Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทอัตโนมัติ - Coggle Diagram
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทอัตโนมัติ
ยาโคลิเนอร์จิก (Cholineric Drugs)
Cholineric agonist สารโคลิเนอร์จิกออกฤทธิ์โดยตรง
Acetylcoline ( Ach ) และสารสังเคราะห์ choline ester
กลไกลการออกฤทธิ์
ออกฤทธิ์กระตุ้นที่ Muscarinic และ Nicotinic receptor
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
ระบบทางเดินปัสสาวะ
เพิ่มการบีบตัวของท่อปัสสาวะ และการคลายตัวของกล้ามเนื้อหูรูด
ระบบทางเดินอาหาร
เพิ่มการหลั่งสารคัดหลั่ง และกระตุ้นการบีบตัวของกล้ามเนื้อทางเดินอาหาร
ระบบหายใจ
ทำให้กล้ามเนื้อเรียบหลอดลมหดตัว
ฤทธิ์ต่อตา
ทำให้ตาหรี่ ลดความดันในเบ้าตา
ระบบไหลเวียนเลือด
ทำให้หลอดเลือดขยายตัว ลดความดันโลหิต ลดการเต้นของหัวใจ
ระบบประสาทส่วนกลาง
กระตุ้นสมองส่วน cortex
การนำไปใช้ทางคลินิก
ใช้รักษาต้อหิน
ใช้รักษาท้องอืด ไม่ถ่าย
ใช้รักษาอาการปัสสาวะไม่ออก
ผลข้างเคียง
ชนิดเม็ด = อาการมึยเวียนศรีษะ อาเจียน มีน้ำมูก น้ำตาไหล เหงื่อออก ปวดมวนท้อง
ชนิดหยอด = อาจทำให้ตามัว ระคายเคือง คนตา ตาแดง น้ำตาไหล
ข้อห้าม
โรคแผลในกระเพาะอาหารหรือลำไส้
ผู้ป่วยลำไส้อุดตัน เป็นนิ่วทางเดินปัสสาวะ
ผู้เป็นโรคหืด
1.2 Anticholinesterase agent (Cholinesterase inhibitors)
สารโคลิเนอร์จิกออกฤทธิ์ทางอ้อม
กลไกลการออกฤทธิ์
ออกฤทธิ์ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ AChE และ ChE ส่งผลทำให้ ฤแ้ ไม่ถูกทำลาย
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
คล้ายกับ Cholinergic ได่แก่ ผลต่อกล้ามเนื้อเรียบ และต่อของกระเพาะอาหารและทางเดินอาหาร ทางเดินหายใจ แต่อาจจะรุนแรงกว่า อาจทำให้หัใจเต้นช้า ความดันโลหิตลดลง
ทำให้เกิดการบีบตัวของกล้ามเนื้อลาย ทำให้กล้ามเนื้อมีอาการสั่นพริ้ว
การนำไปใช้ทางคลินิก
ใช้ในการรักษาโรค Myasthenia
ใช้ในการยุติฤทธิ์ของยาคลายกล้ามเนื้อกลุ่ม competitive antagonist
ใช้ในการรักษาอาการลำไส้ กระเพาะปัสสาวะไม่บีบตัว
รักษา Alzheimer's disease
ผลข้างเคียง
Organophasphate หรือยาฆ่าแมลง เป็นยาที่จับกับเอนไซม์อย่างถาวร เมื่อได้รับสารนี้ จะเกิดอาการเป็นพิษ
ยาต้านมัสคารินิค ( Antimuscarinic Drugs )
กลไกลการออกฤทธิ์
ออกฤทธิ์แย่งที่กับ Ach ในการจับ Muscarinic receptor แบบแข่งขัน ทำให้ยามีผลลด parasympathetic tone ในร่างกาย
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
ระบบตา
ทำให้ม่านตาขยาย ทำให้ความดันในลูกตาสูง ยับยั้งการหลั่งน้ำตา
ระบบทางเดินอาหาร
ลดการบีบตัวของหลอดอาหารจนถึงลำไส้ใหญ่
ระบบทางเดินหายใจ
มีฤทธิ์ขยายหลอดลม ยับยั้งการหลั่งของสารคัดหลั่งที่จมูก ปากและหลอดลมได้
ต่อมเหงื่อ
ร่างกายขับเหงื่อลดลง
ระบบหัวใจและหลอดเลือด
ทำให้หัวใจเต้นเร็ว หลอดเลือดขยายตัว
การนำไปใช้ทางคลินิก
ใช้เป็นยาขยายหลอดลม
ใช้เป็นยาเตรียทผู้ป่วยก่อนผ่าตัด
Atropine
เป็นยาหยอดขยายม่านตา
ใช้เป็นยารักษาโรคพาร์กินสัน
benztropine
ใช้ในภาวะกระเพาะปัสสาวะบีบตัวไวมากจนเกินไป
รักษาภาวะล้มเหลวของระบบไหลเวียนโลหิต
Atropine
ใช้เป็นยาลดการหดเกร็งของกล้ามเนื้อเรียบในช่องท้อง
Buscopan
ใช้เป็นยาป้องกันและรักษาอาการเมารถ เมาคลื่น
scopolamine
รักษาโรคแผลและกระเพาะอาหารและลำไส้
Antisecretory
เป็นยาต้านพิษ
Atropine
อาการข้างเคียง
ตาพร่ามัว
ใจสั่น
คอแห้ง
ร้อนวูบวาบทางผิวหนัง
ปากแห้ง
ท้องผูก
ปัสสาวะลำบาก
ยาปิดกั้นอะดรีเนอร์จิครีเซพเตอร์ (Adrenoceptor blocking drugs)
α - adrenergic antagonosts
Prazosin , Doxazosin
ออกฤทธิ์จำเพาะที่ α1 - receptor ที่อยู่ภายในเซลล์ของกล้ามเนื้อเรียบ ที่ผนังหลอดเลือด ที่หัวใจ และต่อมลูกหมา ทำให้เกิดการคลายตัวของกล้ามเนื้อเรียบ ลดความต้านทานของหลอดเลือดแดง ผนังหลอดเลือขยาย
อาการข้างเคียง
ทำใหเความดันโลหิตต่ำขณะเปลี่ยนอริยาบถ
β - adrenergic antagonosts
non - selective β - blocker
ได้แก่
timolol
sotalol
propranolol
ลดอาการตื่นเต้นได่ง่ายทำให้สงบ
ใช้รักษาความดันสูง
ใชเลดอาการใจสั่น และมือสั่น
รักษาโรคหัวใจเต้นผิดจังหวะ
จัดเป็นยาต้นแบบของ β - blockeพ
selective β - blocker
ได้แก่ Atenolol ' Metoprolol
ใช้ในการรักษาโรคความดันโลหิตสูง หัวใจเต้นผิดจังหวะ เจ็บแน่นหน้าอก
ผลข้างเคียง
อาจพบอาการ ปวดหัว วิงเวียน นอนไม่หลับ เหนื่อยล้า
อาจทำให้น้ำตาลในเลือดต่ำ
อาจทำให้หัวใจเต้นผิดปกติเมื่อหยุดยากระทันหัน
ทำให้หัวใจเต้นช้า
อาจทำให้หลอดลมตีบแคบ
เป็น selective β1 - blocker