรัดตัวก่อนวัดระดับยอดมดลูก และดูแลให้กระเพาะปัสสาวะว่าง โดยกระตุ้นให้มี
การขับถ่ายปัสสาวะ
แนะนำวิธีที่ท าให้น้ำคาวปลาไหลได้สะดวก เช่น ให้นอนคว่ำใช้หมอนรองใต้ท้องน้อย ลุกเดิน
หัวนมแตก หรือเป็นแผล
การพยาบาล
แนะนำการทำความสะอาดหัวนมและเต้านมด้วยการอาบน้ าธรรมดา ไม่ฟอกสบู่ ไม่เช็ดหัวนม
และลานนมด้วยสารระคายเคืองอื่น เพื่อป้องกันผิวหนังที่หัวนมแห้งแตกเป็นแผล
แนะนำมารดาให้ทารกดูดนมข้างที่เจ็บน้อยก่อน จะช่วยให้เกิด letdown reflex และทารกไม่ดูดแรงมาก
แนะนำให้มารดาอุ้มบุตรให้นมในท่าที่ผ่อนคลาย ประคับประคองศีรษะให้กระชับอกในขณะให้นม
บุตร เพื่อลดการดึงรั้งหัวนม
แนะนำวิธีให้นมบุตร
หลังการให้ทารกดูดนมแต่ละครั้ง ควรเช็ดหัวนมให้สะอาด
ดูแลผิวหนังบริเวณหัวนมและเต้านมให้ชุ่มชื้น
การติดเชื้อของเต้านม (Mastitis)
กิจกรรมการพยาบาล
แนะนำการทำความสะอาดหัวนมให้เพียงพอ และให้ทารกดูดนมอย่างถูกต้องในข้างที่ปกติ
ดูดนมข้างที่มีการติดเชื้อ จนกว่าการอักเสบจะหาย
ลดการกระตุ้นเต้านมและหัวนมบริเวณที่มีการติดเชื้อ
แนะนำการสวมเสื้อชั้นใน หรือพันผ้า (supporting binder) ช่วยพยุงเต้านม
ลดความกลัว ความวิตกกังวล ให้ก าลังใจ
อารมณ์เศร้าหลังคลอด (Postpartum blues , Maternal or baby blues)
การพยาบาล
ให้ข้อมูลเกี่ยวกับการดูแลบุตร และตนเองในระยะหลังคลอด
ส่งเสริมให้บุคคลในครอบครัวโดยเฉพาะคู่สมรสช่วยให้ก าลังใจ ประคับประคอง ช่วยเหลือกิจกรรมต่างๆ ในระยะหลังคลอด
คอยสังเกตและบันทึกอาการด้านอารมณ์ของมารดาหลังคลอด
ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด (Postpartum depression)
กิจกรรมการพยาบาล
ให้โอกาสหญิงหลังคลอดได้ซักถาม และมีส่วนร่วมในการเตรียมตัวเพื่อเป็นมารดาที่สมบูรณ์ และการเลี้ยงบุตรที่สมบูรณ์
ดูแลให้มารดาหลังคลอดได้รับการพักผ่อนอย่างเพียงพอ
ให้มารดาได้รับความสุขสบายด้านร่างกาย บรรเทาอาการเจ็บปวด
อธิบายให้ทราบถึงการเปลี่ยนแปลงของร่างกายแจะจิตใจ
หลังคลอด
ดูแลช่วยเหลือและให้คำแนะนำการปฏิบัติตนในระยะหลังคลอด และการเลี้ยงดูบุตร
ส่งเสริมให้กำลังใจให้มารดารู้สึกว่าเป็นบุคคลสำคัญในการดูแลทารก
แนะนำสามี และญาติ ให้กำลังใจแก่มารดา ให้ความสนใจ เอาใจใส่ประคับประคอง
โรคจิตหลังคลอด (Postpartum psychosis)
กิจกรรมการพยาบาล
ดูแลให้ได้รับความต้องการพื้นฐานประจำวัน
ให้ความเป็นกันเอง ความใกล้ชิด เพื่อให้มารดาเกิดความไว้วางใจ อบอุ่น ไม่รู้สึกโดดเดี่ยว
รับฟังหญิงหลังคลอดให้ระบายความรู้สึก และปัญหาที่มีเพื่อประเมินความรู้สึกที่เป็นจริงและให้
ความเห็นอกเห็นใจ
ส่งเสริมและกระตุ้นให้เข้ากลุ่มจิตบำบัด เมื่อมีความพร้อม
ดูแลให้ได้รับยาตามแผนการรักษา