Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การใช้กระบวนการพยาบาลในการดูแลผู้ป่วยใหญ่ที่มีปัญหาสุขภาพเกี่ยวกับความผิดป…

- - - - การเกิดการกระตุ้นโปรทรอมบิน (prothrombin activation)
  - - - เลือดออกตามผิวหนังและอวัยวะต่างๆ โดยไม่มีสาเหตุใดๆนำมาก่อนเช่น petechiae, purpuric spot, echymosis, epistaxis, abnormal menstrual bleeding หรือ เสียเลือดอย่างรวดเร็วและรุนแรงจาก GI bleeding
    - - เกล็ดเลือดต่ำกว่า hemostatic level คือ 60,000 เซลล์/ลบ.มม. รายที่มีอาการรุนแรงมักจะต่ำกว่า 20,000 เซลล์/ลบ.มม.
      - hematrocrit อยู่ในเกณฑ์ปกติ ยกเว้นในรายที่มีเลือดออกรุนแรง หรือเลือดเรื้อรังอาจมีภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กร่วมด้วย
      - WBC ปกติ บางรายพบ lymphocyte สูง
      - bone marrow พบตัวอ่อนของเกล็ดเลือดเพิ่มขึ้น
      - platelet antibody ได้ผลบวกร้อยละ 38 - 76 % 6. platelet อายุสั้นไม่เกิน 1 วัน ( ปกติ 9 - 11 วัน )
    - - การรักษาตามอาการ
        
        หลีกเลี่ยงสาเหตุที่ทำให้เลือดออก เช่นเดียวกับผู้ป่วยเลือดออกง่ายทั่วไป
        
        การห้ามเลือดที่ออกในจมูกด้วยการทำ anterior nasal packing ถ้ายังออกไม่หยุด ทำ posterior nasal packing
        
        แนะนำให้มารดาและผู้ป่วยเข้าใจเกี่ยวกับโรคที่เป็นอยู่เป็นสิ่งสำคัญ
        
        ให้เกล็ดเลือดเฉพาะในรายที่มีเลือดออกรุนแรง หรือออกในอวัยวะที่สำคัญๆ เช่นสมอง หรือในการผ่าตัด
      - การรักษาจำเพาะ
        
        ให้ยา Pednisolone 1 - 2 มก./กก./วัน ยาจะช่วยเพิ่มความแข็งแรงของหลอดเลือด สกัดไม่ให้ ระบบ reticuloendotherium ทำลายเกล็ดเลือด และออกฤทธิ์ลดการสร้าง antibody ต่อเกล็ดเลือด
        
        ทำผ่าตัดเอาม้ามออก ( splenectomy ) ในรายที่รักษาด้วย Pednisolone ไม่ได้ผล เนื่องจากม้ามเป็นแหล่งที่สำคัญในการทำลายเกล็ดเลือด ดังนั้นการตัดม้ามออกจึงเป็นการแก้ปัญหาเกล็ดเลือดต่ำได้
  - - - บาดแผล ทำ pressure dressing นานประมาณ 10 - 15 นาที หรือจนเลือดหยุด งดการเคลื่อนไหวบริเวณนั้นและยกบริเวณที่มีเลือดออกให้สูงเหนือกว่าระดับหัวใจ
      - Purpura ให้ผู้ป่วยนอนพักบนเตียง
      - Epistaxis ใช้นิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้บีบปีกจมูกทั้งสองข้าง และวางกระเป๋าน้ำแข็งหรือ cold pack ที่บริเวณหน้าผาก จัดให้นั่งอยู่ในท่าโยกตัวไปด้านหน้าเล็กน้อย หรือนอนศีรษะสูงตะแคงหน้าไปด้านที่มีเลือดออก เพื่อให้ผู้ป่วยคายเลือดที่ไหลลงคอได้สะดวก
      - Bleeding per gum & teeth ถ้ามองเห็นจุดที่เลือดออก ให้ผู้ป่วยกัด gauze ที่บริเวณนั้นไว้ ถ้าออกทั่วๆไป ไม่มาก ให้บ้วนปากเบาๆ
      - Hemarthrosis พันข้อด้วย elastic bandage งดการเคลื่อนไหวข้อนั้นละยกข้อให้สูงเหนือระดับหัวใจ
    - - ให้การพยาบาลอย่างนุ่มนวล การอาบน้ำผู้ป่วยต้องทำอย่างเบามือ ใช้แปรงสีฟันชนิดขนอ่อน
      - ขณะที่ผู้ป่วยหลับหรือสลึมสลือ ให้ยกไม้กั้นเตียงขึ้นทุกครั้งป้องกันเด็กตกเตียง
      - ห้ามฉีดยาทางกล้ามเนื้อ ถ้า platelets น้อยกว่า 60,000 เซลล์/ลบ.มม.
      - การเจาะเลือด การแทงเข็มให้สารน้ำควรให้ผู้ที่มีความชำนาญเป็นผู้ทำ ภายหลังเอาเข็มออกจากตัวผู้ป่วยต้องกดรอยเข็มไว้นานๆประมาณ 5 - 10 นาที
      - ถ้า IV leakaged ต้องหยุดการให้ทันที เพราะอาจทำให้เลือดออกมาใต้ชั้นผิวหนังนอกเส้นเลือด ทำให้เกิด tissue necrosis ได้
- - - - มีภาวะเลือดออกผิดปกติ
      - VCT นานกว่า 20 นาที หรือ 20 WBCT ผิดปกติ
      - จำนวนเกร็ดเลือด ต่ำกว่า 10 x 109 ต่อลิตร
- - - - ภาวะซีดจากการขาดสารอาหารที่จำเป็นในการสร้างเม็ดเลือดแดง
      - ภาวะซีดจากการทำงานของไขกระดูกล้มเหลว
      - ภาวะซีดจากการพยาธิสภาพของโรคต่าง
      - การพยาบาลผู้ป่วยที่มีภาวะซีดจากการสร้างเม็ดเลือดแดงลดลง
        
        ภาวะซีดจากการสร้างเม็ดเลือดแดงลดลง หมายถึง ความผิดปกติในการสังเคราะห์ฮีโมโกลบินซึ่งเป็นกระบวนการที่สำคัญในการสร้างเม็ดเลือดแดง สาระสำคัญที่ช่วยในการสังเคราะห์ฮีโมโกลบิน ได้แก่ ธาตุเหล็ก กรดโฟลิก วิตามินบี12 และฮอร์โมนอิริโทรพอยดิติน (Erythropoietin)
      - สาเหตุ
        
        ภาวะซีดจากการขาดสารอาหารจำเป็นสำหรับการสร้างเม็ดเลือดแดง เช่น ขาดธาตุเหล็ก (Iron deficiency anemia) ขาดโฟเลต (Folate deficiency anemia) ขาดวิตามินบี12 (Vitamin B12 dediciency anemia) ขาดโปรตีน ไขมัน วิตามิน และแร่ธาตุ เป็นต้น
        
        2.ภาวะซีดจากความผิดปกติของเซลล์ที่สร้างเม็ดเลือดแดงหรืออวัยวะที่เกี่ยวข้องกับการเจริญเติบโตของเม็ดเลือดแดง เช่น อาจเกิดจากโรคของไขกระดูก เช่น ไขกระดูกฝ่อ (Aplastic anemia) มะเร็งต่อมน้ำเหลือง (Lymphocardinoma) มะเร็งไขกระดูก (Multiple myeloma) มะเร็งเม็ดเลือดขาว (Leukemia) เป็นต้น
        
        ภาวะซีดจากพยาธิสภาพของโรคต่าง ๆ เช่น โรคไตวายเรื้อรัง โรคตับ โรคเอสแอลอี (Systemic lupus erythematosus; SLE) โรครูมาตอยด์ (Rheumatoid) เป็นต้น
      - ภาวะซีดจากการสร้างเม็ดเลือดแดงลดลง
        
        ภาวะซีดจากการขาดธาตุเหล็ก
        
        สาเหตุภาวะซีดจากการขาดธาตุเหล็ก (Iron-deficiency anemia; IDA)
        
        การเสียเลือดชนิดเฉียบพลันหรือเรื้อรัง ได้แก่ เสียเลือดจากอุบัติเหตุ มีประจำเดือนที่มากและนานกว่าปกติ มีเลือดออกกะปริดกะปรอยทางช่องคลอด สตรีที่คุมกำเนิดโดยการใช้ห่วงอนามัย การเสียเลือดในทางเดินอาหาร
        
        2.การได้รับธาตุเหล็กไม่เพียงพอ
        
        ผลของการขาดธาตุเหล็กต่อการทำงานของร่างกาย
        
        ต่อระบบโลหิตวิทยา
        ในระยะแรก ๆ ของการขาดธาตุเหล็ก ผู้ป่วยมักจะยังไม่ซีดและไม่มีอาการผิดปกติใด ๆ ต่อมาเมื่อขาดธาตุเหล็กมากขึ้นจนถึงระดับหนึ่ง ผู้ป่วยจะมีการเปลี่ยนแปลงของเม็ดเลือดแดง เช่น ขนาดเล็กลง ระดับฮีโมโกลบินลดลง เม็ดเลือดแดงติดสีจางลง
        
        ผลต่อระบบอื่น ๆ
        2.1 ผลต่อเซลล์ผิวภายนอกและภายในร่างกาย (Epithelial cells) เช่น เล็กอ่อนแบนหรือเป็นรูปซ้อน (Koilonychia) มุมปากอักเสบ (Angular stomatitis) ลิ้นเลี่ยน (Glossitis)
        2.2 ผลต่อภูมิต้านทานของร่างกาย จากการศึกษาพบว่าการขาดธาตุเหล็กทำให้จำนวน T-lymphocyte ลดลง Lymphocyte transformation ถูกกด Myeloperoxidase ในเม็ดเลือดขาว และ Lactoferrin ลดลง
        2.3 ผลต่อประสิทธิภาพการทำงาน ทำให้มีประสิทธิภาพในการทำงานลดลง เนื่องจากอาการเหนื่อยง่าย
        2.4 ผลต่อการควบคุมอุณหภูมิของร่างกาย ร่างกายจะไม่สามารถรักษาอุณหภูมิไว้ได้เมื่ออยู่ในภาวะที่มีอุณหภูมิต่ำ ๆ
        2.5 ผลต่อการตั้งครรภ์ มารดาที่มีภาวะซีดโดยเฉพาะถ้ามีภาวะซีดตั้งแต่ไตรมาสแรกของการตั้งครรภ์ จะมีอัตราการเกิดภาวะแทรกซ้อนของการตั้งครรภ์สูงขึ้นอย่างชัดเจน
        2.6 ผลต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการของเด็ก ทารกที่ขาดธาตุเหล็กอย่างรุนแรงมีการเจริญเติบโตและพัฒนาการช้ากว่าปกติ
        
        อาการและอาการแสดง
        
        อาการแสดงของภาวะซีดจากการขาดธาตุเหล็กจะเป็นไปอย่างช้า ๆ ทีละน้อย มีผู้ป่วยจำนวนมากที่ไม่ต้องให้ยา จนกว่าระดับฮีโมโกลบินลดลงเหลือ 7-8 กรัม/เดซิลิตร ผู้ป่วยจึงจะมีอาการของภาวะซีด เช่น มีอาการซีด เหนื่อยง่าย อ่อนเพลีย เวียนศีรษะ หน้ามืด หากรุนแรงจะมีอาการมึนงง สับสน หัวใจล้มเหลว
        
        การรักษา
        
        หลีกเลี่ยงสาเหตุของการเสียเลือด
        
        ให้เหล็กโดยการรับประทานอาหารที่มีธาตุเหล็กมากขึ้น เช่น Ferrous sulfate, Ferrous gluconate, Ferrous fumarate < 30 ไมโครกรัม/ลิตร ยืนยันการขาดธาตุเหล็ก
        
        ให้รับประทานร่วมกับวิตามินซีสูงในมื้อเดียวกันเพราะวิตามินซีจะช่วยทำให้ร่างกายสามารถดูดซึมธาตุเหล็กได้ดีขึ้นโดยรับประทานผักและผลไม้ให้มาก ๆ
        
        การวางแผนการพยาบาล
        
        มีความบกพร่องเกี่ยวกับการรับรู้ เนื่องจากสมองได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ
        
        เหนื่อยง่ายเนื่องจากเนื้อเยื่อได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ
        
        เซลล์ผิวมีความผิดปกติเนื่องจากการดูดซึมลดลง
        
        ได้รับสารอาหารไม่เพียงพอกับความต้องการของร่างกายเนื่องจากรับประทาน
        
        อาหารที่มีธาตุเหล็กน้อย และมีการอักเสบที่มุมปากและในช่องปาก
        
        ปฏิบัติตัวไม่ถูกต้องเนื่องจากขาดความรู้ความเข้าใจเรื่องโรค
        
        ภาวะซีดจากการขาดวิตามินบี12
        
        สาเหตุ
        
        การดูดซึม วิตามินบี12 ผิดปกติ เนื่องจากขาด Intrinsic factor ซึ่งเป็นโปรตีนที่สร้างจากเยื่อบุในกระเพาะอาหาร ภาวะซีดชนิดนี้ เรียกว่า ภาวะซีดเพอร์นิเซียส (Pernicious anemia)
        
        การได้รับ วิตามินบี12 ไม่เพียงพอ พบในผู้ป่วยที่รับประทานอาหารมังสวิรัติอย่าง เคร่งครัด คนไทยมักจะไม่ขาด วิตามินบี12 เนื่องจากจะได้สารอาหาร เช่น น้ำปลา กะปิ เนื้อไก่ ไข่ นม
        
        พยาธิสรีรภาพ
        
        เมื่อมีการฝ่อของเยื่อบุของกระเพาะอาหารส่วนต้น (Glandular mucosa of gastric fundus) ทำให้ขาด Intrinsic factor อาจเกิดจากพันธุกรรม
        
        อาการและอาการแสดงอ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย เป็นต้น อาการทางระบบประสาท เช่น ความจำเสื่อม สับสน ชาที่แขนขา กล้ามเนื้อขาไม่มีแรง มีอาการสั่นเดินแล้วล้ม การรับความรู้สึกเสียไป ไม่มีรีเฟล็กซ์ มีอาการสั่นเดินแล้วล้ม
        
        การรักษา
        ให้เลือดเพื่อแก้ไขภาวะซีด
        ให้รับประทานอาหารพวกปลา เนื้อสัตว์ นม และไข่
        ให้ยาช่วยสร้างเม็ดเลือด เช่น Ferrous sulfate เป็นต้น วิตามิน เช่น Cyanocobalamin กรดโฟลิก
        ภาวะซีดทำให้ผู้ป่วยอ่อนแรง อาจจะให้พักบนเตียงจนกว่าฮีโมโกลบินจะสูงขึ้น
        ผู้ป่วยหนักมีผลกับหัวใจและปอดอาจต้องให้เลือด ให้ยาดิจิตาลีส ยาขับปัสสาวะ ให้อาหารจืด (Low sodium)
        
        การวางแผนการพยาบาล
        
        เสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุเนื่องจากสูญเสียความรู้สึกและไม่สามารถเคลื่อนไหวได้ทำ
        
        ให้มีการบกพร่องด้านจิตใจและการรับรู้
        
        อาจเกิดความผิดปกตีที่ผิวหนังเนื่องจากหลอดเลือดส่วนปลายเปราะ
        
        ได้รับ วิตามินบี12 ไม่เพียงพอกับความต้องการของร่างกาย เนื่องจากการ ดูดซึมผิดปกติ หรือพฤติกรรมการรับประทานอาหารไม่เหมาะสม
        
        ภาวะซีดอะพลาสติก
        
        สาเหตุ
        
        ภาวะซีดอะพลาสติกเป็นภาวะที่ไขกระดูกล้มเหลวไม่สามารถสร้างเม็ดเลือดได้ตามปกติ ทำให้เม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาว และเกล็ดเลือดต่ำกว่าระดับปกติ
        
        พยาธิสรีรภาพ
        
        มีความเกี่ยวข้องกับความผิดปกติของเซลล์ต้นกำเนิดในไขกระดูก พบว่า เซลล์ต้นกำเนิดมีคุณสมบัติผิดปกติไปจากเดิม เซลล์ฝ่อ ทำให้จำนวนเซลล์ในไขกระดูกลดลงมากจนถึงขึ้นไม่มีเซลล์ในไขกระดูกเลย หรือเรียกว่า Pancytopenia
        
        อาการและอาการแสดง
        
        มีจุดเลือดออกที่เยื่อบุเปลือกตาหรือเรตินา พบจำนวนเม็ดเลือดแดงน้อยกว่า 1 ล้านเซลล์/ลบ.มม. เรติคิวโลไซต์ต่ำ มีอาการอ่อนเพลีย และหายใจลำบากเมื่อออกแรง เลือดออกง่ายเนื่องจากเกล็ดเลือดต่ำ จะพบจ้ำเขียวตามผิวหนัง เหงือกและฟัน มีไข้จากการติดเชื้อในร่างกาย พบเม็ดเลือดขาวในเลือดต่ำกว่า 2,000 เซลล์/ลบ.มม. เป็นชนิดลิมโฟไซม์
        
        การรักษา
        
        การรักษาที่ได้ผล ต้องแยกสาเหตุและให้การรักษาอย่างดี เช่น ให้ Packed red cell, Platelet และให้เลือดชนิดต่าง ๆ การปลูกถ่ายไขกระดูกสำหรับผู้ป่วยที่มีเม็ดเลือดขาวต่ำ
        
        ภาวะแทรกซ้อน มีการเสียเลือดอย่างทันทีทันใด และมีการติดเชื้อจากการที่ผู้ป่วยได้รับยากดภูมิคุ้มกัน
        
        การวางแผนทางการพยาบาล
        
        ไม่สามารถทำกิจวัตรประจำวันได้ เนื่องจากภาวะพร่องออกซิเจน
        
        มีโอกาสติดเชื้อเนื่องจากปริมาณเม็ดเลือดขาวลดลง
        
        มีโอกาสเสียเลือดเนื่องจากปริมาณเกล็ดเลือดต่ำและมีการแข็งตัวของเลือดผิดปกติ
    - - ภาวะซีดจากเม็ดเลือดแดงแตกหรือถูกทำลายเร็วกว่าปกติ เช่น ภาวะซีดทางกรรมพันธุ์บางชนิด ได้แก่ ภาวะพร่องเอนไซม์ของเม็ดเลือดแดง จี-6 พีดี (G-6-PD deficiency anemia), โรคธาลัสซีเมีย (Thalassemia) ,โรคที่เกิดจากร่างกายต่อต้านเม็ดเลือดแดงของตนเอง ทำให้มีภาวะซีดเนื่องจากมีแอนติบอดีต่อเม็ดเลือดแดง (Astuimmune hemolytic anemia)
      - ภาวะซีดจากการติดเชื้อ เช่น Malaria, Clostridial infection
      - ภาวะซีดเนื่องจากยา สารเคมี และ Venoms
    - - ทั้งเฉียบพลันและเรื้อรัง หรือเสียเลือดในปริมาณมาก ๆ คือ เสียเลือดมากกว่า 1 ใน 3 ของปริมาณเลือดทั้งหมดของร่างกาย เช่น การเสียเลือดจากอุบัติเหตุ การเสียเลือดจากทางเดินอาหาร (Gastrointestinal bleeding)
      - อาการ
        
        1) อาการซีด หรืออาจมีคนทักว่าเหลือง ซีด อาการซีดดูได้จากหน้าตา ผิวหนัง เปลือกตา เหงือก และลิ้น
        
        2) อาการเหนื่อยง่ายหรือรู้สึกเหนื่อยผิดปกติเวลาที่ต้องออกแรง เช่น การเดินขึ้นบันได ทำงานไม่ค่อยไหว บางรายอาจมีอาการใจสั่นร่วมด้วย หากรุนแรงจะมีอาการของโรคหัวใจวาย เช่น อาการเหนื่อย แน่นหน้าอก หอบ เป็นต้น
        
        3) อาการอ่อนเพลีย ไม่สดชื่น ไม่มีแรงเคลื่อนไหว ทำให้มีการเคลื่อนไหวช้าลง เวียนศีรษะ ออกกำลังกายไม่ได้ตามปกติหรือมีเหงื่อออกมากผิดปกติ
        
        4) อาการเป็นลม หน้ามืด วิงเวียน อาจทำให้หกล้มได้
        
        5) อาการทางสมอง เช่น รู้สึกสมองช้า เวียนศีรษะ หลงลืมง่าย ขาดสติในการทำงาน เรียนหนังสือไม่ดีเท่าที่ควร นอนไม่หลับ เป็นต้น ผู้ป่วยที่มีภาวะซีดรุนแรงสมองจะทำงานช้าจนกระทั่งหมดสติ
        
        อาการหัวใจขาดเลือด มักพบในผู้ป่วยที่มีโรคหลอดเลือดหัวใจตีบ หากมีภาวะซีดร่วมด้วยจะทำให้อาการของโรคหัวใจรุนแรงขึ้น
        
        อาการเลือดไปเลี้ยงที่ขาไม่เพียงพอ พบในผู้ป่วยที่มีโรคหลอดเลือดของขา ทำให้ปวดขา เดินได้ไม่ไกล หรือต้องหยุดพักบ่อย ๆ เวลาเดิน
        
        อาการในระบบทางเดินอาหาร เช่น เบื่ออาหาร ท้องอืด
      - ระยะของภาวะซีด
        
        1.ภาวะซีดชนิดเฉียบพลัน หมายถึง มีอาการของภาวะซีดที่เกิดขึ้นใน 7-10 วัน ซึ่งเกิดจากสาเหตุต่าง ๆ จากโรคหรืออวัยวะต่าง ๆ ส่งผลให้เลือดออกมาผิดปกติ อาจจะจากภายในร่างกายหรือภายนอกร่างกาย
        
        ภาวะซีดชนิดเรื้อรัง หมายถึง มีอาการของภาวะซีดที่เกิดขึ้นมากกว่า 10 วัน อาจเป็นเดือน ๆ ก็ได้ ซึ่งเกิดจากสาเหตุต่าง ๆ โดยตรวจสอบลักษณะทางคลินิก จากประวัติ อาการและอาการแสดง เพื่อช่วยบ่งชี้ถึงสาเหตุของภาวะซีดได้
      - การรักษาภาวะซีด
        
        การรักษาทั่วไป เป็นการบำบัดอาการของภาวะซีด ระหว่างที่ทำการรักษาที่เป็นสาเหตุของภาวะซีด เช่น รักษาภาวะหัวใจวาย ลดการออกแรง ให้ออกซิเจน ให้เลือดทดแทนซึ่งมักให้ในกรณีที่ผู้ป่วยมีปัญหาเกี่ยวกับหลอดเลือด
        
        2.การรักษาเฉพาะ เป็นการรักษาที่สาเหตุ เช่น หากพบว่ามีภาวะซีดจากพยาธิปากขอจะให้ยากำจัดพยาธิและให้ยาที่มีธาตุเหล็กควบคู่กันไป
      - การพยาบาลผู้ป่วยที่มีภาวะซีด
        
        พฤติกรรมการรับประทานยาที่ถูกต้อง โดยรับประทานยาอย่างต่อเนื่อง ไม่รับประทานยาชุด ยาแก้ปวดเมื่อย ยาแก้อักเสบ ยาลูกกลอน เนื่องจากยาดังกล่าวจะมีฤทธิ์ระคายเคืองกระเพาะอาหารทำให้มีอาการปวดเสียดท้อง ท้องอืด เลือดออกในกระเพาะอาหารหรือกระเพาะอาหารทะลุได้
        
        การรับประทานอาหาร ควรรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งอาหารที่มีธาตุเหล็กและโปรตีนสูง ได้แก่ ไข ตับ ไต เนื้อสัตว์ และเมล็ดธัญพืช เช่น ถั่ว งา เมล็ดฟักทอง ลูกเดือย เป็นต้น
        
        การให้คำปรึกษาเกี่ยวกับโรคที่เป็นสาเหตุของการเกิดภาวะซีด โดยเฉพาะอย่างยิ่งโรคที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรม เช่น ธาลัสซีเมีย หากผู้ป่วยเป็นโรคหรือเป็นพาหะ พยาบาลควรให้ความรู้และคำแนะนำเกี่ยวกับการปฏิบัติตัว การให้คำปรึกษาก่อนแต่งงาน ตลอดจนการวางแผนครอบครัว
        
        การพักผ่อน และการออกกำลังกาย เป็นสิ่งที่สำคัญ โดยควรประเมินสภาพร่างกายของผู้ป่วยก่อนเพื่อให้คำแนะนำในการทำกิจกรรมและการออกกำลังกายที่เหมาะสมแก่ผู้ป่วย
  - - - โรคธาลัสซีเมีย หมายถึง ภาวะที่ทำให้มีการสร้างสายโกลบิน (Globin) ลดลงหรือไม่สร้างเลย ทำให้สร้างฮีโมโกลบินปกติลดลงหรือไม่สามารถสร้างฮีโมโกลบินปกติได้เลย
      - สาเหตุ
        
        โรคธาลัสซีเมีย เป็นความผิดปกติของการสังเคราะห์ฮีโมโกลบินซึ่งถ่ายทอดทางกรรมพันธุ์ ทำให้มีการสร้างฮีโมโกลบินเอฟ (HbF) และฮีโมโกลบินแอลฟาทู มากเกินปกติในผู้ใหญ่
        
        โรคธาลัสซีเมียเมเจอร์ (Thalassemia major) เป็นความผิดปกติรุนแรงเพราะมีสภาวะโฮโมไซกัส (Homozygous state) มียินผิดปกติซึ่งได้รับมาจากทั้งบิดามารดา
      - พยาธิสรีรภาพ
        
        พบได้ตั้งแต่แต่ Mild microcytosis จนถึงตายในมดลูก (Death in utero) ปรากฏอาการซีดจากโรคธารัสซีเมียเป็นชนิด Microcytic hypochromic hemolytic anemia
      - อาการและการแสดงอาการ
        
        ได้แก่ ซีด โหนกแก้มสูง หน้าผากนูนใหญ่ตาเหลือง ดั้งจมูกแฟบ ผิวหนังคล้ำเพราะเม็ดเลือดแดงแตกมากทำให้เหล็กเพิ่มขึ้น ต้องรับเลือดจนทำให้มีธาตุเหล็กมากเกินความจำเป็น
      - เป็นสาเหตุให้เกิด Hydrops fetalis และ Fulminant intrauterine congestive heart failure เด็กทารกมีหัวใจและตับโต บวมและท้องมานอย่างมาก (Massive ascites
      - สาเหตุให้มี Mild to moderate microcytic hypochromic anemia ม้ามโตเล็กน้อย ผิวหนังเป็นสีบรอนซ์ และมีการขยายตัวของไขกระดูก มีความผิดปกติของโครงกระดูก
      - การวินิจฉัย
        
        การซักประวัติ เกี่ยวกับประวัติในครอบครัว
        
        การตรวจร่างกาย จะพบอาการทางคลินิก การตรวจร่างกาย พบหน้าบอกธาลัสซีเมีย (Thalassemic face) ได้แก่ ซีด เหลือง ตับโต และม้ามโต
        
        การตรวจทางห้องปฏิบัติการและการตรวจพิเศษอื่น ๆ
      - การรักษา
        
        แบบประคับประคอง โดยรักษาตามอาการ และป้องกันไม่ให้เกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น
        1.1 การให้เลือดมี 2 แบบ คือ การให้เลือดอย่างสม่ำเสมอตลอดไป โดยระดับความเข้มข้นของเลือด (Hematocrit)
        1.2 ยาขับเหล็ก ผู้ป่วยจะได้รับเหล็กจากเลือดประมาณครั้งละ 230 มิลลิกรัม หรือปีละ 6 กรัม
        1.3 การตัดม้าม ผู้ป่วยที่ไม่ได้รับเลือด มักจะมีปัญหาม้ามโต ผู้ป่วยจะมีอาการซีดเร็วกว่าที่เคยเป็นต้องให้เลือดบ่อยขึ้น
        1.4 กรดโฟลิก (Folic acid) ซึ่งเป็นยาบำรุงเม็ดเลือด หากผู้ป่วยไม่ได้รับเลือด
        1.5 การรักษาอาการแทรกซ้อน ได้แก่ ภาวะติดเชื้อ และหัวในล้มเหลว
        1.6 ผู้ป่วยควรหลีกเลี่ยงอาหารที่มีธาตุเหล็กสูงและหลีกเลี่ยงยาบำรุงที่มีธาตุเหล็ก
        
        การรักษาต้นเหตุ2.1 การปลูกถ่ายไขกระดูก สามารถนำไขกระดูกจากพี่น้องซึ่งมีระดับ Human leukocyte antigen (HLA) ที่เข้ากันได้
        2.2 การเปลี่ยนยีน (Gene therapy) กำลังอยู่ในขั้นตอนพัฒนาและวิจัย
        2.3 การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำหนดเม็ดเลือด เป็นหนทางเดียวที่จะรักษาโรคธาลัสซีเมียให้หายขาดได้โดยได้รับจากพี่น้องหรือผู้บริจาคที่มี Human leukocyte antigen (HLA) ตรงกัน
      - ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
        
        มีความผิดปกติของผิวหนังเนื่องจากอวัยวะส่วนปลายขาดเลือดไปเลี้ยง
        
        ได้รับสารอาหารไม่เพียงพอกับความต้องการของร่างกายเนื่องจากตับและม้ามโต การเมตะบอลิสมบกพร่อง
        
        มีความผิดปกติของการแลกเปลี่ยนออกซิเจนของหัวใจและปอดเนื่องจากการสูบฉีดเลือดออกจากหัวใจไม่ดี
        
        การปฏิบัติตัวไม่ถูกต้องเนื่องจากขาดความรู้
    - - สาเหตุ
        
        ภาวะพร่อง จี-6-พีดี มีการถ่ายทอดทางพันธุกรรมแบบ X-linked หญิงที่เป็น Heterocygote จะเป็นพาหะถ่ายทอดภาวะนี้ไปให้บุตรชายประมาณครึ่งหนึ่ง ทำให้พบภาวะพร่องจี-6-พีดี พบมากในผู้ชาย ส่วนบุตรที่บิดาปกติจะเป็นพาหะแบบมารดาประมาณครึ่งหนึ่ง ในหญิงที่รับ X-chromosome ผิดปกติมาจากทั้งบิดาและมารดา (Homozygote) จะมีภาวะพร่อง จี-6-พีดี ชัดเจนเช่นเดียวกับชายที่พร่อง จี-6-พีดี
        
        สารบางอย่าง เช่น ยา (Aspirin, Antimalarial drugs, Sulfonamides, Vitamin K) เป็นต้น
      - พยาธิสรีรภาพ
        
        ภาวะพร่อง จี-6-พีดี เป็นเอนไซม์ที่มีกับเม็ดเลือดแดงเป็นตัวช่วยในการ Glycolysis ซึ่งเป็นกระบวนการสร้างพลังงานให้กับเซลล์เม็ดเลือดแดง หากมีความผิดปกติของ จี-6-พีดี จะเป็นสาเหตุให้มีการแตกแยกของเม็ดเลือดแดง เมื่อคนที่มีภาวะพร่อง จี-6-พีดี ไปสัมผัสกับสารบางอย่าง เช่น ยาจำพวก Aspirin, Antimalarial drugs, Sulfonamides, Vitamin K เป็นต้น
      - อาการและอาการแสดง
        
        ภาวะซีดอย่างเฉียบพลัน ผู้ที่พร่อง จี-6-พีดี เมื่อมีภาวะเจ็บป่วยหรือได้รับยาหรือสารเคมีบางอย่าง ซึ่งมีผลทำให้เม็ดเลือดแดงเป็นจำนวนมากแตกอย่างรวดเร็วในหลอดเลือด ผู้ป่วยจะมีอาการซีดลงอย่างรวดเร็วร่วมกับถ่ายปัสสาวะดำและอาจตามมาด้วยภาวะไตล้มเหลวเฉียบพลัน
        
        ภาวะซีดเรื้อรัง เนื่องจากมีการแตกของเม็ดเลือดเรื้อรัง ซึ่งอาการซีดแบบโรคธาลัสซีเมียหรือภาวะพร่องเอนไซม์อื่น ๆ พบน้อย อาการมักจะเกิดขึ้นทันทีเป็นโรคติดเชื้อ (เช่น ไข้หวัดใหญ่ ปอดอักเสบ มาลาเรีย ไทฟอยด์ ตับอักเสบ เป็นต้น) หรือหลังได้รับยาที่มีปฏิกิริยาต่อกัน
      - การวินิจฉัย
        
        ซักประวัติ มีประวัติว่าตั้งแต่แรกคลอดมีอาการเหลืองผิดปกติ โดยไม่รู้สาเหตุ เหลืองมากผิดปกติเคยมีอาการซีดอย่างเฉียบพลันในระยะเวลาอันสั้น (7-10 วัน) โดยไม่มีการเสียเลือด
        
        การตรวจร่างกาย อาจไม่พบความผิดปกติ นอกจากซีด บางรายอาจมีตาตัวเหลือง ปัสสาวะมีสีน้ำปลา มีไข้หนาวสั่น แต่ตับม้ามมักไม่โต
        
        การตรวจทางห้องปฏิบัติการและการตรวจพิเศษอื่น ๆ การตรวจเลือดพบว่าเม็ดเลือดมีลักษณะปกติ มีฮีโมโกลบินในปัสสาวะ ไม่มีการจัดกลุ่มของเม็ดเลือดแดง (Autoagglutination) และ Coomb’s test ให้ผลลบ
      - การรักษา
        
        หาสาเหตุและหลีกเลี่ยงแก้ไข เช่น หยุดยาหรือขจัดสารที่เป็นสาเหตุทำให้เม็ดเลือดแดงแตก รักษาโรคติดเชื้อที่เป็นสาเหตุ
        
        ให้เลือด ชนิด Packed red cell เพื่อหลีกเลี่ยงโปแตสเซียมสูง
        
        ดูแลผู้ป่วยอย่างใกล้ชิด เพื่อลดภาวะแทรกซ้อน ดูแลให้สารน้ำและติดตามภาวะสมดุลของอิเล็กโตรไลท์ ระหว่างมีการแตกทำงายของเม็ดเลือดแดง
        
        รักษาตามอาการ
        
        ให้คำแนะนำผู้ป่วยและญาติในการสังเกตอาการผิดปกติ หลีกเลี่ยงการใช้ยาโดยไม่จำเป็น ไม่ควรซื้อยารับประทานเอง
      - การวางแผนการพยาบาล
        
        ได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอเนื่องจากภาวะซีด
        
        มีภาวะไม่สมดุลของสารน้ำและอิเล็กโตรไลน์เนื่องจากการแตกของเม็ดเลือดแดง
        
        มีความวิตกกังวลเนื่องจากขาดความรู้ความเข้าใจเรื่องโรค