Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลผู้ป่วยที่มีปัญหาระบบเลือด - Coggle Diagram

- - - - ส่วนใหญ่มีอาการเลือดออกตามผิวหนังและอวัยวะต่างๆ
      - menstrual bleeding
      - เสียเลือดอย่างรวดเร็วและรุนแรงจาก GI bleeding,
      - ตับม้ามและต่อมน้ำเหลืองไม่โต
      - บางรายมีการติดเชื้อURI นำมาก่อน
      - ภาวะแทรกซ้อนที่น่ากลัวที่สุดคือ intracranial hemorrhage
    - - การรักษาตามอาการ
        
        หลีกเลี่ยงสาเหตุที่ทำให้เลือดออก
        
        การห้ามเลือดที่ออกในจมูกด้วยการทำ anterior nasal packing ถ้ายังออกไม่หยุด ทำ posterior nasal packing
        
        แนะนำให้มารดาและผู้ป่วยเข้าใจเกี่ยวกับโรคที่เป็นอยู่เป็นสิ่งสำคัญ
        
        ให้เกล็ดเลือดเฉพาะในรายที่มีเลือดออกรุนแรงหรือออกในอวัยวะที่สำคัญๆ
      - การรักษาจำเพาะ
        
        ให้ยา Pednisolone ยาจะช่วยเพิ่มความแข็งแรงของหลอดเลือด ออกฤทธิ์ลดการสร้าง antibody ต่อเกล็ดเลือด
        
        ทำผ่าตัดเอาม้ามออก
  - - - Ecchymosis
      - Purpura
      - Nosebleeds
      - Mennorrhagia
      - Hematuria
      - Blood in stool
      - Petechiae
  - - - บาดแผล:ทำ pressure dressing นานประมาณ 10 - 15 นาที หรือจนเลือดหยุด งดการเคลื่อนไหวบริเวณนั้นและยกบริเวณที่มีเลือดออกให้สูงเหนือกว่าระดับหัวใจ
      - Purpura:ให้ผู้ป่วยนอนพักบนเตียง
      - Epistaxis ใช้นิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้บีบปีกจมูกทั้งสองข้าง และวางกระเป๋าน้ำแข็งหรือ cold pack ที่บริเวณหน้าผากจัดให้นั่งอยู่ในท่าโยกตัวไปด้านหน้าเล็กน้อย หรือนอนศีรษะสูงตะแคงหน้าไปด้านที่มีเลือดออก
      - Bleeding per gum & teeth ถ้ามองเห็นจุดที่เลือดออก ให้ผู้ป่วยกัด gauze ถ้าออกทั่วๆไป ไม่มาก ให้บ้วนปากเบาๆ ด้วยน้ำเย็นห้ามดึงลิ่มเลือดออก งดการแปรงฟัน ถ้าเลือดออกมากต้องส่งปรึกษาแผนกทันตกรรมเพื่อพิจารณาใส่ dental splint
      - Hemarthrosis พันข้อด้วย elastic bandage งดการเคลื่อนไหวข้อนั้นละยกข้อให้สูงเหนือระดับหัวใจ ประคบด้วยความเย็นใน 24 ชั่วโมงแรก
    - - ให้การพยาบาลอย่างนุ่มนวล
      - ขณะที่ผู้ป่วยหลับหรือสลึมสลือให้ยกไม้กั้นเตียงขึ้นทุกครั้งป้องกันเด็กตกเตียง
      - ห้ามฉีดยาทางกล้ามเนื้อ
      - การเจาะเลือด ภายหลังเอาเข็มออกจากตัวผู้ป่วยต้องกดรอยเข็มไว้นานๆประมาณ 5 - 10 นาที
      - ถ้า IV leakaged ต้องหยุดการให้ทันที
- - - - สาเหตุ
        
        การเสียเลือดชนิดเฉียบพลันหรือเรื้อรัง
        
        เสียเลือดจากอุบัติเหตุ
        
        มีประจำเดือนที่มากและนานกว่าปกติ
        
        มีเลือดออกกะปริดกะปรอยทางช่องคลอด
        
        การเสียเลือดในทางเดินอาหาร
        
        แผลในกระเพาะอาหาร เนื้องอกในลำไส้ตรง
        
        มะเร็งในช่องท้องหรือลำไส้ใหญ่ เส้นเลือดขอดแตก
        
        ข้ออักเสบรูมาตอยด์
        
        การเสียเลือดเพียง 2-4 มิลลิลิตร/วัน ทำให้เกิดภาวะซีดชนิดนี้ได้
        
        การได้รับธาตุเหล็กไม่เพียงพอ
        
        ...กลุ่มที่มีความต้องการธาตุเหล็กเพิ่มขึ้น ได้แก่
        
        -ทารกคลอดก่อนกำหนด
        
        -วัยรุ่นหญิงเมื่อเริ่มมีประจำเดือน
        
        -หญิงตั้งครรภ์เนื่องจากธาตุเหล็กในแม่จะต้องส่งไปให้ทารกในครรภ์เพื่อสร้างเม็ดเลือดแดงและหญิงให้นมบุตร
        
        ...กลุ่มที่ได้รับธาตุเหล็กจากสารอาหารไม่เพียงพอ
        
        -รับประทานอาหารที่มีธาตุเหลกไม่เพียงพอแก่ความต้องการของ
        
        -ได้รับสารที่มีคุณสมบัติต่อต้านการดูดซึมธาตุเหล็ก
        
        -มีพยาธิสภาพของกระเพาะอาหารและลำไส้เล็กส่วนต้น
      - ผลของการขาดธาตุเหล็กต่อร่างกาย
        
        ระบบโลหิตวิทยา:ระดับฮีโมโกลบินลดลง เม็ดเลือดแดงติดสีจางลง สเมียร์เลือดจะพบเม็ดเลือดแดงมีลักษณะเม็ดเลือดแดงขนาดเล็กและติดสีจาง เหนื่อยง่าย อ่อนเพลีย เวียนศีรษะ ผู้ป่วยที่ซีดมากอาจมีอาการมึนงง สับสน
        
        ผลต่อเซลล์ผิวภายนอกและภายในร่างกาย
        
        ผลต่อภูมิต้านทานของร่างกาย
        
        ทำให้มีประสิทธิภาพในการทำงานลดลง เนื่องจากอาการเหนื่อยง่าย
        
        ผลต่อการควบคุมอุณหภูมิของร่างกาย
        
        ผลต่อการตั้งครรภ์ จะมีอัตราการเกิดภาวะแทรกซ้อนของการตั้งครรภ์สูงขึ้นอย่างชัดเจน
        
        ผลต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการของเด็ก ทารกที่ขาดธาตุเหล็กอย่างรุนแรงมีการเจริญเติบโตและพัฒนาการช้ากว่าปกติ
      - อาการและอาการแสดง
        
        มีอาการซีด เหนื่อยง่าย อ่อนเพลีย เวียนศีรษะ หน้ามืด
        
        หากรุนแรงจะมีอาการมึนงง สับสน หัวใจล้มเหลว มุมปากอักเสบ
        
        อาจมีการอักเสบของหลอดคอและหลอดอาหารทำให้กลืนอาหารลำบาก
        
        ติดเชื้อง่าย ลิ้นเลี่ยนแดงหรืออักเสบ
        
        เล็บเปราะแบนคล้ายช้อนหรือเว้าลงเป็นรูปช้อน
      - ภาวะแทรกซ้อน
        
        มีการติดเชื้อและภาวะปอดอักเสบ
        
        มีการเสียเลือด โดยจะเห็นจากรอยจ้ำเลือดตามผิวหนัง
        
        ปัสสาวะเป็นเลือด มีเลือดออกที่เหงือก
      - การรักษา
        
        หลีกเลี่ยงสาเหตุของการเสียเลือด
        
        ให้เหล็กโดยการรับประทานอาหารที่มีธาตุเหล็กมากขึ้น
        
        ระมัดระวังผลข้างเคียงของยา เช่น สีอุจจาระเปลี่ยนเป็นสีเขียวหรือดำ ท้องผูก ปวดท้อง ท้องอืด แน่นท้อง คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย เป็นต้น แนะนำให้ผู้ป่วยรับประทานยาเพิ่มเหล็กพร้อมอาหารหรือหลังอาหารทันที
        
        ให้รับประทานร่วมกับวิตามินซีสูงในมื้อเดียวกัน
    - - สาเหตุ
        
        การดูดซึมวิตามินบี12ผิดปกติ เนื่องจากขาด Intrinsic factor
        
        ภาวะซีดชนิดนี้ เรียกว่า ภาวะซีดเพอร์นิเซียส
        
        ซึ่งเป็นโรคทางพันธุกรรมที่มีการสร้างภูมิคุ้มกันต่อเซลล์เยื่อบุกระเพาะอาหารและโปรตีนที่สร้างจากเยื่อบุในกระเพาะอาหารของตนเอง
        
        การได้รับ วิตามินบี12 ไม่เพียงพอ พบในผู้ป่วยที่รับประทานอาหารมังสวิรัติอย่างเคร่งครัด
      - อาการและอาการแสดง
        
        อาการของเนื้อเยื่อได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ
        
        เช่น อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย เป็นต้น
        
        อาการทางระบบประสาท เช่น ความจำเสื่อม สับสน ชาที่แขนขา กล้ามเนื้อขาไม่มีแรง
        
        มีอาการสั่นเดินแล้วล้ม การรับความรู้สึกเสียไป ไม่มีรีเฟล็กซ์
        
        มีอาการสั่นเดินแล้วล้ม เป็นต้น อาการในระบบทางเดินอาหาร เช่น อาหารไม่ย่อย คลื่นไส้ อาเจียน
        
        เบื่ออาหาร ท้องอืด ท้องผูก ท้องเสีย เจ็บปาก
        
        ลิ้นเลี่ยนแดง น้ำหนักลด เป็นต้น
        
        หากผู้ป่วยมีภาวะซีดอย่างรุนแรงจะมีอาการหายใจลำบากมากขึ้น
      - การรักษา
        
        ให้เลือดเพื่อแก้ไขภาวะซีด
        
        ให้รับประทานอาหารพวกปลา เนื้อสัตว์ นม และไข่
        
        ให้ยาช่วยสร้างเม็ดเลือด
        
        ภาวะซีดทำให้ผู้ป่วยอ่อนแรง อาจจะให้พักบนเตียงจนกว่าฮีโมโกลบินจะสูงขึ้น
        
        ผู้ป่วยหนักมีผลกับหัวใจและปอดอาจต้องให้เลือด ให้ยาดิจิตาลีส ยาขับปัสสาวะ ให้อาหารจืด
        
        ผู้ป่วยที่รักษาด้วยวิตามินบี12โดยการฉีด
    - - สาเหตุ
        
        ภาวะซีดอะพลาสติกเป็นภาวะที่ไขกระดูกล้มเหลวไม่สามารถสร้างเม็ดเลือดได้ตามปกติ
        
        เกิดจากความผิดปกติของโครโมโซมแต่กำเนิด ทำให้เลือดพร่องเม็ดเลือดทุกชนิดสามารถถ่ายทอดทางพันธุกรรมได้
        
        เกิดจากได้รับสารที่เป็นอันตรายต่อไขกระดูกโดยตรง โรครูมาตอยด์ และโรคเกี่ยวกับภูมิคุ้มกัน เช่น โรคเอสแอลอี
      - อาการและการแสดง
        
        มีจุดเลือดออกที่เยื่อบุเปลือกตาหรือเรตินา
        
        พบจำนวนเม็ดเลือดแดงน้อยกว่า 1 ล้านเซลล์/ลบ.มม.
        
        มีอาการอ่อนเพลีย และหายใจลำบากเมื่อออกแรง
        
        เลือดออกง่ายเนื่องจากเกล็ดเลือดต่ำ จะพบจ้ำเขียวตามผิวหนัง
        
        เหงือกและฟัน มีไข้จากการติดเชื้อในร่างกาย
        
        พบเม็ดเลือดขาวในเลือดต่ำกว่า 2,000 เซลล์/ลบ.มม. เป็นชนิดลิมโฟไซม
      - การรักษา
        
        การรักษาที่ได้ผล ต้องแยกสาเหตุและให้การรักษาอย่างดี
        
        เช่น ให้ Packed red cell, Platelet และให้เลือดชนิดต่าง ๆ
        
        การปลูกถ่ายไขกระดูกสำหรับผู้ป่วยที่มีเม็ดเลือดขาวต่ำ ทำให้เสี่ยงต่อการติดเชื้อจึงควรป้องกันโดยการล้างมือบ่อย ๆ
        
        ให้ยาปฏิชีวนะเมื่อมีการติดเชื้อ เช่น เชื้อรา Aspergillus เป็นต้น แต่ไม่ควรให้เพื่อป้องกันการติดเชื้อเพราะจะกระตุ้นให้มีการดื้อยา ให้ออกซิเจนสำหรับผู้ป่วยที่มีระดับฮีโมโกลบินต่ำ
        
        และให้ยาเคมีบำบัดหรือรังสีรักษา
  - - - สาเหตุ
        
        เป็นความผิดปกติของการสังเคราะห์ฮีโมโกลบินซึ่งถ่ายทอดทางกรรมพันธุ์
        
        ทำให้มีการสร้างHbF และ ฮีโมโกลบินแอลฟา2มากเกินปกติในผู้ใหญ่
        
        โรคธาลัสซีเมียเมเจอร์ เป็นความผิดปกติรุนแรงเพราะมีสภาวะโฮโมไซกัส
        
        มียินผิดปกติซึ่งได้รับมาจากทั้งบิดามารดา
        
        โรคธาลัสซีเมียชนิดมีความผิดผกติของการสร้างสายแอลฟา
      - อาการละอาการแสดง
        
        ซีด โหนกแก้มสูง หน้าผากนูนใหญ่ตาเหลือง ดั้งจมูกแฟบ
        
        ผิวหนังคล้ำเพราะเม็ดเลือดแดงแตกมากทำให้เหล็กเพิ่มขึ้น
        
        ต้องรับเลือดจนทำให้มีธาตุเหล็กมากเกินความจำเป็น
        
        ท้องโตเพราะตับม้ามโต เข้าสู่ภาวะหนุ่มสาวช้า
        
        การเจริญเติบโตจะช้ากว่าเด็กปกติ
        
        ธาลัสซีเมียสามารถป้องกันได้เพราะโรคนี้ถ่ายทอดทางพันธุกรรม
      - การรักษา
        
        การให้เลือดอย่างสม่ำเสมอตลอดไป
        
        ยาขับเหล็ก เพื่อให้ยากช่วยกำจัดไม่ให้มีระดับของเหล็กในร่างกายสูง
        
        การตัดม้าม แต่มีข้อเสียจากการตัดม้ามคือทำให้ติดเชื้อได้ง่ายขึ้น
        
        กรดโฟลิกเป็นยาบำรุงเม็ดเลือดทดแทนเม็ดเลือดแดงที่ถูกทำลายไป
        
        การรักษาอาการแทรกซ้อน ได้แก่ ภาวะติดเชื้อ และหัวในล้มเหลว
        
        ผู้ป่วยควรหลีกเลี่ยงอาหารที่มีธาตุเหล็กสูงและหลีกเลี่ยงยาบำรุงที่มีธาตุเหล็ก
        
        การปลูกถ่ายไขกระดูก
        
        การเปลี่ยนยีน
        
        การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำหนดเม็ดเลือด
    - - สาเหตุ
        
        ภาวะพร่อง จี-6-พีดี มีการถ่ายทอดทางพันธุกรรม
        
        สารบางอย่าง เช่น ยา (Aspirin, Antimalarial drugs, Sulfonamides, Vitamin K)
      - อาการและอาการแสดง
        
        ภาวะซีดอย่างเฉียบพลัน
        
        -มีผลทำให้เม็ดเลือดแดงเป็นจำนวนมากแตกอย่างรวดเร็วในหลอดเลือด
        
        -ผู้ป่วยจะมีอาการซีดลงอย่างรวดเร็วร่วมกับถ่ายปัสสาวะดำ
        
        -และอาจตามมาด้วยภาวะไตล้มเหลวเฉียบพลัน
        
        ภาวะซีดเรื้อรัง
        
        -เนื่องจากมีการแตกของเม็ดเลือดเรื้อรัง
        
        -ซึ่งอาการซีดแบบโรคธาลัสซีเมียหรือภาวะพร่องเอนไซม์อื่น ๆ พบน้อย
        
        -อาการมักจะเกิดขึ้นทันทีเป็นโรคติดเชื้อหรือหลังได้รับยาที่มีปฏิกิริยาต่อกัน
      - การรักษา
        
        หาสาเหตุและหลีกเลี่ยงแก้ไข เช่น หยุดยาหรือขจัดสารที่เป็นสาเหตุทำให้เม็ดเลือดแดงแตก รักษาโรคติดเชื้อที่เป็นสาเหตุ
        
        ให้เลือด ชนิด Packed red cell เพื่อหลีกเลี่ยงโปแตสเซียมสูง
        
        ดูแลผู้ป่วยอย่างใกล้ชิด เพื่อลดภาวะแทรกซ้อน ดูแลให้สารน้ำและติดตามภาวะสมดุลของอิเล็กโตรไลท์ ระหว่างมีการแตกทำงายของเม็ดเลือดแดง
        
        รักษาตามอาการ
        
        ให้คำแนะนำผู้ป่วยและญาติในการสังเกตอาการผิดปกติ หลีกเลี่ยงการใช้ยาโดยไม่จำเป็น ไม่ควรซื้อยารับประทานเอง
  - - - อาการซีดเหลือง หน้าตา ผิวหนัง เปลือกตา เหงือก และลิ้น
      - อาการเหนื่อยง่ายหรือรู้สึกเหนื่อยผิดปกติเวลาที่ต้องออกแรง
      - อาการใจสั่นร่วมด้วย หากรุนแรงจะมีอาการของโรคหัวใจวาย
      - อาการอ่อนเพลีย ไม่สดชื่น ไม่มีแรงเคลื่อนไหว ทำให้มีการเคลื่อนไหวช้าลง เวียนศีรษะ
      - อาการเป็นลม หน้ามืด วิงเวียน
      - อาการทางสมอง เช่น รู้สึกสมองช้า เวียนศีรษะ หลงลืมง่าย ขาดสติในการทำงาน ผู้ป่วยที่มีภาวะซีดรุนแรงสมองจะทำงานช้าจนกระทั่งหมดสติ
      - อาการหัวใจขาดเลือด มักพบในผู้ป่วยที่มีโรคหลอดเลือดหัวใจตีบ อาจจะมีการทำงานของหัวใจล้มเหลว
      - อาการเลือดไปเลี้ยงที่ขาไม่เพียงพอ พบในผู้ป่วยที่มีโรคหลอดเลือดของขา ทำให้ปวดขา เดินได้ไม่ไกล หรือต้องหยุดพักบ่อย ๆ เวลาเดิน
      - อาการในระบบทางเดินอาหาร เช่น เบื่ออาหาร ท้องอืด
    - - อาการแสดงที่บอกว่ามีภาวะซีด
        
        ดูได้จากสีผิวหนังบริเวณฝ่ามือ หรือใต้เล็บ
        
        ดูจากสีของเยื่อบุด้านในของเปลือกตาล่างโดยพลิกเปลือกตาล่างดู
      - อาการแสดงที่ช่วยชี้แนะถึงสาเหตุของภาวะซีด
        
        มีตัวเหลือง ตาเหลืองเล็กน้อย แสดงถึงภาวะซีดจากการแตกสลายของเม็ดเลือดแดง
        
        มีจุดและจ้ำเลือดตามตัวซึ่งบ่งชี้ถึงการมีเกล็ดเลือดต่ำ
        
        เป็นโรคไขกระดูกฝ่อ มะเร็งเม็ดเลือดขาว
        
        หรือโรคที่เกิดจากการทำลายทั้งเม็ดเลือดแดงและเกล็ดเลือ
      - ลิ้นเลี่ยนแสดงถึงภาวะซีดจากการขาดธาตุเหล็ก ทำให้ผิวลิ้นเลี่ยนและซีด
      - เล็บอ่อนยุบเป็นแอ่ง พบในภาวะซีดจากการขาดธาตุเหล็ก
      - ความดันโลหิตสูง อาจหมายถึง ภาวะซีดจากไตวายเรื้อรัง
      - ความดันโลหิตต่ำ อาจหมายถึง ภาวะช็อกจากการเสียเลือดอย่างรวดเร็ว
      - ตับและม้ามโต พบได้ในภาวะซีดจากโรคธาลัสซีเมีย โรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว