Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลมารดาที่มีภาวะแทรกซ้อนในระยะหลังคลอด - Coggle Diagram
การพยาบาลมารดาที่มีภาวะแทรกซ้อนในระยะหลังคลอด
Late Postpartum Hemorrhage
, Sheehan's syndrome
ผลกระทบ
anemia อ่อนแรง ติดเชื้อหลังคลอด อาจเกิด Hypovolemic shock
Sheehan's syndrome
ต่อมใต้สมองขาดoxygen ส่งผลให้สูญเสียหน้าที่ในการทํางาน
ต่อมหมวกไต ต่อมไทรอย์ ต่อมเพศ ทํางานลดน้อยลง
ทำให้เต้านมขนาดเล็กลง น้ำนมไม่ไหล ไม่มีประจำเดือน อวัยวะสืบพันธุ์ฝ่อ ไม่มีขนตามอวัยวะเพศและรักแร้
การตกเลือดหลังจาก 24hrs.หลังคลอด
การเสียเลือดภายหลังทารกคลอด blood loss > 500ml.เมื่อคลอดทางช่องคลอด หรือ blood loss > 1000ml. เมื่อคลอดทางหน้าท้อง หรือ%ของนน.ตัวมารดา
S&S
bleeding per vargina มักจะเกิดอาการภายใน 3wks หลังคลอด ส่วนใหญ่พบในระหว่างวันที่ 4-9 ส่วนอาการอื่นๆเหมือนระยะแรก
แนวทางการป้องกันและรักษาภาวะตกเลือดหลังคลอด (Postpartum hemorrhage key element of bundle) เป็น 4 Rs
2.Readiness คือ การเตรียมความพร้อม
การเตรียมความพร้อมของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น ห้องLAB ธนาคารเลือด ห้องคลอด ห้องหลังคลอด
3.Response
ปฏิบัติการดูแลรักษาเมื่อเกิดการตกเลือดหลังคลอดได้อย่างรวดเร็ว(Rapid response team) และมีระบบที่ชัดเจน(checklist)
1.Recognition and Prevention คือ การรับรู้และการป้องกัน
การรับรู้ปัจจัยเสี่ยงของการตกเลือดและทำการป้องกัน
ประกอบด้วย การประเมินปัจจัยเสี่ยงต่อการตกเลือด จากการซักประวัติ และป้องกันด้วย AMTSL ในระยะคลอด โดยทำในสตรีทุกราย
4.Reporting and Learning
การรายงานและการเรียนรู้ คือ การสร้างวัฒนธรรมของการเห็นความสำคัญของข้อมูลปัจจัยเสี่ยงของผู้ป่วย และมีการส่งเวรกัน ทำสรุปหลังเกิดเหตุการณ์ ทบทวนความผิดพลาดที่เกิด โดยไม่กล่าวโทษตัวบุคคล เพื่อให้เกิดการเรียนรู้ในทีม และติดตามกระบวนการและผลลัพธ์ของการทบทวน
การประเมินปัจจัยเสี่ยงต่อการตกเลือดในมารดาหลังคลอด หลักการประเมินสภาพมารดาหลังคลอดโดยใช้อักษรย่อ B-BUBBLE
1.Black ground and Body condition : ตรวจสอบประวัติการคลอด เพื่อประเมินปัจจัยเสี่ยงในระยะคลอด
2.Breast and Lactation : ประเมินลักษณะของเต้านม หัวนม และการไหลของน้ำนม เพื่อประเมินความพร้อมการให้นมบุตร
3.Uterus : ประเมินHOF และ U/C
4.Bladder : ประเมิน bladderfull ความรู้สึกเจ็บปสด กระตุ้นมารดาปัสสาวะเองหลังคลอดภายใน 6hrs. ลดการขัดขวางU/C
5.Bleeding or Lochia : ประเมินลักษณธเลือดและน้ำคร่ำที่ออกมาทางช่องคลอด บันทึก q 15min ใน 2hr.แรก และ q 1-2hr. ใน 4hr.แรกหลังคลอด และ q 4hr. ใน 24hr.แรกหลังคลอด
Episiotomy : ประเมินช่องทางคลอดและฝีเย็บ ดูลักษณะแผล ตรวจความผิดปกติ q 8hr. โดยใช้ REEDA scale
Hematoma
S&S
ปวดบริเวณที่มีก้อนเลือดคั่งชัดเจน
รู้สึกปวดในช่องคลอด
การรักษา
ถ้าก้อนเลือดตั่งไม่ใหญ่ จะรักษาตามอาการและใช้น้ำแข็งกดทับ ให้ยาแก้ปวด และยาแก้อักเสบ
ใส่สายสวนปัสสาวะถ้ามารดาไม่สามารถปัสสาวะเองได้
รักษาโดยการผ่าตัดเอาก้อนเลือดออก
Subinvolusion
S&S
lochia สีไม่จางลง
lochiaที่จางลงกลับเป็นสีแดง
ระดับ HOF ไม่ลดลง
ปวดมดลูกและมีไข้สูง
เหนื่อยอ่อนเพลีย
การรักษา
ให้ oxytocin
Dilatation and curettage
Antibiotic in endometritis
การพยาบาล
ประเมิน daily HOF, lochia, อาการปวดมดลูก
Early ambulation postpartum
observe vital signs
สาเหตุ
ได้รับการทำ C/S
เศษรกหรือเยื่อหุ้มทารกรกค้างในโพรงมดลูก , ก้อนเนื้อของมดลูก
ทารกไม่ได้ breast feeding
Endometritis
มดลูกคว่ำหน้า/หลังมาก
Pelvic Thrombophlebitis
S&S
ปวดบริเวณท้องน้อยด้านล่างและปวดบริเวณสีข้าง (Flank)
พบก้อนบริเวณ Parametrium
กดเจ็บตามเส้นเลือดที่มีการอักเสบ
การรักษา
การรักษาการติดเชื้อที่สำคัญ คือการให้ ATB
การให้ Heparin ร่วมด้วยเชื่อว่าอาจทำให้ไข้ลงช้า
Breast abscess
S&S
ผิวหนังบริเวณเต้านมมีลักษณะแดง ตึง แข็ง เจ็บ ปวด
ผิวหนังนุ่ม เป็นมัน ต่อมน้ำเหลืองที่รักแร้อาจโตและกดเจ็บ
Fever
การรักษา
เพาะเชื้อน้ำนมข้างที่มีการอักเสบก่อนเริ่มการรักษา
ให้ATBที่ครอบคลุมเชื้อที่พบบ่อย
ให้ยาแก้ปวด
ให้ breast feeding ได้ยอชกเว้นเมื่อมีอาการปวดมาก
การเจาะระบายหนอง นิยมทำ needle aspiration
Postpartum Infection
Abdominal incisional
infections
S&S
ไข้ตั้งแต่ 4days หลังผ่าตัด
บริเวณแผลจะแดงและมีหนอง
การรักษา
ให้ ATB ตาม Rx. ร่วมกับการผ่าตัดระบายหนอง
wet dressing 2 times/day
เริ่มมีการสร้างtissueใหม่ หลัง4-6days แล้วจึงเย็บปิดแผลด้วยไหม
มีไข้สูง 38 องศาเซลเซียสขึ้นไป หลังจาก24hrs.แรกหลังคลอด จนถึงประมาณ 10 days
การพยาบาล
ป้องกันการติดเชื้อหลังคลอด : แนะนำ hygiene care
เมื่อมีอาการไข้ ทำการระบายหนอง และให้ATBตามRx.
เมื่อมีอาการปวด ให้จัดท่านอน
เมื่อมีอาการรุนแรง ให้อาหารและสารน้ำทางหลอดเลือดดำ
Parametritis
S&S
มีไข้ 38.9-40 องศาเซลเซียส ร่วมกับ tachycardia
มดลูกโตขึ้น กดเจ็บที่มดลูกส่วนล่าง ข้างเดียวหรือทั้ง2ข้าง
ตำแหน่งมดลูกจะfix จากหนองที่เกิดขึ้นตาม round ligament
การติดเชื้อที่ปากมดลูกหรือมดลูก ลามไปทางหลอดน้ำเหลือง ทำให้เกิดเยื่อบุช่องท้องอักเสบ เป็นหนองในอุ้งเชิงกราน
การรักษา
ให้ ATB ครอบคลุมเชื้อที่สงสัย
ถ้ามีฝีหรือน้องต้องทำการระบายออก
รักษาตามอาการ
Peritonitis
S&S
Fever
ปวดท้อง/สัมผัสท้องแล้วปวด
ท้องอืด/แน่นท้อง
N/V
appetite
การรักษา
ให้ ATB ที่ครอบคลุมทั้ง aerobes และ anaerobes
ถ้าอาการรุนแรงจากแผลเน่าและแยก หรือมีการแตกทะลุของลำไส้ ต้องได้รับการผ่าตัดด่วน
Endometritis
S&S
lochia มีกลิ่นเหม็น
lochia ไม่เปลี่ยนสี
มดลูกมีขนาดใหญ่ คลำได้ทางหน้าท้อง ลักษณะนุ่มกดเจ็บ
มีไข้ ไม่เกิน38.8องศาเซลเซียส
การรักษา
รักษาตามอาการ
ให้ ATB ที่ครอบคลุมเชื้อที่สงสัยร่วมด้วย
Episiotomy infection
S&S
ปวดเฉพาะบริเวณแผล
มีไข้ต่ำๆ
ปัสสาวะลำบาก
ลักษณะของแผลติดเชื้อ
แผลบวม เปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลแดง
มีหนองร่วมด้วย
การรักษา
กำจัดเนื้อตายและเปิดระบายหนองร่วมกับให้ ATB
แผลอักเสบแต่ไม่มีหนอง ให้ATBอย่างเดียว
การดูแลแผล ให้ sitz bath บ่อยๆทุกวัน
ให้ยาแก้ปวดบรรเทาอาการ
P.P.Depression and psychosis
P.P.Depression
S&S
48-72hrs.แรกหลังคลอด anxietyอย่างมาก
confuse, disorientation, ความจำเสื่อม, ไม่มีสมาธิ, พูดเพ้อเจ้อ, มีท่าทางแปลกๆไปจากเดิม, ร้องไห้คร่ำครวญ, delusion, paranoid, hallucination, illusion
การรักษา
งด breast feeding
การใช้ยา Antipsychotic drug, Antidepressents, Mood stabilizer
การพยาบาล
สังเกตอาการอย่างใกล้ชิด
ให้ความสนใจทุกกิจกรรมและคำพูด
ป้องกันการทำร้ายตนเอง
เก็บสิ่งที่อาจก่อให้เกิดอันตรายต่อตัวผู็ป่วย เช่น มีด กรรไกร ของมีคม
ดูแลให้ได้รับยาตาม Rx.
Psychosis
หดหู่ เศร้า หมดหวัง negative thinking มีพฤติกรรมที่เปลี่ยนแปลงไปจากเดิม
การรักษา
การบำบัดด้วยยากลุ่ม selective serotonin reuptake inhibitor เป็นลำดับแรก และดูแลให้เข้ากลุ่มจิตบำบัด
การพยาบาล
ให้ความสนใจมารดา , แนะนำให้สามีและญาติร่วมกันให้กำลังใจและช่วยเหลือการทำกิจกรรม