Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Drug used in Autonomic Nervous System - Coggle Diagram

- - - - Acetylcholine และสารสังเคราะห์ Choline ester
    - - กระตุ้นที่ Muscarinic และ Nicotinic receptor
    - - ระบบไหลเวียนเลือด: หลอดเลือดขยายตัว ลดความดันโลหิต ลดการเต้นของหัวใจ
      - ระบบหายใจ: กล้ามเนื้อหลอดลมหดตัว ต่อมในหลอดลมหลั่งสารคัดหลั่งเพิ่มขึ้น เกิดอาการคล้ายหืด
      - ระบบทางเดินปัสสาวะ: กล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะหดตัว เพอ่มความดันกระเพาะปัสสาวะ เพิ่มการบีบตัวของท่อปัสสาวะ กล้ามเนื้อหูรูดและ trigone คลาย
      - ระบบทางเดินอาหาร: เพิ่มการหลั่งสารคัดหลั่ง กล้ามเนื้อทางเดินอาหารบีบตัว กล้ามเนื้อหูรูดต่างๆคลายตัว
      - ตา: ม่านตาหรี่ ลดความดันเบ้าตา
      - ระบบประสาทส่วนกลาง: กระตุ้นสมองส่วน cortex
    - - Bethanechol
        
        ใช้รักษาระบบทางเดินปัสสาวะ
        
        ใช้รักษาท้องอืด
      - Pilocarpine
        
        ใช้รักษาต้อหิน
        
        ลดความดันในลูกตา
    - - ยาที่กระตุ้น muscarinic receptor
        
        อาเจียน
        
        น้ำตา น้ำลาย น้ำมูกไหล
        
        มึนเวียนศีรษะคล้ายจะเป็นลม
        
        เหงื่อออก
        
        ปวดปัสสาวะ
        
        ปวดมวนท้อง
      - ยาที่กระตุ้น Pilocarpineแบบหยอด
        
        คันตา
        
        ตาแดง
        
        เคืองตา
        
        น้ำตาไหล
        
        ตามัว
    - - โรคแผลในกระเพาะอาหารและลำไส้
      - ผู้ป่วยลำไส้อุดตัน นิ่วทางเดินปัสสาวะ
      - ผู้เป็นโรคหืดและ COPD
  - - - ทำใหเ ACh ไม่ถูกทำลาย ACh จึงไปกระตุ้น cholinergic receptors อย่างมาก
      - การจับกับเอนไซม์แบบชั่วคราว เรียก reversible
        
        edrophonium
        
        neostigmine
        
        pyridostigmine
      - ยับยั้้งการทำงานของเอนไซม์ AChE หรือ ChE
      - การจับกับเอนไซม์แบบถาวร เรียก irreversible
        
        organophosphate compounds
    - - ต่อ muscaririn receptor
        
        ตา
        
        หัวใจเต้นช้า
        
        ทางเดินหายใจ
        
        ทางเดินปัสสาวะ
        
        ต่อมของกระเพาะอาหารและทางเดินอาหาร
        
        ความดันโลหิตลดลง
        
        กล้ามเนื้อเรียบ
      - ต่อ nicotinic receptor
        
        กล้ามเนื้อลาย
        
        การบีบตัวของใยกล้ามเนื้อ
    - - ใช้รักษาลำไส้ กระเพาะปัสสาวะไม่บีบตัว
      - ใช้รักษาโรค Myasthenia gravis
      - ใช้ยุติฤทธิ์ของยาคลายกล้ามเนื้อ
      - รักษา Alzhemer' s disease
    - - organophosphhate หรือ ยาฆ่าแมลง: รูมานตาเล็ก หายใจลำบาก หัวใจเต้นช้า ความดันโลหิตต่ำ เหงื่อและน้ำลายออกมาก มีสารคัดหลั่งในทางเดินหยใจมาก หลอดลมหดเกรง ปวดท้อง ชัก หยุดหายใจ หมดความรู้สึก
- - - - กลไกการออกฤทธิ์
        
        ถูกทำลายอย่างรวดเร็วโดย MAO และ COMT
        
        ให้โดยการรับประทานไม่ได้
        
        เป็นสาร agonist ออกฤทธิ์กระตุ้นได้ทั้ง Alpha และ Beta
      - ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
        
        ระบบไหลเวียนโลหิต: เพิ่มอัตราการเต้นและแรงบีบตัวของหัวใจ
        
        ระบบทางเดินอาหาร: ทำให้กล้ามเนื้อเรียบของทางเดินอาหารคลายตัว กล้ามเนื้อหูรูดบีบตัว
        
        ระบบหายใจ: ทำให้กล้ามเนื้อทางเดินหายใจคลายตัว หลอดลมขยายตัว
        
        ผลต่อเมตาบอลิซึม : ทำให้กลูโคสและแลคโทสในเลือดสูง
        
        ยาเข้าสู่สมองได้น้อยจึงไม่มีฤทธิ์กระตุ้นสมอง
      - การนำไปใช้ทางคลินิค
        
        ภาวะแอนาฟิแล็กซิส (anaphylaxis)
        
        ใช้เพื่อห้ามเลือด(Topical hemostasis)
        
        ภาวะหัวใจหยุดเต้น (cardiac arrest)
        
        ใช้ผสมยาชาเฉพาะที่
    - - ออกฤทธิ์กระตุ้นที่ Alpha1 และ Beta1 receptor แต่มีความชอบ Alpha receptor มากกว่า
      - เพิ่มความต้านทานหลอดเลือดส่วนปลาย และเพิ่ม cardiac output
      - ประโยชน์ทางคลินิค: รักษาความดันโลหิตต่ำรุนแรง
    - - เป็น Neurotransmitter ในสมอง เมื่อถูกเมตาโบไลท์จะได้ norepinephrine
      - DA ขนาดต่ำ: กระตุ้น D1-receptors ทำให้เกิด vasodilation ของหลอดเลือดในไต และหลอดเลือดในหัวใจ coronary มีผลเพิ่มปริมาณเลือดไปเลี้ยงที่ไต เพิ่มการขับโซเดียมทางปัสสาวะ ประโยชน์ในการรักษาภาวะช็อคที่เกิดจาก cardiac output ลดลงร่วมกับเพิ่มการขับโซเดียมทางปัสสาวะ
      - DA ขนาดกลาง: กระตุ้น Beta1 receptor เพิ่มแรงบีบตัวของหัวใจ เพิ่มอัตราการเต้นของหัวใจเพียงเล็กน้อย ประโยชน์ในภาวะหัวใจล้มเหลวและกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด
      - DA ขนาดสูง: กระตุ้นAlpha1 receptor ทำให้หลอดเลือดหดตัว เพิ่มความดันโลหิต ประโยชน์รักษาภาวะช็อคจากหัวใจ (Cardiogenic shock) จากกล้ามเนื้อหัวใจขากเลือดเฉัยบพลัน (Acute myocardial infarction)
    - - เป็นสารสังเคราะห์ มีโครงสร้างคล้าย DA มีฤทธิ์ Alpha1 และ Beta1
      - ออกฤทธิ์กระตุ้น Bata1 receptor
      - เป็นยากระตุ้นการบีบของหัวใจ เพิ่ม cardiac output ทำให้หลอดเลือดขยายตัว
    - - ระบบไหลเวียน: หัวใจเต้นผิดจังหวะ ปอดบวมน้ำ เจ็บหน้าอก
      - Tissue necrosis
      - ระบบประสาท: วิตกวังวล ปวดศีรษะ อาการสั่น อาจเกิด cerebral hemorrhage
  - - - มีฤทธิ์เฉพาะเจาะจงกับ Alpha-adrenergic receptor
        
        Phenylephrine: ทำให้กล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือดหดตัว เพิ่มแแรงต้านในหลอดเลือด เพิ่มความดันโลหิต บรรเทาอาการคัดจมูก ใช้เป็นยาหยอดขยายม่านตา
        
        Midodrine: ทำให้หลอดเลือดหดตัว ส่งผลให้ความดันโลหิตสูง
    - - ออกฤทธิ์เฉพาะเจาะจงกับ Alpha-adrenergic receptor
        
        Clonidine: เป็นยาลดความดันเลือด ใช้ในหญิงตั้งครรภ์ได้ ใช้รักษาอาการขาดเหล้า หรือ อาการถอนพิษของสุรา
  - - - ยาขยายหลอดลมชนิดออกฤทธิ์สั้น(Short-Acting Beta Agonists, SABAs)
        
        ได้แก่ Salbutamol & Terbutaline
        
        ทำให้กล้ามเนื้อเรียบหลอดลมคลายตัว ใช้รักษาอาการหลอดลมหดเกร็งเฉียบพลัน ใช้ขยายหลอดลม
        
        Terbutaline ชนิดรับประทาน ยับยั้งมดลูกบีบตัว ใช้ในการชะลอหรือป้องกันการคลอดก่อนกำหนด
      - ยาขยายหลอดลมชนิดออกฤทธิ์ยาว (Long-acting beta agonists, LABAs)
        
        ได้แก่ Salmeterol & formoterol
        
        ใช้ในโรคหืด และ COPD ป้องกันอาการหืดเมื่อออกกำลังกาย
      - อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
        
        ในผู้ป่วยโรคหัวใจจะมีความเสี่ยงมาก อาการได้แก่ ใจสั่น อาการสั่น อาการกระวนกระวาย วิตกกังวล หัวใจเต้นเร็ว
    - - ได้แก่ Mirabegron
      - มีผลให้กล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะคลายตัว ใช้ในการรักษาอาการกลั้นปัสสาวะไม่ได้
  - - - ยา Ephedrine ไม่ได้ใช้ทางคลินิคแล้ว
      - ยา Pseudoephedrine ออกฤทธิ์ต่อจิตประสาท มีใช้อย่างจำกัดในโรงพยาบาล ใช้เป็นยาลดน้ำมูกและคัดจมูก
      - อาการข้างเคียง มีมากในผู้ป่วยโรคหัวใจ ได้แก่ ความดันโลหิตสูง นอนไม่หลับ หัวใจเต้นเร็ว
    - - เป็นยาเสพติดให้โทษประเภทที่ 1
      - ออกฤทธิ์กระตุ้นประสาทส่วนกลางที่มีความแรงสูง
      - ยามีผลเพิ่มความดันโลหิต ทำให้หัวใจเต้นผิดจังหวะ ผลเด่นชัดต่อระบบประสาทส่วนกลาง ผลต่ออารมณ์ เพิ่มความตื่นตัว ลดความอยากอาหาร มีอาการเคลิ้มเป็นสุข อาจทำให้เกิดการติดยาและต้องเพิ่มขนาดขึ้นเรื่อยๆ
  - - - ใช้ในภาวะหัวใจหยุดเต้น
      - ใช้รักษา Anaphylaxis
    - - ยาที่กระตุ้น Beta-adrenergic receptor ทำให้กระตุ้นแรงบีบตัวและอัตราการเต้นของหัวใจ
      - ยาที่กระตุ้น Alpha-adrenergic receptor มีผลเพิ่มความดันโลหิต
      - Dopamine มีผลเพิ่มปริมาณเลือดไปเลี้ยงที่ไต
- - - - ในการใช้ยาระยะแรกๆ จะทำให้ความดันโลหิตต่ำในขณะเปลี่ยนอิริยาบถ
  - - - ได้แก่ Propranolol, Timolol, Sotalol
      - Propranolol ยับยั้ง Beta1และ2 receptor
      - ดูดซึมได้ดี แต่มี first-pass metabolism สูง
      - ประโยชน์ในการรักษา
        
        ใช้รักษาความดันโลหิตสูง ลดการกระตุ้นหัวใจ ลดความดันโลหิต
        
        ลดอาการใจสั่น มือสั่นในผู้ป่วยที่ต่อมไทรอยด์ทำงานมากกว่าปกติ และลดหัวใจเต้นเร็ว ป้องกันอาการใจสั่นจากสาเหตุต่างๆ
        
        ลดอาการตื่นเต้นได้ง่ายทำให้เกิดภาวะสงบ
        
        รักษาหัวใจเต้นผิดจังหวะ (suprventricular และ ventricular arrhythmias)
    - - ได้แก่ Atenolol, Metoprolol
      - ใช้รักษาโรคความดันโลหิตสูง หัวใจเต้นผิดจังหวะ เจ็บหน้าอก
      - เป็นยาสำคัญใช้เพื่อลดความเสี่ยงต่อภาวะหัวใจล้มเหลวจากกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด
      - ห้ามใช้ในผู้ป่วยที่มีอัตราการเต้นของหัวใจช้ากว่า 45 ครั้ง/นาที
      - สามารถป้องกันไมเกรน
      - รักษาในผู้ป่วยที่ต่อมไทรอยด์ทำงานมากกว่าปกติ
      - อาการข้างเคียงและความเป็นพิษ
        
        ระบบหัวใจและหลอดเลือด propranolo ทำให้หัวใจเต้นช้า
        
        ระบบกายใจ ทำให้หลอดลมตีบแคบ
        
        หัวใจเต้นผิดจังหวะ
        
        ระบบประสาท อาจพบอาการ ปวดหัว วิงเวียยน นอนไม่หลับ เหนื่อยล้า
        
        ยากลุ่มนี้มีผลกับระบบต่อมไร้ท่อและกระบวนการเมทาบอลิซึม อาจเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ