Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การใช้ยาอย่างสมเหตุผลทางสูติกรรม - Coggle Diagram
การใช้ยาอย่างสมเหตุผลทางสูติกรรม
การใช้ยาในระยะตั้งครรภ์
Wafarin
เกิดความพิการอย่างรุนแรงต่อทารก และมักเสียชีวิต อาจเกิด wardarin syndromeได้ คือ ตาบอด ต้อกระจกตาแต่กำเนิด
กรดวิตามินเอ
หากได้รับมากเกินไป มีความสัมพันธ์กับการเกิดความพิการของทารก
high dose
เกิดความผิดปกติต่อโครงสร้างใบหน้า ระบบหัวใจและหลอดเลือด และCNS
Anticonvulsants
เกิดความพิการ ปากแหว่งเดานโหว่ กระดูกสันจมูกแบนกว้าง พัฒนาการช้า hypophasis
Antihypertensive
มีปัญหาระบบหัวใจ ductus arteriosus ปิดก่อนเวลา
Analgesic drugs : NSAID
กดการทำงานระบบหายใจ มีอาการ floppy infant syndrome,RDS
การใช้ยาในระยะคลอด
ยายับยั้งการหดรัดตัวของมดลูก
Terbutaline
loading dose : Bricanyl 0.25 mg (1/2 amp) IV stat
maintenance dose : Bricanyl 2.5 mg (5 amp) ผสมใน 5% D/W 500 ml (1 ml = 5 ug)
ใช้เพื่อยับยั้งการหดรัดตัวของมดลูก เช่น กรณีสตรีตั้งครรภ์มีการเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด
S/E
มารดา
มือสั่น ใจสั่น ปวดศีรษะ น้ำท่วมปอด pulseเร็ว hypotension
metabolic problems เช่น hyperinsulinemia,
hyperlacticemia, hypocalcemia
ทารก
HRเร็ว น้ำตาลในเลือดสูงในครรภ์ น้ำตาลในเลือดต่ำหลังคลอด ความดันโลหิตต่ำหลังคลอด
Oxytocin antagonist
สามารถยับยั้งการบีบรัดตัวของ
มดลูกดีกว่าและมีภาวะแทรกซ้อนน้อยกว่า beta-agonis
ยาเพิ่มการหดรัดตัวของมดลูก
Oxytocin
ใช้เพื่อเพิ่มการหดรัดตัวของมดลูกในกรณีมดลูกมีการหดรัดตัวน้อยกว่าปกติในช่วงเจ็บครรภ์คลอด
Syntocinon 10 units + 5%D/W หรือ 5%D/NSS 1,000 ml IV dripด้วย rate 2mU - 40mU/min ( 3-60 drops/min ) มักใช้ไม่เกิน 20mU/min ( 30 d/min )
ปรับ rate q15-30 นาทีmin โดยเพิ่มครั้งละ 2 mu/min หรือ 3 d/min เพื่อให้ได้ adequate uterinecontraction คือ duration 40-60 second , interval 2-3 minutes,intensity แรงดี
ให้ยา oxytocin นาน 4-6 hr. แล้วยังไม่เกิด uterine contraction
ตามต้องการ ควรหยุดยา
ภายหลังทารกคลอดต้องให้ยา oxytocin ต่อไปอีกอย่างน้อย 2hr.
และอาจให้ขนาดของยาสูงขึ้นเพื่อป้องกันการตกเลือดหลังคลอด
สําหรับรักษาอาการเลือดออกหลังคลอด : เติม oxytocin 10-40 units
ใน I.V. infusion Dose สูงสุด 40 units/1000 mL
สําหรับห้ามเลือดในรายที่เกิดการแท้ง เติม oxytocin 10 units ใน
500 mL. ของ saline solution หรือ D5W
S/E
อาจทำให้การบีบรัดตัวของมดลูกผิดปกติ เกิดภาวะทารกในครรภ์ขาดอากาศจนทำให้เกิดความพิการหรือเสียชีวิตได้
ส่วนมารดาอาจเกิดภาวะตกเลือดหลังคลอด การฉีกขาดของช่องทางคลอด หรือมดลูกแตกได้
ในกรณีที่ให้ยาในขนาดสูงอาจก่อให้เกิดภาวะดังต่อไปนี้ ได้แก่ water intoxication หมดสติ และเสียชีวิตได้
Misoprostol (Cytotec)
บทบาทพยาบาล
1.ถ้าสารละลายใน ampules เกิดการเปลี่ยนสีเป็นไม่มีสีไม่ควรใช้
วัดBPเป็นระยะ เนื่องจากอาการไม่พึงประสงค์อาจพบอย่างเฉียบพลันและรุนแรง คือ Hypertension
1.ชักนําการคลอด ทําให้ปากมดลูกนุ่ม และเปิดขยายได้ง่าย
และกระตุ้นให้มดลูกมีการหดรัดตัว
2.S/Eพบได้คือกระตุ้นการบีบตัวของมดลูกทําให้ปวดเกร็งบรเิวณช่องท้องส่วนล่าง หรือบรเิวณกระเพาะอาหาร มีเลือดออกบรเิวณช่องคลอด อาจจะมีอาการปวดศีรษะ ผลต่อระบบทางเดินอาหาร
3.อาการเมื่อยาเกินขนาด คือ ปวดท้อง หัวใจเต้นช้า ท้องเสีย dyspepsia หายใจลำบาก มีไข้ hypotension ใจสั่น ง่วง ชัก สั่น
อาจทำให้การหดรัดตัวของมดลูกผิดปกติ ทารกในครรภ์ขาดออกซิเจน มดลูกแตก ช่องทางคลอดฉีกขาด
Methylergometrine (Methergin)
1.ถ้าสารละลายใน ampules เกิดการเปลี่ยนสีเป็นไม่มีสีไม่ควรใช้
วัดBPเป็นระยะ เนื่องจากอาการไม่พึงประสงค์อาจพบอย่างเฉียบพลันและรุนแรง คือ Hypertension
Prostaglandin (Nalador)
ข้อบ่งใช้ใน Postpartum Atonic Haemorrhagen
ใช้Nalador 500 µg ละลายใน250ml 0.9%NSS และให้แบบ IV infusion โดยให้ในขนาด 500µg ใน20-30min (ประมาณ 40-160 drops/min)
S/E
คลื่นไส้อาเจียน อาการหดเกร็งตัวของอวัยวะ
เจ็บบรเิวณลิ้นปี่ และสะดือ ท้องเสีย มึนงง ปวดศีรษะ
bronchospasm มีแรงดันการไหลเวียนเลือดของปอด
เป็นยาที่ไม่ค่อยคงตัวเมื่อผสมแล้วให้เก็บในตู้เย็นและใช้ภายใน12hr.หลังจากผสมยา
ยาป้องกันอาการชัก
Magnesium sulfate
การใช้ยาในสตรีตั้งครรภ์เพื่อป้องกันหรือระงับอาการชักของมารดาที่มีภาวะ severe preeclampsia หรือ eclampsia
การบริหารยา
ให้ loading dose ขนาด 4-6g IV ในเวลา 15 – 30min
หลังจากนั้น IV drip rate 1- 2g/hr และให้ต่อเนื่องจนครบ 24hr.หลังคลอด อาจพิจารณาให้ใน rate 1g/hr ในกรณีการทำงานของไตผิดปกติ
ประเมินอาการ Mg toxicity
Patellar reflex: absent
urine ≤ 100 ml/ 4hr.( ≤ 25 ml/hr)
RR ≤ 14 bpm
ตรวจระดับ Mg ในเลือด หลังให้ยา
การแก้พิษ
ฉีด 10% calcium gluconate ช้าๆ (10-20ml)
ให้ยาต่อครบ 24hr.หลังคลอดหรือหลังชักครั้งสุดท้าย
ห้ามให้methergin
S/E : Respiratory failure
ยาที่ใช้ลดแรงดันโลหิตในภาวะ pre-eclampsia
Hydralazine บัญชี ก
5-10 mg IV ให้ซ้ำได้ q 20-30min
อาจมี tachycardia,flushing,headache
Labetalol บัญชี ค
ใช้สำหรับ hypertensive emergencies ในหญิงตั้งครรภ์ที่ไม่สามารถใช้ hydralazine ได้
20 mg IV หากไม่ได้ผลใน 10min
ให้ 40 mg IV หากไม่ได้ผลใน 10min ให้ 80 mg q 10min ไม่เกิน 2 ครั้ง
รวมขนาดยาทั้งหมดไม่เกิน 220mg
ไม่ใช้ใน asthma และ congestive heart failure
Nicardipine บัญชี ค
0.5 –1.0 mg IV ให้ซ้ำได้ q 15-20min หรือ IV drip 5–10 mg/hr
ห้ามใช้ในผู้ป่วยที่มีภาวะแทรกซ้อนทางหัวใจ
Nifedipine บัญชี ง
PO ครั้งละ 10mg วัดBP q 5min นาน 15min ให้ซ้ำได้ q 30min แต่ขนาดที่ให้ทั้งหมดไม่เกิน 120mgต่อวัน
หลีกเลี่ยงการให้ร่วมกับmagnesium sulfateเนื่องจากจะทำให้แรงดันโลหิตลดลงอย่างรุนแรง
ยาบรรเทาความเจ็บปวด ใน active phase
Pethidine
ให้ทางหลอดเลือดดําขนาด 25-50 mg
มักคลื่นไส้อาเจียน
การพยาบาล
S/E อาจกดการหายใจ N/V HRลดลง Hypotension เวียนศีรษะ เหงื่อออก เป็นลม ปัสสาวะคั่ง
ผลต่อทารกคืออาจไปกด CNS ระบบไหลเวียนเลือด และออกฤิทธิ์นาน 2-3hr ก่อนให้ยาต้องแน่ใจว่าจะไม่คลอดภายใน 4hr
เตรียม Naloxone (Narcan) ให้พร้อมใช้ ลดอาการแพ้Pethidine ขนาดใช้ในทารกคือ 0.1mg/kg IV/IM