Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
BILJNI HORMONI ili BILJNI REGULATORI RASTA, ULOGA? - Coggle Diagram
BILJNI HORMONI ili BILJNI REGULATORI RASTA
ŠTO ?
to su spojevi koji imaju neobično važnu ulogu u kontroli rasta pojedinih organa i čitave biljke
RAZVRSTAVANJE
3 SKUPINE KOJE STIMULIRAJU RAST I DRUGE PROCESE
GIBERELINI
sintetiziraju se u mladim likstovima te u embrijima
stimulacija rasta izdanka posebice uočljiva kod patuljastih biljaka koje nakon primjene giberelina mogu doseći normalnu visinu
biljke norm. visine često ne reagiraju na gibereline
biljke koje imaju rozetu (listovi poredani u krug, ali zbog slabog rasta stabljike leže na tlu) prskanje giberelinima može potiči produživanje stabljike i razvitak cvijeta
stimuliraju rast stabljike, no imaju vrlo slab učinak na rast korijena
pomoću njih se često može prekinuti stanje mirovanja sjemenaka/pupova te potaknuti klijanje sjemenaka žitarica (u njima giberelini stimuliraju sintezu probavnih enzima - osobito enzima koji razgrađuju pričuvni škrob)
CITOKININI
to je skupina biljnih hormona koji stimuliraju diobu stanica + odgađaju starenje u odvojenim organima, mobilizaciju hranjivih tvari, sazrijevanje kloroplasta + sudjeluju u kontroli apikalne dominacije
poznato nekoliko prirodnih : npr. zeatin i IPA i poznati mnogi sintetski spojevi : npr. BA
citokinini se sintetiziraju u tkivima koja aktivno rastu (kao što su vrškovi korijena, embriji, plodovi)
Agrobacterium tumefaciens - jedna od bakterija koja živi u tlu i stvara te izlučuje znatne količine citokinina + djeluje na biljne stanice tako da ih potiče na proizvodnju citokinina - zanimljivost : infekcija tom bakterijom nekog ranjenog biljnog tkiva može izazvati tumor (crown-gall tumori)
-> ti tumori najčešće razvijaju na vratu korijena i nazivaju tumorima vrata korijena, no molgu se razviti i na drugim dijelovima
Virulentni sojevi bakterije Agrobacterium tumefaciens uz kromosomsku DNA sadrže i okruglu izvankromosomsku DNA (Ti plazmid).
-> T-DNA ima gene koji kodiraju enzime nužne za biosintezu citokinina i auksina
tumor se razvija zbog toga što se mali dio DNA plazmida bakterija (T-DNA) ugrađuje u kromosomsku DNA biljne stanice
. -> Transformirane biljne stanice počinju se dijeliti i stvara se tumor.
-> Razvoj tumora dokaz je da diferencirane stanice, koje se normalno više ne dijele, mogu ponovo postati mitotički aktivne.
Drugi primjer je infekcija nekih biljnih vrsta bakterijom Corynebacterium fascians koja izlučuje citokinine ->ti bakterijski citokinini stimuliraju rast bočnih pupova pa se razvijaju brojni bočni ogranci („vještičina metla")
AUKSINI
najzastupljeniji u biljkama je indol-3-octena kiselina (IAA) koja se većinom sintetizira u vršnim meristemima te mladim listovima koji se razvijaju odakle se prenosi u ostale dijelove biljke
glavni učinak : stimulacija produžnog rasta stanice stabljike i koleoptila (obavija najmlađi list trava)
OSTALI UČINCI :pencil2:
djeluju tako da omogućuju rastezanje stanične stijenke + stimuliraju sintezu tvari potrebnih za rast stanične stijenke
--> ta 2 procesa omogućuju produžni rast stanične stijenke
djeluju na sekundarni rast potičući diobu stanica vaskularnog kambija
potiču stvaranje adventivnog korijenja na reznoj plohi stabljike
stimuliraju rast plodova u mnogih biljnih vrsta
inhibiraju stanične diobe u bočnim pupovima te time pojačavaju apikalnudominaciju
stanice korijena osjetljivije na auksin nego stanice stabljike -> tako koncentracija auksina koja je preniska može stimulirati rast stanica korijena, ali ona koja je dovoljna visoka da stimulira rast stanica izdanka inhibirati rast stanica korijena
najpoznatiji sintetizirani spojevi koji pokazuju auksinsku djelatnost :
2,4-diklorofenoksi-octena kiselina
indol-3-maslačna kiselina
2 VRSTE KOJE INHIBIRAJU RAST :check:
APSCIZINSKA KISELINA
Apscizinska kiselina (ABA) kao i etilen kontrolira procese karakteristične za završne razvojne stadije biljaka kao što su :pencil2: starenje, otpadanje listova, venuće cvjetova, dozrijevanje plodova
oba navedena hormona kontroliraju stopu rasta u nepovoljnim uvjetima inhibirajući rast, sintezu bjelančevina i prijenos iona
ABA se sintetizira u stanicama koje sadržavaju kloroplaste ili amiloplaste
u biljkama uzrokuje različite fiziološke učinke, među kojima su najvažniji indukcija dormancije (razdoblja mirovanja) pupova i sjemenaka) te zatvaranje puči
ABA se naziva i hormonom stresa jer regulira vodnu ravnotežu biljaka u uvjetima nedostatka vode uzrokujući zatvaranje puči (smanjenje gubitka vode transpiracijom) i povećavajući primanje vode korijenom
ETILEN
za razliku od ostalih biljnih hormona jednostavna je organska molekula (H,C=CH,) i jedini plinoviti biljni hormon
stvara se u većini biljnih organa
Biosintezu etilena, kao i apscizinske kiseline, stimuliraju stresni okolišni uvjeti
stara tkiva i plodovi koji dozrijevaju stvaraju više etilena nego mlada tkiva
Etilen regulira dozrijevanje plodova i druge procese povezane sa starenjem listova i cvjetova te otpadanje listova i plodova
ULOGA?
putuju unutar biljke te utječu na rast + diferencijaciju tkiva i organa s kojima dolaze u dodir
kontroliraju rast i razvitak biljaka djelujući na diobe, produžni rast i diferencijaciju stanica