Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 8 การพยาบาลมารดาที่มีภาวะแทรกซ้อนหลังคลอด, นางสาวธิดารัตน์ ภูพานทอง…
บทที่ 8 การพยาบาลมารดาที่มีภาวะแทรกซ้อนหลังคลอด
เยื่อบุโพรงมดลูกอักเสบ
การวินิจฉัย
ซักประวัติ/อาการแสดง
BT > 38 C
ปวดท้องน้อย
น้้าคาวปลามีกลิ่นเหม็น
ตรวจร่างกาย
ระดับยอดมดลูกสูงกว่าปกติ
เจ็บที่ข้างคอมดลูก
LAB
เจาะเลือดส่งตรวจเพาะเชื้อ
การรักษา
ให้ยากปฏิชีวนะตามแผนการรักษาของแพทย์
*ยกเว้นในรายที่มีภาวะแทรกซ้อน เช่น
Parametrial phlegmons
การติดเชื้อจากแผลผ่าตัด เป็นต้น
การพยาบาล
ดูแลให้พักผ่อนมากๆ
จัดท่าศีรษะสูง ให้น้้าคาวปลาไหลสะดวก
ดูแลให้รับประทานอาหารที่เพียงพอ
งดมีเพศสัมพันธ์ งดสวนล้างช่องคลอด
ดูแลให้ยาปฏิชีวนะตามแผนการรักษา
รายที่อาการรุนแรง ให้ IV + O2
แนะน้าการท้าความสะอาดอวัยวะสืบพันธ์
ให้ยาบรรเทาปวด ตามอาการ
สาเหตุ
การตรวจภายใน
PROM
เจ็บครรภ์คลอดยาวนาน
การผ่าตัดมดลูก
การตรวจ Inner clectrical monitoring
Localizied infection การติดเชื้อบริเวณแผลฝีเย็บ
อาการแสดง
มีไข้วันที่ 2 หลังคลอด
เจ็บแผลฝีเย็บมาก
แผลอักเสบบวมแดง
แผลแยก มีหนอง
ปัสสาวะล้าบาก ปัสสาวะไม่ออก
การรักษา
ให้ยาปฏิชีวนะทางหลอดเลือดด้า
ตัดไหมที่เย็บ เปิดแผลไว้
ใช้ยาชา 1% xylocain jelly ทาที่แผล
ตัดเนื้อเยื่อที่ตายออกให้หมด
Dressing 2 ครั้งด้วย Betadine
การพยาบาล
ตรวจแผลฝีเย็บทุกวัน ดูการบวมแดง สิ่งที่ซึมออกมา
Obs. V/s q 4 hr. ดูไข้
Dressing sterile technic
เมื่อแผลดีขึ้นให้ Hot sitz bath 2-3 ครั้ง/วัน
ให้ยาแก้ปวดตามแผนการรักษา
ลุกเดินบ่อยๆ ให้เลือดไหลเวียน
แนะน้าเปลี่ยนผ้าอนามัยเมื่อชุ่ม
อธิบายอาการ การรักษา ให้ก้าลังใจ
สาเหตุ
เกิดจากการปนเปื้อนของเชื้อแบคทีเรียขณะคลอด
ซึ่งเป็นการติดเชื้อที่พบบ่อยที่สุด
เยื่อบุเชิงกรานอักเสบ
อาการแสดง
กดเจ็บท้องน้อย อาจเป็นด้านใดด้านหนึ่ง
BT > 38 C
ไข้หนาวสั่น มักเป็น 7 วันขึ้นไป
ตรวจพบมดลูกโตและเคลื่อนไหวได้น้อย
การรักษา
ให้ยาปฏิชีวนะทางหลอดเลือดด้า
สาเหตุ
มีการติดเชื้อที่ช่องคลอดและปากมดลูก
ซึ่งทวีความรุนแรงท้าให้เกิดการติดเชื้อลุกลาม
การพยาบาล
ดูแลให้ยาปฏิชีวนะตามแผนการรักษา
สังเกตอาการอย่างใกล้ชิด
จัดท่าศีรษะสูงเล็กน้อย
ดูแลให้ได้รับน้้า 3,000-4,000 ml
อธิบาย อาการ การรักษา ให้ซักถาม ให้ก้าลังใจ
แนะน้าการปฏิบัติตัว เมื่อกลับบ้าน
เยื่อบุช่องท้องอักเสบ
อาการแสดง
มีอาการท้องอืด
เจ็บผนังหน้าท้อง
หน้าท้องโป่งตึง ปวดท้อง
ท้องเสีย คลื่นไส้อาเจียน
BT 39-40 C, PR 160 bpm
ผล Lab WBC สูง
การรักษา
NPO ให้สารน้้าทางหลอดเลือดด้า
ให้ Gastric suction หรือ distention
ให้ ATB และยาแก้ปวด
ถ้าไม่ดีขึ้น ผ่าตัด ตัดมดลูกล้างหนอง
การพยาบาล
Obs. V/S ดูไข้
จัดท่าศีรษะสูง ให้ท้องหย่อน
ดูแลให้ ATB IVF ยาแก้ปวด ตามแผนการรักษา
ให้การพยาบาลตามอาการ
สาเหตุ
มีการอักเสบติดเชื้อในโพรงมดลูก
แผลผ่าตัดในมดลูกแยกหรือเนื้อนปื่อย
การอักเสบของเยื่อบุในอุ้งเชิงกราน
ฝีที่ท่อรังไข่และรังไข่แตก
มดลูกเข้าอู่ช้า
อาการแสดง
มีเลือดออกมาก
ยอดมดลูกยังสูงกว่าระดับกระดูกหัวหน่าว
น้้าคาวปลาสีไม่จางลงภายในสองสัปดาห์
อาจมีตกขาว
ปวดหลังร่วมด้วย ถ้ามีการติดเชื้อในโพรงมดลูก
การพยาบาล
คลึงมดลูกให้รัดตัวดีก่อนวัดระดับยอดมดลูก
กระตุ้นขับถ่ายปัสสาวะ ให้กระเพาะปัสสาวะว่าง
แนะน้าวิธีให้น้้าคาวปลาไหลสะดวก เช่น
นอนคว่้าหมอนรองใต้ท้องน้อย ลุกเดิน เป็นต้น
สาเหตุ
ความตึงตัวของการหดรัดตัวของมดลูกไม่ดี
มีเศษรกหรือเยื่อหุ้มรกค้างอยู่ในโพรงมกลูก
มีการอักเสบติดเชื้อของเยื่อบุโพรงมดลูก
มารดาหลังคลอดไม่ได้เลี้ยงลูกด้วยนมมารดา
มดลูกคว่้า น้้าคาวปลาไหวไม่ดี
เนื้องอกนอกมดลูกท้าให้การหดรัดตัวของมดลูกไม่ดี
เต้านมอักเสบ
อาการแสดง
เต้านมบวม แดง ร้อน แข็งตึงใหญ่
ปวดเค้านมมาก กดเจ็บ
เกิดการคั่งของน้้านม น้้านมออกน้อย
มีไข้สูง > 38.5 C
การรักษา
ส่งตรวจเพาะเชื้อจากน้้านมบริเวณหัวนม
ถ้ามีหนองเกิดขึ้น ให้ท้า I&D
ให้ ATB และยาแก้ปวด
สาเหตุ
เกิดจากเชื้อ Staphylococcus aureus
เชื้อเข้าทางบาดแผลหรือหัวนมที่แตก
ไม่ล่างมือก่อนสัมผัสเต้านม
ติดเชื้อจากจมูกและล้าคอทารก
การพยาบาล
แนะน้าท้าความสะอาดหัวนม และให้ทารกดูด
อย่างถูกวิธี
งดให้ดูดนมข้างที่อักเสบ
งดการกระตุ้นหัวนมและเต้านมที่อักเสบ
แนะน้าชั้นใน หรือผ้าที่ใช้พยุงเต้านม
ให้ข้อมูล ให้ก้าลังใจ คลายวิตกกังวล
หัวนมแตก หัวนมเป็นแผล
การรักษา ด้วยยาทา
Kamilosan cream
Unquentum boric acid
lanolin
การพยาบาล
แนะน้าการท้าความสะอาดหัวนมและเต้านม
แนะน้าให้ลูกดูดนมข้างที่ไม่เจ็บ
แนะน้าท่าอุ้มลูกดูดนมที่สบาย
แนะน้าให้ลูกงับให้ถึงลานนม
หลังลูกดูดเสร็จให้ท้าความสะอาดหัวนม
ใช้น้้านมทาบริเวณหัวนมที่เป็นแผล
ถ้าเป็นรุนแรง ให้ลูกดูดนมด้วย nipple shield
ดูแลผิวหนังให้ชุ่มชื่น ยืดหยุ่นดี
Colostrum จับตัวแข็งที่หัวนม การแกะท้าให้เป็นแผลถลก
ทารกดูดนมแรงและนานเกินไป
การดูดนมไม่ถูกวิธี งับแต่หัวนม
การให้ดูดนมข้างเดียว และนาน
การดึงหัวนมออกจากปากลูก
ปล่อยให้หัวนมเปียกชื้นตลอดเวลา
Postpartum blues อารมเศร้าหลังคลอด
อาการแสดง
มีความรู้สึกกังวลท้อแท้
ร้องไห้โดยไม่มีเหตุผล
ตื่นเต้น ความรู้สึกไว เงียบ ขรึม
มีอารมเศร้า เหงา สับสน อารมณ์รุนแรง
สีหน้าไม่สุขสบาย
อาการเป็นอยู่ช่วงเวลาสั้นๆหลังคลอด
เบื่ออาหาร อ่อนเพลีย นอนไม่หลับ
สาเหตุ
การตั้งครรภ์และการคลอด โดยเฉพาะคนที่มีภาวะแทรกซ้อน
การเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมน : เอสโตรเจนลดลง
อย่างรวดเร็ว ร่วมกับมี คอร์ติซอล และ โปรแลคตินเพิ่ม
ความเครียดจากสังคมและสิ่งแวดล้อม
ความเครียดทางจิตใจในระยะหลังคลอด
การพยาบาล
ให้ความรู้ในการดูแลบุตรและตนเองในระยะหลังคลอด
ส่งเสริมให้คนในครอบอครับ สามี ให้ก้าลังใจ
และช่วยเหลือกิจกรรมต่างๆ
คอนสังเกตและบันทึกอาการด้านอารมณ์
Postpartum depression ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด
อาการแสดง
ระยะที่ 1 เกิดหลังคลอด 3-10 วัน มีอาการซึมเศร้าเสียใจจากความตื่นเต้นในการคลอด
ระยะที่ 2 เกิดหลังคลอด 1-3 เดือน การดูแลทารกท้าให้เกิดการเหนื่อยอ่อนเพลีย ท้าให้หงุดหงิดง่าย
ระยะที่ 3 เกิดหลังคลอด 1 ปี รู้สึกสองฝักสองฝ่ายต่อการเป็นมารดา อยากท้าให้ดีที่สุด แต่เหนื่อยล้า ท้าให้อารมณ์แปรปรวน รู้สึกเหมือนไม่มีคนใส่ใจ เกิดน้อยใจ
การรักษา
การให้ยา
รักษาทางจิตแบบรายบุคคล/รายกลุ่ม
การรักษาแบบกลุ่มหรือให้สามีมีส่วนร่วมจะดี
ให้ข้อมูลเกี่ยวกับภาวะซึมเศร้าหลังคลอด
สนับสนุนให้รู้สึกมีคุณค่าในตนเอง
การพยาบาล
เปิดโอกาสให้ซักถามและมีส่วนร่วม
ดูแลให้พักผ่อนอย่างเพียงพอ
ให้ความสุขสบายด้านร่างกาย ให้ยาแก้ปวด
อธิบายกายเปลี่ยนแปลงด้านร่างกาย จิตใจ
ให้ค้าแนะน้าการปฏิบัติตัวระยะหลังคลอด
ส่งเสริมให้ก้าลังใจมารให้รู้สึกว่าตนส้าคัญต่อทารก
แนะน้าสามี/ญาติ ให้ก้าลังใจ สนใจ
จัดกลุ่มสอนการเลี้ยงบุตรหลังคลอด
สังเกตอาการอย่างใกล้ชิด
รายงานแพทย์เพื่อส่งต่อเมื่อมีอาการรุนแรง
สาเหตุ
มารดาหลังคลอดครรภ์แรก
มารดาที่มีประวัติซึมเศร้าหลังคลอด
มีความรู้สึกสองฝักสองฝ่ายในการตั้งครรภ์
ขาดการประคับประคองจากญาติหรือคู่สมรส
ขาดสัมพันธภาพจากบิดามารดาหรือสามี
รู้สึกขาดความพึงพอใจในตนเอง
มีความเครียดทางจิตใจ
คลอดล้าบาก บาดเจ็บจากการคลอด
เครียดจากสังคมและสิ่งแวดล้อม
Postpartum psychosis โรคจิตหลังคลอด
อาการแสดง
รู้สึกยุ่งยากใจ กระสับกระส่าย
นอนไม่หลับ อารมณ์เปลี่ยนแปลงง่าย
สับสนไม่มีเหตุผล สมาธิสั้น ตัดสินใจไม่ได้
หลงผิด หวาดระแวง ประสาทหลอน
การรักษา
รักษาด้วยการเปลี่ยนสิ่งแวดล้อม ให้สามี ครอบครัวสนับสนุน ช่วยดูแลแบ่งเบาภาระ
รักษาทางกาย การให้ยา Anti psychotics และยา Sedative การช็อตไฟฟ้า
รักษาทางจิต บ้าบัดทางจิต
การพยาบาล
ดูแลให้ปฏิบัติกิจวัตรประจ้าวัน
ให้ความเป็นกันเองอย่างใกล้ชิด
เปิดโอกาสให้ระบายความรู้สึก
ส่งเสริมให้เข้ากลุ่มจิตบ้าบัดเมื่อมีความพร้อม
อธิบายให้ครอบครัวทราบวิธีการรักษา
ส่งเสริมให้แม่ของหญิงตั้งครรภ์แสดงบทบาทแม่
ดูแลให้รับยาตามแผนการรักษา
สังเกตอาการที่อาจรุนแรงขึ้น สนใจทุกกิจกรรม/ค้าพูด
อาการรุนแรง ส่งต่อให้เจ้าหน้าที่เฉพาะทาง
สาเหตุ
มีการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนตลอดระยะการคลอด
มารดามีประวัติโรคจิตหลังคลอด
มีประวัติ Manic depressive
มารดามีภาวะเครียดจากการตั้งครรภ์
มารดามีบุคลิกภาพแปรปรวนก่อนการตั้งครรภ์
ครอบครัวมีประวัติโรคจิตเวช
นางสาวธิดารัตน์ ภูพานทอง รหัส 602701034
